skranl
WITTE ROUWDAG IN VERSTILD LAND
Verslag over ramp gaat naar
Eisenhower en Congres
Voor lichte schadegevallen
nog deze week een regeling
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR NEDERLAND
Hoopvolle regenboog
van gebed en offer
spant over rampgebied
GRENZELOOS MEELEVEN
Minister Dulles bij vertrek uit Nederland:
MINISTER van WEDEROPBOUW verklaart:
Het water, maar ook
de Bijbel gesel
van dit volk
„De zee zal er niet meer zijn
Onafscheidelijke Bijbel
Evacué's kerkten
op klompen
Dulles en Stassen
naar Amerika
ndzakken uit de lucht
Eerst maken dan betalen
KATHOLIEKEN
GAVEN MILD
In Brabant weinig
zoutschade
Volk
MAANDAG 9 FEBRUARI 1953
30ste Jaargang No. 8580 ACHT PAGINA'S
Nieuwezijds Voorburgwal 345, Amsterdam - Telefoon 64633 (8 lijnen) - Giro 46006 Hoofdredacteur J. AA. Lücker - Directeur J. A. Kolkman Abonnement f 6,35 per kwartaal; 49 cent per week; 13 cent per nummer
YVan onze correspondenten)
AMSTERDAM, 8 Februari Van hoog op het gèteisterde Texel
tot in het uiterste Zuiden van Limburg, van het onverlette Groningen
tot midden in de rampgebieden zelf heeft Nederland op deze witte
Zondag zijn doden herdacht en zich verdeemoedigd voor God die uit
het kwade het goede weet te trekken. En reeds hééft getrokken: een
springvloed van medeleven en eendracht, zoals die heerste in de
oorlog. Zo zei het de Koningin in haar door wel eenieder met ont
roering beluisterde radiorede, die de bezinning van de kerkgang deed
verder leven over de ganse stille dag. Want stil was het op deze
rouwdag; slechts in Zuid-Limburg werkte een bedrijf met ongewone
kracht. De mijnwerkers die diep in de aarde hun bijdrage leverden
voor de getroffenen en de hele nacht de schachtwielen koortsachtig
lieten draaien voor het „vorderen" van rampkolen. Tot ook zij, het
koolstof nog in de ooghoeken, hun gebeden gingen voegen bij die
van alle anderen.
Een onvergetelijke Zondag na een ontstellende week. Terwijl overver
moeide militairen van het regiment Jan Willem Friso bij Krabbendijke de
dijk van de Emanuelpolder dichtten en daarmee zeven polders veilig stel
den, zat in stad en dorp het volk in de kerken. De Koninklijke Familie in
het Hervormde kerkje in Baarn, de Landsmoeder prinses Wilhelmina in de
Nieuwe Kerk te Amsterdam, waar hoog opgetast ingezamelde goederen
lagen.
In de Sint-Jansbasiliek te Laren schilderde pastoor Brouwer van Den
Briel de ondergang van zijn stadje en zijn kerk, biddend achterna: „Heer
steek Uw rechterhand uit en kom ons te hulp". Later op dc dag sprak in
het veilige Zeeuwsvlaamse Aardenburg dominee Blom tot de ontheemde
Schouwenaren, de mannen en vrouwen van dit zwaarst geteisterde eiland,
die doodstil het hoofd hieven bij de aanhaling uit Johannes' Openbaring:
„Hemel en aarde zullen v d worden. En de zee zal er niet meer zyu",
De preek werd slechts gestoord door onophoudelijke blafhoest van het
gehoor: teken, dat de harde week de gezondheid van zelfs de stoerste
Zeeuw te na is gekomen.
Rouw in het ganse vaderland. In het zwaar beproefde Halsteren las de pastoor
op de preekstoel de namen der verdronkenen: een schokkend „appèl nominaal",
afgewisseld telkens met een afgrond van stilte. Maar geen verslagenheid over
dit rouwend volk; de op Ooltgensplaat geboren Utrechtse dominee Brinkman kon
in de Buurkerk de jeugd wijzen op een 60-jarige vrouw "uit Middelharnis die met
levensgevaar haar kostbaarst bezit had gered. Een met koper gegrendelde Pieter
Keur-bijbel uit 1600, die al vier watervloeden heeft overleefd. Het water, maar ook
de Bijbel vergezelt dit volk van dit Lage Land.
