FRIESE
KOERIER
Regering zoekt maatregelen
om herhaling te voorkomen
Dodental
nu 1395
Gezondheids-situatie
is vrij gunstig
>JJ
Regelmatige verwerking van de
cadavers biedt moeilijkheden
VRIJWILLIG
OFFER
Uitgeefster:
Stichting „Je Maintiendrai-Friesland".
Directeur: L. R. Stallinga.
Hoofdredactie: F. Schurer.
Bureau: Heerenveen, Heideburen 11
Onafhankelijk dagblad voor Friesland en aangrenzende gebieden
DINSDAG 10 FEBRUARI 1953 9e JAARGANG Nr 34
Bureau: Heerenveen, Heideburen 11
Telefoon: Adm. 2696 - Redactie 2231 (K 5130)
Bijk. Gorredijk, Hoofdstraat 290, telei 319 (K 5133)
Abonnementsprijs f 5,45 per kwartaal, f 1,85
maand of 42 cent per week. Giro 272334.
J}E REGERING heeft besloten een onderzoek in te stellen naar de wijze,
waarop een ramp als die van de eerste Februari kan worden voorkomen.
Dit onderzoek zal zich ook uitstrekken tot de mogelijkheid van een afsluiting
van de zeearmen. Men zal onmiddellijk met de voorbereidende berekeningen
beginnen. Het onderzoek zal met kracht worden voortgezet.
Het herstel van de dijken zal men terstond ter hand nemen. Er zal een ont-
werp-noodwet worden ingediend, waarin een centrale verantwoordelijkheid
voor het herstel van de dijken wordt geregeld. Als de noodzakelijke snelheid
van de herstelwerkzaamheden dat vordert, zal het tempo van uitvoering van
de Zuiderzeewerken worden vertraagd.
Voorts zal de regering alle maatregelen tot het verkrijgen van een ver
hoogde veiligheid, o.a. met betrekking tot de hulpverlening, de organisatie
van een waarschuwingsdienst enz. De regering is van oordeel, dat de kosten
van herstel van de hoofd- en buitenwaterkeringen geheel voor rekening van
het rijk genomen moeten worden.
Deze beslissingen van de regering zijn te vinden in een nota over de ramp,
die de minister-president dr W. Drees Maandagavond heeft toegezonden aan
de leden van de Tweede Kamer.
Het zeer uitvoerige staatsstuk, dat met grote spoed moest worden opgesteld
en daarom niet wil streven naar volledigheid, bevat een overzicht over ver
schillende aspecten van de ramp. Al die aspecten worden in den brede be
sproken. Het stuk bevat een aantal schattingen van de schade, die de ramp
heeft aangericht. f
Vol bewondering i
|~\E MINISTER-PRESIDENT begint zijn nota met uiting te geven
aan zijn bewondering voor hen, die in welke functie ook bij de
hulpverlening aan de getroffen gebieden hun krachten gaven en
nog geven.
De wijze waarop het volk van Nederland en het buitenland té
hulp gesneld zijn, vervult de regering met trots en dankbaarheid.
De regering is er van overtuigd, dat, voorzover hier of daar critiek
is geuit, deze niets afdoet aan de buitengewone prestaties, die zijn
en worden geleverd. Mogelijk gemaakte fouten verzinken in het
niet bij al het goede, dat is gepresteerd.
Met dankbaarheid stelt dr Drees vast, dat de productie-capaciteit
van de Nederlandse industrie als zodanig onaangetast is gebleven.
Dat is van temeer belang, nu een groot en vruchtbaar landbouw
gebied in Zuid-West-Nederland is uitgevallen bij de landbouw-
export.
Het aantal genoteerde slacht
offers bedroeg gisteren 1395.
De mededeling van de secreta
rie te Willemstad, dat er te
Fijnaart tachtig doden waren
te betreuren, bleek juist te
zijn. Dit totaal-aantal moet
uiteraard nog onder voorbe
houd gegeven worden.
Door het gat in de d\jk bij Ouwerkerk op Schouwen-Duiveland stroomt het water
met grote kracht naar binnen. Eigen foto)
(Van onze weerkundige medewerker)
Barometerstand hedenmorgen 8 uur 984
mb 738 mm). Tendenz dalend. Tempe
ratuur max. 2.6 gr. C. (-1.8), min. 0.5 gr.
C (-6.1). Neerslag 5.8 cm.
STORMGEVAAR
Sneeuw, regen in West Europa.
