Tien eeuwen bedrukte stof
Kunst van de oudere garde
INKTVIS
Bont en blauw
|Ifer ip*
WEK DE GAL
IN UW LEVER OP
PJjf; wmk'
«Atiee"VTOra*
Spanje en
^West-Europa
DINSDAG 10 FEBRUARI 1953
PAGINA T
Nu ieder seizoen nieuwe stoffen op de markt konicu en de samenstellings-
procedé's daarvan onze bijzondere vrouwelijke interesse vragen vooral in
verband met was- en strijkvoorscliriften, zal het nauwelijks bij ons opkomen
om bij het kopen van enige meters bedrukt textiel eens om te kijken, ik
bedoel te overpeinzen wat de huisvrouwen uit vroeger eeuwen nu zo al als
omhulling voor zichzelf, echtgenote en kinderen konden uitzoeken. Een
vaag idee hebben we natuurlijk uit de geschiedenisles, dwaaltochten door
musea en historische romans en woorden als satijn, zijde en fluweel ritselen
door ons hoofd. Maar tien tegen eenals wij nu voor de vraag gesteld
worden wanneer er bedrukte textiel in de handel kwam, zullen we mompe
len dat het wel iets met de machine te maken zal hebben.
OUDE TECHNIEKEN
De techniek van het drukken op stof.
zij liet niet machinaal, is echter al heel
oud. In een oud koningsgraf in een
Egyptische pyramide schynt zelfs een
kinderjurkje gevonden te zijn. dat dooi
de bedrukte randversiering (waren de
gedrukte randen op de rok vorig jaar
ü™nee<rriMPUp mn- IIIHIHIII till i illll tillll! Ill II lilt 11
-•ft. j"-
jLït
il
las
Op de tentoon
stelling Bont en
Blauw in 't Twents
Rijksmuseum zien
we dan stoffen, die
in de 12e en 13e
eeuw. dat is dus 2
eeuwen vóórdat de
boekdruk werd uit
gevonden, reeds
bedrukt werden.
Houten blokken
waarin figuren ge
sneden waren, wer
den in rhythmische
herhaling op zijde
of linnen gedrukt.
De motieven wa
ren, hoewel op
eigen manier ver
werkt, toch dik
wijls sterk beïn
vloed door vreem
de culturen.En geen
wonder.
Want hoewel het
reixen moeilijk en
traag ging in die
tüden. de legers, de
kruistochtridders
en de eenzame rei-
xlgcrs, die langs
de heerbanen van
Europa en de ka
ravaanwegen van
Azië cn Afrika
trokken, brachten
mèt hun verhalen
niet zelden voor
werpen mee naar
huis uit die won
dere Oosterse lan
den. Zo kon het ge
beuren. dat menig
ambachtsman uit
die tijd geïnspi
reerd, plantenmo-
tleven in zijn hout
blok sneed, verbas
terde Arabische
lettertekens, exoti
sche vogels, slan
gen. reeën, zwanen
en vooral ook gra
naatappels.
Het valt ons bij ikoon-achtige doek
de specimina uit
die tijd op, dat wit Klein-Azië f
deze motieven zo'n eeuWw
waardige versie
ring vormen. Ze 1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
hebben rust en een
harmonische schoonheid, evenals de Per
zische dessins uit de 18e eeuw. die door
hun statigheid, voorname eenvoud, maar
vooral ook door hun kleur, direct ons
hart stelen en het spijt ons dan dubbel,
dat er van de kleuren uit die allervroeg
ste drukperiode niet veel meer te zien
valt.
Na 1600
Na 1600 beginnen de Voor-Indische
katoentjes hun triomftocht door de
Westerse wereld. Het rood, paars en
blauw in elegante en fantastische
plantenmotieven verrukten het hart van
menige vrouw tot zelfs in de kleder
drachten is hier en daar inspiratie op de
Indische katoentjes terug te vinden en
als de katoenindustrie in ons eigen land
opkomt, worden de dessins maar al te
graag geïmiteerd en dat duurt tot op de
dag van vandaag.
Daarna zien we de versiering van de
textiel min of meer gelijke tred houden
met de stijlperioden Louis XV, XIV, enz.
Lange tijd stond ik stil bij een lopertj-
iu drie kleuren bedrukt en versierd met
i ikoonaclitige voorstellingen van Maria
met het Jesuskindje, Jozef en de kruisi-
ging. Veel plezier beleefde ik ook met
een blauicdruk op linnen, waarop het
verhaal staat afgedrukt dat op het
eiland Ceylon onder het gebied van Can-
I dia een berg is, Adamspieck geheten
1 ..en daar is toch eenen steenem lamp,
1 die selfde dag en nagt altoos brand,
sonder daar eenige materi in te doen,
1daar is nog te sien eenen steenem brug,
waarom Adam en Eva gepasseert sijn
toen sy uyt het paradijs sijn verdreven".
De clou van het verhaal is, dat op dat
eiland Adams graf sou liggen en op de
I grafsteen de letters zouden staan, die
ook boren hrt verhaal op deze doek
staan afgedrukt. Deze doek is zeker niet
I mooi. alleen maar grappig en een betcijs
te meer. hoe ontvankelijk de mensen
vroeger varen voor vreemde invloeden
en verhalen en hoe gretig ze al deze ge
gevens en motieven onmiddellijk aan
hun eieren geestelijke bagage toevoegden
en op een of andere manier in hun om- j
geving verwerkten.
