KOERIER
Eerst moeten de
dijken gedlekt
Oude Tonge wellicht
zwaarst get rotten
Thans: 1372 doden
s
Evacuatie op grote schaal
is Dinsdag a.svoltooid
Bewoners op de dijk begraven
Ons dagelijks weerbericht
GEEN IDYLLE
Uitgeefster:
Stichting „Je
Directeur: L.
Hoofdredactie:
Maintiendrai-Friesland"
Stallinga.
Schurer.
Onafhankelijk dagblad voor Friesland en aangrenzende gebieden
ZATERDAG 7 FEBRUARI 1953 9e JAARGANG Nr 32
Bureau: Heerenveen, Heideburen 11
Telefoon: Adm. 2696 - Redactie 2231 (K 5130»
Bijk. Gorredijk, Hoofdstraat 290. telei 319 (K 5133)
Abonnementsprijs f 5,45 per kwartaai, f 1.85 per
maand of 42 cent per week. Giro 272334.
Mg.
lülÜ9na
DRIE MAAL
NIEUWERKERK
DE georganiseerde hulpverlening van de duizenden militairen
van zee-, land- en luchtmacht heeft er in belangrijke mate toe
bijgedragen, dat men thans de grootste ellende van de overstro
mingsramp te boven is. Men zorgt er thans voor. dat dreigende door
braken zoveel mogelijk worden voorkomen, de soldaten versterken de
dijken en dichten de gaten. Speciale ploegen zijn belast met het
redden van vee en het opruimen van kadavers.
IN Nieuwer kerk opSchouwen-
Duiveland heeft de storm
vloed een ontzettende verwoes
ting aangericht. Een groot deel
van het dorp, dat na de bevrij
ding herbouwd was, is weer
verwoest. Men weet niet precies
hoeveel doden er zijn, maar
volgens de berichten van giste
ren vermoedde men, dat er 300
slachtoffers te betreuren wa
ren.
Onze speciale verslaggever
maakte de eerste reis mee, die
een Amerikaanse duck naar
het dorp ondernam. Op de pa
gina's 3 en 4 vindt u zijn relaas.
De drie foto's tonen een van
de boerderijen vlak bij 't dorp.
Of liever: wat overbleef van
wat vroeger een boerderij is
(Eigen foto's).
Geallieerde legereenheden verleen
den grote steun bij het reddings
werk: Op sommige plaatsen begonnen
de Belgische militairen gisteren met
het herstellen van de- dijken.
Evacuatie Krabbendijke
De evacuatie van de bevolking uit
het geteisterde gebied ging gisteren
op grote schaal voort. Met medewer-
king van Amerikaanse militairen
voerde men 3000 bewoners af uit
Krabbendijke, waar de toestand kri
tiek was. Ze zijn in Noord Brabant
aan wal gebracht en over vele Bra
bantse gemeenten verspreid.
De bewoners van het eiland Tholen,
waar de toestand onhoudbaar is,
"^Tijdagmiddag om vier uur zijn
de eerste slachtoffers van de
overstromingsramp te Oudetonge
begraven. Het waren er dertig van
de twee a driehonderd, die in dit
plaatsje het leven verloren. Ze
vonden hun laatste rustplaats op
de dijk, die voor vele honderden
de redding betekende,, maar toch
niet heeft kunnen verhinderen,
dat Oudetonge waarschijnlijk het
zwaarst getroffen plaatsje in deze
nationale ramp is geworden.
(Van onze weerkundige medewerker)
Barometerstand hedenmorgen 8 uur 1014
mb (761 mm). Tendenz: Onveranderd.
Temperatuur max. -0.3 gr. C. (3.3). min.
-8.5 gr. C. (2.7). Aan de grond -9.0 gr. C.
Neerslag 4 cm sneeuw, Gorredijk 4 cm,
Stiens 1 cm, Munnekeburen 2 cm. en Gro
ningen 10 cm.
Overzicht:
AANHOUDENDE VORST
lucht ontstaan nog steeds enkele sneeuw
buien, die via de Duitse Bocht het land
binnendringen en een steentje bijdragen
tot versteviging van het vorstgebied.
Bij Zuid-Groenland bevindt zich een
De laatste dagen heeft Koning Winter diepe depressie, die naar de Belgische
zijn gebied belangrijk uitgebreid. Van meteorologen verwachten, het Noordzee-
N.O.-Europa uit, is hij zijn aanval begon
nen. die heeft geleid tot een belangrijke
toeneming van de vorst in Scandinavië,
Denemarken en Duitsland.
Ook in ons land is het kouder gewor
den. Leeuwarden -5, De Bilt -6. Maas
tricht -7, Twente -9, De algemene druk-
verdeling is zodanig, dat het winterweer
vandaag en morgen zal aanhouden.
gebied na Zondag met storm bedreigt.
Hoe het wordt
(Vanmiddag tot morgenavond)
Overwegend bewolkt met af en tc
?en sneeuwbui. Zwakke of matige
uit Noordelijke tot Noordoostelijke
i de uit- N.O. richting aangevoerde ting. Lichte tot matige vorst.
wind
rich-
De 126 inwoners, die nog achterge
bleven zijn. stonden Vrijdagmiddag
met gebogen hoofd in de gure wind
op de dijk; het kerkhof is in het wa
ter niet meer terug te vinden.
