GIGANTISCH PLAN
Minister Algera ziet vele voordelen in dit plan
Zaterdag 7 Febr. 1953
Wekelijkse bijlage
Eén lange kustlijn van Lauwerszee over Wadden-,
Zuidhollandse en Zeeuwse eilanden
T\ E ONTZETTENDE RAMP die ons
land getroffen heeft, doet bij ve
len de vraag opkomen, of de Neder
landse waterbouwkundigen, die in de
gehele wereld zo'n goede naam heb
ben, de lage landen niet zó kunnen
beschermen, dat dit nooit en nooit
meer zal gebeuren. En opnieuw
wordt /de aandacht getrokken door
een gigantisch plan dat al minstens
vijftien jaar in studie is. Minister
Algera heeft in de begrotingsdebatten
van deze herfst meegedeeld, dat zijn
departement deze plannen grondig be
studeert en naar aanleiding van de
overstromingen heeft hij nog dezer
dagen tegenover journalisten het grote
belang van deze studie onderstreept.
Welk plan? Eén lange kustlijn van
de Lauwerszee over de Waddeneilan
den, de Zuidhollandse en de Zeeuwse
eilanden tot Zeeuwsch-Vlaanderen toe!
U
DAT zou betekenen dat er dijken
moeten worden gebouwd tussen
Borkum en de kust van Groningen,
tussen alle Waddeneilanden, tussen
Texel en de punt van Noord-Holland,
van het eiland Rozenburg over de
Zeeuwse eilanden naar Zeeuwsch-
Vlaanderen. Dat zou tevens betekenen
de drooglegging en inpoldering van de
Waddenzee en de zeearmen in het
Zuiden. Dat zou nog veel meer be
tekenen.
Er zijn twee hoofdredenen waarom
een aantal ingenieurs tot dit stoute
plan zijn gekomen: het overstromings
gevaar en de verzilting.
Elk jaar zakt ons land ten opzichte
van het peil van de zee anderhalve
millimeter. Enorme ijsmassa's in de
Poolgebieden zijn al duizenden jaren
langzaam aan het smelten, doordat
de temperatuur op aarde stijgt. De
zeespiegel wordt hoger en hoger. Men
is geneigd zich daar niet al te veel
van aan te trekken: eventueel gevaar
ligt in zo verre toekomst. Toch is
dat schijn; het gevaar is veel dichter
bij, vooral het gevaar van verzilting.
WANT de zoutwatergrens verplaatst
zich meer en meer landinwaarts.
Thans zijn de Zeeuwse eilanden,
Zuid-Holland, Noord-Holland, een deel
van Utrecht, Noord, en West-Fries
land en Noord-Groningen omspoeld
door zout water. Hoe hoger het ni
veau van de zee wordt, hoe minder
rivierwater geloosd kan worden. Elke
centimeter dat de zeespiegel hoger
wordt (in zeven jaar tijds is het zo
ver!), kunnen vele millioenen kubie
ke meters water minder in zee ge
loosd worden. Het rivierwater wordt
teruggedrongen door de tegenvloed
van het hogere zeewater. Dat bete
kent een voortdurende bedreiging
voor de dijken. Het betekent ook toe
nemende verzouting.
Het zoute en brakke water dringt
door in de lage polders langs de zee
armen en de kust. Het borrelt uit de
bodem op en vernielt de vruchtbaar
ste grond. In het gebied van het
Hoogheemraadschap Rijnland hoopt
zich per jaar 350 millioen kilo zout
op. In Voorne (Voorne en Putten) be
draagt de schade aan groente en fruit
door de verzilting ieder jaar een half
millioen gulden. Bij elke schutting
van een zeeschip in de Noordersluïs
te IJmuiden komt 1,4 millioen kilo
chloor binnen. Tot voorbij Rotterdam,
Dordrecht en Amsterdam doet het
brakke water zijn verdervende invloed
gelden.
TjrOE kan men de zee buitendringen?
Waterbouwkundigen hebben er
zich reeds vóór de oorlog het hoofd
over gebroken Er kwam een ware
plannenregen. Er werd gestudeerd,
geschreven, gepraat. De regering
nam èen aantal plannen in studie.
De Vereniging voor Landaanwinning
deed deze week een beroep op rege
ring en Staten-Generaal om er spoed
achter te zetten.
Het trekken van één kustlijn van
Borkum tot - Zeeuwsch-Vlaanderen zou
de kust van 1400 km tot 450 km be
korten. Er zou aan land gewonnen
worden: 375.000 ha tot één millioen
ha, na een eeuw van aanslibbing en
inpoldering. Slechts een smalle
Maasmond en enkele zoutlozingsslui-
zen zouden overblijven. De Wester-
schelde, het IJsselmeer en de Dol-
lard zouden water blijven: prachtige
boezems en zoetwaterreservoirs. De
oesterputten van de Schelde zouden
naar gedeelten van" de Waddenzee
kunnen worden verplaatst.
Enkele onderdelen van deze grootse
plannen zijn al min of meer in de
tails bekend. Zo staat reeds het zg.
twee-eilandenplan vast. De dam in de
Brielse Maa: en een dam in de Bot
lek tussen Rozenburg en Voorne-Put-
ten zullen het dijkonderhoud landin
waarts gemakkelijker maken en de
zoutgrens terugdringen.
Een tweede variant is het vier-
eilandenplan, waarbij ook IJsselmon-
de en Beijerland betrokken zijn. In
het Zuiden zou dan Het Spui moe
ten worden afgedamd en in het Oos
ten en Westen de Oude Maas.
Plan nummer drie is het vijf-eilan
denplan. Daarbij is ook het Eiland
van Dordrecht betrokken. Dit plan
zou Dordrecht voorgoed v.-utervrij
maken. Welke gevaren er nu voor
Dordt dreigen, is wel gebleken.
Een zesde eiland dat graag uit zijn
isolement verlost wordt, is Goeree-
Overflakkee. Dijkaanleg zal daar gro
te moeilijkheden kunnen meebrengen.
Een zevende eiland is Schouwen-Dui-
veland. Hier zijn de moeilijkheden
nog groter.
Ten slotte is er het zg. drie-eilan
denplan, dat Noord-Beveland moet
verbinden met Zuid-Beveland en Wal
cheren.
Zullen al deze, schijnbaar fantasti
sche, plannen eens tot uitvoering ko
men, dan moet er nog meer gebeu
ren. Ons rivierenstelsel zal anders
worden. De Nederrijn en de Lek moe
ten worden gekanaliseerd en de Hot-
Gedeeltelijk ingestort huis. Sinister
beeld, zoals dat in vele steden e»
dorpen te zien is.
landse Ussel moet bij Krimpen woe
den afgedamd. Alles bij elkaar geno
men, zal er gebouwd moeten worden
van Borkum tot Zeeuwsch-Vlaande
ren, van Rozenburg tot Lobith!
-»•
DEZE plannen hangen niet in dm
lucht. In het Voorlopig Verslag
over de begroting van Verkeer e n
Waterstaat over 1953 werd algemeen
door de Tweede Kamer gevraagd of
de regering het ogenblik reeds geko
men acht om plannen voor te berei
den ten einde de zeegaten in het Zui
den en de Wadden in te polderen. En
minister Algera antwoordde op 2 De
cember schriftelijk, dat eerst zeer uit
voerige studies moeten zijn uitge-
(V er volg op po0. <8
'L
£)e dijk is doorgebroken en met niet te weerstaan geweld stort het bruisende en kokende water de polder in. Voor
honderden landgenoten was 't helaas met mogelijk *ieh tijdig in veiligheid te stellen.
