Urker kotterkonvooi speelt
nachtelijk Klein Duimpje
Stunt van vissers redt
honderden het leven
Kans op meer dan
50.000 évacué's
Dijkwerkers sloffen moe
door nachtelijk Zierikzee
Terug naai
eigen dorp
Handschoenen,
lieslaarzen
nog nodig
„Fairsea"brengt
emigranten
terug naar huis
Zeeuwen vrezen
plunderaars
Huisvesting
Hodt overtreft
Broekman
RAMPGEBIED ZEELAND: DRIE EN DERTIG GATEN
- ZATERDAG 7 FEBRUARI 1953
PAGINA if
(Van een speciale verslaggever)
Pas nu wordt in bijzonderheden bekend welk een uiterst
belangrijke rol een deel der Urker vissersvloot heeft gespeeld
bij de redding der zwaarst getroffen eilanden Schouwen-
Duiveland en Goeree-Overflakkce. Reeds in de nacht van
Zondag op Maandag, toen van deze rampzalige eilanden nog
niets bekend was, waren zij bezig een verbindingsnet in de
wateren er omheen uit te zetten, dat gebleken i^ de voorwaarde
te zijn voor de snelle actie later.
Zwart was de nacht en het stormde nog. toen zij, geen gevaar erkennend,
de woeste Westerschelde overstaken van Breskens naar Vlissïngen Vandaar
begonnen zij in konvooi te varen over dc duistere, voor hen vreemde stromen.
En overal waar hun dat nodig leek. lieten zij als Klein Duimpje zijn
kruimels een hunner schepen achter. Dit moest dan verkenningen doen
en per radio de anderen. rarlio-Scheveningen en de wereld kond doen. En
zo is het ook inderdaad geschied!
Deze pioniersarbeid is van on
schatbare waarde geweest. Pas
Dinsdagmiddag gaven zij op eigen
voorstel de leiding van hun ge-
improviseerde inlichtingen- en ver
bindingsdienst aan het militaire com
mando over. Tot gisterochtend is
hun net van radiostations volledig
intact gebleven!
Hun namen waren op dp nood golf
van 137 meter niet. van de lucht. Zij
rapporteerden. gaven verzoeken
door. bestelden, riepen om hulp.
gaven desnoods voor de burgemees
ter van een bedreigd dorp zélf te
zijn en zullen ook wel eens fouten
gemaakt hebben. Maar zij zijn in de
meest kritieke uien dank zij hun
doortastendheid en dank zij hun
radio's onmisbaar geweest
De Urkers lagen in Breskens Dat
wil zeggen: hun kotters, waarmee
zi.f in de week i in dit seizoen i in Het
Kanaal vissen Maar toen de grote
rampspoed kwam. waren de vissers
zélf thuis, op het. veilige, hooggele
gen Urk. bij moeder de vrouw
Toen werden zij Zondag wakker.
Misschien hadden zij ook wel naar
de storm geluisterd, 's Morgens om
half zes luisterden zij naar de radio
En toen gingen de koppen bij elkaar.
Het was Zondag, de dag des He
ren... Niemand sprak daar ditmaal
over. Zij charterden een autobus en
reden naar Oostende Via Brussel,
want de tunnel van Antwerpen
stond vol water. In Breskens lagen
drie van hun kotters eigens tussen
de dakpannen, op de dijk Maar dat.
kwam later wel. Hoe konden zij
helpen?
Dat. hadden zij in de bus allang
bedacht Zij hadden radio! Ten
minste de meesten van lien. Met
zestien kotters staken zij om half
een 's nachts de kokende Wester
schelde over Zij meerden zonder
ongelukken in Vlissingen.
Naar de loodsdienst! Want. zij
wilden de Zeeuwse wateren op en
die zijn verraderlijk Dp loodsdienst
voelde niets voor het plan.
Ganzen pas
Te gevaarlijk, zei men daar. Ach
ja Maar de Erkers gingen het kan
toor niet uit. Ten slotte werd de
Commissaris van de Koningin uit
zijn bed gebeld. „Doen!" zei die
En toen was er een loods, t an der
Klooster was zijn naam. die zieh
beschikbaar stelde. Hij klom op de
voorste kotter en leidde de ganzen
pas. En lange tijd heeft hij de eigen
lijke leiding lan de reddingdienst
gehad.