Neen, geen verslagenheid over het volk van Nederland, dat niet gebed en offer,
een hoopvolle regenboog van Godsvertrouwen en mensenliefde spande. Van Texel
tot Stavenisse, van de hoogste Limburgse heuvel tot de diepst gelegen polder. De
klokken die nog maar één Zondag geleden nood en dood verkondigden, hebben
deze Zondag niet vergeefs geluid. Er is gebeden en geofferd en dr Kortenhorst,
de welbespraakte propagandist van liet Rampenfonds, zal verbaasd staan als hij
weer Kamerpresident verneemt hoe gul gelovig Nederland heeft geantwoord
op zijn roep: Broeder, zyt gij het?
Overal ter wereld, waar zich Nederlanders bevonden, werden deze Zondag de
doden van de watersnood herdacht in rouw en gebed. Katholieke en protestantse
Nederlanders in Australië en Amerika, in Canada, India, Indonesië, Engeland,
Frankrijk, Duitsland en talloze andere vreemde streken, waar zy een gemeen
schap vormen, kwamen in hun kerken bijeen. Talrijke buitenlandse radiostations
lasten in hun programma's een speciale uitzending in ter herdenking van de
doden. Zoals de Nederlandse ambassadeur in Canada, de heer Lovink, zei „baden
allen, opdat Nederland de kracht worde gegeven zijn kruis tc dragen, het volk
moge worden getroost en uit zijn lijden opgebeurd".
middaguur de Domklokken te luiden in
de vier halfstok bevlagde toren. De ker
ken liepen toen juist leeg. Geen plechtige
herdenkingen, maar gebruikelijke gods
dienstoefeningen in de katholieke kerken
en eenvoudige bijeenkomsten in de pro
testantse bedehuizen hadden velen in de
morgenuren bijeengebracht voor gebed
en overdenking. De Protestantse kerken,
drukker bezet dan normaal, onvingen
geëvacueerde» van de Zuid-Hollandse
eilanden. Kerkbezoekers op klompen,
feen gewone verschijningen in Utrechts
ondagskerken. In de kathedrale kerk en
alle andere kerken van de stad gingen de
HELPT de nood dempen
Gooi Uw geld in 't water!
Giro 9575
collecteschalen vanwege het papierengeld
geluidloos rond.
Treffend van eenvoud was de herden
kingsdienst voor 80 ouden van dagen,
die naar Amersfoort evacueerden en in
het Rijksopvoedingsgesticht op de
Amersfoortse berg onderdak hebben ge
vonden. In een zaaltje, waar anders de
jongens van het gesticht verpozing vin
den, was een kansel neergezet. Dominee
C. H. G. Blok, Nederlands Hervormd
predikant te Amersfoort, sprak troost
woorden. Een klein harmonium was het
enige dat hier herinnerde aan een kerk.
In een ander zaaltje hielden de katho
lieke gestichtsjongens met een pater
Kruisheer een kruiswegoefening.
Ook in Noord-Holland,' waar men dank
baar denkt aan de solide kracht van
Hondsbosse zeewering en Afsluitdijk, is
het Zondag stil geweest. Alleen in de gro
te gelegenheden, waar anders op Zondag
gedanst pleegt te worden, zoals in het
Alkmaarse .AVapen van Heemskerk",
werd in rustige sfeer gekaart teneinde
geld bijeen te krijgen voor het Rampen
fonds.
Den Haag, van nature al niet luid
ruchtig, was uitermate verstild. Vele
particulieren hadden met de gebouwen
der gemeentelijke en rijksoverheden de
vlaa halfstok gehesen en ook vele bui
tenlandse vertegenwoordigingen rouw
den op deze wijze mee. In de kerken tv as
op de schalen papieren geld troef. De
pastoor van de Rijswijkse St Bonifacius-
kerlc stond zelfs het plaatsengeld ten
behoeve van de slachtoffers af.
