Cultuurpolitiek in Oost-Nederland Frankrijk: een groot-consument itici en staatslieden van politi Belgische hoofdstad wordt vernieuwd Oud-ministers wachten op nieuwe regeringszetel Martin Engelman heeft succes in Parijs Affiche-ontwerper met eigen stijl Hans Christiaan Andersen, nieuwstefdm van Goldwyn jaar New York driehonderd Wereldstad groeide uit een Nederlands dorp GELDERS DAGBLAD DINSDAG 10 FEBRUARI 1953 (Van ome Parijse correspondent) lïtat doet een oud-minister in Frank je rijk? In de regel wachten tot hij opnieuw minister wordt! De ministers worden hier uitsluitend uit de leden van liet parlement gerecruteerd in hoofdzaak uit de Nationale Vergade ring. de Franse Tweede Kamer en bij uitzondering ook wel in de Senaat en zo treedt na een opgeloste crisis zo'n ..afgedankte" excellentie dus weer terug in de rangen der <625.1 parle mentariërs, waarvan er bij elke kabi netswisseling ongeveer één op de twin tig een kans maakt een portefeuille te bemachtigen. Want een regering be staat hier gemiddeld uit een goede der tig leden. De verhouding van Kamer leden, die wel 's een keertje en die nog nooit minister zijn geweest, is één op zes. Het lijkt overigens niet te boud gesproken, wanneer men veronderstelt, dat het verlangen naar zo'n minister zetel een factor is, die niet geheel mag worden uitgeschakeld, wanneer men de oorzaken van de meeste Franse crises onderzoekt. En die drang was in het bgzonder wel heel duidelijk aan wijsbaar, toen na een bewindsperiode van acht maanden onlangs Pinay door Mayer werd afgelost. Dat het grote publiek van Pinay genoeg had. kon immers zeker niet worden gezegd. Hij had zelfs een populariteit bereikt, die in Frankrijk voor uiterst weinig be windvoerders is weggelegd. Het pu bliek wordt instinctief door het begrip „hogerhand" nu niet direct tot gevoe lens van overdreven veel r-espect of ge negenheid geïnspireerd. En Mayer sloofde zich in zijn regeringsprogram ma bovendien dan nog uit om duide lijk te maken, dat hij de algemene po litieke lijn van zijn voorganger op alle punten zou volgen. Of dat ook inder daad gebeuren zal, is inmiddels nog een tweede ITTat er intussen van Pinay geworden tt is? De ex-premier, die burgemees ter is van een klein plaatsje in de buurt van Lyon, waar ook zijn leer- looierijtje is gevestigd, is eenvoudig naar zijn vroegere woonstee terugge keerd om daar zijn oude bezigheden te hervatten. Alleen voor urgente zaken komt hij over naar Parijs om zijn plaats tussen zijn collega-kameraden in te nemen. Wanneer men hem in het Pa lais Bourbon ontmoet, krijgt men altijd enigszins de indruk, dat hij hier een plicht vervult, die hijzelf eigenlijk eer als een corvee beschouwt. Hij heeft inderdaad niets van de arrivist, waar aan vooral een Frans politicus meestal wel even denken doet en nog minder van een intrigant. Of men, wat Pinay aangaat, op een terugkeer mag rekenen? Pinay is, zo als men zich herinnert, nogal boos ver trokken. Hij heeft met de deur gesla gen en gezegd, dat het geharrewar en gekonkel van de politiek hem tot hier zat. Maar toen een journalist hem. een paar dagen later, toen hij weer eens een nacht goed geslapen had, vroeg of hij afzijdig zou blijven als de president der republiek later weer eens een be roep op hem zou doen, heeft Pinay toch niet .,ja-' gezegd. Een democratie, voor al in Frankrijk, is nu eenmaal een groot-consument van politici en zelfs van staatslieden, omdat ze hier nooit heel lang achtereen op een post worden geduld. En de roem vervliegt