Vorige eeuw
Uit het begin van de 19e eeuw zien we
niet veel moois, behalve de spreien uit
Italië. De herinneringsdoeken, spotpren
ten, doeken met voorstellingen van het
paleis op de Dam of gebouwen in Londen
zijn in historisch opzicht interessant mis
schien: de herinneringsdoek uit 1813 b.v.
met spreuken als Rusland met ons, Zwe
den assisteert ons. Pruissen vecht voor
ons en Oranje Booven in de 4 hoeken
geeft ons zeker te denken over de loop
der tijden, ze zUn bijna zonder uitzonde
ring lelfik. Het. is dan ook niet te verba
zen dat men op het eind van de 19e eeuw
zich meer gaat bezinnen op het verant
woorde dessin en via terug grijpen in de
middeleeuwen wil gaan proberen tot
een harmonische oplossing te komen, die
dessinateurs uit vroeger tijden blijkbaar
zonder meer in de vingers hadden. Dit
zoeken en experimenteren duurt tot in
onze tijd. Bekende kunstenaars verlenen
hun medewerking of hun werken (b.v. Je
abstracte schilderijen van Picasso) wor
den als voorbeelden door de dessinateurs
gebruikt. Voor zover ik kan nagaan is
e,- dan ook vooral na de oorlog een op
bloei in de textieldrukperiode merkbaar.
Aan het eind van de tentoonstelling
kunnen we ook nog even „genieten"
van de wansmaak van de moderne tjjd.
In Amerika heeft men het zover ge
bracht dat je er japonstof kunt bestellen
waarop je de foto van je zelf of je lievo-
lings filmster, vele malen herhaald, kunt
laten drukken in een krans van bloeme
tjes van afgrijselijke kleuren. Eigenlijk
jammer, dit besluit van een interessante
tentoonstelling.
Het levendige dessin van een modern bedrukt katoentje.
I den recht voor u uitlopende, brede straat,
vol beweeg van auto's en figuurtjes tus
sen de hoge huizenrijen, eens moeten
vergelijken met het bekende doek dat
Charles Eyck op precies dezelfde plaats
geborsteld heeft, driftig, triomfant en
TI r i9 rr i i vooral: monumentaal, om duidelijk te
JY MLSEL M „Het Huis van Looy te Haarlem, exposeert Ane Schouten j 2]en hoe veel het aangename werk van
eertigtal schilderijen, bijna evenveel tekeningen en enige Meys aan levende bezieling mist.
pastels. In de inleiding tot deze tentoonstelling wordt Tot 13 Febr- 1S deze expositie te zien.
Tentoonstellingen in Haarlem
en Den Haag
I een
aquarellen
Steunt, het Nederlandse
Rampenfonds. Postgiro
9575
ACHTERSTALLIG DIVIDEND
PREF. AAND. ANIEM
rhetorisch de vraag gesteldof er wel verdienstelijker bewijs
houding»- en doorzettingsvermogen denkbaar is, dan om op het vijftigste
levensjaar volop talent te tonen. Dat klinkt goed; maar het rhetorischc
naast ons neerleggend, antwoorden wij tweemaal met ja.
Verdienstelijker ware Schouten's be
wijs uitgevallen, als hij in die vijftig jaar
zijn aangeboren begaafdheden in teken-
tucht en met meer critische zin had
grootgebracht. Er zijn tekeningen als
b.v. een tweetal zelfportretten uit '38 in
russisch krijt, en de snelle schets „Wout",
waarmee hij bewijst dat hij tekenen kan
als hij wil. Er zijn er veel meer, zoals
vrijwel alle O- I. Julet-tekcningen, die
men toch eigenlijk na zijn vijftigste niet
meer moest willen exposeren.
Het gros der olleverfdoeken is door
teken-onlust mislukt- Wat zouden dat
..Kind met bloemen", die knalrode
„Brandweerwagen in de sneeuw", dat
..Zonnescherm" etc. prettige schilderijen
zijn geworden als de schilder doorzet
tingsvermogen in het tekenen getoond
had! Slechts weinig doeken zijn meer dan
een kleurenspel. Vaak een zeer aange
naam kleurenspel soms wel heel sterk op
Van Gogh geïnspireerd, al is het veel
zwaarder en minder fijnzinnig genuan
ceerd. Een spel van blauwen tegen geel,
doorvlekt met paars en groen en plotse
ling gebroken door een hel rood.
Kleur is Schouten's enige gedecideerde
uitdrukkingsmiddel. Hij epateert er mee:
23.20—
WOENSDAG, 11 FEBRUARI 1953.
HILVERSUM 1 (402 M.) 7-00 VARA, 1000
VPRO.. 10-20 VARA, 19.30 VPRO., 20.00—2! 00
VARA. 7.00 nws.; 7.14 Gram.: 8.00 Nws,: 8 13
Gom.; 8.50 Voor de huisvrouw: 9.00 Gram.;
9.3) Waters!.; 9.413 Gram,; 10.00 School
rad.o; 10 20 Voor de vrouw; 11.00 Gram.; 12 00
Dansmuz.: 12.33 Voor het platteland; 12.38
Lichte muz.: 13.00 Nws. en commentaar; 13.20
Orgeisp.: 13.45 Gram.. 14 00 Caus.; 14 15
.leugdconc.; 15.00 Voor de jeugd; 15 50 Blok-
fiultensemble; 16.!0 Voor de jeugd; 16.45 Voor
de zieken: 17.15 Dansmuz 17 50 Reg.uitz.:
:a.oo nws.: 18.15 Vara-varla; 18.20 Mil. caus;
1830 R. V. U.: 19.00 Toespr :9.15 Lichte
muz.: 19.30 Voor de jeugd; 20.00 Nws.; 20.03
Poht. comm.; 20 15 Promenade ork., klein
koor en solisten: 20.50 Hoorsp.: 21.50 Gevar.
muz.: 22.15 Caus.: 22.30 Spaanse
Nws.; 23.15 Soe. nws. .n Espci
24.00 Gram.
HILVERSUM II (298 M.) 7.00—24 00 NCRV.