In Dordrecht, zelf zwaar gehavend,
konden in een aantal kerken de herden
kingsdiensten maar kort duren, omdat
het Zondag daar tot twee meter hoogte
gewassen water de verwarmingsinstalla
ties onklaar heeft gemaakt en er nog
veel slijk en ander vuil lag. Een dik
sneeuwtapijt dekte barmhartig de won-
den in de Noorderdijk en op andere
plaatsen in de stad en dempte het geluid
van militaire en ambulancewagens die
het enige verkeer uitmaakten. In alle
kerken is gulhartig gegeven. Vandaag
ook kwam het bericht, fiat de straatcol
lecte vorige week ruim 140.000 gulden
heeft opgebracht.
Eilanders in Maasstad
Rotterdam, zelf gelegen op de grens
van de vernietiging en hieraan ter riau-
wernood ontsnapt, heeft de nationale
rouwdag innig beleefd. Overvol was de
Nederlands hervormde kerk aan de Sta-
tensingel, waar dominee H. Goedhart uit
(Zie verder pagina 2, kolom 7)
ROUWDAG in het rampgebied. Bescheiden achter in een „vrije
bank" voegen deze, zó uit hun werk weggelopen helpers, bij het
dijkherstel, hun gebeden bij die van de ree.ds
hirtUüt.ge: m
Bemoedigend bezoek
(Van onze correspondent)
SCHIPHOL. 8 Febr. De Ame
rikaanse minister van buitenland
se zaken, John Foster Dulles, en
de directeur van de wederzijdse
hulpverlening, Stassen, zijn Zater
dagmorgen om kwart voor tien uit
Nederland naar Brussel vertrok
ken. Voor zijn vertrek deelde Dul
les mee, dat hij en zijn reisgenoot
verslag over de overstromings
ramp in Nederland zullen uitbren
gen aan president Eisenhower en
het Amerikaanse Congres. Onder
weg naar Brussel hebben beide
Amerikaanse autoriteiten weder
om laag bver het rampgebied ge
vlogen.
Op Schiphol sprak minister Dulles zijn
dank uit voor ae gastvrije ontvangst in
Nederland. „Wij hebben het bemoedigend
gevonden, dat de Europese verdedigings
gemeenschap in het kader van het Atlan
tisch Pact door uw regering en uw volk
evenals door het onze als de meest effec
tieve manier wordt beschouwd voor de
waarborg van vrede en veiligheid", aldus
Dulles.
Heldhaftige poging
Tijdens ons kort verblijf hebben wij
vruchtbare besprekingen gevoerd met de
Nederlandse autoriteiten over zaken van
gemeenschappelUk belang. Een van dc
onderwerpen van deze besprekingen was
dc heldhaftige poging van uw regering
om de nood te lenigen van de catastrofale
overstromingen. Wij hebben inmiddels
rapporten bestudeerd over de omvang
van de ramp en wij zullen onmiddellijk
daarvan verslag uitbrengen aan president
Eisenhower en het Amerikaanse congres.
Na zijn waardering te hebben uitge
sproken voor de onverzettelijke wil van
het Nederlandse volk, drukte de hoge
gast de hand van minister Luns, de
Amerikaanse ambassadeur, Selden Cha-
Rin, het hoofd van de U.S.A.-missie in
ederland, Clarence Hunter, de direc
teur-generaal van de Rijkswaterstaat, ir
A. G. Maris en de president-directeur van
de K.L.M., dr A. Plesman en begaf zich
toen met de heer Stassen in het gereed
staande vliegtuig.
Verwachting 16 Februari
Gevaar springvloed van
windkracht afhankelijk
AMSTERDAM, 8 Febr. De directeur-
generaal van de Rijkswaterstaat, ir A.
Maris, heeft over de te verwachten
springvloed van 16 Februari gezegd, flat
het gevaar afhankelijk is van de wind
kracht. By een stormachtige wind zal de
schade zeker toenemen.
De dijken zijn nu tamelijk zwak, merk
te ir Maris op. En in het winterseizoen
kan men altijd stormen verwachten. Zo
spoedig mogelijk gaat men de buiten- en
bïnnenkeringen beschermen. De dijken
van het Voornse kanaal zijn reeds ver
sterkt. Zij vormen thans een waterkering
voor het niet overstroomde deel van
Voorne, ten Westen van het kanaal.