zo snel. Pinay, die maanden lang dagelijks in de kranten toegejuicht en zelfs be wierookt werd, is men nu zeker niet helemaal vergeten, zijn fan-mail schijnt zelfs nog altijd zeer omvangrijk te zijn, maar toch kan hij zich thans weer rus tig op straat begeven, zonder door voorbijgangers nagegaapt of zelfs op gemerkt te worden. En in het Musée Grévin, het beroemde Parijse museum van wassen beelden, is zijn conterfeit- sel zelfs al weer verwijderd en gesmol ten ten behoeve van een ander model. Misschien wel voor zijn opvolger René Mayer, wanneer die in de ogen van het publiek zich even verdienstelijk zou gaan maken als Pinay. Een andere vermaarde figuur uit het vorige kabinet, Robert Schuman, die vier en een half jaar onafgebroken zetelde op de Quai d'Orsay voor Frankrijk een oneindig lange termijn was wat zijn huisvesting betreft minder gelukkig dan Pinay. want hij stond na de overdracht practisch op straat. Als gedeputeerde van de pro vincie Lotharingen bezit Schuman wel een huis in Metz, maar in Parijs had hij. onvoorzichtigerwijze. zgn twee kamer-appartement al een paar jaar geleden van de hand gedaan. Zijn vroegere kabinetschef heeft hem nu voorlopig onderdak verschaft in een bescheiden flatje met twee vertrekken, en daar zit de vader van de staal-pool nu aan een geïmproviseerd bureau zijn dossiers te bestuderen en zijn even eens nog steeds omvangrijke cor respondentie af te doen. Karakteristie ker van uiterlijk dan Pinay, die het type is van de doorsnee-Fransman, valt het Schuman wat minder gemakkelijk zich onopgemerkt onder het publiek te begeven en zo heeft hij zijn meest ge liefde hobby, het nasnuffelen van boe kenstalletjes langs de Seine naar oude uitgaven, dan ook niet meer kunnen hervatten. Want Schuman, een zicht baar verlegen natuur, houdt er nu een maal niet van door de mensen op straat te worden nagekeken. Overigens maakt niemand onder zijn aanhangers zich er heel veel zorgen over. dat de ambte loze burger Robert Schuman erg lang zonder emplooi zal moeten blijven. Men zal hem bij een volgende gelegenheid zo denkt men zeker wel weer eens inviteren voor een regeringszetel en men noemt hem zelfs als eventuele opvolger van president Auriol, die in December het Elysée verlaten zal. Maar diens troon wordt door meer deren begeerd en zo sterk zelfs dat men nu al een zeker gedrang rond zijn paleis kan waarnemen. DUITSE IIULP AAN DE ARABISCHE LANDEN West-Duitsland heeft Egypte aan geboden ongeveer 200 millioen Pond te investeren op ieder gebied van na tionaal herstel in ruil voor aankopen van Egyptische katoen op goede voor waarden gedurende een periode van ongeveer 20 jaar. Onder meer zouden de Duitsers een dam in de Ngl wil len bouwen. Heden zal ook een delegatie uit Oost-Duitsland in Egypte aankomen voor 't voeren van bespiekmgcn over de handelsbetrekkingen tussen Egyp te en Oost-Duitsland. Het Amerikaanse vakverbond C.I.O. (Congress of Industrial Organi sations) heeft zich uitgesproken tegen de door senator Taft voorgestelde amendementen op de wet Taft-Hartley. De wijzigingen worden onvoldoende ge acht. (Van onze Brusselse correspondent) Dat Brussel zgn oude cachet verliest hebben \vy reeds naar aanleiding van de Xoord-Zuid- verbinding geschreven. De grote verkeersader, welke van 't Noord station naar het Zuid werd ge trokken door volkswijken, heeft de hoofdstad een ander gezicht gegev en, een meer modern, maar ook kouder gezicht. Tal van nieu we, grote gebouwen zijn verrezen, zoals dat van de nationale