De week die achter ons ligt
In 1455 was het gebied van
Dirksland een eiland....
Nare dagen
ZONDAG 1 FEBRUARI
MAANDAG 2 FEBRUARI
Engeland en België
zwaar getroffen
DINSDAG 3 FEBRUARI
DE
WOENSDAG 4 FEBRUARI
DONDERDAG 5 FEBRUARI
VRIJDAG 6 FEBRUARI
II
ii lm sit
OP OVERFLAKKEE
En vijf eeuwen later is het dat weer!
KR.iS.V 4P0LSKI
4
ALGEMEEN HANDELSBLAD VAN ZATERDAG 7 FEBRUARI 1953
TAAL VAN CIJFERS EN FEITEN
Chronologische volgorde der gebeurtenissen naar de uren,
waarop zij ons werden gemeld
(Van onze Haagse redacteur)
HET begin van het drama, dat zich deze week over een deel van ons
land heeft voltrokken, was op Zaterdag 31 Januari, toen het K.N.M.I.
in het weeroverzicht melding maakte van een zeer diepe depressie, die zich
hij Schotland ontwikkelde en die stormen op de Noordzee, boven Engeland
en de oceaan veroorzaakte. Het weerbericht voor Zondag voorspelt: guur
weer met wisselende bewolking en nu en dan hagel- of sneeuwbuien.
Krachtige tot stormachtige wind uit het Westen en Noordwesten! Het zou
een orkaan worden met windsnelheden van 144 km en meer. In de loop
van die Zaterdag geeft de hoofdcommissaris van politie te Rotterdam een
waarschuwing uit, dat om 6 uur 's avonds hoog water kon worden ver
wacht.
Korte tijd later komt uit Vlissingen het bericht, dat de loodsdienst voor
alle schepen is gestaakt. Windkracht 8 a 9. Voorboden van wat gaat
gebeuren. Geleidelijk worden ook de meeste andere loodsdiensten gestaakt.
In de loop vau Zaterdagavond meldt de radio het vergaan van het
Britse s.s. Princess Victoria, waarbij 139 personen het leven verloren.
Tussen Katwijk cn Noordwijk strandt een kotter. Bij Schouwen loopt een
Fins schip vast. IJ muiden meldt windkracht van 100 km.
Steeds meer berichten worden dan opgevangen van schepen, die voor
onze kust in nood verkeren. De kelders van Radio-Scheveningen in
IJmuiden lopen onder. Middernacht loopt een Belgisch schip bij Vlissingen
aan de grond. De sleepboot Schelde loopt in de Nieuwe Waterweg op een
strekdam.
Het Nederlandse volk heeft zich te ruste begeven, maar velen kunnen
door het stormgeweld de slaap niet vatten. Er zullen er zijn geweest, die
zich zorgen maakten over hen, die op zee vertoefden, maar in die nacht,
waarin het geweld van de natuur was losgebroken, heeft men niet kunnen
vermoeden welk een ramp zich toen al over een groot deel van ons land
had voltrokken,
Om 4.22: in de ochtend van Zondag
geeft het A.N.P. de dagbladen het
alarmsein: in Zwijndrecht is in verband
met het hoge water de noodtoestand
afgekondigd. Het water slaat over de
Ringdijk. Ook het eiland van Dordrecht
loopt gevaar!
De berichten volgen elkaar nu snel op.
4.28: Willemstad loopt onder water, de
polders Ruijgenhil en Oude Heijningen
(Fijnaart) lopen vol. De hulp van mili
tairen is ingeroepen, de electriciteit is
uitgevallen.
4.46: Zwijndrecht: fabriekssirenen
loeien, kerkklokken luiden.
5 uur 0: De polder tussen Maassluis
en Hoek van Holland loopt onder. Cad-
zand: het water slaat over de dijk.
5.29: Bij Kruiningen is een gat in de
dijk geslagen, de polder stroomt vol.
Inmiddels was te 4 uur reeds de nood
toestand in Hansweert afgekondigd. De
toestand in Ierseke is kritiek!