Het konvooi kwam in Hansweert
en liet er de ..Ne eitje" (UK 60)
achter Die had de sterkste zender
en zou het contact met radio-Sche-
veningen onderhouden. Daar was
bovendien een bevrachtingscommis
saris die nog telefoon met Middel
burg had Daarop gingen de overge
bleven vijftien het kanaal door naar
Wemeldinge. Daar bleef UK 104. de
Vriendschap De UK 68 (Jon
ge Johannes) stoomde op naar
Ouddorp op Goeree: dat kon hij al
leen wel vinden De rest van de
vloot zetle koers naar Zierikzee. waai
zij voor alle zekerheid ook wilden
kijken. Waren zij in de Oosterschelde
niet reeds lijken van dieren en men
sen tegengekomen?
Zie de burgemeester stond hen
dankbaar, maar vertwijfeld op te
wachten
Hij had tot op dat moment (het
was Maandagochtend negen uur) nog
geen enkel contact met de buiten
wereld gehad! Er bleven twee kot
ters achter, de J a n n e en de
Jacob. De laatste is ook op dit
ogenblik nog steeds het schip, van
waaruit het militaire commando via
de aether leiding geeft aan het red-
dingwerk
Natuurlijk traden de Urkers in
verbinding met de Neeltje te Hans-
weert. en deze meldde de ramp van
Schouwen-Duiveland aan Radio-
Scheveningen. (In overleg met de
schippers had Scheveningen intussen
een speciale noodgolf ingesteld) Zo
kwam die dag Nederland ten min
ste iets te weten over het lot van
dit eiland.
Maar de Urker vloot was al weer
verder Bij Binghsluis bleef de
Viiendschap II Schipper Ja
cob Brands was de eerste man-van-
buitcn. die in Schouwen-Duiveland
doordrong en er mensen redde. Der-
iz in een roeibootje, die Maandag-*
middag!
Voor Scherpenhoek. waar wel drie
gaten in de dijk waren, maar geen
haventje, gine de Drie Gebroe
ders voor anker Dwars van Oos-
terland en Ouwerkerk splitste de
Lummelje zich. af
Bij Zljpe i Bruinisse) werd de
S u m u s Umbra achtergelaten
De Zeven G e br oed e rs spoedde
zich naar Brouwershaven. De P1 e-
t e r en de Broedertrouw gin
gen op verkenning uit bij Nieuwe
Tonge en dc- Vertrouwen nam
poolshoogte voor Oi ie Tonge.
Iloe erg het daar was kon deze
l'rker kotter, de laatste van de rij.
nog bijna gelijktijdig melden met de
helicoptèrc. die zieh in de middag
van Maandag boven de dijk aldaar
vertoonde.
Te weinig personeel
Maar de verkenning viel hun niet
mee. Denk eens aan. Zij hadden aan
vankelijk niet eens een behoorlijke
kaart van Zeeland. Zij waren op
hun boten gestapt met te weinig per
soneel omdat de gehuurde autobus
uit Urk nu eenmaal niet meer men
sen had kunnen bergen, i Gelukkig
waren er te Breskens opstappers
meegegaan).
Maar liet ergste was, dat vrijwel
geen enkele kotier vletten of roei
boten had Tjalken werden aange
houden. die daar wel over beschik
ten, en ja. natuurlijk kwamen ei' ook
al andere scheepjes in de buurt zich
vertonen.
Wat de bemanningen, die zich op
de dijk begaven of met een roeiboot
de galen in de dijk binnengingen,
zagen, was afschuwelijk. Zo kwamen
de mannen van de Lummetje bij-
voorbeeld voorbij een dak waarop
zieh een bevalling voltrok. Maar hun
boot was al vol.
Bij Ooslerland voeren zij langs een
groot kampvuur, waarbij zich hon
derden mensen warmden. Die begon
nen te vechten, toen het bootje
iangs kwam. Zij wilden allen mee.
Totdat een schipper uit Bruinisse er
met een roeispaan op los sloeg en de
jongeren plaats maakten voor de
vrouwen en kinderen.