bank. Langs de brede asfaltwegen zal bovendien nog een geheel nieuwe wijk van grote administratieve flatgebouwen verrijzen. (Van onze Parijse correspondent.) gXPOSITIÉS van louter affiches worden ook in Parijs maar heel zelden georganiseerd, maar toch is dat niet de enige, laat slaan de voornaamste reden van het succes, dat de Nederlandse schilder Martin Engelman hier met zijn tentoonstelling oogst, die. enkel uit reclameplaten is samengesteld en die in het „Maison des Beaux Arts" gehouden wordt. Een affiche voor een zeepproduel, een spoorwegmaatschappij of een aperitief is nu eenmaal niet bestemd om in een expositiezaal te worden opgehangen, want dc acsthetische kwaliteiten worden be wust in dienst gesteld van een nuttig doel. Door middel van een suggestieve kleurwerking, een humoristische vondst, of in het algemeen een persoon lijke kijk op zijn onderwerp, tracht de kunstenaar immers niet de aandacht te vestigen op zichzelf, maar op een artikel, dat hij aan de man of voor al aan de vrouw moet brengen. Zijn functie is dus eigenlijk die van een handelsreiziger; alleen de middelen. D „Hans Christiaan Andersen" te verfilmen, ziet Samuel Goldwyn een droom in vervulling gaan, die hy reeds jarenlang koesterde. De film is geen getrouwe biographie van de Deense sprookjesschrijver: dit heeft Samuel Goldwyn ook nooit nage streefd. In het begin 'an de film zegt een commentator, dat deze film nóch het leven nóch een episode uit het le ven van deze grote schrijver weer geeft. Er wordt echter wel in de stijl en de geest van Andersen een mooie geschiedenis verteld, waarvan hij zelf de held is. ..Hans Christiaan Andersen" is de belangrijkste film, die Samuel Gold wyn tot nu toe vervaardigde. Daar voor was zijn grootste film ,.De Beste Jaren van ons Leven" (9 Oscars in 1946, nog steeds een record). Om deze film tot stand te brengen, deinsde hg voor niets terug, ook voor geen enkele uitgave. Op een ogenblik, dat Holly wood drastisch aan het bezuinigen is, aarzelde hij niet een fortuin aan deze film te besteden. Hij verlangde, dat zijn film volledig de geest van Ander sen zou weerspiegelen. Hij liet in de loop der jaren 21 beroemde specialis ten een scenario schrijven. Hy wees ze allemaal af, om in 3951 het werk van Moss Hart, de 22e proef dus, goed te keuren. Het verhaal dat Moss Hart schreef, is zo eenvoudig als de verhalen van Andersen zelf. Het speelt zich af rond 1830 in het stadje Odense. Een jonge schoenmaker Christiaan Andersen, wordt uit zijn geboortestad gejaagd, omdat de kinderen liever naar zijn sprookjes luisteren dan naai school gaan. Teleurgesteld gaat hij naar Kopen hagen, waar hij een jonge ballerina ontmoet. Hij vertelt haar allerlei ver halen, die hij zelf verzonnen heeft. Door een ervan is zij zo getroffen, dat zij geïnspireerd wordt voor een ballet, dat zij de Kleine Zeemeermin noemt. Het ballet oogst een enorm succes. Andersen zelf wordt tot over de oren verliefd op de ballerina. Op :ekere dag hoort hij. dat zij gelukkig getrouwd is met de balletmeester. Andersen, wan hopig doordat zgn liefde niet beant woord wordt, geeft niets meer om zijn succes en verlaat Kopenhagen om te rug te gaan naar zijn geboortestad Odense. Maar ook voor zijn stadgeno ten is hij nu een beroemd man gewor den en heel Odense viert feest als hij naar zijn geboorteplaats terugkeert. Deze film is geregisseerd door Charles Vidor. De hoofdrollen worden gespeeld door Danny Kaye (Ander sen). Jeanmaire (de ballerina) en Far ley Granger (de