7 CO Nws.: 7 10 Gram; 7 :5 Och'.endgymn
7 30 Gram.. 7.45 Een woord voor de dag: 8.00
Nws.: 8.15 Gram.; 8-'.8 Gewijde muz.; 8.45
Gram.; 9 00 Voor de zieken; 9.20 Voor de
huisvrouw; 9.35 Gram.; 10.30 Morgendienst;
1! 00 Hoorspel; 11.45 Gram.; 12 00 Bas
plano: 12.33 Lichte muz 12 59 Klokgelui;
:3.00 Nws.: 13.15 Prot. interk. Thuisfront:
13 20 Lichte muz.; 13.50 Gram 14 45 Voor de
meisjes; 15.00 Jeugdconc.15.45 Gram.; 16 00
Voor de Jeugd; 17.20 Orgelsp 17.50 Mi!,
caus.; 18.00 Viool, cello en claveclmbel; 18.3C
Caus.; 18.45 Geest, liederen; 19.00 Nws.; 1910
Boekbespr.; 19 25 Gram.; 19.30 Bul ten 1 c
19.50 Gram.; 20.00 Radiokrant; 20.20 Orkesl-
conc.; 2100 Caus.; 21.20 Gram.. 21.30 Araus.-
muz.; 21.50 Gram.; 22.00 Piano; 22.30 Intern.
Evang. Comm.; 22.40 Gram.; 22.45 Avond
overdenking: 23.00 Nws.; 23.15—24.00 Gram.
Engeland. BBC Home Service. 330 M.
12 00 Schoolradio. 13.00 Gram. 13.25 Gevar
piogr 13.55 Weerb. 14 00 Nws. 14 10 Report.
14 30 Latijns-Amerikaans ork. 15 00 School
radio. 16 00 Hoorspelen. 17.00 Caus. 17.30
Gram. 18.00 Voor de kinderen 18 55 Weerb
19.00 Nws. 1915 Sport. 19.20 Lichte muz. 19 -T
Caus. 20 00 Gevar. progr 20 15 Caus. 21.00
Symphome-ork. en soliste. 22 00 Nws. 22.*5
Symphonie-ork. en soliste 23.05 Caus. 23.45
Parlementsoverz. 24.000.C3 Nws.
Engeland. BBC Light Progr. noo en 2tï M.
12 00 „Mr Dale s Dagboek '.2 15 Dansmuz 1
12 46 Voordracht. 13 00 Parlcm -ntsoverz. 13.15
Lichte muz. 13.45 BBC Northern Orchestra.
11 15 Voor de kleuters 15 00 Voor de vrouw
16 00 Lichte muz 16 30 Orgel. 16 45 Lichte
muz. 17.15 „Mi's Dale's Dagboek 17.30 Amu-
semenHmuz. 18 00 Schots ork 18 45 Verzoek -
progr 19.15 Voor de jeugd. 19 45 Hoorspei.
20.00 Nws cn radioiourn. 20 25 Sport. 20.20
Gevar. progr 21.00 Hoorspel 22.10 Gram. 22 30
..Can I come in?" 23 00 Nws. 23 15 Actual.
23 20 Amusementsmuz. 0.05 Voordracht. 0.20
Strljkork. 0.56—1 00 Nws.
Nordwestdeutscher Rundfunk. 309 M.
12.00 Lichte muz. 13 00 Nws. 13.25 Qmroep-
ork, 15 50 Film muz. 16.20 Pianorecital. 17.00
NWS. 17 45 Gevar. muz. 19 00 Nws. 20.00
Opornconc. 21.45 Uws. 22.10 Strijkkwartet.
22 30 Omroepork. en solisten 2310 Rhythm,
muz, 24 00 Nws. 0.30—1.00 Dansmuz.
Franlirilk. Nationaal Programma. 317 UI.
12 00 Gram. 12.15 Idem. 13.00 Nws. 14.05
Idotn 1410 Pianorecital. 18.30 Am-erlk. uil/..
19.00 Gram. 20.00 Orkesteone. 20.30 Hoorspel.
23.30 Gram. 23.45—24.00 Nws.
Brussel. 324 en 484 M.
324 M.
11.45 Gram. 12 30 Weerb. 12.34 Lichte muz.
(Om 12.50 Koersen). 13.00 Nws 13,15 Gevar.
muz. 14.00 Schoolradio. 15.40 Gram. 16 00 Om
roepork. en solist. 16.45 Gram. 17 00 Nws.
17 10 Gram. 17 30 Caus. 17.40 Gram 17.50
Boekbespr 18.00 Zang en piano 18.30 Voor
dc sold. 19 00 Nws 19 40 Gram 20 00 ..Prima
Donna", opera. 21.00 Pianorecital. 21 30 Gram.
22.00 Nws. 22 15 Strijkkwartet.
Nieuws.
484 M.
12.05 Gram. 12.15 Lichte muz. 12.45 Gram.
13.00 Nws. 13.10 en 15.00 Gram. 16.00 Lichte
muz. 17.00 Nws. 17.15 Gram. 18.30 Idesn. 19.00
Pianorecital. 19.40 Gram. 19.45 Nws. 20.00
Gram. 20.15 Symphome-ork.. omroepkoren en
solisten. 22.00 Nws. 22 15 Jazznvuz. 22.45 Gram.