De Jonge Johannes meldde al
gauw. dat te Ouddorp niets was ge
beurd. maar een half uur later, toen
hij verder gekeken had. brulde de
schipper voor zijn microfoon om hulp.
De Vriendschap had ondertussen
Wemeldinge. waar niet. veel was ge-
De burgemeester van Sprang-Ca-
pelle (N-Br) deelt mede. dat het
gevaar voor zijn gemeente geweken
is
Wel is waar is een deel van het
grondgebied der gemepnte over
stroomd. doch lede door hulp van
een detachement stoottroepen van
150 man en DUW-arbeiders is het ge
vaar voor doorbraak van de winter-
dii bezworen
De burgemeester heeft toestem
mine verleend tor hPt te ngkeren
van de geevacueeidMi van de wntei-
terdijk en de Waspikse dijk.
In de noodgebieden is dringend be
hoefte aan nieuwe materialen ont
slaan. Veel van de bestaande voor
raden zijn uitgeput. Zo zijn er bij
voorbeeld helemaal geen lieslaarzen
en rubberhandschoenen meer.
Wie daarvan nog voorraden heeft,
wordt verzocht zich te melden bij het
bureau Rode Kruis, watersnood, Den
Haag. telefoon 18.47.9.
Voorts heeft men dringend behoef
te aan smalspoormaterieel en aan
kipkarren, draglines, bulldozers, dant-
wandhout, ijzeren rijplaten tegen het
wegzakken van vrachtauto's, krui
wagens met smalle wielen, sleuven-
gravers en dumpers.
(Van onze parlementsledactie)
Het emigranlenschop „Faissea"
I omstreeks half Februari uit Aus-
stralië in Amsterdam aankomen. Aan
boord bevinden zieh verschillende
Nederlanders, die korter of langer
tijd geleden als emigrant naar Aus-
stralië waren vertrokken.
Van bevoegde zijden in Den Haag
deelde men ons mede dat het. hier
gaai om 17 gevallen in totaal 51
personen omvattend. Vijf en twintig
van deze emigranten waaronder dus
ook een aantal kinderen zijn korter
dan een half jaar in Australië ge
weest.
Een onderzoek heeft aan het licht
•ïehracht. dal in veel gevallen heim
wee vooral van de vrouw een
belangrijke rol in de mislukking van
de emigratie heeft gespeeld.
beurd .verlaten en reisde Slavenisse,
St, Jansland en Ooltgensplaal af.
De centrale post. eerst de Neeltje
te Hansweert, later de Jacob te Zie
rikzee, deed allerlei oproepen, Zelfs
ging er een vraag om babykleertjes
uit. want op een coaster, die ook al
op verzoek van de Neeltje naar Zijpe
gekomen was, schonk een geredde
vrouw het leven aan een kind.
Er werd drinkwater gevraagd en
Breskense bottertjes brachten het. De
schippers bestelden rubber boten vooi
Oosterland. brood voor Bruinisse (al-,
lebei uit de lucht t, medicamenten. 1
voedsel, enz enz. Hun stemmen waren
niet van de lucht. Dag cn nacht
gingen de aanwijzingen, waarschu
wingen en de hulpkreten door. Via
hun radio deden zich burgemeesters
en waterstaatsingenieurs horen, later
ook de militairen. Zij zijn liet grote
contact geweest, dat zich onder
scheidde door de snelheid en de
moed. waarmee het werd gelegd.
Prachtig besluit
En zij vonden daarbij nog de tijd
om zelf de mensen uit de bomen en
huizen te halen en de kachel van hun
kajuit te stoken voor hen. die stijf i
en stom van de kou waren.
In Urk. op die beslissende Zondag
morgen. hebben de vissers een beslui'
genomen, waaraan Nederland op dat i
ogenblik schreeuwend gebrek had: liet I
besluit om het noodgebied stelsel-1
matig en tot in het hart te gaan
verkennen en bestrijken.
Dat zij het zo snel hebben gedaan
als hun maar mogelijk was. heeft
ongetwijfeld de hele reddingaetic
bespoedigd en honderden de dood
bespaard.