balletmeester). De choreographische leiding werd toever trouwd aan Roland Petit, terwgl Frank Loesser acht nieuwe songs voor de film componeerde. „Hans Christi aan Andersen" wordt door RKO Radio films in Nederland uitgebracht. Een icerkfoto tijdens opnamen in de studio. Van links naar rechts: Samuel GoldwynDanny Kay, Jeanmaire en Farley Granger. die hij aanwendt om te overtuigen, zgn verschillend. Waarom Engelman zijn platen dan toch in zo'n zaaltje exposeert? Wel. eenvoudig om zijn naam als affiche kunstenaar bekend te maken en zo- Martin Engelman, een neef van de Utrechtse dichter, is als „absoluut" schilder begonnen; daarna hield hij zich vooral bezig met het illustreren van boeken en tenslotte is hij in de reclame verzeild geraakt. Hij nam wat lessen van de beroemde Franse publiciteits- ontwerper en decorateur Cassandre, maar het is opvallend en het pleit sterk voor Engelmans persoonlijkheid - dat er tussen beider kunst vrijwel geen gelijkenis te ontwaren valt. Cas sandre heeft nogal een duideJyke voor keur voor enigszins sombere kleuren en verouderde motieven, terwgl Engel man daarentegen voor zijn reclame platen het liefst een fel en helder palet gebruikt. Zijn spirituele styl mag men verder typisch modern noemen. Zijn verleden als typograaf heeft in de compositie van verscheidene platen duidelijke sporen achtergelaten. Engel man maakt er overigens geen geheim van, dat er een andere drijfveer was. die hem tot dit nieuwe .werk heeft ge bracht: de hoop in hKVèclame-vak een wat zekerder bestaansmogelijkheid te vinden. Een góed reclame-ontwerper kan altijd nog wel leven van zijn kunst. Gemiddeld trekt Engelman één maand uit voor het ontwerpen en uitwerken van een enkele plaat. De affiches van Engelman, die al vijf jaar in Parijs woont en met een Frangaise is getrouwd, zijn heel dui- Een karakteristiek voorbeeld van Engelmans humor. doende, alvorens het oog van het grote publiek te trekken, eerst de belangstel ling te wekken van de zakenwereld, in wier dienst hij zich wil stellen. De tweede merkwaardigheid van de ex positie is dat met uitzondering van de bekende plaat voor het festival van Aix, waarvoor Engelman de motieven aan oude Franse muurtapijten ontleen de nog geen enkel van deze affiches ■erd uitgegeven. Ze zijn wel alle voor ;n bepaald product gedacht en ont- orpen, maar geen der firma's, die er zich voor zou moeten interesseren, heeft de affiches reeds aangekocht, hetzij omdat Engelmans naam nog te weinig klank bezat dan dat hij al voor een belangrijke opdracht in aanmer king kon komen, hetzij omdat die firma's deze platen nog niet hebben gezien. Men kan namelijk in het eclame-vak werken en zijn eigen reclame niettemin wat verwaarloosd hebben. En dat schijnt wel min of meer het geval van Martin Engelman te zijn geweest. Deze achterstand hoopt hij met deze tentoonstelling in te lopen. Het blijkt te lukken, want de critieken in de Franse pers zijn unaniem bijzon der lovend en het zou ons dan ook wel 'erbazen als enkele grote maatschap pijen de handschoen niet spoedig op zouden rapen, die Engelman hun met zoveel zwier heeft toegeworpen. delijk op het Franse publiek afge stemd. Uit zo'n plaat voor „mon savon" (mijn zeep) b.v. spreekt een typisch gallische geest en humor. De humor in de reclame is overigens een probleem op zichzelf, aldus Engel man. Over het algemeen richt de publi citeit zich tot het vrouwelijk deel van het publiek, dat nu eenmaal de meeste inkopen doet, maar het zgn volgens hem juist de mannen, die