22.50 Nws.
BBC European Service.
Uitzendingen voor Nederland.
22.00—22.30. Nws. Achter het IJzeren Gor
dijn. Vrijbuiters Radio-dagboek (224 en 49 m)
B. M. R. S.
Radioprogramma B. M R. S. Uitzend
vanuit Eng. Transit Camp. te Hoek
Holland. Golflgente 31 Meter.
DINSDAG. 10 FEBRUARI.
iur: Verzoekplaten
lur: The B'.r.g Crosby Show
mr: Een plaatje en een praajte.
iur Sluiting.
(Advertentie)
[^esl? Keelp''in^
rniottü^
I* keeUab
Sterk Anl!
i«"lische.-eja aelljk
helpo"
bij een eerste blik lijken bijna al zijn
doeken belangrijk, maar de allure is
vals. Slechts het tonig uitgevoerde „zelf
portret met palet", ditmaal een herinne
ring aan Van Gogh's „aardappelkleuren"
en naar ik vermoed rond '38 te dateren,
goed getekend, behoorlijk in het vlak en
vakkundig doorwerkt; het gtuk „Jef met
zijn vogeltje" dat ook een geestige psy
chologische uitdrukking heeft; het schuin
in het vlak oprijzende portret van de vio
list E. K.: het kleine portret van de heer
Messie en tenslotte een enkel stilleven
en klein landschap, ontsnappen aan on
vergeeflijke nonchalance.
Meer of minder vertonen zij een span
ning vanuit de kleur in de tekening, de
expressie of de compositie; dat zijn dan
merendeels verdienstelijke studie.' cn
met veel meer. Voor de tien pastels
geldt hetzelfde als voor de doeken cn in
de aquarels laat Schouten zelfs zijn
kleurgevoel in de steek; heeft hij in één
ervan, het „zelfportret met hoed" ook
p h y s i e k e gelijkenis met Van Gogh
nagestreefd?
De expositie duurt tot 14 Februari.
Louis Meys
EEN andere vijftig-jarige exposeert in
het „Panorama Mesdag" te Den Haag;
Louis Meys. docent aan de Vrije Aca
demie te Den Haag en vicc-voorzitter van
dc Haagse Kunstkring. Ook deze schilder
leeft onbekommerd op zijn aangeboren
begaafdheden, maar die heeft hij tenmin
ste tot gedegen kundigheden omgeslagen.
HÜ kan voortreffelijk tekenen, het teke
nen is voor hem een habitus, hij doet het
spelenderwijs en zonder omzien. Onopval
lend en voor zover hij het nodig heeft, be
heerst hij op dezelfde wijze zijn vlak.
Kleur is ook voor hem 't eigenlijke expres
siemiddel. het vertrekpunt van zijn inspi
ratie, en hü gebruikt haar fijnzinniger,
inder luidruchtig etalerend dan Schou
ten.
Ondanks een paar abstracte kleurtcke-
ningen die hij verontschuldigend „vlük-
versiering" noemt, een in Grieks gewaad
gehulde „figuur in interieur" waarin hij
nogal „modern doet" en zowaar een con
structivistisch gevalletje „Stilleven '46" in
gouache, is de sfeer van zijn werk haast
ouderwets te noemen, 'n Beetje tam, zon
der diepe impulsen van hart en geest, hij
is een aestheet die, terzijde van het le
ven, vlot en smakelijk, kundig en kleurig
zijn landschapjes en stadsgezichten, bloe-
Tien cn stilleventjes penseelt.
In de grotere formaten en in het portret
wordt hij gauw droog en leeg. Van de por
tretten is alleen het schetsmatige „Kopje
gevoelig en spiritueel. Het meeste
geëxposeerde werk is verder aangenaam
om te zien, de drie gouaches uit '47 zijn
met iets meer durf en avontuurlijkheid ge
daan en daardoor boeiender dan de olie
verven.
Men zou eigenlijk een aardig schilderij
als „Paris Rue Royale", een uitzicht
tussen twee zware zuilen op de diep bene-
Mevr. E. Reitsma-Valenca
In de Kunstzaal „Plaats" le Den Haag
tenslotte, exposeert mevr. Engelien
Reitsma—Valenca, de bekende grafiea
van de oude garde, die met voortreffelijke
trouw en uitstekende vakbekwaamheid de
moeilijke graveerkunst levend hield nadat
Pieter Dupont deze een glorieuze we
dergeboorte had bereid.
Met Debora Duyvis, Kuno Brinks en
Hub. Levigne rekent men haar tot de
rechtlijniger opvolgers van Dupont dan
diens feitelijke successor, de barokke
Aarts die in '34 stierf.
Er zijn overbekende prenten uit haar
oevre op deze tentoonstelling, zoals
Moeder" en de „Baadster", fijne, uit een
enkele gevoelige en vaste lijn met de bu
rijn gestoken figuurtjes, het weergaloos
knappe portret van haar vader in het
lastig verkort van die achterover hellende
kop, de springlevende kop van Vondel,
het portret van dc dichteres H. Roland
Holst—van dor Schalk, de kleine, flit
sende karakteristiek van de violist
Schmnller enz.
Er zijn gedegen dierstudies in krijt en
zilverstift: ook sommige vervolgen daar
op als gravure. Die dierprenten van mevr.
Reitsma stammen uit een hartelijke po
ëtische visie. Een prent als „Paard met
•culen" toont hoe deze visie tot grote
diepte verinnigde; en met hoe weinig
middelen is daarvan de uitdrukking ge
geven Bezie dat paard: een glijdende
omtrek van de figuur die nauwelijks de
blankheid van het papier verstoort, et,
in die blankheid, heel die summiere con
tour bezielend, de duistere, fluwelige over
welving der dierenogen, waarin diepver
borgen het gevoelig blinken van de blik.