Het weer is opnieuw zeer slecht ge
worden in West-Europa. Tengevolge van
grote temperatuurtegenstellingen heeft
zich een diepe storm wervel van 965 mb
(724 mm) ontwikkeld die vanmorgen bo
ven Z.W. Engeland lag.
De sterkste luchtdalingen voor de de
pressie uit worden momenteel gevonden
in Nederland en België zodat het mini
mum. vergezeld gaande van een scherpe
buienlijn met windstoten van 100 km per
uur en onweer direct langs of over onze
omgeving zal bewegen.
Het was vanmorgen onzeker of de kern
ten Zuiden of ten Noorden van Fries
land langs zou trekken.
ia het eerste geval zal er een harde
Z.O. tot Oostenwind opsteken met vorst
en sneeuw terwijl er anders Z.W. tot
Westenstorm bij temperaturen boven het
vriespunt te verwachten is.
Zeker is. dat later polaire lucht met
hagel opnieuw het weersverloop verder
zal bepalen.
Hoe het wordt
(Vanmiddag tot morgenavond)
Zwaar bewolkt en harde Z.O. tot O.
wind met sneeuw of storm uit Z. Weste
lijke richting met regen. Morgen over
wegend bewolkt met enkele hagel- of
sneeuwbuien. Waarschijnlijk wat afwisse
lende wind uit richtingen tussen N.W. en
N.O. Koud.
Vliegtuigen van de marine-luchtvaartdienst voeren nog steeds verkenningsvluchten
uit boven de getroffen gebieden. (Eigen foto
r\E algemene gezondheidstoestand in de noodgebieden is niet on-
gunstig, aldus de regeringsnota. Er zijn niet abnormaal veel
zieken. De evacuatie van enkele kleine verpleeginrichtingen is ge
slaagd. De grootste moeilijkheden voor de gezondheidszorg zijn ge-
legen in de drinkwatervoorziening
rk"i t t en in de afvoer en destructie van
Dijken gestabiliseerd verdronken vee.
f) E TOESTAND VAN DE DIJKEN is in het algemeen thans enigermate gesta
biliseerd. Een groot deel van de gaten is van beperkte afmetingen. Men ver
wacht daar bij de dichtingsmaatregelen geen bijzondere problemen. Op de meeste
eilanden komen echter een of meer dijkbressen voor, die wel aanleiding zullen
geven tot bijzondere moeilijkheden. Zij doen denken aan de gaten, die aan het
einde van de oorlog werden aangetroffen op het eiland Walcheren.
Het is uit waterstaatkundig oogpunt noodzakelijk, dat de gaten zo spoedig
mogelijk worden gedicht. Dit stuit vaak op 't zeer ernstige bezwaar, dat vele
plaatsen zeer moeilijk bereikbaar zijn: dat geldt zelfs voor gaten van kleinere
omvang, waar weinig materiaal en weinig mankracht nodig is.
Schouwen-Duiveland
IN ZEELAND is het eiland Schouwen en Duiveland zeer zwaar getroffen. Hier
zijn een tweetal dijkgaten ontstaan, waarvan het dichten bijzondere moeilijk
heden zal bieden. Bij het herstel van de overige dijkvakken worden geen uitzonder
lijke bezwaren gevreesd.
Op Sint Philipsland worden geen dijkgaten aangetroffen, die bijzonder diep zijn
of waarvan kan worden verwacht, dat zij spoedig grote verdieping zullen onder
gaan.
De gaten in de waterkering van Tholen zijn over het algemeen niet overmatig
diep; toch worden hier twee gaten aangetroffen, die zeer geruime tijd zullen vor
deren, voordat zij zijn gedicht.
In het Westelijk gedeelte van Zuid-Beveland komen zowel in de Noordelijke als
in de Zuidelijke dijk een aantal gaten voor, die echter niet van bijzonder ernstige
aard zijn. Door het verhogen van een binnendijk wordt getracht voortgaande ver
dieping van de gaten te voorkomen.
In het Oostelijk gedeelte van Zuid-Beveland worden een paar dijkgaten aange
troffen, die grote zorg baren, al is de diepte daarvan thans niet overmatig groot.
De oppervlakte, die door deze gaten wordt geïnundeerd, is echter zeer uitgebreid.