gevoeliger zijn voor de effecten van de humor. Daardoor wordt de fantasie van de reclame-ontwerper wel enigszins aan banden gelegd. De affiche-kunst was te lang in de ban van de fotografie gebleven, meent hij. want maken geloofde met mooie „waarheidsgetrouwe" portretten, cover- guls en andere gestandaardiseerde pin ups het best de aandacht van het pu bliek voor allerlei artikelen te kunnen boejen en te kunnen vasthouden. Maar volgens hem is het publiek eigenlijk al lang beu van al die „ideale" schoon heden. De fantasie eist nu weer haar eigen rechten op. Het is ook in deze tak van de kunst niet de treffende ge lijkenis. die op de duur de interesse levend kan houden, maar enkel de ver beelding van een kunstenaar, zijn per soonlijk visie op een object. Het gemoedelijke straattoneeltje van de oude vrouwen met hun karretjes met granelen, met caricollen (een soort Bourgondische kreeft), fruit of vis. die elkaar de huid vol schelden, omdat de een één fransken goedkoper verkoopt dan de andere, gaat verdwij nen. Op de Grote Markt worden de stalletjes van de bloemverkoopsters verdrongen door de parkerende auto's en men zal zich binnenkort naar de Stoofstraat, waar het ventje van Brus sel prijkt, een weg moeten banen tus sen de op elkander gepakte wagens door. Een winkel van fijne kant wordt verbouwd tot een rumoerige .Friture", waar men goedkoop, voor 35 fis., een bliefstuk met flatten a volonté krijgt. Alleen aan het Noordstation en in enkele zijstraatjes van de Nieuwstraat houden de vrouwtjes met hun karre tjes stand. Zij verdedigen hardnekkig haar boterham en dat lukt nog. daar zij natuurlijk nooit één cent belasting betalen en haar goedje, oftewel mar- chandisc, iedere ochtend op de Criée de markt, waar de groenten- en fruit- boeren hun laatste partijen kwijt wil len, kopen. In het prachtige finistère, het kerk je van de Nieuwstraat, branden niet toevallig zoveel kaarsen voor het beeld van de Heilige Antonius, de be schermer van de kleine mensen. Bijbels en Psalmboeken voor getroffenen Duizenden getroffenen van de wa tersnoodramp zullen zoals bekend weer in het bezit kunnen worden gesteld van een Bijbel-Psalmboek door de vele zen dingen uit het land. die bij Bijbelhulp" te Arnhem zijn ontvangen. De distri butie van kerkboeken, waarvan de meeste zich in uitstekende staat bevin den. geschiedt in samenwerking met het Ned. Bijbelgenootschap. „Bijbel hulp" sorteert de ingekomen kerkboe ken. waaronder zich ook huwelijks- en kanselbijbels bevinden naar het kerk genootschap. Het Bijbelgenootschap voegt er een persoonlijke opdracht bij. Ook enkele uitgevers van Bijbels in het land hebben medewerking toegezegd. Zij zullen nieuwe exemplaren zenden. Een school te Joure zond reeds veertig nieuwe exemplaren voor een getroffen school in het rampgebied. Te Leeuwar den is men van plan een grootscheepse actie te houden voor de inzameling van kerkboeken. Spotprent op de veranderingen in de Belgische hoofdstad Getroffen kinderen blijven in ons land Het hoofdbestuur van het Nederl. Roode Kruis heeft aan de Liga van Roode Kruis-verenigingen te Ge- nève getelegrafeerd diep ontroerd te zijn door de enorme hoeveelheid van gaven, welke van alle kanten toe stromen. Dank zij deze bewonderens waardige hulp is in de eerste noden voorzien kimnen worden. Op enkele speciale artikelen na. waarvan de Liga op de hoogte zal worden gehouden. Hoezeer het op prijs wordt gesteld, kunnen aanbiedingen van individuele hulp van artsen en verpleegkrachten niet