ELSEVIER
Een nieuwe bron van energie
EEKBLAD
Electriciteit
door wind
Engels initiatief
MASSACHUSETTS INVESTORS TRUST
PROF. DR B. C. P. JANSEN:
GENEESKUNDE IN DE KEUKEN
MODE EN ROMANTIEK
IN OUDE PALEIZEN
Zaterdag 7 Februari 1953
27
Gezicht vanaf de Rhiw op het schier
eiland Lleyn Caernarvonshirewaar de
British Electricity Authority een genera
tor wil bouwen. Men denkt de wind
molen te plaatsen op de Mynydd-Annel-
wog, rechts op de achtergrond
LONDEN, Woensdag
Pas na de tweede wereldoorlog is
Engeland begonnen met het be
studeren der talrijke problemen,
welke bij de opwekking van electriciteit
door windmolens betrokken zijn. De
Electrical Research Association het
omvangrijke lichaam, dat zich met de
practische vragen van de electriciteits-
leer bezig houdt heeft in 1948 een
commissie ingesteld, die nog altijd doen
de is de mogelijkheden en onmogelijk
heden van aëro-generators te onder
zoeken. In samenwerking met de North
of Scotland Hydro-Electric Board heeft
de E.R.A. dit jaar een experimentele
100 kW-windmolens op Costa Head
(Orkneys) laten bouwen. Een tweede
molen met eenzelfde capaciteit zal in
Mei van het volgend jaar in St. Albana
in gebruik worden genomen. Na een
korte proeftijd zal deze krachtcentrale
op het kabelnet van de British Electri
city Authority in Caernarvonshire-
(Wales) worden aangesloten.
Dat Groot-Bri.ttannië zich pas zo laat
voor de opwekking van electriciteit door
windmolens is gaan interesseren, heeft
niets te maken met het feit, dat het geen
of weinig molens telt. De oorzaak is ge
heel van economische aard en bij de hui
dige onderzoekingen speelt ze nog steeds
een belangrijke, zij het niet de belangrijk
ste rol. Kolen, die de voornaamste brand
stof voor Engelands krachtcentralen vor
men, waren voor de oorlog zo goedkoop,
dat het geen zin had de gebruikmaking
van andere energiebronnen te bestuderen.
Sinds de oorlog hebben de omstandig
heden zich echter radicaal gewijzigd.
Kolen zijn niet langer goedkoop, terwijl
het tevens onmogelijk blijkt te zijn ze in
voldoende voorraden te blijven produce
ren.
Geen toekomstbeeld
Het zoeken naar nieuwe energiebronnen
is daarom geen i&westie meer, die langer
uitgesteld kan /icoi'Ccn. De zaak dringt en
vandaar, dat de Electrical Research Asso
ciation niet geaarzeld heeft handen vol
geld voor onderzoekingen op het gebied
van de acro-generator uit te geven. Dit be
tekent inmiddels niet, dat de windmolen
binnen afzienbare tijd inderdaad een rol
in de Engelse electriciteitsvooiziening zal
gaan spelen. Men bestudeert nog slechts
de mogelijkheden en niemand is thans al
in staat het toekomstbeeld te schilderen.
De kans is groot, dat het project zal wor
den opgegeven, zodra het mogelijk en ook
economisch wordt atoom
kracht, of zelfs de zon en
de golfslag voor de opwek
king van electriciteit te ge
bruiken.
Windkracht, gebruikt
voor de opwekking van
electriciteit, heeft een voor
de hand liggend voordeel.
Zij vormt een gratis en on
uitputtelijke bron van
energie, waarbij zich geen
problemen van productie,
transport of opslag van
brandstof voordoen. Een
even voor de hand liggend
nadeel is, dat de toevoer
onregelmatig is en heel
vaak ver beneden het ver
eiste minimum ligt. Dit
brengt met zich, dat de op
gewekte electriciteit
zeker in een gebied, waar
de aëro-generator de enige
krachtbron is moet wor
den opgeslagen, als de ver
bruikers van de continuï-
teit van de aanvoer verze
kerd willen zijn.