In de tekening „Jonge aapjes" bewijst
zij ook de bliksemsnelle bewegingen van
uitgelaten leven te kunnen vasthouden.
In de baby-tekeningen is zij minder ge
lukkig, maar het landschap tekent, etst
cn graveert zij gevoelig, dichterlijk, vanuit
liefdevolle observatie, en blijkens enkele
recente stadsgezichten, zoals de gepen- J
seelde litho „Winter in Amsterdam", ook
met toenemende durf en persoonlijkheid
Haar beeldende inventiviteit, buitenge
woon geëigend voor illustratief werk en
exlïbrïs, bewijst zij zeer geestig in de
nieuwjaarswens '53: daar kruipt een ruj»s
uit het blad van de dovenetel, met zoe
kend opgeheven kopje op een lupine over
De zeer bezienswaardige expositie duurt 1
tot 14 Februari.
De Electriciteitsmaatschappij Aniem
zal binnenkort uitvoering geven aan het
voornemen, uitgesproken in de algemene
vergadering van aandeelhouders, gehou
den op 30 December 1952, over te gaan tot
beschikbaarstelling van het geaccumu
leerde dividend op de preferente aande
len over de jaren 1941 tot en met 1951.
Aangezien dit zal geschieden als voorlo
pige uitkering op rekening van het divi
dend over 1952 en de statuten bepalen, dat
niet tot uitkering gekomen preferent di
vidend over voorafgaande boekjaren,
eerst tot uitkering kan komen nadat pre
ferente aandeelhouders over het betref
fende jaar 5 procent hebben ontvangen,
zal. uitsluitend in verband met deze be
paling. tegelijkertijd het preferente divi-
- I dend over 1952 beschikbaar worden ge
steld, in totaal dus 60 procent.
Gelijktijdig zal de N.V. Nationaal Bezit
van Aandelen Aniem overgaan tot betaal
baarstelling. op rekening van het divi
dend dier vennootschap over 1952, van 'n
voorlopige uitkering, bedragende 24.54
per aandeel van 1.00, nominaal en 12.27
per onder-aandeel van 500 nominaal.
Tijdstip en plaats van betaalbaarstel
ling zullen nader worden bekend gesteld.
WESTDUITSE LUCHTVAART
Buitenlandse lening van D.M. 130
millioen nodig
West-Duitsland wil een buitenlandse
lening (en bedrage van D.M. 130 millioen
aangaan om zijn nieuwe luchtvaart
onderneming op de been te brengen. Uit
dit in tien jaren af te lossen bedtag zou
den rie eerste investeringen moeten w or
den bestreden. Men wil trachten met een
vloot van 24 vliegtuigen een luchtnet te
bedienen van dezelfde omvang als dat
van de vroegere Duitse Lufthansa. Het
net zal een capaciteit hebben van 10 mil
lioen ton-km. en steunen op de inter
continentale diensten. Het binnenlandse
Duitse vervoer, dat de nieuwe onderne
ming voorlopig wil bemachtigen wordt
op slechts 12 millioen ton-km. geschat.
Inlandse maalhaver 50/51 kg werd g
offreerd voor 23.75. In rogge met 17 pet
vochtgarantie vonden enkele afdoenin
gen plaats voor 26.25, terwijl met
17/18 pet vochtgarantie aan de markt
was voor 26 en doorsnee-kwaliteit voor
25,50. De exportvraag naar rogge w-as
miniem, aangezien de buitenlandse no
teringen de laatste dagen lager waren.
Australische rogge niet 10/11 pet vocht
garantie op Febr./Mrt aflading werd ge-
d tot pariteit 28 in balen c.i.f.
lam. Het V.I.B. stelde de heffing
voor vrij geïmporteerde Amerikaanse
mais per Maart aflading vast op 2.60.
Aangezien de Amerikaanse markten flau
wer gestemd waren, werden enkele zaken
op Maart aflading afgesloten. Waar
schijnlijk is thans het gehele kwantum
voor Maart hierdoor gedekt.
WERELDBANK-CREDIETEN
VOOR DUITSLAND
In Maart commissie van
onderzoek
In Maart zal een commissie van de
Wereldbank de W. Duitse Bondsrepubliek
bezoeken teneinde de grondslagen voor
een toewijzing van credietcn aan het
Duitse economische leven te onderzoeken,
zo heeft de Duitse directeur der bank dr
J. Zahn medegedeeld. Volgens Zahn zal
het werk der Wereldbank voor de Duitse
industrie van groot belang zijn daar de
meeste afnemers van Duitse producten
credieten van de bank hebben ontvangen
of gevraagd.
Voornamelijk het voor de industrialise
ring van Joegoslavië te verwachten crediel
zou mede Duitsland ten goede komen, daar
de daarvoor nodige installaties in hoofd
zaak in Duitsland zullen worden besteld.
Dr Zahn zeide voorts dat aan nog een
ander groot project op verkeersgebied ge
werkt wordt, waarbij de Duitse industrie
in sterke mate zou worden ingeschakeld.
Als objecten in Duitsland, die voor een
crediet van de Wereldbank in aanmerking
komen, noemde Zahn: electrificering der
spoorwegen, uitbreiding der electro-indu-
strie, uitbreiding der aardoliechemie, grote
exportopdrachten, uitbreiding der energie,
gasproductie en der watervoorziening.