aanvaard worden, omdat Neder land op het ogenblik over voldoende personeel beschikt op dit terrein. Talrijk zijn ook de aanbiedingen van huisvesting en zelfs van adoptie van kinderen. Wij zijn er erkentelijk voor, aldus het Nederlandsche Roode Kruis, doch geven er de voorkeur aan deze hier te houden, onder voorbehoud er later op terug te komen wanneer zulks nodig is. Sport in dienst van Rampenfonds Het bestuur van Rapid Wien, kam pioen van Oostenrijk, heeft de KNVB laten weten dat het zijn volle mede werking" zal verlenen aan een in Neder land te organiseren wedstrijd tegen Rapid ten bate van het Nationaal Ram penfonds. De voorbereidingen voor een dergelijke ontmoeting, waarbij de mo gelijkheid wordt overwogen een Bonds- elftal tegen de Oostenrijkers te laten aantreden, zijn thans gaande. De Westduitse voetbalbond zal blij kens een mededeling van zijn voorzitter Conrad Sehmedes een som van 10.000 mark overmaken aan de KNVB als bij drage voor hi-et Nationaal Rampen fonds. Verscheidene andere sportclubs in West-Duitsland hebben daarnaast op eigen initiatief gelden ingezameld die eveneens aan het N.R.F. zullen worden toegezonden. Zo bracht het bestuur van de Rheydter SPV tijdens de voetbal wedstrijd tegen Herten het bedrag van 2000 Mark bijeen. Voetballers van Vitesse en Esca spe len Woensdagavond tegen handbal- ploegen zaalhandbalwedstrijden in Mu sis Sacrum te Arnhem. Lülgehetmann Europees kampioen 71/2 De laatste partij van het tournooi om het Europees kampioenschap 7VSj te Viersen, de beslissende strijd tussen Lütgehetmann en onze landgenoot Van de Pol, gaf het beste spel te zien, dat men, volgens biljartkenners, ooit in Duitsland had gezien. Na de leiding te hebben gehad met 200 tegen 12 hervond Van de Pol zijn vorm en na verloop van tijd was de Rotterdammer in het voordeel met 298 tegen 290. Toen miste Van de Pol en kon de Duitse meester de partij uit maken. In de nastoot kwam ook Van de Pol op 300, maar dat was niet vol- doende voor de titel. Lütgehetmann 300 17 119 17.64 Van de Pol 300 17 127 17.64 De eindstand luidt: Lütgehetmann (DU.) 15 2400 22.01 Van de Pol (Ned.) 13 2352 18.51 Van Hassel (Belg.) 12 2292 20.83 Vingerhoedt (Belg.) 10 2142 17.55 Galmiche (Fr.) 8 1767 11.02 Rudolph (Dtl.) 6 1977 12.20 Reicher (Oost.) 4 1679 12.81 Spielmann (Dtl.) 4 1551 11.23 Metz (Ned.) 0 1708 13.88 OVERIJSSEL", het jaarboek voor cultuur en historie over 1953 weer verschenen bij de Erven J. J. Tijl te Zwolle, en bij het lezen van de namen, waaruit de redactie bestaat, zal de lezer met respect denken aan het werk van de heer W. H. Dingel- dein uit Denekamp, die onlangs ;s overleden en wiens heengaan voor Twentse cultuur en geschiedenis een groot verlies betekent. Zijn vele publi caties, die hij het licht heeft doen zien en zijn arbeid ten behoeve van de bi bliotheek van het museum ..e Enschede verdienen grote waardering. De zeven de jaargang van dit boek ziet er, even als de vorige jaargangen, weer ver zorgd uit. Onder de schryvers zal elke Overijsselaar, die op de hoogte is van hetgeen er in zijn gewest over streek genoten is geschreven, beleende e vertrouwde namen tegen komen. Wat het dialect betreft: H. Klaassen schrijft een aardige schets m het dia lect van N.O. Twente: het gebied van Albergen, Tubbergcn, Vasse, Ootmar- sum (het land van de stilte, de roman tiek en de mystiek). Voor w!e het dia lect kent is het een plezier te lezen. (Van onze Amerikaanse correspond.) Ijtigenlijk bestaat New York nog geen J 300 jaar, want toen