LEIDSCH
DAGBLAD
STORMRAMP LES VOOR TOEKOMST, GEEN
VERWIJT AAN VERLEDEN
Geen vrees voor herhaling
Afsluitdijk spaarde randpr
Zuiderzee voor enorme ramp
Dijken braken van binnen uit kapot
Koninklijk gezin bij kerkdiensten
Waar leed is, is zegen nabij
91ste Jaargang
MAANDAG 9 FEBRUARI 1953
No. 27835
Directeur: J. W Henny
Hoofdredactie: B W Menkhorst
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f.6.— per kwartaal: f 0 47 per week
Witte Singei 1. Leiden - Giro No. 57055
Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red. 21507
(Speciale berichtgeving).
De storm, die de vorige week ons land heeft geteisterd, heeft waterstanden
veroorzaakt, die op sommige punten een halve meter hoger waren dan ooit
in ons land zijn voorgekomen!
De Directeur-Generaal van de Rijkswaterstaat, ir Maris, deelde dat mede
na afloop van een vlucht boven het verdronken land, welke Zaterdag door
waterstaatsdeskundigen en journalisten werd gemaakt. En hij voegde er aan
toe het als een zeer belangrijk lichtpunt te beschouwen dat de Afsluitdijk zich
zo goed heeft gehouden, ja zelfs slechts geringe schade heeft opgelopen.
Als deze superstorm die heviger was dan die van 1894, waarop de bere
keningen van de Commissie-Lorentz voor de bouw van de afsluitdijk zijn geba
seerd zich in het gebied van de voormalige Zuiderzee had kunnen ontwik
kelen, zou een herhaling op grote schaal van de ramp van 1916 het onvermijde
lijke gevolg zijn geweest
Zonder restrictie moet worden vastgesteld dat de Afsluitdijk de randprovincies
van de Zuiderzee voor een vreselijk drama heeft gespaard.
de jaren verhoogd en versterkt. Het
zou economisch niet te verwezenlijken
zijn geweest om aan al die dijken op
korte termijn het stellig betere en
meer veilige profiel van d-: Afsluitdijk
te geven!
Een indertijd ingestelde Staatscom
missie (z.g, stormvloedcommissie) con
cludeerde in 1940 in haar rapport dat
nieuwe voorzieningen aan de dijken be-
De Prinsessen Beatrix rn Irrm
brachten Zaterdagmiddag onver
wacht een bezoek aan de evacué's
in Doorn, de Bilt en Rensivoude. De
kinderen der pas aangekomenen
werden verrast met speelgoed.
Te de Bilt geeft prinses Beatrix een
pop aan de vierjarige Corry Keste-
lee uit Zicrikzee. die juist is aan-
oekomen. Rechts: Prinses Irene.
Nieuwe dijken beter dan oude
Maken wij overigens een vergelijking
tussen de gevolgen van de stormen van
bijvoorbeeld 50 jaar geleden en van nu,
dan blijkt wel dat de hulpmiddelen van
de moderne techniek bij de bestrijding
van storm en watersnood buitengewoon
goede diensten verlenen. Zonder radio,
vliegtuigen, hélicoptèrs, amphibie-vaar-
tuigen, mobilofoon, enz. zou het bepaald
onmogelijk zijn gewees' om al binnen
enkele dagen een zij het dan nog op
pervlakkig overzicht van een ramp
van een dergelijke omvans te verkrijgen,
en het werk tot "edding van een 50 000
mensen in ruim een week tijds te vol
tooien.
Hoeveel gaten er in de dijken zijn ge
slagen kon tot dusverre nog niet worden
nagegaan. Maar wel is het zeker dat er
bp het vaststellen van de schade in geen
enkel opzicht iets "ebleken is van een
kwalitatief verschil met betrekking tot
het onderhoud .an de dijken door de
Ril'kswaterstaa! of de Waterschappen.