5.44Het water stroomt van de noord
kant Dordrecht binnen, de noodcolonne
van het Rode Kruis is opgeroepen, het
politiebureau aan de Groenmarkt wordt
ontruimd.
5.55: In Rotterdam wordt een maxi
mum waterhoogte gemeld, straten lopen
pnder.
6.11: Wordt gemeld, dat de water-
kerende djjk van de Eendrachtpolder
op Texel op drie plaatsen is doorgebro
ken; de polder stroomt vol.
6.40: De telefoonverbinding tussen
Breda en Willemsdorp gestoord.
6.55: Op Goeree stroomt het water
over de dijken, het electrïsche licht valt
uit. Uit Katwijk wordt de verwoesting
van het strandrestaurant Nieuw-Brit-
tenburg gemeld. Noodtoestand afgekon
digd in Lekkerkerk, Oudekerk a. d.
IJssel. Toestand in Vlissingen penibel.
7 uur: Het K.N.M.I. meldt, dat we het
zwaarste weer hebben gehad. De storm
neemt langzaam af. Numansdorp: twee
polders zijn ondergelopen. Op Goeree-
Overflakkee is het licht uitgevallen, de
telefoon is gestoord. In Stellendam staat
het water tot aan de zolders van de
huizen.
7.28: Op het eiland Rozenburg zijn
verscheidene dijken doorgebroken, o.a.
die van de „God zij Dank-polder". De
spoorlijnen Hoek van HollandSchie
dam en DordrechtBreda zijn vernield.
8.50: De commandant van het Rode
Kruis-korps verzoekt alle colonnes
Zuid-Holland, Zeeland, Utrecht
Noord-Brabant zich gereed te houden.
9.30: Oproep tot de militairen, die met
verlof zijn om zich naar hun garnizoenen
te begeven. Er zijn mensenlevens in ge
vaar! In Spijkenisse is de noodtoestand
afgekondigd.
9.58: Veere staat onder water. Het
eerste slachtoffer van de storm wordt
gemeld: een lifter van een Rotterdamse
zakenman verdrinkt bij de Moerdijk.
Zuid-Beveland meldt: bij Wolphaartsdijk
js een gat in de dijk geslagen. Op Wal
cheren vreest men voor vele mensen
levens. De noodcolonne van het Rode
Kruis vertrekt naar Halsteren. Minister
Algera en de minister-president dr Drees
begeven zich naar Dordrecht. Steeds
meer schepen zenden noodseinen uit.
Hulp van sleepboten wordt gevraagd.
Reddingboten varen uit. Noordwijk aan
Zee meldt grote schade. Bij Ossenisse
is de dijk doorgebroken. De vrees, die
men in Vlissingen koesterde, wordt be
waarheid: bij Hontenisse zijn acht
slachtoffers van de waterramp gebor
gen. De radio doet een beroep op de hulp
van eigenaren van vaartuigen. Ouder
kerk meldt: dijken op verschillende
plaatsen doorgebroken.
10.30: Nieuwerkerkpolder en Suzan-
napolder volgestroomd. Bij Rammekens
zijn gaten in de dijk geslagen. Bij
Oranjezon zrjn de duinen doorgebroken.
Zuid-Beveland: Reigersbergspolder staat
onder. Rilland Bath geïsoleerd. Het Rode
Kruis begint een groots opgezette hulp
actie. De bevolking wordt opgewekt goe
deren voor de geteisterde gebieden af
te staan. Minister Beel begeeft zich
naar Halsteren. Vele Nederlanders heb
ben hun radiotoestel nog niet aangezet
en zijn nog onbewust van de ramp. Kort
na het middaguur schat het ministerie
van Verkeer en Waterstaat de schade
reeds op enige tientallen millioenen.
Om zo vlug mogelijk hulp te kunnen
bieden, moest men op verscheidene
plaatsen vletten en bootjes óver de
dijken zetten, klier het opereren van
met buitenboordmotoren uitgeruste
scheepjes bij Dreischor op Schouwen-
Duivelend.