Dijken vormen overigens geen vol
komen homogeen kunstwerk, aldus ir
Maris. Er zijn sterkere en zwakkere ge
deelten: men heeft te maken met mollen-
gaten en dergelijke. Evenals bij een ket
ting is er in een dijk ook wel ergens een
zwakkere schakel. "Wel zijn er''bepaalde
punten in- dijken, die om extra voorzie
ningen vragen.
LUXEMBURG, 8 Febr. (Reuter) Ml-
nister Dulles en zyn reisgenoot Stassen
hebben Europa verlaten en zijn op de te
rugreis naar Amerika. Na Den Haag te
hebben bezocht zyn zij in Brussel en
Luxemburg geweest.
Dulles heeft zijn Belgische ambtgenoot
Van Zeeland voor een bezoek aan
Washington uitgenodigd om te spreken
over „de spoedige vorming van het voor-
festelde Europese leger". In Luxemburg
eeft Dulles m een vergadering van de
commissie voor een gemeenschappelijke
markt van het gezagsorgaan van de Euro
pese Kolen- en Staalgemeenschap aange
drongen op een bespoediging van de een
making van Europa.
PRINS in Willemstad
WILLEMSTAD, 8 Febr. Prins Bern-
hard heeft Zaterdag een onverwacht be
zoek gebracht aan Willemstad. Hy landde
met zijn sportvliegtuig in een van de
weilanden in dc omgeving van Willem
stad, die niet door het water werden
aangetast. Met een helicopter zette hij
hierna zijn reis naar Willemstad voort.
Toen hij daar arriveerde, was de bur
gemeester, de heer C. A. van der Uhooft,
juist bezig met een rondleiding van de
commissaris der koningin in Nöord-Bra-
bant, de griffier der staten en enkele
leden van provinciale staten. De rond
wandeling werd onderbroken, waarna de
burgemeester prins Bernhard op het ge
meentehuis ontving. Enige punten in de
stad werden bezocht, waarna de Prins
de bevolking van Willemstad voor het
raadhuis toesprak. Per helicopter ver
trok hij hierna weer naar Schouwen-Dui-
veland.
Groep misleide MTS-crs
nciar huis teruggekeerd
AMSTERDAM. 8 Febr. Zeven leer
lingen van de M.T.S.* in de Dongestraat.
die door een misleidende actie van het
communistische A.N.JA'. naar de nood
gebieden waren getrokken, zijn terugge
keerd in Amsterdam. Zij vertrokken met
een groep van zes-en-twintig, onder wie
ook leerlingen van een kunstnijverheids
school. naar Halsteren. In d»zc plaats
echter bleek, dat niets Avas geregeld. Men
was hier volkomen onbekend mot de
komst van deze groep. De zeven jongens,
die de organisatie achter dit reddings
werk doorzagen, maar geen gelegenheid
hadden hier met de anderen over te spre
ken, besloten onmiddellijk terug te ke
ren. In het noodgebied bevindt zich thans
nog een groep jongens van de M.T.S. met
een leraar, die eerder zijn vertrokken.
Het is nog onbekend, waar zij zich be
vinden.
70 ziet een Amerikaanse „vliegende verhuiswagen" er van binnen uit als de gevulde zandzakken
j met verrassende nauwkeurigheid worden „gedropt" in dijkgaten. Het vliegtuig bevindt zich' boven
Ellewoudsdijk op Zuid-Beveland.
(Van onze speciale verslaggever)
BERGEN OP ZOOM, 8 Febr. De uitvoering van het lopende
bouwprogramma zal weinig of geen terugslag ondervinden van het
herstel der watersnoodschade.
Waarschijnlijk zal reeds in de nieuwe week worden begonnen met
de regeling van de lichte schadeklasse tot 1.000 en 3.000 gulden.
Door inschakeling van wederopbouwinstanties en ambtenaren kun
nen vele gemeentediensten technisch capabel worden gemaakt de
wederopbouw en het herstel ter hand te nemen. Het ministerie van
Wederopbouw zal in de getroffen gebieden een aantal rampbureaux
stichten die de administratie-centrales worden, waar de wederopbouw
en het landbouwherstel samenwerken.
nister Witte heeft Zaterdagmiddag ook
met het provinciaal bestuur van Zeeland
geconfereerd.