Op Walcheren
P WALCHEREN is men de situatie weer nagenoeg meester. De doorbraak in
het Noordoostelijk gedeelte van het eiland is voorlopig weer gedicht en de
overige beschadigingen zijn grotendeels hersteld.
in dier voege, dat verwacht wordt, dat binnenkort de dijk hier weer zal zijn
gesloten.
Op Noord-Beveland maakt het dichten van de aanwezige gaten goede voortgang.
In Zeeuws-Vlaanderen vorderen de aanvankelijke herstelwerken zeer bevredi
gend en men is er in geslaagd een groot gat in de dijk van de Nieuw-Neuzenpolder
weer voorlopig af te dichten met een ringkade, zodat over enkele dagen met de
definitieve dichting van het dijkgat een begin kan worden gemaakt.
In Noord-Brabant zijn inmiddels vele kleine herstelwerken bereikt. Een moeilijk
te dichten gat in de dyk nabij Nieuwendijk is nog onder handen. Het laat zich
aanzien, dat de werkzaamheden hier met succes zullen worden bekroond.
Het dichten van de dijkgaten bij de bruggen over het Hollands Diep bij Moerdijk
is in uitvoering genomen. Venvacht wordt, dat binnen niet te lange tijd de achter
gelegen polder zal kunnen worden drooggezet, waarna de grote verkeersweg naar
het Zuiden, voor zover bezuiden het Hollands Diep gelegen, en het parallet lopende
gedeelte van de spoorlijn, onder handen genomen zullen kunnen worden. Bij het
uitvoeren van herstelwerken in dit gedeelte van Noord-Brabant hebben o.m.
Franse en Amerikaanse eenheden goede hulp geboden.
Langs de Eendracht ligt een dijkvak, waarin een moeilijk te dichten gat is ge
slagen. De herstelwerkzaamheden zullen hier thans beginnen.
(VERVOLG OP PAG. 3)
Aan de aanvragen om ziekenauto's
is voldaan door de geneeskundige
dienst landmacht en Rode Kruis. Ook
van hospitaalschepen kon een dank
baar gebruik worden gemaakt. Zo is
bijv. de Van der Wijck (een veerboot
van de dienst StavorenEnkhuizen,
v/elke in enkele uren is ingericht tot
noodhospitaal van 90 bedden) naar
Dordrecht gedirigeerd. Het schip Ri
val met 20 bedden werd naar Drei-
schor, het schip Gusto naar Oude
Tonge gezonden.
Water zuiveren
Reeds op 1 Februari werd door het
bureau der pharmaceutische hoofdin
spectie van de volksgezondheid een
radiobericht uitgegeven met aanwij
zingen over de methode om doormid
del van chloorpraeparaten water te
zuiveren tot drinkwater. Nog die
eerste dag kon Maassluis, waar de
waterleiding was uitgevallen, door
middel van tankwagens van drink
water worden voorzien.
De volgende dag werd de water
voorziening met tankwagens uitge
breid. Twee militaire waterzuiverings
installaties werden op verzoek van de
pharmaceutische hoofdinspecteur naar
Breda gedirigeerd met bestemming
Land van Heusden en Altena of Vlis-
singen.
Walcheren kritiek
Kritiek is de toestand nog op Wal
cheren, waar het pompstation van Mid
delburg door zeewater werd over
stroomd, terwijl de bevolking nog vol
tallig aanwezig is. De waterleiding van
Vlissingen is te gering van capaciteit
voor het gehele eiland, de aanvoer uit
Zuid-Beveland blijft nog beperkt door
schade aan de transportleiding.
Indien de schatting van het aantal
verdronken dieren juist mocht zijn, is
te verwachten, dat de regelmatige ver
werking van cadavers moeilijkheden
zal ondervinden.
Reeds is men om het onthuiden vlot
ter te doen verlopen in de noodslacht-
plaatsen te Dordrecht en Rotterdam tot
villen en verkleinen van cadavers over
gegaan. Inmiddels is hiervoor een an
dere geschikte plaats buiten de kom
van Rotterdam gevonden.
Eigenlijk is het bijvoeglijk naamwoord
in dit opschrift overtollig. Het ken
merk van een offer is, dat het vrijwillig
wordt gebracht. Wie een bezoek van in
brekers krijgt en ontdekt dat hij duizend
gulden kwijt is, kan niet zeggen dat hij
die duizend gulden aan de inbrekers
jeofferd heeft. In de grondbetekenis
van het woord is een offer datgene, wat
men aan God geeft. In het Oude Testa
ment werden offers, die niet met een
„volkomen, hart" werden gebracht, niet
aanvaard; ze hadden voor God geen
waarde.
