Ons Succes-patroon
van deze week
Neil Lyndon ontsnapt
MELK IS GOED VOOR ELK!
Tiendaagse voor Woninginrichting
Oproep tot de jeugd van Nederland
HOE BESTEL IK MIJN PATROON?
VICTOR BRIDGES
ZATERDAG 7 FEBRUARI 1953
PAGINA 10
Hollywood èn televisie. Meer films voor de televisie
dan voor de bioscoop. Gunstige perspectieven voor
Europese filmindustrie. Tekenen aan de muur, die
andere politiek vragen. Televisie Stadin Hollywood
van 12 millioen dollars. Weer een nieuw (Frans)
systeem: Cinemascope. Sterren spelen croquet.
Film over de bokserswereld. „Eist-ree Storv,y, film
met honderd- sterren. Stewart Granger in een figu
rantenrol van vijf seconden. K. F. C. in de tweede
helft van 1952. „Film en Missiehoofdthema van
O.C.l.C.-congres.
televisieprogramma's worden uitgezonden.
Door haar voortreffelijke outillage heeft
nu de „Televisie Stad" alleen al een pro
ductie-capaciteit van niet minder dan 28
uren per week.
Televisie Stad, gelegen op de hoek van
Beverly Boulevard en Fairfax Avenue in
Hollywood, is het laatste woord in de his
torie van het amusementsbedrijf. Het be
staat uit twee hoofdgebouwen het centra
le gebouw, waar de werkplaatsen en kan
toren zijn ondergebracht en het studioge
bouw. In dit gebouw bevinden zich vier
studio's twee voor voorstellingen met en
twee zonder publiek. Een onderdeel van
dit gebouw vormen de opslagplaatsen van
decors, de kleedkamers en.een repetitie
hal. Bij de bouw is rekening gehouden met
een mogelijke uitbreiding in de toekomst.
De timmermanswerkplaats heeft 35 en
de schilderswerkplaats 20 man in vaste
dienst. Bovendien is er een ..laboratori
um", waar lieden met de vindingrijkheid
van Edison op staande voet alles produce
ren, waarom een regisseur maar kan vra
gen van mist, regen en sneeuw af, tot
bosbranden en ontploffingen toe.
Hollywood stelt zich met man en macht
teweer tegen zijn nieuwste en meest ge
vaarlijke vijand, de televisie. En het doet
dit met het wapen, waarop het een mees
ter is de film.
Films spelen op het ogenblik een over
heersende rol in de tclcv. wereld. In Ameri
ka neemt de zendtijd, die de televisiesta
tions aan de film geven, snel toe en men
verwacht, dat tenslotte slechts een vijfde
van deze tijd zal worden besteed aan „le
vende" uitzendingen.
De redenen daartoe zijn kort samen te
vatten kosten, doeltreffendheid en de
snelle toeneming van het aantal televisie
stations. Hollywood heeft zich dan ook
snel omgeschakeld en op het ogenblik
worden er al meer films geproduceerd
voor de televisie dan voor de bioscopen.
Een en ander opent ook gunstige pers
pectieven voor de Europese filmproductie.
De productiekosten aan deze zijde van de
Oceaan zijn aanzienlijk lager dan in de
Verenigde Staten. Het gevolg daarvan is,
dat ln Engeland en ook hier te lande tal
van opdrachten zijn ontvangen voor de
vervaardiging van films ten behoeve van
de Amerikaanse televisie.
Intussen zijn de vette jaren voor Holly
wood voor goed voorbij. Bezuiniging en
experimenten zijn. aan de orde van de dag.
Aan de muren van Hollywood zijn heel
wat tekenen verschenen, die om een radi
cale wijziging in de politiek vroegen.
Allereerst de cassa-ontvangslen. Gedu
rende de laatste drie maanden van het af
gelopen jaar zijn deze in Amerika sterk
gedaald. Door sommige deskundigen wordt
de daling geraamd op 10 tot 20 procent.
Gedurende de eerste tien maanden van
1952 daalden de ontvangsten uit de ver
makelijkheidsbelasting, waarvan ongeveer
tweederde van de bioscopen afkomstig is,
met meer dan 27 millioen dollars.
Vervolgens de winsten. Het Amerikaanse
departement van handel meldt, dat in de
eerste tien maanden van 1952 de dividen
den van de filmmaatschappijen vijf milli
oen dollars lager waren dan in dezelfde
periode van het daaraan voorafgaande
jaar. Zelfs de rijke Metro Goldwyn Mayer
heeft zijn dividend verlaagd van 37% tot
20 cents.
Een derde factorhet bioscoopbezoek.
Naar raming bedroeg het „geregelde bios
cooppubliek" in 1952 rond 58 millioen per
sonen tegen 65 millioen in 1950.
Ten vierde de sluiting van bioscopen.
Ongeveer 640 theaters, voornamelijk in de
minder goed gesitueerde woonwijken heb
ben verleden jaar hun deuren gesloten.
En tenslotte de werkloosheid. Het stu-
diopcrsoneel, dat geregeld aan het werk is,
daalde in 1952 met 12 tot 15 procent in ver
gelijking met de topjaren 1939-1947.
