ANGST EN ONRUST WAREN
NOG ROND OP THOLEN
Hulpverlening wordt
thans geregeld
St. Philipsland werkt temidden van water aan het herstel
Met een duck door het verzonken
land van Halsteren
De uien worden
zeer schaars
Regering staat voor grote taak
Eigen volk en anderen aan de slag
ZATERDAG 7 FEBRUARI 1953
(Vim onze speciale verslaggever)
DE DOODSKLOKKEN luiden over Halsteren, bet Noordbrabantse plaatsje
ten Noorden van Bergen op Zoom, dat zwaar door de watersnood getroffen is
en dat reeds Zondag herhaaldelijk in de berichten genoemd werd, omdat de
ramp er dadelijk onnoemelijk leed en diepe ellende bracht.
De doodsklokken luiden over het dorp, dat vrij hoog gelegen is en waar de
kern voor vernietiging gespaard is gebleven. Naar het Westen toe zijn de pol
ders ondergelopen. Daar werden de bewoners van de verspreide huizen door
het water, dat tot ongeveer twee en een halve meter steeg, verrast. Een aantal
vond een goed heenkomen, doch verscheidene ongelukkigen zijn verdronken.
Triest beieren de klokken van het kleine kerkje, dat vol stroomt met bewo
gen dorpelingen, die zeventien van de hunnen de laatste eer bewijzen. Zeven
tien slachtoffers worden ter aarde besteld en zij die de dienst bijwonen, zijn
tot in hun ziel geroerd. Velen barsten in snikken uit. Zij hebben deze doden zo
goed gekend. En zij weten, dat ook elders dergelijke diensten gehouden zullen
worden om de mannen, de. vrouwen en de kinderen te gedenken, die in hun
■wanhopige strijd tegen het water het onderspit moesten delven.
daarop een kinderstoel. Er vlak bij
drijft een dak met de pannen er nog
op. Doordat de zijgevel van een stal
bezweken is. is een hele rij kadavers
van koeien, nog aan de touwen, zicht
baar geworden. De duck heeft een paar
rubberboten op sleeptouw genomen. Ze
worden losgemaakt, enkele Franse
soldaten springen erop en zullen pro
beren deze kadavers weg te halen.
Talrijk zijn de gaten in de di.ik langs
de Eendracht, waardoor het water zich
in de noodlotspolder stortte. Op een
aantal plaatsen heeft men nog getracht
met zakken zand en ander materiaal het
geweld te keren, maar tegen de oer
kracht van het door de storm opge-
zwiepte springtij waren zü niet bestand.
Gespaarde dorpen en
weggevaagde stadjes
LIET leven gaat verder, het leven van
hen, die hier de dans ontsprongen
en van de velen, die naar Halsteren
gekomen zijn om hulp te bieden. De
Nederlandse en Franse soldaten hebben
de handen ineen geslagen en zoeken
nu de wijde, golvende watervlakte af
naar het dode vee, dat links en rechts
van de verzonken weg. die naar de
Eendracht loopt, troosteloos ronddrijft-
De Eendracht! De naam klinkt als
een ere-saluut aan de samenwerkende
militairen en allen, die gekomen zijn.
om gezamenlijk de nood naar vermogen
te lenigen.
De twee rijen bomen langs de weg
naar het eiland Tholen verliezen zich
in de verte in de grauwe watermassa.
Daar waar deze weg onder het water
peil verzinkt, klotst het water tegen
de grond, die het in zijn loop stuitte.
Schuim en stro. wrakhout en takken
markeren de grens van het rijk. dat
de woedende elementen in één ramp
zalige nacht annexeerden. Er drijven
talrijke dode koeien rond. Soldaten en
burgers in motorbootjes en geroeide
vletten varen erheen en nemen de
kadavers op sleeptouw en verzamelen
ze. Twee sneeuwblanke eenden dartelen
speels in de golven, waar enkele dode
beesten half uit de vloed getrokken
Een aantal mensen slaat aan het
droge begin van de weg. In de verte
ligt het geteisterde eiland Tholen. Zy
willen erheen, om voorraden te brengen
en evacué's te halen. Op een Krote.
hoge legerwagen, die achter een duck
gespannen wordt, werpen potige vrij
willigers vlug dikke pakken dekens.