De Duitse goud- en dollarreserves zijn
inmiddels zo sterk gegroeid, dat over
wogen wordt het Duitse aandeel in dc
Wereldbank te verhogen van 33 millioen
tot S 82.5 millioen.
CORRECTIE LOTERIJLIJST
In de gisteren gepubliceerde loterijlijst
komen de volgende onjuistheden voor:
3673 moet zijn 3678. 7292 moet zijn 7392
15339 moet zyn 15439.
INVAL IN SPEELCLUB
Zaterdagmiddag heeft de recherche
's-Gravenhage een inval gedaan in
perceel Tweede Schuytstraat 114, omdat
het vermoeden bestond, dat op de tweede
étage van dit perceel gespeeld werd.
De politie trof 13 personen om de roulet
te, onder wie negen dames. Allen werden
meegenomen naar het politiebureau. Na
een proces-verbaal te heoben gekregen,
werden drie dames vrijgelaten. Later wer
den nog aangehouden de 47-jarige koop
man R. Z de stichter van de club. die
op het ogenblik van de inval niet thuis
was en de bewoner H. O. een 34-jarige
grossier.
Roulette, fiches en een bedrag van 800
werden in beslag genomen. De club was
een voortzetting van een cercle. d e vroe
ger aan de Ieplaan was gevestigd.
De linnen blauwdruk Adams Graf
die van 1726 dateert.
\2L*L« t'N*- W-
■■jt: V eiSn v Tf
K. S.
Advertentie.
U snit 's morgen» „kiplekker"
utt bed springen.
Elke dag moet uw lever een liter gal ln uw
Ingewanden doen etromen. anders verteert uw
voedsel niet, het bederft. U raakt verstopt
wordt humeurig en loom. Neem do plantaardige
CARTER'S LEVERPILLETJES om die liter
gal op te wekken en uw spijsvertering en stoel
gang op natuurlijke wijze te regelen. Een
plantaardig zacht middel, onovertroffen om de
gal te doen stromen. Eist Carter's LeverplUetjes.
r*p g - 57;JWifii
m
KSË
1 '»l ti» Jtë
|M *1% A-VSft
~*-r i( 1 -y
De
door PETER BARON
van te grote waarde om hel zo maar ver- stapte Thyme er binnen.
!S'/.„te'a,T,gaa,n- De SQU'd behe"ste De kast had geca dwarsplanken e„ ao-
- Jw .TiT,"?',"8;. k°" gemakkelijk in
h,l P'eytig j rechtop staan. Rond de vier wanden waren
- J' het? vr0*g Thymc' nas! smalle planken, waarop papieren lagen.
n. c„L x Tk, -- banknoten en verschillende andere dcou-
De Sdmd bezwoer dat Thyme vrtl uit me„len van de bB„k.
I kon gaan, zodra hij het document aanwees.
verlichting.
Ik laat me m de regel door mijn hel- voelde H wantrouw mi„ dat
pers met de wet voorschrijven, snauwde ,„.7 D
de Squid. Kom op ermee. Ik heb haast. ""'ween toch alra». Bovendien, boven ,n
i dim Tb,.,''J" kantoor zou hvj veel veiliger zijn, dan
buister dan. zei Thjme, met zenuw- )ljer in dse keldergewelven, waar hij van
h^pècteur^vroegl'om de'tim-a te^ mogen ««maak, sou'kunnen worden, alder
onderzoeken, was mijn belangstelling voor men D„„ h(j sliJ
een Te™h«venTachtiging",™ hem"en °™ldh"2!,Pu^"X'«'SÏTk'"' m"'" f',
ik M doen. „,j had ,i
van al de boxen in de brandvrije kluis, j.„,
en toen vond ik, waar hij eigenlijk naar „ri hij f rirnup klLi w« 11
zocht. De overeenkomst tussen... maar f', l'j!'1'w» 2ul1le»
dat komt er niet op aan. Ik vond het pa- un "S zicï
zv„ do) HlJ Reefde zich om, ging naar boven en
pier en dat is mi in mijn bezit bleef even slaan, om het licht op te sle-
te ogen van de ander kijkend. rhyme ging op een grote brandkast toe,
Ik beloof mets! Je zult me zeggen die één muur van zijn kamer in beslag
waar het is ofnam en hego" met de koperen wijzer te
Ga dan je gang maar, zei Thyme bib- werken. bij zichzelf nummers mompelend,
berend. terwdl hij de combinatie van het cijferslot
Een ogenblik scheen het hem toe, dat zocht-
alle kansen verloren waren. Maar Thyme I Eindelijk ging de brandkast open. Ter-
kende zyn mannetje. Het document was i wijl hij de grote deur ervan opendeed,
Thvme loosde een zucht van verlichting I Zijn hand in een der achterste hoeken
Hij was nu veilig. Een enkel ogenblik ?lekcnd. haalde-de directeur van tie instel
ling er een witte enveloppe uit. die hij
opende. Hij bracht een opgevouwen stukje
papier te voorschijn, dat hij de Squid over
handigde en leunde toen tegen een wand
van de kast, nog steeds hijgend van in
spanning en opgewondenheid. Hij was nog
altijd niet bekomen van de geweldige
emotie, die hij de laatste half uur had
moeten ondergaan.
De Squid nam het papier over. Thyme
met een oog in de gaten houdend, en on
derzocht het even. Toen stak hij zijn hand
naar de enveloppe uit, duwde het docu
ment erin en stak alles in zijn zak.
Thyme, die hem had staan aankijken,
deed een slap naar voren om het vertrek
binnen te stappen, en besefte tegelijkertyd,
wat voor een flater hij gemaakt had.