Toch zit Hollywood niet bij de pakken
neer, Films en televisie werken, zoals ge
zegd, meer en meer samen en tegen het ein-
de van verleden jaar is er, als een monu
ment van Amerikaanse ondernemingszin,
een hele Televisie-Stad verrezen, waarin
een kapitaal van 12 millioen dollars is ge
stoken. De mogelijkheden om door middel
van deze onderneming Hollywood nieuw
leven in te blazen worden door deskundi
gen onbegrensd geacht. Tot nog toe kon
den van Hollywood uit gedurende onge
veer vijf tot zeven uur per week „levende"
Toch is Hollywood niet van plan, zich
met gebonden handen en voeten aan de
televisie over te leveren. De 20th Century
Fox, die onlangs nog zijn best betaalde
krachten heeft verzocht accoord te gaan
met een derde vrijwillige salarisverlaging
van 50 procent, nog drastischer dan de ver
lagingen in 1951 en 1952, heeft aangekon
digd, dat zij onverwijld zal overgaan tot de
toepassing van een nieuw, in Frankrijk
ontwikkeld foto- en geluidssysteem, waar
mee de illusie van een driedimensionaal
beeld kan worden gewekt. Met dit sys-.
teem. Cinemascope genaamd, kunnen beel
den in kleuren, die twee-en een-half maal
zo groot zijn als de normale, op het doek
worden geprojecteerd.
De malaise in de filmwereld komt ook
Jack Warner speelt de hoofdrol in de
Britse film „The Square Ring", die
in bokserskringen speelt.
tot uiting in de vrije tijdsbesteding van de
acteurs. Onder de voornaamste sterren is
het lang mode geweest, hun vacantie op
zee in hun eigen schip door te brengen.
Volgens Humphrey Bogart is het aantal
Hollywoodse jacht-bezitters thans tot drie
gedaald. Zelf is hij eigenaar van „The San-
tana". Errol Flynn vaart op de „Zaca"
(met zijn vrouw als ondercommandante).
En verder houdt regisseur John Ford er
nog een groot jacht op na. Anderen, onder
wie Ronald Colman, hebben deze liefheb
berij opgegeven, Stewart Granger en Mi
chael Wilding hebben hun schepen ver
kocht. eer ze naar Hollywood gingen, al
hebben ze ze dan niet verbrand.
Wilt u weten, hoe Hollywood tegenwoor
dig zijn vrije tijd doorbrengt Het is haast
niet te geloven, maar men speelt er
croquet (een balspel, waarbij men de bal
len met houten hamers door ijzeren boog-
jes drijft).
„Een verschrikkelijk ruw spel, zoals ze
het hier spelen", luidde het commentaar
van Humphrey Bogart.
De Engelse filmproducent Sir Michael
Balcon heeft meegedeeld, dat de Ealing
Studio's een contract hebben afgesloten
met Jack Warner, Robert Beatty en Max
well Reed om de hoofdrollen te spelen in
de film „The Square Ring", een ongewoon
verhaal, dat in de bokswereld speelt en
dat als toneelstuk veel opzien heeft ge
baard. Het verhaal is geschreven door
Ralph Peterson, die er de vele intrigues in
de bokswereld mee aan de kaak stelde.
Kay Kendall, die een contract heeft met
de J. Arthur Rank-organisatie, zal in deze
film de vrouwelijke hoofdrol spelen.
Joan Collins zal voor het eerst in deze
film met haar man Maxwell Reed. samen
spelen. „Het is altijd mijn hartewens ge
weest, samen met mijn man op te treden",
aldus heeft Joan Collins verklaard, toen
men haar een rol in „The Square Ring'
aanbood. „Net als Vivien Leigh en Lau
rence Olivier".
De regie van deze film zal worden ge
voerd door Basil Dearden.
In de nieuwe film „Elstree Story" van
Associated British treden niet minder dan
honderd sterren op. „Elstree Story", die is
geproduceerd en geregisseerd door Gilbert
Gunn, verhaalt de boeiende geschiedenis
van de bekende Britse filmstudio's deels
door middel van fragmenten uit 46 van de
300 films, die er sinds 1927 zijn geprodu
ceerd en deels door het in beeld brengen
van de herinneringen van sommigen, die
gedurende de 25 jaren van haar bestaan in
de studio hebben gewerkt.
In de oude filmfragmenten doet men
enkele merkwaardige ontdekkingen. In
een oude, uit 1933 daterende film met Bebe
Daniels en Clifford Mollison kan men een
paar „figuranten" de loopplank van een
schip zien afkomen, onder wie een knappe
jongeman. Dit blijkt bij nader toezien
Stewart Granger te zijn in een filmrol, die
precies vijf seconden duurt. Ook is er
Charles Laughton in zijn eerste filmrol
van twee minuten in de stomme film
„Piccadilly", die in 1929 werd gemaakt.
Een fragment uit „The Plaything", die in
1928 in Elstree werd vervaardigd, toont
eenj jonge acteur, Spike Mullan geheten.
Thans is hij heel wat beter bekendals
Ray Milland.
I?e lijst van acteurs vermeldt verder
Sir Ralph Richardson (als Bulldog Drum
mond met Ann Todd), Sir Laurence Oli
vier („No Funny Business", 1932). John
Mills, Googie Withers. Edward F.vereltl
Horton, Madeleine Carroll, Douglas Fair
banks jr., Barry Fitzgerald. Margaret
Lockwood, Maureen O'Hara. Michael Wil
ding, Patricia Roc. James Mason, Michael
Denison en Vera Ellen. De film wordt ge
ïntroduceerd door Richard Todd.
Onder de titel „Katholieke Filmkeuring"
is verschenen de dertiende aflevering van
de keuringsuitslagen der Katholieke
Film-Centrale gedurende het tweede half
jaar van 1952. In deze periode zijn 224
Ray Milland hier als de dronkaard in
..Lost Weckend" ziet men in de Britse
film Elstree Story" teruy als jonye
acteur in een klein rolletje onder de
naam Spike Mullan.
hoofdfilms en 375 korte films bij de K.F.C.
ter keuring aangeboden. Bij 172 hoofdfilms
week de K.F.C.-keuring niet af van die
van de Rijkskeuring. In 52 gevallen ging
de K.F.C. over tot een hogere classificatie.