15 uur: Dijkdoorbraken In Zeeuwsch
Vlaanderen worden gemeld. Ze zijn reeds
verscheidene uren tevoren geconstateerd,
maar de verbindingen zijn verbroken en
de rest van Nederland weet nog steeds
niets van de omvang van het over
stroomde gebied. Het Nationaal Ram
penfonds roept op tot steun. De Krim-
penerwaard evacueert het vee. Dintel-
oord meldt: de dijken zijn doorgebroken.
De Leidse studenten bieden hun diensten
aan. De Amerikaanse ambassade is de
eerste buitenlandse diplomatieke post,
die zich tot hulp bereid verklaart. De
afd. Naarden-Bussum van het Ned. Rode
Kruis is de eerste die geld beschikbaar
stelt: ƒ5000. België biedt Hulp aan. Bij
Papendrecht heeft de dijk het begeven:
een gat van 70 m is ontsta gn.
In de loop van deze noodlottige Zon
dag zegt de nieuwsomroejper: om het
behoud van de eilanden oon Dordrecht
IJsselmonde wordt hard gevochten.
Stellendam staat voor -onder water
's-Gravendeel, Zuidland, Abbenbroek
worden geëvacueerd. De Koningin en
prinses Beatrix hebben 's middags een
bezoek gebracht aan Stolwijk, Lekker
kerk. Krimpen a. d. IJssel, Een bezoek
aan Zeeland is (nog) niet mogelijk.
Het weerbericht: windkrachten zullen
langzaam afnemen. Boven Goeree wer
den vliegtuigen rubberbomen uit. Een
elicopter maakt een verkenningsvlucht
boven de eilanden. Steeds meer berich
ten van hulpacties worden, gemeld. De
radio roept voortdurend loerichten om
hulp om: er is maar één. roep: zand
zakken. waterlaarzen en schoppen! Een
Beechcraft, teruggekeerd van een ver
kenningsvlucht. rapporteert: in Stave-
nisse zijn nog vele bewoners aanwezig.
Middelhamïs staat onder water. Tienge-
meten staat geheel onder water. Oolt-
gensplaat eveneens. Steeds meer plaat
sen komen in het radionieuws: Nieuw
Vossemeer en St. Philipsland zijn vol
komen van de buitenwereld afgesloten.
De Canadese ambassadeur heeft een
tocht door het noodgebied gemaakt en
biedt hulp aan. Hoofdplaat: slaperdijk
doorgebroken, huizen zijn weggespoeld.
Nog is de Zondagavond niet ten einde
als uit Halsteren het bericlat komt, dat
er 57 mensen in de polder worden ver
mist. Acht lijken zrjn reedis geborgen!
In de polder bij Dinteloord: drie doden.
Poortugaal: waarschijnlijk zeven doden.
Het wordt nu duidelijk, dat niet alleen
enorme materiële schade is aangericht,
maar dat deze stormramp ook vele
slachtoffers heeft veroorzaakt.
Terwijl in de geteisterde gebieden dui
zenden in de grootste nood verkeren, be
geeft de rest van Nederland, angstig te
moede, zich te ruste, in baioge afwach-
tin van het nieuws, dat de radio en de
extra-editie van de dagbladen Maandag
ochtend zullen brengen. Het laatste be
richt van het K.N.M.I. in de Bilt: verder
afnemende wind. Nog meldt de radio:
58 doden. Prinses Wilhelmima zal zich
naar de noodgebieden begeven. Fijnaart
wordt geëvacueerd.
De Britse ambassade biedt hulp aan.
De Franse regering stuurt genietroepen
en staatssecretaris Dulles telegrafeert
minister Beyen. Kort na miiddernacht
is het aantal doden reeds gestegen tot
85. Uit tal van plaatsen komen meldin
gen: de toestand Is uiterst Icritlek.
TZ<
XV komen onheilspellende berichten die
spreken van ten minste 40 doden,
's Nachts 1 u.138 doden. In Dordrecht
emt het gevaar af. Texel meldt: vier
doden. In Numansdorp worden 25 men
sen vermist.
Steeds meer plaatsen blijken onbereik
baar. Er gaat één noodkreet door het
land via Hilversum I, dat de gehele nacht
blijft uitzenden: boten, boten, zandzak
ken Middelharnis meldt: 10 doden.