De arm van de Squid schoot vooruit en
Thyne deinsde terug, in de brandkluis.
„Woorden," zei de Squid rustig, „zijn in
regel ook maar niets anders dan woorden,"
cn Thyme's schrik keerde weer.
Hij krabbelde overeind en keek de an
der woest aan. Was het mogelijk Was
zijn vijand nü zelfs nog van plan, hem er
in te laten lopen? Maar zyn eed dan?
Die kon hij immers niet breken. En toch..
de ogen, die hem strak aankeken, verrie
den een spottende stemming.
De Squid stak zijn rechterhand uit naai
de deur, en met een gil wierp Thyme zich
vooruit.
De Squid lachte even, en een geweldige
slag trof de directeur :n het gelaat. Met
een wanhopige kreet viel hij weer achter
uit. en toen sloeg dc deur dicht.
De Squid bleef ever. staan luisteren. Van
binnen uit de kast klonk voetgetrap en
slaan van handen.
„Laat me d'r uit jij duivel. je
eedje hebt hem gebrokenlaat mij
eruitverradelijke hond dier ik
stik
De stem van mijnheer Thyme drong
slechts ijl tot de Squid door, alhoewel hij
zo hard mogelijk schreeuwde. De brand
kast doofde ieder geluid en maar heel wei
nig ervan was in de kamer te horen. Het
was zeker niet luid genoeg, om tot buiten
te kunnen doordringen.
„Je stikt nog niet, m'n beste Thyme," zei
de Squid, met lichte stemverheffing,
„maar toch zal dat "wel gauw gebeuren,
want ik denk, dat die safe wel luchtdicht
afgesloten zal zijn. Doden klappen niet,
Thyme, en ze vragen ook geen aandeel in
de winst. Morgen zullen ze je gestikt vin
den. Ik kan me niet voorstellen hoe ie
mand er in die toestand uitziet. Ik zou wel
eens graag hier zyn, om je te zien. Ik ge
loof. dat 't zelfs wel een beetje, laat ik
zeggen. humoristisch is."
Hij stapte achteruit, ging de kamer door,
en knipte het licht uit. Toen sloot hij de
deur van het kantoor achter zich dicht. i
In doodangst wierp Thyme zien tegen I
de stalen deur en rukte eraan, krabde er
klauwde, totdat zyn nagels ervan begon
nen te bloeden, en eindelijk begaf hem de
stem.
Zwak en uitgeput, zonk hij terug tegen
de muur van de kast. De atmospheer werd
heet binnenin, verschrikkelijk heet. Het
was of een hand hem langzaam naar de
keel greep, en die diehtperste, langzaam
héél langzaam.
..Laat me T uit kreunde hij pijn
lijk. ..Lucht ik moet lucht hebben
lucht
Maar er was niemand, die dat hoorde.
„Kom terugduivel.... je hebt je
eed gebrokenik mag lyden dat je
dat je.... help.... help. ik stik
beestlaat me eruit.
Sir Marcus en de hertog bevonden zich
reeds in de bank toen Jimmy, opgeroepen
door een haastig telefoontje van Bagshaw,
er eveneens binnenkwam. Als een van de
oudste en voornaamste klanten van de
bank, was het sir Marcus toegestaan, het
kantoor van de directeur in gebruik le ne
men, en het was daar, dat Jimmy hem
vond, nadat hij zich met moeite een weg
gebaand had door de menigte, die voor het
gebouw opeengepakt stond en door twee
agenten in bedwang werden gehouden.
(wordt vervolgd!
Het probleem der verdediging
ZOALS wjj in ons artikel van 29 Jar..
schreven was het ons voornemen de
betekenis van Spanje's militaire
hulp, die de wjj ze politieke leiders van
de N.A.T.O. niet willen inroepen, nader
uiteen te zetten. De Amerikaanse ambas
sadeur der Ver. Staten tijdens de oorlog,
Carlton Hayes, naar wiens werk „War
time mission in Spain" wij in ons vorige
artikel verwezen, wees daarop reeds in
September 1945. Hij schreef toen:
„Spanje (met Portugal) heeft een bijzon
dere strategische positie in verband met
iedere belangrijke bedreiging van de
vrede van Europa en daarmede van de
wereld. Indien Spanje de Duitse legers
in 1940 had doorgelaten, dan zouden deze
Gibraltar hebben genomen en een dode
lijke slag hebben toegebracht aan Enge
land in de Middellandse Zee en Noord-
Afrika vóór wij hulp van betekenis had
den kunnen zenden of in staat zouden
zyn geweest om een offensief te begin
nen tegen het „weke onderlijf" van
Europa. In dat geval zou de oorlog ge
weldig verlengd zijn geworden en de
einduitslag veel meer twijfelachtig
Generaal Kruis schrijft in zijn vroeger
reeds genoemd boek „Vrede of oorlog"
geheel in dezelfde geest. Hij wijdt aan
deze belangrijke vraag enkele bladzijden.
Wjj halen daaruit alleen aan enkele
zinnen. „De beheersing van de Middel
landse Zee is en blijft voor de strategische
kracht van de Atlantische landen een
essentiële voorwaarde". En verder: ..Ver
lies van de heerschappij in de Middel
landse Zee zou funeste gevolgen hebben
voor de Noord-Atlantische zaak en deze
gevolgen gaan nog ver uit boven het zich
zelf reeds ernstige gevaar, dat de Wes
telijken de Oost-West verbinding zouden
moeten ontberen. De Middellandse Zee is
voor alles de grote water-hindernis, die
door Europa optrekkende communis
tische colonnes van Afrika scheidt, en
Afrika moet men zien als bastion en
basis der Westerse verdediging in het ge
val dat Europa eens mocht bezwijken".