Van de 68 door de Rijkskeuring voor alle
leeftijden toelaatbaar verklaarde hoofd
films werd er ten aanzien van één voorbe
houd gemaakt voor personen boven 14 jaar
en ten aanzien van 7 voorbehoud voor
personen boven 18 jaar. Eén werd slechts
toelaatbaar geacht voor volwassenen en
één voor volwassenen met levenservaring.
Van de 84 films, die door de Rijkskeuring
toelaatbaar werden verklaard voor perso
nen boven 14 jaar, werden er 10 toelaat
baar geacht voor personen boven 18 jaar,
3 voor volwassenen, terwijl er 1 ontoelaat
baar werd verklaard.
Van de 72 hoofdfilms die de Rijkskeuring
toelaatbaar verklaarde voor personen bo
ven 18 jaar, achtte de K.F.C. er 11 toelaat
baar voor volwassenen en 7 voor volwas
senen met levenservaring, terwijl zij tien
films ontoelaatbaar verklaarde. In totaal
werden gedurende de tweede helft van
BEHOEFTE TIEN MAAL HET
JAARVERBRUIK
Het leven gaat verder. Wfo" mogen niet
bit de pakken blijven neerzitten. Door
gezamenlijke krachtsinspanning moeten
«U de schade aan onze nationale economie
megebracht zo spoedig mogelijk te boven
komen.
Bij alle rouw en deernis moeten wij
degenen, die de bodem onder zich zagen
wegzinken, maar nog het leven mochten
behouden, weer vaste grond onder de
voeten geven.
Om deze reden gaat, zoals de heer Jos
ten Berg. lid van de Raad van Beheer det
Kun. Ned. Jaarbeurs, op de persconferentie
verklaarde, de aangekondigde Beurs voor
Meubelen en Woningtextiel van 9 tot 13
Februari a.s. te Utrecht door. De handel
en industrie in de getroffen gebieden
geven in dit opzicht zelf een aanmoedigend
voorbteld en exposanten uit IJsselmonde,
Rotterdam, Maassluis en Klundert, aan
wie het Jaarbeursbestuur tegemoet wilde
komen, hebben te kennen gegeven toch
op de beurs te zullen verschijnen.
Een tragische coïncidentie, dat deze
beurs juist de aandacht vraagt voor het
1952 dus elf films onaanvaardbaar geacht
voor katholieken.
Bij de hoofdfilms bedraagt het aantal
afwijkingen van de Rijkskeuring circa
23.2 pet., terwijl ongeveer 4.9 pet. werd
afgekeurd. Bij de korte films bedraagt het
aantal afwijkingen 4 pet., terwijl ruim
0.5 pet. ontoelaatbaar werd verklaard.
Van 19 tot 22 April a.s. zal op Malta on
der voorzitterschap van kardinaal de
Gouveia een .studievergadering van het
Internationale Katholieke Filmbureau
(O.C.l.C.) worden gehouden. Hoofdthema
van de besprekingen zal zijn „Film en
Missie".
Het O.C.l.C. organiseert elk jaar ter ge
legenheid van zijn algemene vergadering
een Internationale Filmstudiedag over een
onderwerp, dat direct of indirect met film
en bioscoop verband houdt.
cultuur-bezit van de woning, terwijl dui
zenden van eigen haard verdreven zijn.
Is het een typisch verschijnsel van deze
materialistische tijd, dat de liefde en aan
dacht voor de inrichting van de woning
de laatste jaren een neiging tot daling
vertonen, zoals de heer F. H. W. Klem
Bog, voorzitter van de Federatie van Te<-
tielgrossiersbonden ons zei? Natuurlijk, er
zijn onontkoombare invloeden als de
woningnood, hoge aanschaffingskosten en
consumptie-beperking, maar de cijfers
wijzen uit, dat men voor andere, meer
materiële zaken naar verhouding groiere
uitgaven doet.
Handelssituatie niet ongunstig
Toch is de handelssituatie op het ge
bied van de textiel, en met name van de
woningtextiel, niet ongunstig. De ergste
schokken van na-oorlogstijd en Korea-
hausse. met de daarna gevolgde vrij diepe
depressie, hebben plaats gemaakt voor een
ontwikkeling in rustiger banen.
De tweede vakbeurs, die Maandag ge
opend wordt en met een expositie-ruimte
van bijna 7300 vierkante meter, 1300 vier
kante meter groter is dan vorig jaar, wil
de vraag een stap dichter bij het aanbod
brengen. Het aanbod is toegenomen met
een opmerkelijke uitbreiding van het
assortiment, zodat tal van nieuwe artike
len getoond zullen worden.
Op het gebied van de woningtextiel is
aan de inhaalvraag na de oorlog nog niet
voldaan en ruw geschat bestaat er vol
gens de heer Klein Bog In elk gezin bü de
huidige prtfzen nog een behoefte van
minstens 1000. Rekent men met 3 mil
Hieronder volgt een brief van het
Voorlichtingsbureau van de Voedings
raad aan de jeugd van Nederland:
BESTE JONGENS EN MEISJES,
We wiilen graag jullie medewerking
vragen voor iets dat voor ons allemaal
van veei belang is. Wanneer elk van ons
maar echt z\jn best ervoor doet, zal het
ons vast wel gelukken, om hierin veel
goeds te bereiken.
Het gaat hierom: behalve dat er nogal
wat kinderen een kort poosje of lange
tyd ziek zijn en in bed moeten blijven,
lopen er in ons land ook vry veel rond.
die wel niet echt ziek zyn, maar toch ook
niet j,^ Jrnd. Zulke kinderen groeien niet
voldoende, kunnen niet flink en vlot
meedoen nier spelletjes, sport en gym
nastiek en zün op school en b\j de kar
weitjes die ze opknappen, al heel gauw
moe. Vaak welen zy zelf en ook hun
vader en moeder niet, dat er aan hun
gezondheid iets ontbreekt. En waarschijn
lijk denken ze er nooit aan. dat het alle
maal veel heter zou gaan. dat ze flinker
zouden groeien en leren en werken en
veel plezieriger zouden kunnen spelen en
aan sport doenwanneer ze maar
beter zouden eten!