Uiteraard hebben de nieuwe dijken:
de Afsluitdijk n de londsbnsser Zee
wering bijvoorbeeld, zich aanmerkelijk
beter gehouden dan de oude. Ir Maris
is echter van oordeel dat men hierop
peen enkel verwijt mag baseren. De
d;jken in Zeeland zijn als het ware
historisch gegroeid, en in de loop van
WEERBERICHT
Enl;e!e buien
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Veranderlijke bewolking met enkele
buien. Aanvankelijk matige tot krach
tige en aan de kust mogelijk harde wind
tussen West en Zuid. Later tijdelijk ver
anderlijke wind. Temperatuur om het
vriespunt tot lichte dooi. (Opgemaakt te
10 i
LI')
10 FEBRUARI
Zon op: 8.05 uur: onder: 17 44 uur.
Maan op. 5 59 uur: onder: 12.48 uur.
Hoogwater te Katwijk te p!m: 1133
■uur.
bestaat uit acht pagina's.
paaldelyk dringend rodig waren en
Rijkswaterstaat heeft daar toen rekening
mee gehouden. Zij was er o m. mee bezig
om dijkgedeelten aan het Hollands Diep
(richting Willem tad) en langs de Kil
aan de voorspellingen var de commissie
aan te passen. Maar in de eerste plaats
is een dergelijk werk een kwestie van
vele jaren, en boverdien heeft de Com
missie bij haar berekeningen wel erg
hoog gegrenen door uit te gaan van een
supèr-storm, nog hev'cer dan die van
thans.
Opvallend is dat de meeste dijkbreu
ken op 'e Zeeuwse eilanden aan de
lü-zijde van de eilanden zy-> ontstaan,
cn ook dat de dijken van binnen uit
zijn bezweken!
Niet de directe druk van ie aanstor
mende vloed heeft dus de schade toe
gebracht. doch de kracht van het
terugvloeiende water, dat van het
Zuidelijker gelegc eila..d terugkwam,
en eerst over de dijk was geslagen en
daarna terugkerend de water
kering aan de binnenkant kapot
brak
Met man e.: macbi wordt er nu
overal gezwoegd om vóór 13 Februari
de noodvoorzieningen te voltooien. Die
datum namelijk zal samengaan met
de top van een nieuwe springvloed,
welke nog wat hoger zal zijn dan die,
waardoor de huidige ramp is ontstaan.
Reden tot bijzondere verontrusting is
er daarbij niet. Natuurlij': zou er ern
stige schade kunnen worden aangericht
als de springvloed andermaal met een
super-storm gepaard zou aan, want er
zitt.cn nog vele zwakke plekken in onze
dijken Maar statisch vastgesteld dat
super-stormen slechts eemGr in de 300
jaar uitbarsten en het s nauwelijks aan
te nemen, dar wij er dus nu twee -ouden
krijsen in enkele weken tijds!
Aller streven is er momenteel op ge
richt om droog te houden wat droog is.
En het is zo zeide de heer Maris ons
zeer te hopen dat wf, daarbij geen
tevenslag zullen -rijge. door vorst. War.t
allereerst zou het grondwerk ijdelijk
onmogelijk worden gemaakt, en verder
zouden na het invallen van de dooi
de ronddrijvende üsschotser. grote
schade kunnen aanrichten aan alles wat
in het water staat. Tot welke ernstige
gevolgen dat leiden kan. heeft men in
1926 gezien in het „Land van Maas en
Waal".
Geen gevaar ven
bovenrivieren
liet zal nog 1 ng duren voordat alle
overstroomde gebieden eer geht 1 droog
zullen liggen. Hier n daar is het water
al beduidend gezakt, zoals men zien kan
aan de donkere voehtplekken op de hui
zen, die gemiddeld nog tot hr'verwege
de deurende deuren in het water staan,
En andere dorpjes en landerijr, vielen
al droog. Maar deze zijn nu overdekt met
een dikke laag geelgrijs slib. dat on
getwijfeld ook in de woningen zijn
doorgedrongen en straks uiterst moeilijk
te verwijderen zal zijn
Intussen komt er in het voorjaar een
periode, waarin hof peil van de grote
rivieren aanzienlijk zal stijgen door de
grote hoeveelheden sneeuwwater uit het
Zwitserse gebergte. Kan dit ie situatie
bij ons opnieuw verergeren?
1 Maris meent van niet.
stand van de bovenrivieren is in
<6£KVegehted vau no erinse invloed, ^iat.