Kortgene: naar schatting 35 doden. De
telex van het A.N.P. ratelt maar door:
geen verbinding met SchouwenDuive-
land. 's-Gravendeel meldt: ten minste
50 doden. Redders geraken bewusteloos
door de kou. Als de radionieuwsdienst
Maandag de eerste uitzending begint,'
maakt de omroeper melding van ruim
250 doden. Iets kouder zegt het weerbe
richt.
10.40: 303 doden. De kustwacht van
West-Schouwen meldt radio-telefonisch:
dijken op verscheidene plaatsen doorge
broken. Toestand zeer kritiek. Het is
het eerste bericht van dit eiland sinds de
stormnacht. Er is niet alleen waters
nood; er is ook waternood. Zweden biedt
hulp aan.
11.45: Prinses Wilhelmina is in Kloos-
terzande aangekomen. Gen. Ejddy van de
Amerikaanse strijdkrachten in Europa
arriveert in ons land. De eerste grote
■giften worden gemeld: iemand, die on
bekend wenst te blijven geeft een ton.
Het Kon. huis stelt auto's ter beschik
king en staat kleding af. De kustwacht
van West-Schouwen meldt: de situatie is
betrekkelijk hopeloos, 1012 doden.
12 uur: De dodenlijst wordt groter en
groter; 394 slachtoffers. De georgani
seerde landbouw stelt een rpdllioen ter
beschikking. Raamsdonksveer meldt:
twee doden. Prins Bernhard onderbreekt
zijn Amerikaanse reis.
7 uur 's avonds: De dodenlijst is tot
420 slachtoffers gestegen.
8 uur: Dr Drees richt zich in een
radiorede tot het Nederlandse volk. Het
Kon. jacht Piet Hein wordt tot hospi
taalschip ingericht. Numansdorp meldt:
65 doden. De Koningin is wederom in de
noodgebieden geweest.
10.30: 485 doden. Het Naticmaal Ram
penfonds heeft reeds twee milljoen bijeen.
(Ingez. med.-advertentie)
Verdrijf de periodieke pijnen J
en dat lome, lusteloze gevoel^J
direct en afdoend met een paar/;
In Engeland zullen ten gevolge van
de overstromingen 56.000 ha land dit
jaar geen oogst opleveren, aldus is te
Londen verklaard, tenzfl men er in
f t de bodem eerder te ontzilten. dan
t verwacht. Aan Nederlandse des
kundigen is dienaangaande advies ge
vraagd. De veestapel heeft de volgende
verliezen geleden: 12.000 schapen. 2500
koeien en 700 varkens. Volgens niet-
officiële schatting is het aantal doden
tot 290 gestegen, maar van het eiland
Canvey worden nog 950 personen ver
mist. Ohurohill heeft steun toegezegd
aan een algemeen onderzoek naar de
toestand van de dijken in Engeland.
Namens de oppositie hebben Morrison
en Bevan de bezuiniging op dit gebied
gehekeld. Ook is critiek uitgeoefend op
het waarschuwingssysteem van de BBC.
In België is de toestand in de streek
van Kallo-Melsele nog ernstig, daar de
bres bij „Pijp Toeback" niet kon wor
den gedicht. Een nooddijk bij het Sas
van Wintham dreigt te bezwijken, in
|welk geval de streek van Weert en
Willebroek zou overstromen.
KUSTVAARDER WESTLAND
VERMIST
Alle schepen is verzocht uit te kijken
naar de Nederlandse kustvaarder West-
land, onderweg van Brunsbüttel naar
Kingsley. Het schip is ruim veertien
dagen zoek.
Een vierkant van kale, sprictigo
bomen, duartussen een kerkje en de
toppen van zerken: de begraafplaats
bij Middelharnis op Goeree en Over-
flakkee.
onheils
tijdingen gaat in. Om kwart over
twaalf 's nachts meldt de radio:
vermoedelijk 605 slachtoffers. Het Zui
den gelast het carnaval af. Uit verschei
dene plaatsen komt het verzoek om
radio-zenders. De kapitein van een
schip meldt bij aankomst in Rotterdam'
Stavenisse heeft meer dan 200 doden
Vele staatshoofden betuigen hun
deelneming en zeggen hulp toe. De
voorzitters van de Eerste en Tweede
Kamer herdenken de slachtoffers. Dr
Drees legt een regeringsverklaring af.