Nu bedoelen we hiermee niet zoals
je misschien zou denken dat iedereen
voortaan veweldige hoeveelheden mid
dageten en stapels boterhammen naar
binnen moei werken. Ook niet. dat ge
wone boterhammen met kaas. of gewone
aardappelen i v. groente niet gn»d ge
noeg zou der1, zijn. H«::nai erom da! we
genoeg eufn en rtï:.d-«n van hetgeen
voor onze gezondheid nodig is. Daar
onder behoren allerlei groenten, aard
appelen. brood en kaas en nog andere
dingen maar in de eerste plaats melk.
Melk is niet maar alleen een voedsel
voor kleine kinderen, maar het hoort
thuis op het dagmenu van iedereen, of
hy nu nog een schoolkind of al groot
vader is. Maar speciaal wie nog groeit,
heeft melk nodig, omdat in melk zoveel
„bouwstoffen" voorkomen voor ons
lichaam. Het doet er niet toe of je de
melk zo drinkt, koud of warm, gekookt
of uit een fles. of je moeder er choco
lademelk, pap, vla of pudding van ge
kookt heeft zil zal je in ieder geval
gezonder en sterker maken. Yoghurt is
even goed als melk en af en toe eens
karnemelk inplaats van melk kan ook
geen kwaad. Als je maar iedere dag vol
doende hiervan gebruikt. Dat betekent:
een halve liter (2 bekers) als je nog
geen 7 jaar bent, wat meer als je tussen
7 en 9 bent en daarna driekwart liter,
tot je twintigste toe. Voor de groten,
vooral de meisjes die een beetje om haar
„lyn" willen denken, vertellen we er nog
by, dat in melk maar heel weinig voor
komt van de stoffen die dik maken.
Wanneer jullie ouders meedoen en
iedereen by het brood hetzelfde drinkt,
is het veel gezelliger. En goed ook, want
grote mensen hebben net als jullie iedere
dag zo tussen een halve en driekwart
liter melk nodig.
Wil je er dus aan meewerken, dat de
jeugd van Nederland flinker en sterker
en minder vatbaar voor allerlei ziekten
wordt, door zich beter te voeden? Begin
dan. met zelf het goede voorbeeld te
geven: drink je portie melk met plezier,
vraag melk by je boterhammen. En mis
schien kun je ook broers en zusjes, vrien
den en vriendinnen deze brief laten lezen
of hun vertellen, dat melk geen kinder
drank, maar een „groeidrank" is en
dat ze nog lekker smaakt by de boter
hammen bovendien
Drinken jullie op school al melk. ieder
k.nd >n de klas een eigen flesje met een
rietje erin? In vele plaatsen in ons land
gebeurt dat gelukkig al en vaak blykt
dat de kinderen door zo'n „hartverster
king" onder schooltyd beter blyven op
letten in de klas en er na een poosje ook
gezonder gaan uitzien. Als de „school-
melk" by jullie nog niet bestaat, dan kun
.ie erom vragen, liefst allemaal samen.
Nog beter zal het natuurlyk zijn. als
jullie ouders dat doen. Daarom kun je
misschien maar het beste eerst je vader
en moeder eens vragen om deze brief te
lezen. Veel succes ermee!
Hoen gezinnen, dan is er een behoefte van
3 milliard gulden, dat is tien maal het ge
middelde jaarverbruik.
In het afgelopen jaar is het gelukt een
band tot stand te brengen tussen fabri
kanten. grossiers en detaillisten, die ge
zamenlijk de „Stichting Propaganda Wo
ninginrichting' in hel leven hebben ge
roepen met de bedoeling de vraag van
het publiek te stimuleren.
„De tvoning is iveer best"
Gedachtig het succes van collectieve
reclame voor bier en boeken, „bien
étonnés de se trouver ensemble", organi
seert de stichting van 12 t'm 21 Maart een
Tiendaagse voor Woninginrichting. Er is
alle reden om de vraag le stimuleren, als
men bedenkt, dat de uitgaven voor duur.
zame consumptiegoederen in één jaar tijds,
van 1950 tot 1951 met 13 pet zijn terug
gelopen. In 1949 besteedde een gezin met
twee kinderen, dat een inkomen van f 50
60 per week had. voor woninginrich
ting en huisraad nog 6.70.
Ons volk heeft van zijn huis altijd méér
weten te maken dan de meeste andere
volken, uitgezonderd de Scandinavische en
die voorsprong moeten we zeker behouden.
De Tiendaagse voor Woninginrichting
gaat mooi vooraf aan de schoonmaak-
periode, wanneer met de natuur ook de
mens vernieuwingen wil aanbrengen en
een aardig affiche, waarop een vogel op
het nest in een huisje wil vliegen, kondigt
de lente aan met de vermaning: „Uw
woning vraagt ook wat nieuws". Ook op
andere wijzen, o.a. met een televisie-uit
zending op 7 Maart en plaatselijke acties
van detaillisten, wil men tijdens de „tien
daagse" de mensen warm maken voor de
woning.
Deze week is de beurt aan de
heren.
Een eenvoudige pyaraa van een
aardige streep, is wel een stuk. dat
bij de heren in de smaak valt. Het
model is met een kraag en rever, de
zakken en de omslag aan mouwen en
pantalon zijn dwars genomen.
Dit model is ook in jongensmaten
verkrijgbaar. De herenmaten zijn 44.
48, 52 a 0.85. De jongensmaten
23 jaar, 45 jaar, 67 jaar,
89 jaar, 1011 jaar, 1213 jaar
a 0.65.