Een fortuinlijke, van
nationaal belang zijnde
factor is, dat de gemiddelde
windsnelheden in Groot-
Brittannië tot de hoogste
ter wereld behoren. Vol
gens P. C. Putnams „Power
from the Wind" (D. van
Nostrand Co. Inc., 1948) heeft een door
S. Pettersen ingesteld onderzoek uitge
wezen, dat Schotland, Ierland en de Shet-
lands in het voorste gelid staan, wat be
treft de aanwezigheid van krachtige, lang
aanhoudende winden. De kuststreken en
eilanden van Wales en Zuidwest-Engeland
komen er niet ver achteraan.
Toch vereist het onderzoekingen van
velerlei aard om de meest ideale plaatsen
voor windmolens te vinden. Een eerste
voorwaarde is, dat de gemiddelde wind
snelheid tenminste twintig mijl per uur
per jaar bedraagt. De plaats, waar een
aëro-generator eventueel zal verrijzen,
moet dichtbij een weg liggen, alsook op
redelijke afstand van het B.E.A.-kabelnet.
De bodem moet stevig zijn, terwijl er vol
doende ruimte voor de bouw van meer
dere installaties moet overblijven, als het
soms voordeliger mocht blijken te zijn
windmolens in groepen te laten werken.
Met behulp van de Engelse meteoro
logische dienst en experts op het gebied
van de aërodynamica heeft de Electrical
Research Association tot op heden zeven
tig geschikte plaatsen voor de opstelling
van windmolens gevonden. Ze zijn vrijwel
zonder uitzondering in Schotland, de Shet-
lands, de Orkneys, Noord-Ierland en langs
de gehele westelijke kust van Engeland ge
legen. Over 't algemeen heeft men heuvel
toppen gekozen, welke min of meer boven
het omliggend land uitsteken. De wind,
ongestoord in zijn loop en Yaak versneld
door zacht glooiende hellingen, kan hier
in al zijn kracht worden opgevangen. De
(liefst vlakke) koppen dezer heuvels lig
gen over 't algemeen tussen die twee- en
driehonderd meter boven de zeespiegel;
doch er zijn er ook bij, cV-eeo jjoogte van
zevenhonderd meter bereiken.
Revolutionnair type
In het begin van dit jaar is op Costa
Head de uiterste Noordpunt van
Orkney Mainland een middelgrote,
experimentele windmolen neergezet. De
bouwers waren John Brown Co.de
opdrachtgeversde North of Scotland
Hydro-Electric Board. De E.R.A. neemt er
proeven mee en het zat zeker nog maan
den duren, voordat de eerste conclusies
getrokken kunnen worden.
De molen, die op een heu
vel van 150 meter hoogte
staat, op een plaats, waar
het jaarlijks windsnelheids-
gemiddelde 25 mijl per uur
bedraagt, is van het z.g.
orthodoxe type (de energie
wordt in de draaibare
„kap" opgewekt en de
generator staat d. m. v.
drijfwerk in directe ver
binding met de windtur
bine). De toelaatbare be
lasting is 100 kWde
hoogte van de romp 25
meter en de drie „wieken"
zijn elk tien meter lang.
De installatie is niet op
het kabelnet van de North
of Scotland Hydro-Electric
Board aangesloten en heeft
tot nu toe alleen maar
proefgedraaid.
Van een bepaald revo
lutionnair type is de 100
kW molen, welke Enfield
Cables momenteel in op
dracht van de British Elec
tricity Authority vervaar
digt. De Havilland Pro
pellers en English Electric
zijn beide actief bij de
bouw van deze aëro-gene
rator betrokken, want de
eerste neemt de „wieken"
en de laatste de wissel
stroom dynamo voor haar
rekening. In Mei van het
volgend jaar zal dit En-
fieldproduct (Anemo-Electric genoemd) in
de buurt van St. Albans in gebruik worden
genomen. Da,arna zal de molen op het
schiereiland Lleyn in het graafschap Caer
narvonshire worden geplaatst en als eerste
aëro-generator op het kabelnet van de
B.E.A. worden aangesloten.