Intussen is omstreeks het middaguur
het aantal slachtoffers tot 627 geste
gen. maar men voegt er aan toe, dat de
dodenlijst vermoedelijk nog met 250
namen zal toenemen. Bij Zuidland ver
loren zes mensen het leven, toen een
rubberboot/ waarin zij zich bevonden, in
prikkeldraad vastraakte. De aardappel-
export wordt stopgezet. Steeds meer
schepen begeven zich op weg naar de
eilanden, ook een deel van de vissers
vloot van Scheveningen en Urk.
Amerikaanse, Britse, Franse en Bel
gische troepen komen in ons land. Op
nieuw bindt een geallieerd leger de strijd
tegen een vijand van Nederland aan.
Sinds de ochtend is van verscheidene
vliegvelden een luchtbrug naar de ge
teisterde gebieden gevormd. Tal van
helicopters nemen aan het reddingswerk
deel. Voedsel, medicijnen, reddingsmate
riaal worden gedropt. Alle technische
middelen, waarover men maar de be
schikking kan krijgen, worden inge
schakeld.
4 uur: 653 doden,
verklaart: 175-000 ha
water.
9 uur in de avond: 873 doden. Enkele
minuten later een nieuwe onheilstijding
de dijk bij Den Bommel op Goeree is
doorgebroken. Meer dan 2000 vaartui
gen vormen één grote reddingsvloot. D.
buitenlandse hulp blijft stromen. Di
Tweede Kamer heeft haar vergaderingen
geschorst. De Eerste Kamer zet de be
grotingsbehandeling voort.
burgemeester van Stavenisse be
richt, dat er in zijn gemeente ver
moedelijk 300 doden zijn te betreu
ren. Geen huis bleef onbeschadigd. De
Ned. territoriale bevelhebber deelt
mede, dat de laatste dijk bij Noord
Gouwe op Schouwen-Duiveland is be
zweken. Voor de militairen wordt een
extra-verlof van vier dagen aangekon
digd, zodra de toestand dit toelaat
Aangekondigd wordt, dat schouwburgen
en bioscopen Zondag gesloten zullen
zijn. Het informatiebureau van het Ned.
Roode Kruis publiceert de eerste doden
lijst. Het aantal slachtoffers bedraagt
1320. Gen. Ridgway is in ons land. De
I RINSES WILHELMINA is steeds in
de noodgebieden. Het is als in 1916:
H.K.H. ducht geen gevaar. Zij
brengt troost aan de zwaar beproefde
bevolking in Zeeuwsch-Vlaanderen, op
de Zeeuwse eilanden. De Piet Hein is op
weg naar de Eilanden. Prins Bernhard
is op Schiphol teruggekeerd. Hij aan
vaardt onmiddellijk het voorzitterschap
van het Nationaal Rampenfonds.
Aan verscheidene universiteiten en
hogescholen zijn de colleges stopgezet.
Studenten helpen in de noodgebieden.
scholieren uit tal van plaatsen zwoegen
bij de gebroken dijken. Ook redders wor
den slachtoffer van de watersnood. De
dood van de dpi. soldaat E- Kasan wordt
gemeld: verdronken tijdens het red
dingswerk. De P.T.T. kondigt de uitgifte
van een watersnoodpostzegel aan. Er
wordt zoveel kleding aangeboden, dat
het hoofdbestuur van het Ned. Roode
Kruis de inzameling stopzet. Overal in
den lande liggen de magazijnen tot de
nok vol.
15 uur: de dodenlijst telt 1223 slacht
offers. Duizend man. rijkspolitie zijn naai
de noodgebieden gezonden. Burgemees
ter d'Ailly herdenkt de slachtoffers in
de Amsterdamse gemeenteraad, die een
half millioen beschikbaar stelt. In ver
scheidene plaatsen in de noodgebieden
is de avondklok ingesteld. De gezamen
lijke kerken besluiten Zondag 8 Februari
in de kerkdiensten op te roepen tot bij
zondere verootmoediging, tot gebed en
tot offer. Ook de Mohammedanen zul
len die dag een bidstond houden. Bui
tenlandse diplomaten maten een vlucht
boven het geteisterde land.