het stad werd en in Februari 1653 een gemeenteraad kreeg, heette het nog Nieuw Amster dam. Toen was het eigenlyk nog maar een dorp, een dorp met 120 huizen en 800 mensen. In het museum van de stad New York kan men goed zien hoe het geweest is. Op de maquette, die men daar heeft gemaakt, ziet men op de Zuidpunt van het eiland Man hattan het fort, de stadsherberg, dc alleenstaande huizen met de erven er omheen en, aan de Noordkant, de pa lissade, die de stad naar de landzijde afsloot. Naar die muur, naar die „wall", is later WalJstreet genoemd. Men weet nog precies, wie er in de diverse huizen woonden: mensen met goed Hollandse namen en in die stads herberg kwam in 1653 voor het eerst de gemeenteraad bijeen. Uit dit Nederlandse dorp is in drie honderd jaar een stad gegroeid met acht millioen inwoners, een stad, die meer stad is dan alle steden ter we reld. Toch heeft het tot ongeveer 19U0 geduurd, alvorens hier de wolkenkrab bers verrezen, en pas in 1904 werd de eerste ondergrondse spoorweg geopend. Thans rydt men voor één Amerikaans dubbeltje van dc kust van Brooklyn (oudtijds Breukelen) tot ver ten Noor den van het eiland Manhattan, een af stand van 34 km. Een New Yorker verreist zeven en een halve dag van ieder levensjaar in deze daverende en ratelende „subway en de helft van de tijd moet hij staan, of liever: han en aan de lus. Driehonderdzeventig duizend mensen werken in de kleding industrie van New York. Per dag drinkt men 5 millioen liter melk, er is op zijn minst één radiotoestel in ieder huis en er is In drie van de vier huizen een televisietoestel. Er zijn meer dan 2 millioen telefoons (meer dan in enig land ter wereld, behalve ln Groot Brlttannië), en er wonen een driekwart millioen mensen, die in het buitenland geboren zijn. In geen stad op aarde, behalve in Rome, wo nen meer Italianen dan in New York. lede: 2 drie en een halve minuut wordt er een baby geboren, iedere zes en een halve minuut sterft er een mens. Dat er maar één dodelijk verkeersongeluk is in iedere vijftien uur, is beter dan menigeen zou denken, maar dat er nog 144.300 woningen zijn zonder stro mend water, ls iets wat men in deze moderne stad niet zou verwachten. H et is goed, dat ze daar begonnen zijn, die Hollanders op Manhattan. Het was de stichting van een stad, waar de menselijke samenleving een hoogtepunt zou bereiken ln weelde, kunst en sociaal verkeer, maar waar velen tevens de diepten zouden ervaren van armoede, lelijkheid en ondanks de massa een eenzaam 'even. Dit werd een stad van tegenstellingen, van spanning en nervositeit, van ge jaagd geldverdienen en vrolijk fla neren op Fifth Avenue. Wie open staat voor deze stad en haar bewoners be hoeft niet eenzaam te zijn, ook al zou hij er alleen wonen. Dc taxi-chauffeur en de man in de drugstore praten honderd uit. In iedere bar, ja in iedere cafetaria, kan men lange gesprekken hebben. En wat is het een goede stad om tweedehands boeken te kopen. Snel le omzet schijnt ongelofelijk belangrijk voor iedere winkel in deze stacl en de leus „alles moet weg" is voor New York bijzonder typerend. Vandaar al die boeken nog maar enkele jaren geleden gepubliceerd voor 59, cn zelfs voor 19 dollarcentDat men die opruimingen juist in deze stad vindt, ls te begrijpen: 68 procent van alle Amerikaanse boeken worden hier uitgegeven. Waarom New York zo aantrekkelijk is? Om de zeelucht en het wisselende licht op de wolkenkrabbers, om de Rembrandts en de Gauguins in de mu sea. om de Franse en Mexicaanse eet