De machine berust op het z.g. depres.sie-
principe van de Fransman J. Andreau. De
gesloten romp (30,5 meter) is hol, evenals
de twee-blad'iige piropel-
lor (diameter van de
bestreken cirkel24,4
m). In de voet van de
toren is een luohtitur
bine aangebracht, die
met de wisselstroomdy
namo verbonden is.
Tussen de turbine en
de dynamo bevinden
zich twee luchtgaten,
terwijl ook aan de uit
einden der propellor-
bladen openingen zijn
gemaakt. Wanneer de
propellor draait, wordt
er lucht door centrifu
gale kracht uit de bladen geworpen. Hier
door ontstaat een luchtstroom naar boven,
die de schoepen der turbine weer in bewe
ging brengt.
De „wieken" van de Anemo-Electric
beginnen pas te draaien bij een windsnel
heid van 7.6 meter per seconde. Lucht-
schroef en turbine bereiken hun topsnel
heid bij een windkracht van 13.4 m.p.s.
(resp. 95 en 1.000 rotaties per minuut).
Loopt de snelheid van de wind tot boven
de 29.1 m.p.s. op, dan wordt de molen
stopgezet, teneinde be
schadiging tbe voorko
men. De constante
snelheid van de pro
peller bij een wind
kracht van. 13.4 tot
29.1 m.p.s. wondit verkregen door het
automatisch bijstellen van de versnelling.
Het heeft de Electrical Research
Association weinig hoofdbrekens ge
kost uit te rekenen, dat de installatie
van aëro-generators met een gezamen
lijke capaciteit van 1,5 millioen kW.
Groot-Brittannië ongeveer 2,5 millioen
ton kolen per jaar zou besparen. Dit
is iets meer dan zeven procent van alle
kolen, die jaarlijks door de British Elec
tricity Authority worden gebruikt en
ruim één procent van de landelijke
kolenproductie. De kostprijs van elek
triciteit, op grote schaal door wind
molens opgewekt, zou ongeveer 0.25 d.
per eenheid bedragen. Bij een tegen
woordige prijs van 0.4 per kWu is het
voor de B.E.A. dus aantrekkelijk ge
noeg op het gebied van aëro-generators
te experimenteren.
L. VAN BRUGGEN
Model van de windmolen die op
Costa Head is gebouwd
Than* meer dan ooit beseft Nederland wat de eigen grond be
tekent. Als de woeste zee stukken van Nederland verzwelgt, spant
gans het volk zijn krachten in om deze grond weer terug te winnen.
Zo zal men eerder gaan begrijpen, dat Nederland alles wat het
binnen de eigen landsgrenzen aan kracht kan winnen uit de grond,
uit de zee en uit de lucht nodig heeft. Zelfs al kwam morgen een
volledige Europese integratie tot stand, dan nog zou Nederlands
eigen productie beslissend blijven voor zijn welstand. Het is derhalve
nodig alle krachten in te spannen
om Nederlands schaarse bezit aan
grondstoffen en krachtbronnen zo
intensief mogelijk te ontwikkelen.
Boven alles belangrijk is de vraag, wat Nederland met de eigen
nationale rijkdommen kan doen. Kan het méér steenkolen produceren,
meer petroleum, meer zout en anhydride? Kan het kracht winnen uit
het getijverloop en uit de rivieren? Kan het energie verkrijgen uit
wind en water? Wij zullen opnieuw de antwoorden op die vragen in
een aantal artikelen onderzoeken en leiden deze in door een beschou
wing over de Engelse voorwaarden op het gebied van de electriciteits-
opwekking door de wind.
OPGERICHT IN 1924 GEVESTIGD TE BOSTON U.5A.
«oHef cm 500.000.000
'i Wereld* grootste belegglngmoatschappfl
Certificaten officieel genoteerd - beurswaarde clrce f 430.- per eert.
lsoniazide tegen lepra In Mexico
schijnt
met succes lepra met isoniazide bestreden
te hebben. In dertien yan de veertien geval
len werden opmerkelijke klinische verbete
ringen waargenomen, terwijl het microsco
pisch onderzoek uitwees, dat het aantal
iepraverwekkencle micro-organismen in de
aangetaste weefsels sterk is gedaald. Er
werden geen bijwerkingen geconstateerd,
ook niet de zgn. lepra-reactie.