Zij zijn hard nodig op het eiland. En
dan gaat het 't water in. Wn hebben
een plaatsje op de aanhangwagen,
welks bodem nog net boven het water
uitkomt. Oog enkele Franse en een
Engelse journalist er zijn talrijke
krantenmensen uit het buitenland naar
ons land gekomen om voor hun bladen
over de Nederlandse ramp te schrijven
trekken mee.
Lamgeslagen „Nijverheid"
MEN moet „in het water" geweest zijn
tussen de verwoeste huizen door,
langs de vele koeienlijken. om slechts
enigermate te kunnen beseffen, wat het
voor de bewoners van de getroffen
streken heeft te betekenen door de
snel opkomende, krachtige en verrader
lijke vloed te worden overvallen. „De
Nijverheid" staat er op éen van de
boerderijen. De bewoners bouwden er
met noeste arbeid een bestaan op. Nu
zün de muren ingevallen, een gordun-
tje wappert luguber uit een open raam.
De landbouwwerktuigen liggen ver
strooid bij de schuur. Zij zullen lange
tijd geen diensten meer bewijzen.
In een klein huis zitten nog drie
mensen op zolder. Zü willen er niet uit,
doch zullen nu. desnoods met geweld,
verwijderd worden. De muren staan oo
Instorten. In een ander huis verdronken
een moeder en haar drie kinderen en
een grootmoeder. In een arbeiderswo
ning. die gedeeltelijk is verwoest, zijn
nog v/at meubelen vlug oo elkaar
gestapeld. Het geweld van het water
heeft ze als een rommelig hoopie
wrakhout door elkaar geworpen. De
voordeur slaat oo de golfslag van het
•water ooen en dicht-
Van één der huizen is alleen wat
puin overgebleven. Eenzaam staat
Het centrum van het zo zwaar ge
havende Stavenisse met op de voor
grond enige rubberboten, welke
helaas geen dienst meer konden doen.
Nu blijft de grond losser en dat heeft
er mede toe bijgedragen, dat zij afbrok
kelden, toen zij een sterke druk te
verduren kregen- De schapen zijn ver
dwenen en voor de tractie worden
weinig of geen paarden meer gebruikt.
De landbouw is gemechaniseerd...."
Of de man geliik heeft. Misschien zit er
iets waars" in zijn bewering.
Droog gebleven op het eiland Tholen
zfjn Oud-Vossemeer. St. Annaland, St.
Maartensdijk en het plaatsje Tholen,
hoewel van St. Maartensdijk een aantal
huizen zwaar is beschadigd. Maar
Stavenisse is er heel erg aan toe. De
gehele westpunt van Tholen staat
onder water en in dit geïnundeerde
gebied heeft Stavenisse een hopeloze
strijd om zijn behoud gestreden- Ten
koste van zeer veel doden.
Een blik op het zwaar geteisterde
Stavenisse van de havendijk af. De
molen van het dorp, op de achter
grond zichtbaar, is nog geheel intact.
Opgejaagden
QVER DE BRUG achter de dijk
ligt het dorp Tholen op een droog
gebied. Het is er drukker dan gewoon
lijk, want uit de overstroomde plaatsen
op het eiland zijn de verjaagden geko
men, voor wie een nieuw onderdak
gezocht moet worden. Een aantal hun
ner kan in het plaatsje blijven, velen
gaan verder, naar Bergen op Zoom.
naar de kazerne in Ossendrecht, naar
verder gelegen oorden. Want men ver
wacht nieuwe evacué's in Tholen.
Zullen de dijken van de nog droge
polders het houden, of brengt de toe
komst misschien verrassingen? Dc
mensen met wie wij spreken, zijn er
niet gerust op. „De dijken zijn niet zo
sterk meer als vroeger", zegt ons
iemand van het polderbestuur. „Dat
komt, doordat er niet meer geweid
wordt. Vroeger graasden er kudden
schapen en liepen er de paarden. De
dieren trapten de molshopen weer dicht.