Na dagenlang wachten zijn mannen,
vrouwen en kinderen van uitputting op
zolders en daken gestorven. Voor hen
kwam de redding te laat.
7 uur: Het Nationaal Rampenfonds
heeft reeds 7.130.000 ontvangen- Dr
ir Van Veen, hoofdingenieur van de
Rijkswaterstaat, acht het gevaar nog
niet voorbij; 300.000 mensen hebben
alles verloren.
Des avonds meldt de radio: 1269
slachtoffers. Papendrecht meldt goede
vorderingen bij het rijkherstel.
Koningin bezoekt vluchtelingen in Zeist.
De Vereniging tot bevordering van de
belangen des boekhandels kondigt de
uitgave aan van een boek over de ramp.
De totale opbrengst wordt ter beschik
king van het Rampenfonds gesteld. Ir
Maris, dir -generaal van de Rijkswater
staat, spreekt de hoop uit, dat de dijken
vóór de volgende winter zullen zijn her
steld. Prins Bernhard deelt over beide
zenders mee, dat het Rampenfonds reeds
111 millioen bijeen heeft.
De radio meldt kort na 8 uur: het gat
b(j Papendrecht is dicht! De tweede lijst
van slachtoffers wordt gepubliceerd.
uur: het aantal doden is tot 1355;
gestegen. Herhalingsoefeningen van half
Maart uitgesteld.
i Avonds: De derde lijst van slacht
offers wordt bekend gemaakt. Het aan
tal doden gestegen tot 1372, waarvan
alleen op Goeree-Overflakkee 433. Het
Rampenfonds heeft nu 17 millioen
bijeen....
DE OMVANS VAN DE OVERSTROMING
S7^0ha
||i? fi* §2|
DEN HAAG GEEFT 20.000
VOOR DE HOOP
B. en W. van Den Haag hebben de
gemeenteraad voorgesteld aan de Neder
landse vereniging ten behoeve van zee
lieden van elke nationaliteit toe te ken
nen een gift van 20.000 ais bijdrage
in haar fonds „Nieuw Schip" ter ver
vanging van het tegenwoordige hospi
taal-kerkschip De Hoop. De vereniging
had het college van B. en W. een be
drag van 10.000 gevraagd.
Geld voor zichzelf ingezameld
In de gemeente Reusel (N.-B.) is dopr
de rijkspolitie een echtpaar aangehouden,
dat voorgaf gelden in te zamelen voor
de noodgebieden. Dit geld wendden bel
den echter ten eigen bate aan. Zij zullen
voor de officier van Justitie te Den
Bosch worden geleid.
De Nederlandse regering heeft twee
wagons groente en vruchten, afkomstig
van een tentoonstelling te West-Berljjn,
afgestaan ter verdeling onder de vluch
telingen aldaar.
Kazematten in dijken zijn noodlottig gebleken
k.
(Van een onzer verslaggevers)
Middelharnis, 6 Februari.
Niemandsland. Drie gaten naast
elkaar in de Flakkesedijk, onder de
heldere, welhaast serene winterse
hemel. In het waiter van de Grevelingen
een visserskotter en een kleine marine-
boot. Aan de overkant van het water,
5 kilometer ver, Bruinisse op Duiveland
We wandelen zonder enige moeite over
het besneeuwde gros van de dijkzool,
die is blijven staan. En we kijken onge
hinderd Flakkee in. naar de huisjes van
Herkingen, de watertoren van Dinks-
land. Water, water, overal. Zo zagen
lezer dagen, overstekend van Hellevoet-
;luis naai- Overflakkee over de polder
van Oudenhoorn op Putten, we keken
naar het dorpje van die naam door een
reusachtig gat in de dijk. Naar een diep
gat. waardoor met eb het water met
schuimend geweld naar buiten stroomde.