In een cafeetje in het zuiaar geteis
terde Oude Tonge op Overflakkce
zaten en lagen enkel: nachten ge
leden bijna honderd uitgeputte
EHBO-ers, militairen en marine
mannen. Dekens en kussens waren er
niet. Suj van de inspuitingen met
typhus-serum probeerde men een
ogenblik, het moede hoofd op een
opgevouwen das of zoiets neer te
leggen. Zo lagen ze daar, de mensen
die hulp kwamen bieden. Onder en
óp het. biljart. Op oude zakken en
op brancards. En buiten, in de afge
brokkelde huizen van het dorp lagen
de nog niet geborgen lijken ban
biina 300 mensen.
lit de opgevangen radiobe
richten is gebleken, dat veel vis
sers. die naar dc Zeeuwse wate
ren trokken om bij dc evacuatie
en de redding te helpen, zeer te
leurgesteld zijn. Zij hebben wei
nig kans gekregen te helpen, om
dat hun boten te grote diepgang
hebben, om de overstroomde pol
ders binnen te varen. Wanneer
zij dan na veel moeite met sloe
pen mensen hehben gered, blijken
er honderden niet te willen eva
cueren.
Dat vele Zeeuwen tot het uiter
ste bij hun huis willen blijven
kan men zieh overigens goed
voorstellen Velen hebben in de
oorlog reeds een evacuatie mee
gemaakt. Toen zij daarvan te
rugkeerden. bleek al hun buis-
raad verwoest of gestolen.
Beide standpunten zijn zeer
begrijpelijk. Slechts een uiterst
sterke cn niets ontziende politie
bewaking zou én evacuatie mo
gelijk maken én plundering kun
nen voorkomen.
(Van onze parlementsredactie)
Aangenomen mag worden, dat de evacuatie uit de ramp
gebieden a.s. Dinsdag voltooid is.
Hoeveel personen er dan geëvacueerd zullen zijn, valt thans
nog niet te zeggen. Vermoedelijk zullen het er meer zijn dan
50.000, het getal dat aanvankelijk geraamd werd.
Maar men kan er ook rekening mee houden, dat verschillende
personen eerder naar hun woonplaatsen zullen kunnen
terugkeren.
(Van onze speciale verslaggever)
ZIERIKZEE, Vrijdagnacht
Niets maakt alles zo mistroostig in Zierikzee als de nacht.
Door de duistere straten, in de binnenstad, die slechts op
schaarse punten verlicht zijn, marcheert een colonne militairen
naar hun noodkampement. Jonge boeren drijven tientallen
koeien, die nog niet aan de beurt kwamen om met schepen te
worden afgevoerd, naar het hooggelegen terrein bij de kerk.
De opengereten straten, waar overdag nog mensen naar hun bezittingen
zoeken, zijn nu verlaten. Het is er spookachtig stil, alsof de kilte van de
üood er nog rondwaart. Dijkwerkers komen terug van het schier onbegonnen
dichtingswerk, moe sloffend met de laarzen, een zwemvest om het middel.
Op het eeuwenoude gemeentehuis
in een nog gespaarde straat, wordt
de hele a\ond druk vergaderd Zo is
het iedere avond cn iedere dag. Uren
en uren achter elkaar. Er zijn dui
zend en één problemen die besproken
moeten worden.
De burgemeester van Zierikzee
komt met een grote bundel telegram
men en bescheiden onder zijn arm
uit de raadzaal in de schemerduistere
hal. Tegen de stadhuisbode zegt hij:
„Ik ga nu eerst een boterham eten.
daarna vergader ik met de politie.
Je weet waar ik te vinden ben."
Als een antwoord op enkele vra
gen, vertelt hij. dat prins Bemhard.
na met een helicoptère te zijn ge
land. Vrijdag de bevolking van Zie
rikzee heeft aangespoord zoveel mo
gelijk te evacueren Het is nood
zakelijk. dat allen die niet van direct
belang zijn bij het noodherstel, de
stad uitgaan.
Bedreigde dijk
Driekwart van Zierikzee zal alsnog
weer onder water komen als dc grote
dijk tussen Brouwershaven en Schar-
rendijke het begeeft De dijk staat
aan weerszijden in het water. IVil zij
behouden worden dan is het nood
zakelijk, dal binnen de korist moge
lijke tijd achter de dijk een groot
zandlichaam wordt opgespoten.