C 751
Plak aan de adreszyde van een briefkaart, naast en buiten het frankeerzegel
het verschuldigde bedrag aan geldige postzegels en zend deze naar
ATELIER CROOK. BEATRIJSSTRAAT 4, ROTTERDAM
Vermeld aan de andere zyde duidelijk uw naam, adres, woonplaats en maat
en nummer van het gewenste model.
Plak nooit meer dan 1,op een kaart, wat meer geplakt wordt is
waardeloos.
Girostortingen eveneens ten name van Atelier Croon op nummer 271291.
Afgehaald elke dag van' 9 tot 12 en van 2 tot 5 uur. Behalve 's Zaterdags.
Geautoriseerde vertaling uit het Engels van
En dat is de hele geschiedenis, be
sloot ik, zo ver als ik er iets van af weet.
Ze hadden alle drie nauwlettend naar
mij geluisterd. Zelfs de man met de ka
stanjebruine baard had, even niet naai
het stuur kijkende, mij met zijn hard
blauwe ogen even aangekeken. Ik geloof
dat ik tamelijk voordelig uit het gecom
bineerde onderzoek te voorschijn kwam.
McMurtrie was de eerste, die de stilte
verbrak.
Hebt u er enig idee van hoe u uzelf
verraden hebt? U kunt vrijuit spreken.
Onze vriend Iwanowna kent de toestand
Ik dacht, dat het het beste was zelf
aanvallend te beginnen.
Ik heb mijzelf niet verraden, zei ik
grimmig. Dat moet iemand anders voor
mij gedaan hebben. Ik heb de hut niet
verlaten, sinds ik er kwam, behalve om
eens een luchtje te scheppen.
Maar vroeger toen u in Londen was?
bleef hij volhouden.
Ik schudde mijn hoofd.
Ik ben hier al een week geweest. U
verwacht toch zeker niet, dat de politie
zolang zou wachten?
Ik wist, dat ik ze hierdoor voor een
moeilijkheid plaatste, want ze moesten
nu toch wel gemerkt hebben, dat Latimer
hen op het spoor was en het was zeer
begrijpelijk, wanneer de poging tot mijn
arrestatie in verband stond met de con
nectie tot hen; hoe het ook zij, ik zag dat
zelfs Savaroff mij minder wantrouwend
aankeek.
Hebt u wat van uw poeder meege
bracht? vroeg Mc.Murtrie.
Het schoot me dadelijk door het hoofd,
dat als ik „ja" zei, ik geheel in hun macht
zou zijn.
Ik had er geen tijd meer voor, ant
woordde ik spijtig. Ik had het buiten de
hut begraven en ze overvielen me zo plot
seling, dat ik geen tijd meer had het uit
te graven. Nu ik het eens gemaakt heb
kan ik het zeer spoedig weer klaar krijgen
Dat was de grofste leugen, die ik ooit
verteld heb, maar ik wist haar er heel
natuurlijk uit te brengen. Het is wonder
lijk, hoe vlug iemand vooruit kan gaan
in de minder fraaie kunst van liegen met
zo'n klein beetje praktijk. Maar ik was
die schavuiten toch ook geen verantwoor
ding verschuldigd.
Savaroff gromde misnoegd en McMurtrie
keerde zich tot Iwanowna, die in gedach
ten verzonken zijn voorhoofd fronste en
maakte een onverstaanbare opmerking in
het Russisch. De laatste antwoordde uit
voerig, maar hij fluisterde zo zacht, dat 't
mij met mijn geringe kennis van die taal,
onmogelijk was te horen wat hij zei.
Trouwens, hij had het klaarblijkelijk ook
niet voor mij bestemd en ik wilde de
goede indruk, die ik blijkbaar gemaakt
had ook niet bederven door de schijn te
geven, dat ik hen beluisterde.
Het leek mij toe, dat mijn toekomst
netjes voor mij klaar lag. Latimer had nu
alle gegevens, die hij graag had en uit
het telegram van Joyce wist ik, dat hij
van plan was nu dadelijk op te treden.
In verband hiermede zou de komst
van het jacht op Scotland Yard
bekend zijn zo gauw als de mensen,
die er op uit gestuurd waren om
mij te arresteren bij een telefoon zou
den komen en de rivierpolitie en de kust
wacht zouden beide gewaarschuwd worden,
dat ze goed moesten uitkijken naar het
grote jacht. Binnen een uur of op zijn
hoogst twee moest er iets gebeuren en de
manier waarop het mijzelf het meest nut
tig kon maken, leek mij om het opbre
ken en de vlucht van het troepje zo lang
mogelijk tegen te houden. Als ik gear
resteerd moest worden, was ik besloten
er voor te zorgen, dat ook de anderen ge
pakt zouden worden.
Ik was juist zover gekomen met mijn
overpeinzingen, toen Mc.Murtrie en Iwa
nowna hun fluisterend gesprek beëindigd
hadden.
De eerste richtte zich weer tot mij.
U begrijpt waarschijnlijk, mijnheer
Lyndon, dat deze ongelukkige geschiede
nis met de politie onze plannen absoluut
verandert. Op het ogenblik ben ik nog
niet in staat te onderzoeken, hoe zij u
gevonden hebben, tenzij u uzelf verraden
hebt door een of andere onopzettelijke
zorgeloosheid. Hoe het ook zij, het feit
bestaat, dat zij weten, waar u is en dat
ze hoogst waarschijnlijk het spoor van dit
jacht volgen.
Savaroff knikte.
Het is best mogelijk, dat er op ons
geschoten wordt als we Sheerness passe
ren, bromde hij.
Mc.Murtrie nam als gewoonlijk geen
notitie van zijn opmerking.