Drie gaten naast elkaar, een van
25 meter, twee van 10 meter, slechts
gescheiden door smalle stukken dijk, die
op de een of andere wijze zijn blijven
staan. We konden rustig op de licht
gekleurde, zeer taaie klei van cle dijk
zool, vlakgesdhuurd door het water,
wandelen. Eerst achter de dijk was een
diep gait, een van de talloze wielen, die
straks in het landschap achter zullen
blijven als herinneringen aan de water
vloed van de 1ste Februari 1953.
De gaten Jagen eenzaam in de dyle
tussen Herkingen en het gehucht Bat-
tenoordeen gehuchtwaar slechts één
huis onbeschadigd bleef. Er werd nog
niet gewerkt aan deze dijk gaten; er is
zoveel anders te doen. Het eerst zijn de
binnendijken aan de orde om verdere
uitbreiding van het overstroomde gebied
tegen te gaan. Zo staat, het water hoog
legen de lage dijk van de drooggebleven
■polder Het Oude Land van Dirksland.
In de historische aiias van B-etrma
een kaart van het gebied der Zuidhol
landse eilanden in 11/55. Toen was Het
Oude Land van Dirksland een eilandje.
Nu is het bijna weer zulk een eilandje.
Water gezakt door
Oostenwind
OP de dijk van Het Oude Land, waar
over de weg van Dirksland naar
Herkingen loopt, liggen kleine ka
den van zandzakken. En op gezette af
standen staan stoelen, keukenstoelen
zonder pretentie, maar zeer gemakkelijk
voor de dijkwachters, die bet water in
het oog houden, het water, dat Vrijdag
op liet hele eiland flink is gezakt, dank
zij de Oostenwind. Overal stonden dui
kers open en vloeide een schuimende
stroom van overstnomimgswater naar
buiten Ook door de sluis van het Dirks-
landse Sas ging heel wat water naar
buiten. Maar zoveel vuil kwam er op
de sluLsdrempel, dat de sluiswachters
onvermoeid moesten baggeren. Het
schutten ging dan ook langzaam: bin
nenschepen. de ruimen vol evacué's naar
buiten, schepen met dijkbouwmateriaal
naar binnen. Ook naar buiten gaan de
;chepen met de talloze kadavers van
vee.
Tot de oude visserswijsheden behoort
de overtuiging, dat op een maansver
duistering slecht weer volgt. E%
men- verhaalt dat een 'oude visser te
Middelharnis heeft voorspeld: Nieuwe
maanMaansverduistering Wat zal
lat slecht weer geven!"
hoog tegen de djjk stond en dat de storm
uit een onheilspellende hoek kwam. De
burgemeester was toevallig juist in
Dirksland. maar de loco-burgemeester,
de heer Witvliet, Het het niet bij halve
maatregelen en waarschuwde de bewo
ners. Welk een geluk eigenlijk, nu zo
veel dorpen geïsoleerd werden (de tele
foon viel natuurlijk onmiddellijk uit),
dat de plannen om van Overflakkee één
grote gemeente te maken, niet zijn door
gegaan. Nu is in elke gemeente een be
stuursapparaat aanwezig en men hoort
over het algemeen veel lof over het op
treden van de burgemeesters.
Verrassende initiatieven
MAAR ook lilt de bewoners zelf zijn
in de uren des gevaars.
Maar dat wil allerminst zeggen, dat
iedereen was voorbereid op de mogelijk
heden van een hoge waterstand. Laat
staan op een catastrophe als deze. Todh
waren er plaatsen, waar men de ware
aard van het gevaar verrassend snel
heeft onderkend. -Dit was het geval in
Herkingen, het enige dorp direct aan
de zuidelijke dijk gelegen. Oude en
Nieuwe Tonge liggen en paar kilometer
landinwaarts. Het toeval kwam de Her-
kingers te huilp. Tegen middernacht Za
terdag moest de brandweer uitrukken
voor een schouwbrand, zoals men hier
voor een schoorsteenbrand zegt. Toen
ontdekte men, dat het water gevaarlijk
de initiatieven voortgekomen, ge
tuigend van durf en Inzicht.