Wei- er daar geen gevaar van te duchten
zal hebben.
Verbindingswegen spoedig
berijdbaar
Met betrekking tot onze verbindings
wegen naar het Zuiden heeft de Direc
teur-Generaal van de Rijkswaterstaat
tenslotte meegedeeld, dat de situatie
bij Moerdijk geen reden tot veront
rusting geeft, en dat er gegronde aan
leiding is om aan te nemen dat de
Rijksweg van Dordrecht naar de Moer-
dijkbrug zeer spoedig weer berijdbaar
zal zijn als men het water eenmaal
heeft kunnen wegpompen.
Vrijdag is dienaangaande namelijk een
onderzoek ingesteld. Een vrachtauto,
voorafgegaan door een duck, reed toen
Boodschap van Wereldraad van Kerken
H.M. dc Koningin. Prins Bernhard
en de Prinsessen Beatrix en Irene
hebben gistermorgen de kerkdienst in
de Ned. Herv. Kerk te Baarn bijge
woond. In deze dienst ging voor ds
J. A. .1. Vermaat, die tot tekstwoord
had gekozen Luces 13. vers 4 en 5:
„Of meent gij. dat die achttien, op
wie de toren bij Siloam viel en die er
door gedood werden, schuldiger waren
dan alle andere mensen, die in Jeru
zalem wonen? Neen, zeg ik u. maar
als gij u niet bekeert, zult gij allen
evenzo omkomen."
Prinses Wilhelmina heeft gisteren de
bijzondere oecumenische dienst bijge
woond in de Nieuwe Kerk aan de Dam
te Amsterdam, welke in verband met de
nationale rouwdag gehouden werd.
Bij het kerkgebouw werd zij ontvan
gen door ex-minister mr H. Mulderije als
vertegenwoordiger van de Oecumeni
sche Raad van Kerken in Nederland en
door de president-kerkmeester der Her
vormde Gemeente te Amsterdam, mr dr
W. Diickmeester
Onder de talloze aanwezigen, die de
kerk tot de laatste plaats bezetten, be
vond zich ook de burgemeester van Am
sterdam. mr Arn. J. d'Ailly, met zijn
echtgenote.
Enige consternatie ontstond, toen bij
het aanvangstijdstip de voorganger,
prof. dr S. P H. J Berkelbach van der
Sprenkel uit Utrecht, voorzitter van de
Oecumenische Raad van Kerken in Ne
derland. niet aanwezig bleek te zijn.
Naar later bekend word was de trein,
waarmede hii naar Amsterdam reisde,
dnor een dwars over de rails staande
auto opgehouden.
In allerijl spoedde ds M. Groenenberg.
Ned. Hervormd predikant en voorzitter
van de Oecumenische Raad van Kerken
te Amsterdam zich naar huis om de
I preek, die hij daar voor een avonddienst
i gereed had liggen, te halen.
Lit.urg in deze door het I K.O.R. uit-
I gezonden dienst was prof dr W. J.
Kooiman, Luthers hoogleraar te Am-
sterdam. Hij las voor uit de tweede brief
I van Paulus aan de Corinthiërs hoofd
stuk 11 vers 25 - hoofdstuk 12 t/m.
vers 9, en uit het Evangelie van Lucas
'hoofdstuk 8 vers 4 t/m. 15: „De gelijke-
I nis van den zaaier".
I Ds M. Groenenberg had tot tekst
woord van zijn preek gekozen: En
de zee was niet meer", uit de openba
ring van Johannes.
De dienst werd besloten met het zin
gen van het 6ae, 12de en 14de couplet
van het Wilhelmus.
Prof. Berkelbach van der Sprenkel was
toch nog geruime tijd voor het einde
van de keikdienst gearriveerd. Hy was
het. die de dienst besloot met het voor
lezen van een telegram, ontvangen van
het secretariaat van de Wereldraad van
Kerkén.
„In deze dagen van gevaar en leed
groet de Wereldraad de Nederlandse
kerken", zo luidde de boodsc hap, „met
psalm 46, verzen 2 en 3. Wy bidden
voor U in vele kerken en wensen U te
helpen. God geve u een vast vertrou
wen en eenheid in de gemeenschappe
lijke leniging van de menselijke nood.'