Geen prijsver storing op
de truitmarkt
Volgens een voorlopig overzicht van
het Centraal bureau van de Tuinbouw
veilingen in Nederland, zijn er bü de
ramp grote voorraden peen en uien ver
loren gegaan. Voor het laatste product
zal dit betekenen, dat de markt uiterst
schaars wordt, daar in de andere delen
des lands geen omvangrijke uienpro-
ductie voorkomt. De teelt van peen is
niet tot het Zuidwesten van het land
beperkt, doch het is niet uitgesloten, dat
in de komende weken veel peen ter
beschikking zal worden gesteld voor de
voedervoorziening- van geëvacueerd
vee. Dit geldt dan voornamelijk de gro
vere breekpeen.
De aanvoeren van spruiten en witlof
zullen eveneens wel door het verloren
gaan van een zo groot productiegebied
worden beinvloed. Tot schaarste be
hoeft dit echter nog geen aanleiding
te geven. Hoewel de prijzen in de eer
ste dagen na de ramp iets opliepen,
behoeft er geen vrees voor verdere
prijsstijgingen te bestaan.
Wat het fruit betreft kan worden op
gemerkt. dat de grote veilingkoelhui
zen in het rampeebied, voor zover be
kend, nog geheel intact zijn. De ma
chines functionneren weer. Als de toe
stand niet slechter wordt zal veel fruit
in goede staat blijven- Prijsverstoring
is dan ook niet te verwachten.
Regering en de AVRO
De heer De Clercq. voorzitter van de
A.V.R-O., heeft medegedeeld, dat de
berichten als zou de regering zendtijd
van de A.V.R.O. hebben gevorderd,
beslist onjuist zijn. Eveneens ontkende
hij, dat er sprake van geweest zou zijn,
dat de A.V-R.O. geweigerd zou hebben
berichten, welke verband hielden met
de noodtoestand, hier te lande om te
roepen. De A.V.R.O. heeft gedurende de
gehele Zondag, toen zij in de aether
was. alle berichten omgeroepen, zelfs in
samenwerking met het Nationaal Ram
penfonds te 's-Gravenhage.
„Gezien onze ondervinding van Zon
dag, hebben wij er op aangedrongen,
om Dinsdag, wanneer de A.V.R.O. in
de aether zou komen, de werkwijze van
Zondag wederom in te voeren. Immers
deze had in ieder opzicht voldaan",
aldus de heer De Clercq. „Wij hebben
toen onzerzijds aan de regering aange
boden onbeperkte zendtijd voor de be
richtgeving af te staan". Dit voorstel
werd door de regering aanvaard.
ONGELUK OP LUCHTBRUG
Naar wij vernemen, is gistermorgen
een op weg naar het noodgebied zijnde
Dakota"-transpcrttocstel van de Ned.
Luchtmacht op Valkenburg in de start
verongelukt. Het vliegtuig kon niet snel
genoeg hoogte krijgen en de bestuurder
was gedwongen de machine een buik
landing te laten maken oo het vlieg
veld. Het toestel is beschadigd. Per
soonlijke ongelukken hebben zich niet
voorgedaan.
Voorlopig geen kinderen
naar buiten'and
(Van onze Haagse redacteur)
HOOR allerlei organisaties, verenigin-
gen, instellingen, openbare lichamen
en personen is in de eerste dagen na de
watersnoodramp, die ons land getroffen
heeft, kifs-kras door elkaar heen ge
werkt. Dat, beeft tot ongewenste conse
quenties geleid en behoefde noodzakelijk
op korte termijn ordening. De regering
heeft deze taak aangevat en thans is
voor d» hulpverlening volop werkzaam
de C' d.natiecommissie, waarvan de
mïnistei van Binnenlandse Zaken, prof.
Beel. voorzitter is en waarin vertegen
woordigd zijn de departementen, voor
zover zij bij de ramp betrokken zijn,
zoals Ooilog (voor dc hulp der militai
ren), Economische Zaken, Landbouw
Sociale Zaken, Binnenlandse Zaken en
Waterstaat. De heren M. J. Prinsen,
secretaris-geneiaal van het ministerie
van Binnenlandse Zaken en W- H. M.
Werner en P. W. Jalink, eveneens van
het departement van Binnenlandse
Zaken, hebben ons één en ander van
deze arbeid verteld.