Het ligt in de bedoeling zeer snel en
soepel te werken. In dit opzicht zal de
getroffenen zoveel mogelijk tegemoet
worden gekomen. Het ministerie van
Wederopbouw heeft op dit gebied vol
doende ervaring opgeaaan om de moei
lijkheden te kennen.
Met tic afwikkeling van de lichte scha-
RAMP-BUREAUX IN
NOODGEBIED
Dit goede nieuws voor duizenden ge
troffenen kon ir Witte, minister van We
deropbouw en Volkshuisvesting ons van
middag mededelen na een groot aantal
trips door de overstroomde gebieden,
per boot, auto, duck en helicopter. Mi-
flcgevallen in dc categorieën van 1000 tot
3000 gulden, wordt in de nieuwe week
al begonnen. Waarschijnlijk zal hierbij
het principe gelden: eerst maken, dan
betalen. In (le practijk zal liet dus zo
gaan, flat als een aannemingssom voor
herstel door <le wederopbouw-deskundige
is goedgekeurd, meteen aan de bouw kan
worden begonnen. Als het werk is opge
leverd wordt onmiddellijk betaald.
Aan de oplossing van de organisatori
sche problemen wordt hard gedokterd,
zegt de minister. Het Wederopbouwappa-
raat in de getroffen gebieden moet zo
snel mogelijk op gang komen. Het is de
bedoeling plaatselijke organen van de ge
meente voor dit werk uit te rusten, on
der andere door inschakeling van amb
tenaren van de centrale directies voor
Wederopbouw en Volkshuisvesting.
Ramp-bureau's
Op centrale punten in de geteisterde
gebieden komen zogenaamde ramp-bu-
reau's. Vier komen er in Brabant. Het
aantal ramp-bureau's. dat in Zeeland
komt is nog niet vastgesteld. De activi
teit van deze bureau's volgt de droog
legging van de polders op de voet. Het
apparaat zal dus achter de aannnemings-
maatschappyen die de dijken dichten,
aanschuiven. Minister Witte verwacht,
dat in Brabant en Zeeuws-Vlaanderen al
spoedig kan worden begonnen. Ondanks
een uitgebreide oriëntatie in de getroffen
gebieden, heeft minister Witte zich nog
geen duidelijk inzicht kunnen vormen
over de totale schade. De schadeschatting
moeten wachten tot het water ,weg is.
Pas dan kan worden gezien hoe het
staat met de funderingen van de hui
zen. Het ziet er wel naar uit. dat de scha
de aan de boerderijen verreweg het
grootst is.
Duizend boerderijen
Volgens een zeer globale berekening
zijn in Zeeland duizend boerdcryen zeer
zwaar beschadigd of verwoest. Ook vele
buitenranden van dorpen zijn zwaar ge
troffen. In de kommen van dc meeste
dorpen waar geen vloedgolf kwam, valt
de schade wel mee. Hoewel de havenwijk
van Zierikzee een troosteloze aanblik
biedt, zou deze stad in oorlogsschade-
termen gesproken tot de lichte schade
gevallen worden gerekend.
De toestand op Schouwen-Duiveland is
zeer onoverzichtelijk. Er staat nog te veel
water. De schade-ramingen voor het
zwaar getroffen Oude Tonge variëren
van 100 tot 200 huizen. Een voorlopige
indruk van andere getroffen plaatsen:
Fijnaart, totaal verwoest: 15 boerderijen,
60 huizen, zwaar beschadigd: 120 gebou
wen.
Volgens minister Witte zyn deze cijfers
echter nog niet betrouwbaar. De schade
regeling voor de getroffen gebieden (een
natuurramp) heett natuurlijk een andere
grondslag dan die van de oorlogsschade,
waarbij de gedupeerde een zeker recht
op een schadeloosstelling kan doen gel
den. In principe kon minister Witte
slechts zeggen, dat deze watersnoodrege-
hng onmogelijk gunstiger kon zijn dan
de oorlogsschaderegeling. Of de regeling
gelijk of iets lager wordt, is nog in stu
die.