Er is slechts een oplossing, zei hij
Iwanowna, die, zoals ik reeds verteld heb,
zeer geïnteresseerd is bij ons syndicaat
heeft aangeboden zijn buitenhuis in Duits
land tot onze beschikking te stellen. Wij
moeten naar Nederland oversteken, voor
dat de politie tijd heeft in te grijpen.
Bedoelt u nu dadelijk? vroeg ik ter
wijl ik mij zeer mismoedig begon te voelen
Mc.Murtrie knikte.
We moeten eerst een paar vrienden
halen op Sheppey. Dan kunnen we regel
recht door gaan naar Den Haag.
Het voorstel was zo begrijpelijk, dat ik
voor dit ogenblik geen enkele tegenwer
ping vond, die niet zijn verwondering zou
te weeg brengen. Het voornaamste was
„het syndicaat" bij elkaar te houden en
te trachten ons vertrek op te houden, tot
dat Latimer dan tijd had gehad om zijn
slag te slaan. Zou er iets hem beter
gelegenheid foe geven dan het vinden
van het hele gezelschap in die afgelegen
hut te Sheppey Als hij ze overvallen
wilde, zou hij 't zeker daar doen, en ik
hoopte dat hij er niet le lang mee zou
wachten. Mijn vermogen om onze reis
naar Holland te vertragen had maar een
beperkte om van g-
„Er schijnt niets anders aan te doen
te zijn", zei ik- „Het spijt me, dat ik de
oorzaak ben van de verandering in onze
plannen, maar de gehele geschiedenis is
voor mij evenzeer als voor u volkomen
duister. Hoe de politie op mijn spoor komt,
weet ik niet, in geen geval door een on
voorzichtigheid van mijn kant. Ik vrees
er niet minder voor om weer naar Dart
moor terug te moeten; dan zes weken ge
leden".
Deze laatste opmerking was tenminste
waar en ik hoopte, dat de weegschaal
weer een beetje meer naar de goede zijde
zou overhellen.
Savaroff liep weg van de kajuit en ging
naast de anderen zitten. Ze begonnen weel
een gesprek in het Russisch, maar even
als de vorige keer ving ik er maar heel
weinig van op. Eens hoorde ik Mc. Mur-
trie Sonja's naam noemen, en ving ook
Savaroff's mompelend antwoord op, dal
ze veilig was, waar ze nu zat en dat ze
ons later naar Holland zou kunnen vol
gen. Zover als ik er over kon oordelen,
had geen van allen het minste vermoe
den, dat zij de oorzaak was van deze
crisis.
De gehele tijd voeren we met een flinke
vaart stroomafwaarts, goed het midden
houdend, terwijl alle kleine schepen, die
we tegenkwamen voor ons uit de weg
vlogen. Als er ons iets in de weg zou ko
men, zou het het meest waarschijnlijk in
de buurt van Southend of Sheerness zijn,
welke twee plaatsen natuurlijk het eerst
door de politie tegen het jacht gewaar
schuwd zouden worden, zodra zij een tele
foon bereikt hadden. Toen we de eerste
gevaarlijke zone bereikten zag ik dat
Iwanowna telkens angstig naar de kant
keek. Niemand scheen echter aandacht
aan ons te schenken en zonder onze vaart
te verminderen kwamen we in de brede
vaargeul van de Theems.
Er lagen verschillende torpedoboten te
Sheerness, maar ook deze bleven abso-
'uut onverschillig onder onze tegenwoor
digheid. Blijkbaar was de politie te druk
bezig geweest om de kustwacht te hulp
te komen, om bijtijds'de telefoon te kun
nen bereiken. En z.o gingen wij onopge
merkt langs de kust.
Wat Iwanowna's zwakke punten ook
mochten zijn, ongetwijfeld was hij een
knap stuurman. Hij stuurde de kleine
kreek bij de bungalow in met een vaart,
welke ik zelfs in mijn meest opgewonden
stemming niet zou hebben durven wagen,
en hield ongeveer op dezelfde plaats stil,
waar wij met de .Betty" gelegen hadden
op die gedenkwaardige nacht van Lati
mer's verlossing.
Wij hadden een klein ongelukkig Ber-
thonbootje aan boord, juist groot genoeg
om ons vieren in een keer over te zetten.
Ik keek er naar, toen Savaroff het uit
bracht, terwijl ik me afvroeg, of er mis
schien kans bestond, dat ze mij met een
van de anderen aan boord van het jacht
zouden laten. Dat zou mij uitstekend van
pas komen, hoewel het voor mijn a
staande bewaker nu niet zo heel erg aan
genaam zou zijn.
Mc. Murtrie deed deze aangename moge
lijkheid echter dadelijk teniet door mij te
verzoeken ook in het bootje plaats te
nemen. Ik geloof wel, dat hij er op ver
trouwde. dat ik de waarheid verteld had,
maar hij was blijkbaar niet van plan me
uit het oog vérliezen, voordat ik hem
het geheim van de springstof in handen
gegeven had.
Wij landden aan de voet van een kron
kelend pad en sleepten onze boot uit het
water naar een smal geplaveid strookje
aan de oever. Daarna beklommen wij de
klip met een flinke vaart, Iwanowna ging
ons voor, terwijl Savaroff achteraan
kwam.
De bungalow lag ongeveer tweehonderd
meter van den top, bijna geheel verscho
len achter 'n vooruitstekende punt, welke
ik van de zee uit al gezien had. Deze punt
liep net om de tuin heen en de enige toe
gang tot het huis bestond uit een wit ijze
ren hek, dat recht voor het huis lag. Iwa
nowna ging het pad op. terwijl wij drie-
en hem volgden, stak zijn sleutel in de
deur, deed open en liet ons binnen. We
bevonden ons in een tamelijk groot ver
trek, laag van verdieping en verlicht door
een paar Franse ramen, welke op de
tuin uitkeken. Ze waren gedeeltelijk be
dekt met twee lange gordijnen, welke half
dicht geschoven waren Het zag er gezel
lig uit en een ezel met een half afgemaakt
zeegezicht er op bewees de eerlijkheid der
bewoners.