Vrijdagmiddag heeft de Coördinatie
commissie vergaderd. Besproken is o.a.
op welke wijze en op welk moment de
militairen zullen worden teruggeroepen
Daarvoor is uiteraard nauw overleg
met Waterstaat nodig. In geen geval
zullen de Nederlandse militairen aan
het hun opgedragen werk onttrokken
worden vóór de buitenlandse soldaten,
wier hulp zeer wordt gewaardeerd-
Buitenlandse hulp
De Commissie hield zich verder bezig
met de medewerking, die van het bui
tenland ondervonden wordt. De vraag
moet namelijk beantwoord worden, op
welke wijze men deze hulp in ontvangst
zal nemen. Daarvoor is een sub-commis
sie samengesteld.
Er stonden Donderdag al door het
buitenland gestuurde autobussen
Nederland klaar om kinderen mee te
nemen. F.r is echter overleg geoleegd
met de Nederlandse instanties voor de
kinderuitzending, waarbij men tot
conclusie kwam. dat het in deze tijd
van droefheid ongewenst is om kinde
ren niet zelden van ouders, van wie
zoons of dochters verdronken zijn
,r?.n de vaders en moeders te scheiden.
IMen wilde ook wel hele gezinnen mee
nemen. doch dan stuit men oo de moei
lijkheid, dat deze gezinnen weg zijn uit
de omgeving, waarin zij willen trachten
zo spoedig mogelijk nog van hun huisje
te redden, wat te redden valt.
Er zijn twee bijzondere commissies
samengesteld, één onder leiding van
il I
minister Van de Kieft. die de moge
lijkheden van de schadevergoedingen
onderzoekt en een andere onder voor
zitterschap van minister Van Thiel, die
de maatschappelijke zorg voor de eva
cuatie ter hand zal nemen.
Evenals bij de oorlogsschaderegeT*r>»
staat men thans voor moeilijke proble
men: de regering beraadt zich, welk
itandpunt zij zal innemen. Het Rampen
fonds dat oorspronkelijk voor kleinere
rampen was ingesteld, doch zich nu
voor een reusachtige taak gesteld zmt,
verricht prachtig werk. De regering
werkt met het fonds samen ter voor
koming van dubbele schadeuitkeringon.
Vertegenwoordigers van de regering
hebben in het fonds zitting.
Het pas vorig iaar opgerichte minis
terie voor maatschappelijk werk. dat
plotseling een gigantisch» taak op zïin
schouders gestapeld kriivt, kan deze
taak aan. Er is een goede samenwer
king met verschillende departementen
en met al'»rlei instanties en vooral met
het Rode Kruis.
Oorlogsslachtoffers
DE slachtoffers van de ramp moet in
enigerlei vorm een uitkering verze
kerd worden. De regeling daarvoor
dient niet nieuw te zijn, aangezien dan
allerle j uitvoerings-moeiliikheden zou
den opdoemen. Welnu, de regeling oor
logsslachtoffers. daterend uit 1944/1945,
waarvan de gemeenten, die ermede
gewerkt hebben, op de hoogte zijn. is
van toepassing verklaard. Zij geldt voor
de werkloos geworden arbeiders, voor
de middenstanders en ook voor do
landbouwers, die zonder Inkomsten ziin
gekomen. Als on grond van de sociale
wetten reeds uitkeringen worden ver
strekt. dan zal men daarmede rekening
houder..
De regeling oorlogsslachtoffers kan
voorzien in uitkeringen lot negentig
procent van het laatst genoten inkomen
en in bijzondere gevallen zelfs daarbo
ven.
De regering heeft in concent een
regeling gereed voor de betalingen voor
evacué's, die bij particulieren zün on
dergebracht. Zü zal zo sooedïg mogeliik
bekend gemaakt werden. In elk geval
gaat zij 1 Februari in.
Teneinde in de verschillende wiizen
van niet-fïcanciële hulpverlening een
heid te brengen is aan de Commissaris-
ren van de Koningin e»n telegram ge
stuurd met de mededeling, dat deze
hulpverlening bii ben geconcenf-ecd
zal worden. Voorts is gedacht aan de
opbouworganen stichtingen voor
maatschapneliik werk in de provin
cies. waarin verscheidene maatschsmn»-
lüke organisaties zijn vertegenwoordigd.