Het telegram was getekend, de
secretaris, dr Visser 't Hooft.
Radio-rede Koningin Juliana
Eendracht was plotseling als in
oorlogs tij d paraat
God doet beroep op geestelijke veerkracht
en vertrouwen
H M. Koningin Juliana heeft gistermiddag voor de Nederlandse radio
zenders de volgende rede uitgesproken:
LANDGENOTEN, die door de ramp getroffen zyt en gij redders en
helpers in de ruimste zin. wü staan allen vol ontzag tegenover het
grote leed, dat ons gehele volk trof toen een deel daarvan een week
geleden werd overvallen door storm en vloed: tegenover de moed, door
zovelen betoond in de nood, en tegenover de verschrikkingen doorstaan
door hen. die van ons heengingen, en door hen, die bij ons bleven met
het zware lot, dat zy thans dragen.
Nederland is niet alleen het kind van de rekening geworden op het
punt van de doorbraak van zyn dijken, maar het heeft ook als een kind
het hoogste gebod gevolgd van de naastejiliefde ons door Christus gege
ven, Die alle leed doorleden heeft en kent. Zelfs onze superieur ontwik
kelde techniek was machteloos de ramp op het critieke moment af te
wenden. Zij moest het opgeven tegenover wat ons lot moest zijn, en dus
toch nooit met mensenmacht te keren is.
MAAR, op het kritieke moment, waar materiële hulp niet kon worden
aangewend, werd de geestkracht van de mens opgeroepen. De door
braak van de dijken riep, daartegen in, een springvloed op van
medeleven met elkander.
De eendracht uit de oorlogstijd, was plotseling weer paraat. Dit hief
ons volk in eens op boven alle afscheidingen en ieder compromis der
samenleving uit. Wij voelen er allen de weldadigheid van. weer samen
te werken in het streven voor één grote zaak. en in ons enthousiasme
werken we door zonder er op te letten of wy moe worden of schenken
weg zonder te letten op wat wij ons ontzeggen.
Als straks de zwaarste stoot is opgevangen, en ook het normale leven
weer een groot deel van onze aandacht zal vergen, dan wens ik ons allen
toe, dat we met taaie volharding toch het herstel en de wederopbouw in
dezelfde geest mogen volbrengen, met onze saamhorigheid in het oog en
voor ieder zichtbaar. Hoe dieper de nood, die zijn offers nam, des te
dieper is tevens in de harten het beginpunt gelegd voor een verbroedering
der mensheid, wat tot vèr over de grenzen van het vaderland zijn weer
klank vond.
DIT was zo bij hen die zelf getroffen en zelfs zeer zwaar getroffen
werden door deze zelfde ramp. dit was zo naby en ver. Uit de gehele
wereld ondervonden wü dit, in grote dankbaarheid. Zo kort na de
ergste aller oorlogen treft ons deze ramp, die ons echter niet door mense
lijke verdorvenheid werd aangedaan.
Het raadsel van het waarom is alleen bekend aan Hem, Die weet wan
neer Hi> ^«k van Zijn kinderen tot Zich roept, en Die weet welke beproe
ving e krachtmeting, wy kunnen verdragen, elk afzonderlijk en
GOD doet thans een beroep op onze geestelijke veerkracht, en op ons
vertrouwen in Hem.
Dit lijden voert maar naar één uitkomst, zowel voor de doden
als voor de levenden, en dat is: „Naar de barmhartigheid van God en waar
Deze werkt in de mens". Overal waar leed is, is zegen naby.
door het water van Dovdt naar de brug
om te controleren of er grote gaten ln
de weg waren geslagen. Als die gaten
er geweest waren zou de duck zyn gaan
drijven, wat dan een waarschuwing voor
de inzittenden van de vrachtauto zou
zijn geweest om niet verder te gaan.
Doch niets van dat alles geschiedde.
De weg bleek behoorlijk berijdbaar en
zonder ernstige tegenslag kon het tra
ject heen en terug worden afgelegd
H.M. de Koningin heeft Zondag
middag voor de Nederlandse radui-
zenders een rede uitgesproken.
Koningin Juliana richt zich tot
Haar volk.