Iwanowna keek rond met een soort on
geduldige verbazing.
„Waar zijn de anderen vroeg hij ruw.
„Waarom hebben ze het hier zo achter ge
laten
„Ze moesten nog even naar de post," zei
Mc.Murtrie. „Ik weet, dat Hoffman nog
een telegram verzenden wou, ze zullen wel
dadelijk terugkomen, denk ik."
Iwanowna fronste zijn voorhoofd.
„Ze hadden dat zo niet mogen doen.
Smerdjakoff wist dat in ieder geval wel
beter." Hij liep de kamer door. deed een
deur open en verdween in een aangren
zend vertrek.
Zonder te wachten, tot men het mij aan
bood. ging ik zitten op een lage gemakke
lijke stoel in de uiterste hoek van de ka
mer. Ik voelde me betrekkelijk kalm, hoe
wel ik moet toestemmen, dat de situatie er
voor mij weinig hoopvol begon uit te zien.
Tenzij Latimer onmiddellijk kwam opda
gen, zou hij hoogstwaarschijnlijk te laat
komen Als ik naging van hoe groot be
lang het was voor Iwanowna als voor
Mc.Murtrie, was het niet waarschijnlijk,
dat ze zich langer op lieten houden dan
hoogst noodzakelijk was. Ik kon natuur
lijk botweg weigeren om met hen mee te
gaan, maar in dat geval, zouden ze mij er
toe dwingen, daar zij met hun drieën veel
krachtiger waren, dan ik alleen. Iwanow
na leek mij een beetje te stevig om mee
te vechten, terwijl Savaroff me zo sterk
leek als een stier. Als ik eenmaal goed en
wel op het landgoed was. zouden ze er
ongetwijfeld op rekenen, dat ik wel over
te halen was.
Met een koffer in de ene hand en een
stapel papieren in de andere hand kwam
Iwanowna weer in de kamer terug.
„Ik wacht niet", deelde hij bits mede.
„De gevaren zijn te groot. Smerdjakoff
en uw vriend moeten ons volgen zo vlug
als zij kunnen."
,.Ze moeten zo dadelijk hier zijn," wierp
Savaroff tegen.
Iwanowna keek hem met een nijdige
glans in zijn blauwe ogen aan.
„Ik wacht niet." herhaalde hij, „De toe
komst van Rusland is van meer belang
dan die van hen."
Mc Murtrie deed een stap naar voren,
ernstig en onverstoorbaar als altijd.
Ik geloof, dt de heer Iwanowna ge
lijk heeft, Savaroff", zei hij „De politie
kan het jacht herkend hebben en in dat
geval zou het gekheid zijn om niet weg
te gaan, terwijl wij de kans hebben. We
kunnen een boodschap achterlaten voor
de anderen."
Als Savaroff nog enige tegenwerpingen
had, moet hij ze bij zich gehouden heb
ben. Hij draaide zich schouderophalend
om, terwijl Mc.Murtrie aan de tafel ging
zitten en haastig enkele regels schreef,
welke hij aan Iwanowna lezen liet. Deze
knikte goedkeurend.
„Dat is heel goed zo," zei hij het kan
geen kwaad als een ander het zou vinden
en Smerdjakoff weet toch, waar hij Jieen
moet."
Mc Murtrie deed het briefje in een en
veloppe, welke hij midden op de tafel
legde.
En nu, zei hij, zijn stoel achteruit
schuivend, hoe eerder wij nu weg komen,
hoe beter.
Ik voelde dat, als ik tussenbeide wilde
komen, het nu het geschikte moment zou
zijn. Iwanowna's antwoord aan Savaroff
had mij juist de nodige aanleiding er toe
gegeven.
Een ogenblik, heren!, zei ik, uit mijn
stoel opstaande.
Alle drie keken heel verwonderd op
over deze onderbreking.
Wel?, snauwde Iwanowna, wat is er?
Ik verkeerde in de mening, zei ik,
dat mijn nieuwe explosiestof op de markt
zou gebracht worden als een gewoon han
delsartikel?
Mc Murtrie stond op en kwam een
schrede vooruit.
U hebt volkomen gelijk, zei hij. Wat
zou u anders willen?
In dat geval, antwoordde ik vast
beraden, zou ik graag willen weten, wat
de heer Iwanowna meende met zijn op
merking over de toekomst van Rusland.
Er ontstond een korte pauze.
Nou!, snauwde Iwanowna. Wat doet
het er toe? Waarvoor verliezen we nog
meer tijd? Vertel het hem, als hij dat wil.
Waarom ook niet, antwoordde Mc
Murtrie glimlachend. Het is absoluut geen
geheim. Ik heb het alleen maar voor mij
gehouden totdat alles bepaald was.
Daarna richtte hij zich tot mij: De
Russische regering deed ons een goed bod
voor uw uitvinding, natuurlijk als zij wer
kelijk zo is, als u voorgeeft.
Dat is alles goed en wel, antwoordde
ik, maar ik wens mijn uitvinding niet aan
de Russische regering te verkopen.
Iwanowna en Savaroff waren beiden
ten zeerste ontsteld en ik zag Mc Mur-
trie's ogen zich samenknijpen tot vervaar
lijke katachtige spleetjes.
U wilt niet!!!, herhaalde hij ijskoud.
Mag ik u vragen waarom?
Zeker, zei ik. „Met een springstof als
de mijne zou Rusland in staat zijn, Enge
land binnen zes weken totaal te vernieti
gen.
Veronderstel dat dat waar is, onder
brak Iwanowna, wat kan u dat schelen
een ontsnapte gevangene.