De generaal is blijkbaar met zijn krach
tig betoog enigszins verlegen, want hy
schrijft: „Misschien sprak hier te zeer
de soldaat en haalt ae politicus meewarig
zyn schouders op." Wij, die ons bezig
houden met het bezien van dit grote
vraagstuk van de politieke kant. halen
meewarig onze schouders op voor de
politici, die dit niet inzien.
DE wijze voorvechters voor de demo
cratie. die er voor verantu ocrdelyk
zjjn dat Rusland zover in Duitsland
heeft kunnen doordringen en de onmoge
lijke toestand in 1945 in Berlyn in Pots
dam hebben in het leven geroepen, lieten
eerstgenoemd land toe in de Ver. Naties
waaraan het volgens het Handvest niet
mocht deelnemen, want steunend op een
pact met Nazi-Duitsland heeft het in
het begin van de wereldstryd Polen aan
gevallen, bondgenoot van Frankrijk en
Groot-Brittannië, toen het Poolse leger
zijn wanhopige strijd voerde tegen een
Duitse overmacht.
In de zin van het Handvest is Sovjet-
Rusland mitsdien sine dubio een vijande
lijke staat, zoals mr dr Frederiks in zijn
brochure „Franco" duidelijk uiteenzet.
Bovengenoemde staatslieden besloten
Spanje niet toe te laten in de Ver. Naties.
De drie grootste Westerse mogendheden
deden verder op 4 Maart 1946 een beroep
op de liberale Spanjaarden om een pro
visionele regering te vormen. En in de
herfst van hetzelfde jaar ontdekten de
Ver. Naties, dat Spanje een gevaar voor
de wereldvrede vormde en zij besloten de
hoofden van hun diplomatieke zendingen
uit Madrid terug le roepen en sloten de
Spanjaarden uit van alle internationale
technische instellingen Franco glim
lachte. zoals het Engelse weekblad
„Illustrated" van 31 Januari 1.1 op
merkte en heden zjjn alle hoofden van
diplomatieke missies in Madrid terug en
Spanje is kortgeleden toegelaten als lid
van de Unesco en van nog meer bete
kenis is het dat de Ver. Staten met
Spanje een verdrag over het verlenen
van militaire bases sloten en een han
delsverdrag dat hun voorrechten geeft op
handelsgebied, waardoor het Engelands
positie ais Spanje's beste afnemer kan
verzwakken. Franco heeft al zijn bui
tenlandse aanvallers en critici behalve
Stalin en Churchill bien étonnés de se
trouver ensemble overleefd.
Nu heeft de nieuwe minister van
Buitenlandse Zaken van de Ver. Stalen
onlangs een rede gehouden over de bui
tenlandse politiek van zijn land en de
nieuwe president Eisenhower hield reeds
twee malen een redevoering, de laatste
voor het Amerikaanse Congres op 2
Februari, waarin hij zeide dat zijn poli
tiek erop gericht zal zijn de eenheid
van Europa te bevorderen, maar geen
van beide staatslieden sprak over Spanje
en de noodzakelijke medewerking van
dit land aan de verdediging van West-
Europa. Zijn zij bevreesd om dit onder
werp ter sprake te brengen? Men kan
het van een man als president Eisen
hower moeiijk aannemen. Zijn zij dan
de opvatting toegedaan, onlangs op
de conferentie van de X.A.T.O.-minis-
ters in Parijs uitgesproken, dat het ge
vaar voor oorlog minder dreigend is en
dal dus de uitgaven voor de verdediging
kunnen worden verminderd? Dan mogen
zij de waarschuwingen ter harte nemen,
gegeven door de twee vooraanstaande
bevelhebbers aan wie de verdediging van
West-Europa is opgedragen, maarschalk
Montgomer en generaal Ridgway.
Eerstgenoemde had de moed om 5n te
gaan tegen de politieke opvatting van
zijn regering en betoogde dat Brittannië
toch moest besluiten om deel uit te ma
ken van het Europese leger. Hij heeft
dat zeker niet gezegd omdat hij hieraan
de voorkeur zou geven bij een normale
voortzetting van de voorbereiding der
defensie, maar zeer waarschijnlijk om
dat hij van oordeel is dat deze voorbe
reiding beslist onvoldoende is. En de
opperbevelhebber, generaal Ridgway. be
toogde dat het dwaasheid is. bij een zo
geweldige concentratie van een vijande
lijke macht, de politiek te baseren op rie
mogelijke, voor het ogenblik bestaande,
bedoelingen van de regering over die
macht beschikkend.
Ridgway heeft het bij herhaling dui
delijk gemaakt dat hij geen garantie
kan geven dat hij in staat is de taak te
vervullen die hem is toevertrouwd door
de Noord-Atlantische Organisatie. Wij
hebben zeker vooruitgang gemaakt in
sommige opzichten, maar de toestand
van de verdediging is nog hopeloos on
voldoende. De verhouding tussen de Ver.
Staten en Engeland is gespannen ge
worden. De Britten zijn boos omdat
Washington besloot om een militaire
overeenkomst met Franco te sluiten en
aan maarschalk Tsjang Kai Sjek rie
vrjje hand te geven tegenover het vaste
land van China, zonder hen daarin te
kennen. Zij vergeten, dat de Britten de
communistische regering van China
erkende, zonder de Ver. Staten te raad
plegen. Er zijn natuurlijk meer grieven
over en weer.
Stalin, die de komende rivaliteit voor
zag, is de lachende derde
O. v. NISPEN TOT SEVENAER.