Er is aan de Commissarissen der Ko
ningin voorgesteld deze oobouworga«cn
als trefpunten te beschouwen, Als top
fungeert het ministerie voor maatschan.
oeliik werk. Het Rode Kriüs verleent
zeer actieve medewerking- Er staan
dank zij de opbouworganen en het Rode
Kruis al groepen mensen klaar. d;e
direct kunnen inspringen, o.a. in de
grote gebouwen, waar veel geëvacueer
de gezinnen zijn samengebracht.
Voorzichtig met adoptie
1WTEN verwacht, dat de eerste faze van
A de hulpverlening oo het terrein van
de evacuatie aanstaande Dinsdag kan
worden afgesloten. Aan de gemeenten is
te verstaan gegeven, dat voorzichtig te
werk gegaan moet worden bij de adop
tie van getroffen plaatsen. Men wil n.l.
voorkomen, dat sommige plaatsen te
veel worden bevoordeeld, terwijl andere
stiefkinderen blijven.
Er wordt thans een weg gezocht om
de adoptie in de juiste banen te leiden-
Bridgedrive ten bate van
Rampenfonds
Op Zaterdag 21 Februari zal in Alk
maar een grote provinciale Bridge-
Drive worden georganiseerd geheel ten
bate van de slachtoffers van de Wa
tersnood. Deze wedstrijd zal gehouden
worden in de zalen van het Gulden
Vlies en van Hotel Victory. De aanvang
is bepaald op half acht terwijl het in-
leggeld is gesteld op f 2.— per persoon.
De organisatie berust bij de bridge
clubs van het District Noord-Holland-
Noord, terwijl de gehele opbrengst zal
worden gestort in het „Rampenfonds".
Aanmelden kan geschieden bij me
vrouw Engels, Bierkade 14, Alkmaar,
tel. 3337, bij de heer P. Buis. Berger-
weg 35, Alkmaar, tel. 3563 of bij de
plaatselijke bridgeclubs, die dan voor
gezamenlijke opgave zorgen.
QP de dijk, die dwars door het dorp eens de trots van St. Philipsland Onophoudelijk dringt zich in mijn geest
loopt, staan vrachtauto's. Bedrijvige leeg te halen. Tenminste veertien stuks maar het beeld op van een paar klum-
handen sjorren het opgeviste wrakhout hoornvee en twee fraaie paarden von- pen. Een paar grote, gele mannenklom-
op de wagens. Anderen sorteren de den in de stal de verdrinkingsdood. Met pen. Zo maar in een deftige eetsalon
(Van onze speciale verslaggevertrieste resten van huisraad: een kinder- bootjes zijn de mannen de stal binnen- van een duur Brabants hotel.
r-r. mr.rrncr i u c i wz n l i i„ wagen, een kleerkast, ja wat eigenlijk gedrongen; ze halen nu de cadavers er- Om die klompen rijst het tafereel op
„ST. PHILIISLAND, het achter Steenbergen aan West-Brabant klevende niet. uit. De cadavers van wat volgens een van een gezin. Vader, moeder en vijf
schiereiland, kan weer binnen veertien dagen droog zijn, als we hier maar Wat van waarde is wordt opgebor- der opruimers het prachtigste paasvee zielige kleuters met piekharen, onwen-
r tn i j'-i c gen in een van de huizen, die het minst beloofde te worden van de hele polder, nig in dit hotel-millieu, waarin ze een
binnen een paar dagen zwaar materiaal hebben Dat zei ons de dijkgraaf van beschadigd werden. Gegroefde en be- De wagen van 't Brabantse Destructor- onderdak kregen voor deze nacht....
dit vruchtbare stukje kleiland. de 58-jarige heer P. Boudeling. die met twee- trouwbare dorpsgenoten houden er de bedrijf draait reeds achteruit de dijk Gered, ja zeker. Maar ook losgerukt
17 I j I 1 wacht bij. De politieposten op de toe- op, om de gezwollen lichamen der die- door het wilde, kolkende water uit de
honderd vrijwilligers tot zelfs uit Friesland orde probeert te scheppen in de gangswegen naar het dorp zijn verdub- ren zo snel mogelijk te kunnen afvoe- vertrouwde omgeving, waar men work-
chaos. die de vloedgolf van Zaterdagnacht ook hier teweegbracht. beid. Het is niet alleen om het abnor- ren. „Veertien van de zeker vijfhonderd te, leefde en liefde, en waar nien in zo-
t-v i- i „,.i vf-i maal drukke verkeer te regelen, dat dieren, die hier om het leven kwamen, veel bescheidenheid gelukkig was.