Nu gebruiken wij het woord offer
ook in overdrachtelijke zin, voor dingen
die onszelf dierbaar zijn en die we goed
kunnen gebruiken, maar die we toch
aan de naaste afstaan. Echter ligt ook
hier het criterium in de vrijwilligheid,
in het „volkomen hart".
Dit wil niet zeggen dat die offerzin
niet kan worden gestimuleerd, dat er
van buiten af niet een krachtig beroep
op goede wil en medeleven moet worden
gedaan. Sommige mensen hebben even
een stootje nodig om hun eigen goede
hart te ontdekken, en dan moet dat
stootje ook gegeven worden. Comité's
en lijstlopers, krant en radio en film
beijveren zich in deze dagen om strijd
tot het geven van zulke stootjes.
Er is een edele wedstrijd gaande in
het offeren. Steden en dorpen bie
den tegen elkaar op, ieder doet zijn
best om de schrijnende nood te lenigen.
Bijna zouden we geschreven hebben:
ieder doet zijn best om een goed figuur
te maken, en daar was dan meteen in
aangegeven aan welke gevaren men hier
blootstaat. Er zijn in zulke omstandig
heden altijd linkerhanden, die best wil
len weten wat de rechter doet, en ook
rechterhanden die per se willen weten
wat de rechterhand van de ander dóét.
Het bedrag wordt er door verhoogd,
aangenomen, maar het „volkomen hart"
krijgt er een deuk van; er komt een on
zuiver element in het geding. De vraag
io'dan niet meer eenvoudigweg: wat
kan ik voor de getroffenen doen? maar:
welk figuur maak ik, en welk figuur
maakt mijn buurman. Men gaat de een
prijzen om zijn grote, de ander aan de
kaak stellen om zijn kleine gave. En men
raakt uit de sfeer van het offer, omdat
het schone element der vrijwilligheid
zoek raakt.
Het had natuurlijk ook wel anders
gekund. Het kon ook, zoals die in
zender in „Het Parool" voorstelde: laat
de regering eenvoudig de nodige bedra
gen voteren, en deze bedragen later in
de belasting omslaan. Dan wordt ieder
automatisch verplicht de som te betalen,
die met zijn draagkracht overeen komt.
In een of andere vorm zal dat ook
nog wel gebeuren. Maar de spontaan
opspringende offerbereidheid was veel
schoner dan het tegen wil en dank vol
doen aan een bijzondere aanslag. Het
zou een erg trieste en zakelijke wereld
worden, wanneer deze menselijke impul
sen geen plaats meer in de wereld von
den, en de hele naastenliefde verant
woord werd in de belastingkohieren.
Wie het daarmee eens is, moet nu
eenmaal het risico nemen dat er mensen
zijn met sterk en mensen met minder
sterk ontwikkeld sociaal besef, wilt ge,
met meer en met minder naastenliefde.
Het is altijd het voorrecht van de eerste
groep geweest, dat ze meer mochten ge
ven en zwaarder mochten dragen dan
de anderen. Zij leveren in zekere zin
een menselijk voorschot op een sa
menleving die er behoorde te zijn, maar
die er nog niet is; een samenleving
waarin het dragen van elkanders lasten
voor ieder vanzelfsprekend is. Omdat
zij pioniers van een andere samenleving
zijn, worden ze in deze wereld niet al
tijd goed begrepende wereldwijzen
wisselen knipoogjes over hen en spre
ken van al te goed is andermans gek.
Ze baseren hun offer zelfs niet op een
inderhaast ontworpen schema op basis
van gelijkheid; ze geven wat ze kunnen,
en hun grootste glorie is dat ze zelfs de
anderen niet voor het morele gericht
dagen. Laat ze dwaas zijn. Maar zonder
deze dwazen zou de wereld volkomen
onbewoonbaar wezen.
Militairen worden
vervangen
De troepen, die op 1 Februari wer
den ingezet voor militaire bijstand in
de watersnoodgebieden, zullen gelei
delijk door andere worden vervangen.
Zij keren naar hun onderdelen te
rug, maar blijven daar nog geconsig
neerd. Verlof of bewegingsvrijheid kan
nog niet worden verleend. Het be
trokken personeel wordt verzocht zo
spoedig mogelijk bericht te zenden
naar huis, voor zoveel dit niet reeds is
gedaan.