Vijand van het virus Door een Zweeds
geleerde is een
biochemisch preparaat geïsoleerd, dat werk
zaam is tegen elk tot heden chemisch on
genaakbaar virus. Dit preparaat „acerine",
inactiveerde binnen vijftien minuten een
viruscultuur in de reageerbuis en zou (dit
in tegenstelling tot eerder gevonden anti-
virusstoffen) voor hogere vormen van leven
onschadelijk zijn.
Voor de dieren Biosulfa is de handels-
naam voor een nieuwe
veterinaire combinatie van penicilline en
een drietal sulfanomiden. Het nieuwe mid
del kan de dieren oraal worden toegediend,
zodat de zowel voor dier als veearts lastige
Model van de molen volgens het depressie-principe
injecties achterwege kunnen blijven. De
combinatie van penicilline en sulfonamiden
zal, naar men verwacht, het gevaar der
resistentie doen afnemen. Biosulfa is o.m.
werkzaam tegen secondaire infecties, nier
aandoeningen en bacteriële ziekten van de
ademhalin gsorganen.
Vaccine tegen polio De leider van het
researchwerk van
de Amerikaanse Stichting voor kinderver
lamming, dr Harry M. Weaver, heeft mede
gedeeld dat zeer waarschijnlijk nog in 1953
op uitgebreide schaal proeven zullen worden
genomen met het vaccineren, van kinderen
tegen kinderverlamming.
Niet samen slapen Engelse dokters
hebben als him
mening te kennen gegeven dat kinderen
die samen slapen niet zo goed groeien als
kinderen die alleen slapen. Op een leeftijd
van zes jaar bedraagt het (gemiddelde) ver
schil in gewicht ongeveer 2 pondop een
leeftijd van 14 jaar is dit verschü aange
groeid tot ongeveer 12 pond.
Eieren langer vers In Amerika heeft
men een nieuw ras
hennen gefoktde eieren die deze hennen
leggen, blijven veel langer vers dan gewone
eieren. Men verwacht dat t.z.L van dit
nieuwe ras grote hoenderstapels gefokt zul
len kunnen worden.
Snel-bevriezing 1)0 moeilijkheid bij het
handhaven van kwaliteit
en aroma tijdens het bevriezen van levens
middelen ligt in de snelheid van bevriezen.
Hoe korter de bevriezingsperiode, des te
kleiner de gevormde kristallen en des te
minder ook de schade aan de voedselcellen.
Tot nu toe gebeurde dat bevriezen (voor
handelsdoeleinden) met koude ludht. Maar
lucht is een slechte warmtegeleider. In Dene
marken heeft men nu een methode gevon
den, die de bevriezing in de helft van de
tijd tot stand brengt. Dat geschiedt in een
bad met water, glycerine en aethylalcohol.
Nauwkeurige klok Er is een apparaat
ontwikkeld dat
tijdsverschillen van 0,5 milli-seconden kan
meten. Men gebruikt het kostbare toestel
om zeer nauwkeurige natuurkundige groot
heden te berekenen.
Nylon tegen hitte I" Amerika wor-
den uniformen
vervaardigd die de drager ervan beschermen
tegen hittestraling. Het weefsel bestaat uit
nylon en fijne aluminiumdraden. Deze uni
formen zitten prettiger dan reeds bestaande
van dergelijk type.
Mr. O. U. der Wets: Ja, natuur
lijk is een stijgende omzet
interessant. Maar wat een
kosten brengt het meer
Extra magazijnpersoneel,
uitbreiding van magazijn-
gebouwen, enz-
Mr. F. I. Sjent: Man, doe niet zo
conservatiefJe kent
toch het Lundla-opberg-
systeem Ruimtebespa-
rend, geldbesparendKom
maar eens bij mij kijken.
LUNDIA VARSSEVELD (Gld.). Tel. 256
Vraag onze grote catalogue.