In Stad aan Haringvliet en we
moeten de lezer meenemen naar de
Noordkant van het eiland, naar het
Haringvliet tegenover Tiengemeenten
ging, toen omstreeks twee uur 's nachts
de noodklok luidde, een Rode Kruis
helpster, de 24-jarige' Iny van Nierop,
gekleed in pantalon en een paar pull
overs over haar pyjama, naar de boer
derijen buiten Stad en sloeg er met eer
stok met geweld op de deur om de be
woners te wekken: De dijk breekt door!
En de dag daarop bracht ze per auto
zieken naar Middelharnis over een dijk,
die al onder water stond.
En een Stad-genoot van Iny, de 18-
jarige Hans Maliepaard, verzamelde
enige vrienden om zich heen en ging
met een bootje uit redden.
Stad aan Haringvliet ls er. vergeleken
bij andere Flakkese plaatsen, genadig
afgekomen. En men is er aan het werk
getogen, zodat het in het anders zo
stille havenplaatsje gonst van de acti
viteit. Allerlei gaten in binnendijken
heeft men al gedicht. „Binnen negen
dagen hopen we drie polders water
dicht te hebben", vertelde een opzichter
ons. „Drie polders?' „Ja zeker. Ie Uit
slag, 100 bunder, de Uitslag Oude Stad
400, en de Uitslag Nieuwe Stad 200."
In de Uitslag Oude Stad staat slechts
twee voet water er was weliswaar
een gat in de dijk gekomen, maar In
arrenmoede wierp men Zondagochtend
een wagen op luchtbanden erin, kt
wist wonder boven wonder het gat te
dichten.
Hoed af voor Stad
WE waren over de binnendijk In de
richting Den Bommel gegaan. Aan
beide zjjden water. Naar het zuiden
een eindeloos lijkend watervlak en aan
de einder de watertoren van Achthui
zen, 4 kilometer slechts van de ooste
lijkste punt van heit eiland, Ooltgens-
plaat. De waterbonen werd at spoedig
door een sneeuwbui aan het oog onttrok
ken. Slechts vaag zichtbaar bleef in het
watervlak de grote boerderij van de
familie Jacobs, waar ln de oorlog een
zeer bekend geworden illegale zender
was gevestigd, en welke boerderij in
1947 door de Prinses en de Prins bij
hun tocht over het eiland wend bezocht.
Dicht bij de zijweg naar Den Bommel
is een groot gat in de binnendijk En
hier zijn bewoners van Stad aan Ha
ringvliet hard aan het werk Hoed af
voor Stad! Want hier wordt gewerkt.
Zakken zand, bij honderden neergegooid
ln het twee meter diepe en 40 meter
lange gat, vormen de nieuwe weg, die
men Zaterdagochtend hoopt te vol
tooien. Vrachtauto's (er zijn er bij uit
Ede ln Gelderland) rijden af en aan en
twintig mannen gehuld ln dikke ler.m
jekkers en met zakken over het hoofd
tegen de koude wind, bouwen onver
moeid voort aan de goede vaderlandse
traditie: dijkenbouwers! Zaterdag c.us
hoopt men de weg naar (.■oltgensplt at
toegankelijk te maken ei dan zal sr
bovendien weer een polderdijk zijn ge
dicht.
Den Bommel zelf ls vrijwel geheel
geëvacueerd. De sluis is door het ge
weld van de zee doorgeslagen. Zo is h»t
dorp als het ware in tweeën gehakc.
De oude huisjes stortten in, het ene na
het andere. Er moeten nog circa 70
Inwoners zijn, er ligt marine en er zijn
soldaten. De zeedijken ln de omgeving
tellen talloze bressen. Noodlottig ble
ken nu de vele betonnen kazematten,
die In bezettingstijd In de dijken werden
gebouwd, waar niemand later nog naar
heeft omgekeken, maar die nu het wa
ter bijzonder vat gaven op het dijk-
lichaam.
GRAND HOTEL
AMSTERDAM
Mogen wij U eens adviseren
voor Uw
Huwclijks-nceptit
Déjeuner-dwatoire of Diner
Gezellige aparte Salons
TELEFOON 63163