Zijn stem worstelde tussen ongeduld en
zelfbeheersing en ook ik begon opgewon
den te worden.
Dat kan me zoveel schelen, antwoord
de ik, dat ik u liever ik weet niet waar
zag.
Mc Murtrie kwam langzaam naar mij
toe en keek mij recht in de ogen. Zijn ge
zicht was spierwit en onheilspellend
een loodgrauw masker van ingehouden
toorn.
Jijgek!, zei hij medelijdend. Jij
onbetaalbare gek! Verbeeld je je, dat je
enige keus hebt in deze zaak?
Iwanowna kwam naast hem en zo kwam
ik dus voor deze drie te staan.
U hebt mijn keus gehoord, zei ik.
Mc Murtrie lachte. Hij deed dat onge
veer op de wijze, zoals ik me een duivels-
lach voorstel op zeldzame ogenblikken, dat
hij zich amuseert.
U is waarschijnlijk een slecht ka
rakterlezer, mijnheer Lyndon, zei hij
Mensen, die mij trachten te weerstreven,
zijn er meestal slecht aan toe.
Op dit ogenblik lieten zijn woorden mij
geheel koud. Ik had mijn best gedaan alles
zo lang mogelijk te rekken en als noch
de politie, noch de geheime dienst er
voordeel bij wist te zoeken, zoveel tr
slechter voor hen.en mij.
Dat geloof ik graag, dokter, zei ik
vriendelijk. Ik kan mij heel goed voor
stellen. dat u een gevaarlijke woesteling
is. door de handige wijze, waarop u Marks
doodde.
Het was de laatste wanhopige poging,
die ik waagde, maar zij trof doel.
Savaroff's gezicht werd vuurrood en met
een harde vloek pakte hij een stoel beet
en zwaaide die boven zijn hoofd. De dok
ter hield hem met zijn hand tegen. Wat
Iwanowna betreft, die bleef staan, waar
hij stond, terwijl hij boos en verwonderd
van de een naar de ander keek. Hij be
greep klaarblijkelijk niet in het minst,
waar ik het over had.
Mc Murtrie sprak het eerst.
Ja, zei hij met een koude, zachte
stem. Ik doodde Marks. Hij was de laatste
die mij bedroog. Ik geloof, dat u hero zult
benijden, voordat ik met u afgerekend
heb. mijnheer Lyndon.
Allemachtig!, riep Iwanowna boos,
wat betekent al die nonsens. We kunnen
de politie direct hier hebben. Geef hem
op zijn kop, de gek, en
Stop!
Dit ene woord sloeg blijkbaar goed in.
We keken allen in de richting waar het
vandaan kwam en daar stond in het ven
ster tussen de gordijnen de eenzame ge
stalte van Bruce Latimer. Hij had een
Mauser-revolver bij zich, die bedenkelijk
voor ons vieren flikkerde.
Stil zijn, commandeerde hij, absoluut
stil, alsjeblieft. Ieder die zich beweegt,
schiet ik neer.
Er ontstond 'n ogenblik van doodse stil
te. Toen maakte Iwanowna zijn lippen nat
met zijn tong.
Is u gek, mijnheer?, begon hij schor.
Wat
Bliksemsnel stak Mc Murtrie zijn hand
in zijn zak en toen hij dat deed. richtte
Latimer onmiddellijk zijn revolver op
hem. Twee schoten klonken bijna gelijk
tijdig, maar behalve, dat ik een geschreeuw
en een gerinkel van glasscherven hoor
de, wist ik niet, wat er gebeurde. In een
oogwenk had ik mij op Savaroff gewor
pen, en juist nadat hij zijn revolver te
voorschijn gehaald had, gaf ik hem een
flinke stoot tegen zijn kaak. Terwijl hij
zijn wapen vallen liet, wankelde hij ach
terwaarts naar Iwanowna en met een
smak vielen beiden op de grond. Bijna op
hetzelfde ogenblik werden het raam en
de deur wcest opengerukt en kwamen
twee mannen de kamer binnenstormen.
De eerste van de indringers was Tommy.
Ik herkende hem, toen ik instinctmatig
naar de revolver greep, met de onaan
gename indruk, dat Hoffman en de an
dere Rus teruggekomen waren van het
postkantoor. Men kan zich de verlichting
voorstellen, waarmee ik weer opstond en
het nuttige wapen (als het tenminste ge
laden was) in mijn hand klemde.
Met een oogopslag nam ik de gehele
toestand op. Met 't gezicht naar beneden
lag de bewegingloze figuur van Mc
Murtrie. Savaroff lag ook nog steeds, met
zijn zware gestalte in fantastische hulpe
loosheid op de grond gestrekt. Alleen
Iwanowna had zich bewogen. Hij zat op
zijn handen, terwijl hij half suf naar de
loop van Latimer's revolver staarde.
Latimer zelf begon weer het gesprek.
Kom hier en boei deze twee heren.
Ellis, zei hij. Ik zal naar de derde kijken.
De man, die tegelijk met Tommy binnen
was gekomen, een kleine streng uitziende
man in een blauwe uniform, liep flink
door de kamer, nam een paar lichte hand
boeien en bond deze om Iwanowna's pol
sen. Daarna deed hij hetzelfde met de nog
steeds bewusteloze Savaroff.
Het volgende ogenblik knielde Latimer.
Tommy en ik om het voorover liggende
lichaam van de dokter. We tilden hom -el
voorzichtig op en legden hem op z»n rug,
een opgerolde reisdeken als kussen ge
bruikend. Hij had een schot coor zijn
rechterlong en bloedde uit zijn mond. T a-
timer bukte zich over hem heen. stelde
een kort onderzoek in en kwam daarna
weer overeind, terwijl hij zacht zijn hoofd
schudde.
(wordt vervolgd)