huisjes? Ja, om dat alles, maar boven al om de New Yofkers en o.m. de in tensiteit van hun leven. De dialectische woordvorm is uitste kend gekozen, al zouden wij hier en daar wel een accent hebben geplaatst. Henkook' goan herinnert aan de schetsen, die destijds de heer Ten Hoopen-uit Diepenheim schreef voor de locale pers. Dergelijke verhalen vormen een noodzakelijke bron voor dialect-studie. Een goede bijdrage wordt gevormd door die van de be kende hoogleraar in de theologie te Groningen, prof. dr. Lindeboom, die schrijft over Geert Groote. Legtenberg uit Hengelo heeft een gedicht doen publiceren in het dialect van midden- Twente, waarvoor we onze waarde ring moeten uitspreken. Een zeer lezenswaardige bijdrage ls die van de bekende dichter Bernard Verhoeven over „Cultuurpolitiek in het Oosten". Verhoeven drukt er zgn vreugde over uit, dat er de laatste jaren een sterke opleving vait te be- speuien in het culturele bewustzijn van de verschillende gewesten. Er is een frontvorming tegen wat men de „randstad Holland" noemt. Gelderland en Overijssel het ben met hetzelfde probleem van heterogeniteit te maken. Gelderland bestaat ln het algemeen uit drie hoofddelen, die on derling zeer uiteenlopen: Achterhoek, Vel uwe en Betuwe. Overijssel kent zijn Kalland en zijn Twente, geheel ver schillend van elkander. Salland is de naar het Westen geopende toegangs poort, van oudsher met de Graafschap en de gehele Veluwezoom verbinding gevend. Gelderland en Overyssel kun nen elkaar in culturele werkzaamheid vinden, door eerst bruggen te slaan tussen de verwante gebieden over de provinciegrenzen heen, waarna ge makkelijker verbindingswegen zouden kunnen worden -gevonden in het eigen gebied. Het streek-eigene hcudt niet op voor een provinciale grens. De ste den spelen in het cultuurbeeld van een gewest een belangrijke rol. Zo is voor Gelderland dc "stad Arnhem niet enkel het historische maar ook hel actueel centrum van het gewest. Nijmegen is ^gen- over Arnhem, nat by de Vlaamse zustersteden Brugge die scone is is tegenover Gendt die fiere. Ver hoeven toont met statistische ge gevens aan dat de beide provincies Gelderland en Overijssel niet aan de spits staan wat betreft de uit gaven voor cultuurdeileindcn. E11 dat terwijl zij juist om wille van hun heterogeniteit en daardoor veel grotere culturele passiviteit een veel krachtiger injectie dan de meer be voorrechte gewesten zouden behoeven. Verhoeven bepleit een leven 1 orgaan voor de ordening en stimulering van de culturele activiteit. Daarvoor eigent zich het Provinciale opbouw "gaan hel meest, aldus Verhoeven, maar ei moet steun komen van Rijk en Prins Bern- hardfonds. Rijk, gemeentebe.ittiren en province mogen de woorden van Ver hoeven ter harte nemen! Er valt in Overijssel nog een grote achterstand te grote in te halen. Er m.iet nog worden gewezen cp een belang rijke bijdrage van Henri Th. Timmer man over provincie en muziekcultuur waaruit verblijdende klanken opstijgen (uitvoering oratoria in kleine plaat sen). Van Herman Korteling (Deven ter) is opgenomen een goed ait-kel over de beeldende kunst in Overgssel. Onder de titel „Dertig woorden ge zuiverd van de tijd" (de poëzie in Overijssel sinds 1945) schrijft J. vos een goede verhandeling over de be kende Sallandse dichteres Johanna van Buren .van wie hij ten r-pchte zegt dat zij niet moet worden vergeleken met Gezelle. De beschouwing over Ida Gerhardt leest men met plezier.

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 2