De torenklok van het aardige gnjze kerkje m het centrum jvan het gelijk- zicb langs het dorpje' een weg baant en nog merendeels geruimd moeten Een ander beeld? Wel, daar in Steen
bergen deze middag. Het sinistere geluid
POPS TV np vmr der doodsklokken, de stille bechfjvig-
1 OLS IN DE NOK heid van een begraff.nis. Achttien s|arht_
namige dorpje op dit schiereiland wijst kwart over zes aan. Op dat tijdstip tot zelfs dooi het water op de Rijks- worden...
moet ook het leven in dit aan beide zijden van de dijk gevlijde gemeenschapje SdSt J}' verbindhig' mêt^cao™
stil zijn blijven staan. Zes grote gaten waren er in de dijken langs Eendracht en wen-Duiveland hersteld heeft.
- DÏJ z° veel dood en verschrikking is offers van" de ramp werden naar een
Krammer geslagen door het beukende geweld van het opgestuwde water. De dZttSMgUfASSS J3 S!gP2i&3jn SST& iStf
school in het dorpje werd er door uit haar voegen gelicht en vele huizen ge- ten in luttele uren het werk van jaren onverwachte stukje leven van een poes. tanten naar het Protestantse kerkhof,
kraakt. Wie de chaos ziet, verbaast zich ,dat er maar negen vermisten zijn. Het bi^o/vh?-««et-^lelne vijÜ da?en watersnood in de nok van Wie de slachtoffers goed gekend had-
j j r j b St. Philipsland een machtige eoncen- qe verdronken Hollandse Hoeve over- den, droegen de eenvoudige vnrenhou-
wordt alleen verklaard door het feit, dat velen het geweld verwacht moeten tratie. Enerzijds is er dit opruimmgs- leefde. Twintig mannen met verweer- ten kisten, die inderhaast vervaardigd
hebben werk het dorPÏe Mannenmoed de groet-gezichten en eeltige handen werden do'or de stadstimmerman Drie
u i i vraagt het om vol te kunnen houden, stonden er naar te kijken als naar een kinderen nit een gezin en vijf kinderen
In de ondergelopen straten kan men lopen over het aangespoelde wrakhout Anderzijds ziet men het werk aan de wonder, stil en met tranen in de ogen. nit een ander ge-in. kregen een nlVat"
en uit de woningen gedreven meubilair. Studenten uit Nijmegen en Deventer Polderweg, die verstevigd moet worden. Tot er zich eindelijk een ambulance in de vers gedolven graven, die groot
.1 't I, l i j Er werden giote happen uitgeslagen, van het Rode Kruis over ontfermde, die genoeg gehouden waren om aa^^^mds
sjorren balk na balk, en schot na schot uit het met drabbig hooi overdekte Zandzak na zandzak wordt in de gaten zich al eerder het lot van een uit de ook nog plaats te kunnen bWcn Tan
water, waarboven ook nog de cabine van een nieuwe vrachtauto uitsteekt en gelegd. ondergelopen puinhopen geredde hona vader, moeder, broertjes en zusjes, wier
cadavers van koeien ronddrijven. Vastgehaakt aan uitsteeksels onder water cadavm'ïfn zeven prachtige Imèbees- "Merkw^r™ hoevlel 1ndfuk°!5aSda: SS mam-mm
moeten er ook nog vijf mensen liggen. De lichamen van. nog slechts vier kon- ten- 2e zijn hier zolang gedeponeerd gen zwerven door dit overstroomde ge- dat hun lichamen bii het weer drooe-
j door de mannen, die bezig zijn om de bied met zijn vele leed de kleine dm- vallen van de nolder wel ^evondon wil
den worden geborgen. prachtige stal van de Hollandse Hoeve gen op een mens kunnen maken, len worden .T S ÏUl