Amsterdam gaf twee ton
14 plaatsen: 6,25 ton
(Van onze correspondenten)
AMSTERDAM, S Febr. Ka
tholiek Nederland heeft op ver
bluffende wijze gevolg gegeven
aan de oproep van de bisschoppen
om bij de kerkcollecte voor de
noodgebieden ruim te geven. De
eerste cijfers die hierover binnen
komen tonen duidelijk aan dat het
totaal bedrag in de millioenen zal
lopen. In veertien gemeenten is de
opbrengst .reeds geteld. Het totaal
cijfer hiervan belóopt meer -dan
625.000.—.
Amsterdam de gemeente met het
hoogste aantal katholieken in geheel Ne
derland bracht bijna 200.000 gulden
bijeen, om precies te zijn 194.387. Rot
terdam ruim 100.000 gulden. In 23 kerken
te Tilburg werd 53.835 opgebracht.
Nijmegen bracht volgens de eerste be
richten 35 tot 40.000 gulden op. Haarlem
ruim 100.000 gulden.
De SOOO katholieken van Leeuwarden
offerden bijna 10.000 gulden. De Twen
tenaren brachten eveneens een groot of
fer. In Hengelo bedroeg de opbrengst
van de kerkcollecte 10.431. in En
schede 11 720, in Oldenzaal 7834, in
Almelo 8.2S5, in Deventer werd 8.300
ingezameld, in Zwolle 8.266. Amers
foort met vier parochiekerken leverde
11.000 op. In 23 parochiekerken van
Eindhoven werd 60.800 ingezameld.
(Zie ook pagina 2).
(Van onze speciale verslaggever)
BERGEN OP ZOOM, 8 Febr. Do
eerste watermonsters in de overstroomde
gebieden van West-Brabant hebben be
wezen, dat het zoutgehalte over het al-
Semeen niet hoog en zeer verschillend is.
iet zoutgehalte van het overstromings
water varieert in de meeste Westbra
bantse polders van 8 tot 20 gram per li
ter. Over het. algemeen valt. de toestand
in West-Brabant sterk mee.
Ongetwijfeld is het land door een zout-
watergolf overspoeld. Het blijkt echter
dat het zoute zeewater sterk verdund is,
omdat er veel zoet water meestroomt.
Het zoutgehalte in de Biesbosch zou niet
verontrustend zijn. Het zout wordt bij
eb, als het water uit de dijkgaten
stroomt, afgevoerd. Een gevaar is nog als
het zoute slib in de draineerbuizen door
dringt.
NOG MEER SNEEUW
(Van onze weerkundige correspondent)
DE BILT, 8 Febr. De nacht van
Zaterdag op Zondag is in een groot deel
van ons land de koudste geweest, die in
deze winter tot nu toe ivas voorgeko
men. In het Oosten van het land vroor
het 12 tot 15 graden. In het Westen had
Vlissingen met 14 graden de meeste
vorst.
Zondag overdag zorgde een kleine sto
ring ervoor, dat net in de Westelijke
helft van het land begon te dooien. In
het Oosten hield de vorst echter stand
en in Groningen bleef het kwik de ge
hele dag zelfs meer dan 7 graden onder
nul. De sneeuwlaag die het land bedekt
is nogal ongelijkmatig. De meeste
sneeuw ligt in het Noorden. Zondag
avond begon het m het Westen opnieuw
te sneeuwen onder invloed van een van
de Oceaan komend storingsfront.
De sneeuwval zal zich tot het gehele
land uitbreiden. Achter het front dringt
zachtere lucht naar het Noordzee-gebied
op. Het is echter nog zeer de vraag of
ieze lucht ons land zal kunnen bereiken
on het is daarom nog helemaal niet ze
ker of de vorst deze aanval niet zal af
slaan.
Het weerbericht
geldig tot vanavond, luidt: Zwaar
bewolkt met tijdelijk sneeuw. Ma
tige tot krachtige Zuidoostelijke
wind. later op de dag in het Zuid
westen mogelijk ruimend naar
Noordwest 'en enkele regen- of ha
gelbuien. Matige tot lichte vorst.
In het Zuidwesten echter lichte
vorst tot temperaturen om het
vriespunt.
DINSDAG 10 FEBRUARI
Zon op: 8.05 Onder; 17.44
Maan op: 5.59 Onder: 12.4S