Maar de bevolking, wie de ellende
van de evacuatie in de tweede we
reldoorlog nog vers in het geheugen
ligt, voelt er niets voor weg te gaan.
Zij verkiezen nog ontbering in een
geteisterde maar vertrouwde stad
boven huisvesting in een vreemde
streek. Niettemin zijn er in de loop
van Vrijdag op herhaald aandringen
weer 700 mensen afgevoerd via
Dordrecht naar Utrecht.
Zeer scherpe politionele maatrege
len zijn in Zierikzee noodzakelijk.
Het valt niet meer te controleren of
zich beiocgdcn in de geschonden
straten bevinden, dan wel schurken
zonder moraal en zelfbeheersing, die
juist in het duister hun slag slaan.
De nacht in Zierikzee is dubbel
afschuwelijk Het licht maakt de
ellende nog draaglijk. Overdag ziet
men de rampspoed in het gezicht,
kan men zich te weer stellen, kan
men zich kapot werken, om aan de
schade, die voor Schouwen-Duiveland,
ruwweg op 500 millioen gulden wordt
geraamd, een fractie te niet te doen.
s Nachts voelen zij. die de storm
vloed overleefden, de angst weer in
zich opkomen, horen zij het water
door de straten gieren en schrikken
Dit is de eerste officiële kaart
van de rampgebieden in Zeeland,
samengesteld door de Planologi
sche Dienst voor die ProMncie.
Men ziet erop. welke stukken
land en polders nog droog bleven.
De pijlen wijzen de 33 punten
aan, waar het water door de zee
dijken brak. De ontclhare bescha
digde of verdwenen binnendijken
zijn uiteraard, zolang het water
nog niet weggetrokken is, niet aan
te geven.
zij op als een late auto over het ver
zakte wegdek boldert.
De algemene vergadering van de
Plattelands Jongeren Gemeenschap
Nederland <PJGN) op Zaterdag 14
Februari te Utrecht, is afgelast.
(Van onze parlementsredactie)
Rijkswaterstaat heeft een aanbod
va ii (wee tentoonslellingsschepen
aanvaard voor de huisvesting van de
dijkwerkers op de geïsoleerde eilan
den. Ook andere aanbiedingen van
woonschepen voor de huisvesting
zijn in dank aanvaard.
Het huisvestingsprobleem van de
honderden dijkwerkers is een van
onze belangrijke zorgen, aldus ver
telde ïr A. G. Maris, de directeur-ge
neraal van Rijkswaterstaat ons. Over
leg met de afdeling huisvesting van
tie Dienst Uitvoering Werken is aan
de gang. Gedacht wordt daarbij aan
-'cmontabele barakkenkampen.
De Noorse schaatsenrijder Finn
Hodt heeft de internationale wed
strijden te Tonsberg gewonnen, dank
zij het feit. dat hij op de eerste dag
de 500 meter met ee 1 verschil van
2.8 van Broekman gewonnen had en
zijn zeer goede prestatie op de 1500
meter van de tweede dag Op deze
afstand Meef hij zelfs nog een halve
seconde voor Broekman. De Europese
kampioen heeft dit op de 3000 en
de 5000 meter, welke afstanden hij
beide won. niet kunnen goedmaken
De voornaamste resultaten van de
tweede dag waren- 1500 niPter: l
Van der Voort 2 min. 19.8 sec,: 2.
Hodt 2.21.1: 3. Broekman 2.21,6;
II. Huiskes 2.28.0.
5000 meter: 1 Broekman 8.21.3: 2
Huiskes 8.29.1. 3 Hodt 8 33 7: 4. Van
der Voort 8.34.8
Eindklassement- 1. Hodt 193.720:
2. Broekman 194.607: 3 Huiskes
197.310; 4. -Van der Voort 198 330.
Tw ee overw inningen
voor Van (le Pol
In Viersen (West-Duitsland) is
Donderdag het toernooi om de
Europese biljarttitel 71 2 begonnen
Van de Pol won 's middags van Metz
(300 tegen 190 in 21 beurten) en des
avonds van de Oostenrijker Reicher
<300 tegen 201 in 16 beurten) Ver
der won Van Hassel zijn partij tegen
Vingerhoedt (300258 in 17 beur
ten) en boekte de Liteihouder Lüt-
gehetmann de beste cijfers door van
Spielmann in 14 beurten te winnen.
Franse voetbalbond
organiseer
rt hul]
In een bijzondere vergadering heeft
het bestuur van de Franse voetbal
bond zich beraden over de wijze,
waarop de bond hulp zou kunnen bie
den aan de getroffen gebieden in
Nederland. Er werden drie suggesties
gedaan welke nader zullen worden
bestudeerd.
In de eerste plaats is voorgesteld
de netto-opbrengst van de zestiende
finales in het toernooi om de Franse
voetbalbeker ten goede te laten ko
men aan de bevolking van de ge
troffen gebieden.
Voorts wil men le Parijs lichtwed-
strijden organiseren tussen vertegen
woordigende elftallen van Frankrijk
en Nederland en tussen Franse regio
nale en Nederlandse provinciale elf
tallen.
Ten slotte overweegt men de moge
lijkheid van het door enkele honder
den clubs adopteren van een of meer
kinderen uit getroffen gebieden.
De evacuatie is een van de zorgen,
waarmee de Coördinatiecommissie in
Den Haag te maken heeft. Deze
commissie is in het begin van deze
week door de regering ingesteld om
de bemoeienissen van verschillende
departementen en diensten od één
punt te doen samentreffen.
Minister Beel is de voorzitter van
de Commissie. Alle departementen
die iets met de ramp hebben uit te
staan, zijn er in vertegenwoordigd.
Dr M. J. Prinsen, secretaris-gene
raal van Binnenlandse Zaken, sprak
gisteren de verwachting uit, dat de
commissie over een dag of tien haar
taak zal kunnen beëindigen. De com
missie zorgt ook voor het noodzake
lijke contact met het Rampenfonds
en het Rode Kruis.
Een sub-commissie, onder leiding
van minister Van de Kieft bestudeert
intussen de regeling van de schade
vergoeding.
Een andere sub-commissie onder
voorzitterschap van mr Van Thiel, de
minister van Maatschappelijk Werk,
bereidt verdere maatregelen voor de
maatschappelijke zorg voor Zo mo
gelijk moeten de plannen de volgende
week aan de Tweede Kamer bekend
worden gemaakt.
De nood regeling voor de oorlogs
slachtoffers is op de gedupeerden van
de ramp van toepassing verklaard.
Volgens deze regeling kunnen allen,
die geen inkomsten meer hebben. 90
procent of meer van hun laatst ge
noten inkomen uitgekeerd krijgen.
De gemeente van verblijf zorgt voor
de uitbetaling.
Kosten van inwoning
Men werkt thans hard aan een
tweede regeling ten behoeve van hen,
die elders onderdak moesten worden
gebracht. Zij moet voorzien in de
kosten, die de inwoning met zieh kan
brengen. Het is nog niet bekend,
hoe de opzet precies zal zijn.
Op het departement van Binnen
landse Zaken houdt men zich intus
sen ook bezig met het herstel van de
bevolkingsregisters. Men ziet voorts
reeds onder het oog. welke voor
zieningen nodig zijn, met het oog op
de komende gemeenteraadsverkie
zingen.
De Zwitserse schaakbond heeft be
sloten, dat de wedstrijden van het
candidatentoernooi voor het wereld
kampioenschap. waarvan de organi
satie aan Zwitserland is toevertrouwd
in September en October te Zürich en
te Neuhausen zullen worden gespeeld.
Prins Bernhard heeft Vrijdagmor
gen, na de vergadering van het Ram
penfonds, ten huize van de Ameri
kaanse ambassadeur, een onderhoud
gehad met de heren Forster Dulles
en Stassen.
De ministers Beyen en Luns heb
ben de beide Amerikaanse bezoekers
een diner aangeboden.
ADVERTENTIE I.M.
U heeft een goede kans het
ergste van griep en influenza
te vermijden.
Ontsmet U enkele malen per dag
met het geconcentreerde
antiseptische
Odol Mondwater
pbqvinc'flLE gLaWQLOO'SCHE QIENST VQQP 2EEL flnq