Toen de pastoor het Onze Vader las
zweefde een helicopter boven het
plaatsje en klotste het water tegen
de dijk. Op de golven wiegden hon
derden cadavers, beddegoed, meubels
en stro. Onder dat stro moeten nog
talrijke lijken liggen. Men heeft ze
ook gevonden in hun bedden, op de
boerderijen en bij de koeien op de stal.
Dorp des doods
In Oudetonge, het „dorp dos doods",
staan boerderijen en huizen op instor
ten. Slechts een aantal gebouwen in de
dorpskern rond het haventje is ge
spaard gebleven, al heeft het water
daar ook een paar meter hoog gestaan.
De marine is bezig cadavers te ver
branden. die op hopen bij elkaar ge
legd zijn. Een verstikkende walm
hangt nog over de dijk. Helicopters
komen door de rook naar beneden. Ze
brengen voedsel en nemen weer men
sen mee.
Zondagavond kreeg het dorp voor
het eerst na de ramp contact met de
wereld. Toen landde er een Belgische
helicopter. De piloot vertrok spoedig
om de droeve mare door te geven en
zo gauw mogelijk hulp te halen.
Veel helpers
Als eerste kwamen Leidse studen
ten in het plaatsje aan. Thans zijn er
zoveel helpers, dat er eigenlijk teveel
zijn.
De enkele inwoners, de soldaten en
studenten, die thans nog in Oudeton
ge zijn, hopen vurig op een lange pe
riode met weinig wind.
bracht men eveneens naar Noord Bra
bant over.
De bevolking van het eiland Schou
wen wordt via Dordrecht geëvacu
eerd. Daar ontvangen zij door de uit
stekende medewerking van het ge
meentebestuur verversingen en wor
den vervolgens met autobussen naar
Utrecht afgevoerd. Er zijn hier ruim
4000 evacué's gepasseerd. Duizenden
volgen nog. Hier ligt het zwaartepunt
van de evacuatie.
Te Zierikzee zijn ongeveer 600
personen aangewezen om te evacu
eren. Uit andere gemeenten moeten
er ook nog velen naar elders worden
overgabracht.
Prins in Zierikzee
Prins Bemhard, die gisteren o.m.
een bezoek aan Zierikzee bracht, hield
op het marktplein van het stadje een
toespraak tot de bevolking. Daarin
ried hij de nog aanwezige bewoners
aan de stad te verlaten.
De prins bracht voorts per helicop
ter een bezoek aan Stavenisse, Brou
wershaven en nog enige andere ge-
isoleerde plaatsen. Hij voerde bespre
kingen met de burgemeesters van deze
afgesneden stadjes.
Maatregelen overheid
Onder voorzitterschap van de minis
ter van Binnenlandse Zaken, prof.
Beel, is er een coördinatie-commissie
tot stand gekomen.
De heer M. J. Prinsen, de secreta
ris-generaal van het departement van
Binnenlandse Zaken, deelde gisteren
mee, dat er reeds in de eerste dagen
na de ramp behoefte werd gevoeld
aan een punt, waar allen, die bij de
maatregelen ten behoeve van de ge
troffenen betrokken zijn, tezamen kon
den komen voor overleg. De commis
sie bemoeide zich in het eerste stadi
um niet met de hulpverlening.
In deze coördinatiecommissie is nu
besloten ongezonde belangstelling af
te dammen. Bepaalde wegen zullen
worden afgesloten voor het gewone
verkeer.
Een subcommissie onder voorzitter
schap van minister Van de Kieft gaat
thans de mogelijkheden van schade
vergoeding na. Een commissie onder
leiding van de' minister van Maat
schappelijk Werk, mr Van Thiel, be
studeert de vraagstukken, die samen
hangen met de maatschappelijke zorg
ten behoeve van de evacué's. De ta
ken, waarvoor deze commissie zich
gesteld ziet, zijn omvangrijk en zwaar.
De coördinatiecommissie zal zich
niet bemoeien met het vraagstuk van
herstel. Alles moet zo spoedig moge
lijk weer langs normale kcnalen gaan.
Als provincies, waar evacué's wor
den ondergebracht fungeren thans
Noord Brabant, Zuid Holland en
Utrecht. Voor aanbiedingen uit andere
provincies houdt men zich intussen
aanbevolen.
Een zak hooi op de rug. Een
boer uit Ouwerkerk komt kij
ken bij de eerste duck met
Amerikanen, die het dorp heeft
loeten te bereiken.
(Eigen foto).
"Y^olgens de laatste officiële berichten (Vrijdagavond elf uur) heeft
de stormvloed 1372 doden geëist. Sinds de vorige opgave kwamen
nog de volgende meldingen binnen: Krimpen a.d. IJsel 4; Dordrecht
1; Kerkwerve 3; St. Philipsland 8; Zuidland 1.
Zwaarst getroffen gebieden:
Uit de ons vanochtend ter beschikking staande gegevens blijkt, dat de meeste
slachtoffers gevallen zijn op bet eiland Goeree-Overflakkee, nl. 433.
Over de andere eilanden en gebieden zijn de cijfers als volgt:
Tholen 304; Brabant 187; Hoeksewaard 144; Schouwen-Duiveland 115; Noord-
Beveland 41; Voorne Putten 27; Zuid-Beveland 26; Zuid-Holland 18; Oost
Zeeuwsch- Vlaanderen 12; IJsselmonde 10; St. Philipsland 9; Noord-Holland 6;
.Walcheren 5; Alblasserwaard 4; Land van Heusden en Altena 3; Tien Gemeten 2;
Beijerland 2; Aangespoeld van elders 24.
Ongetwijfeld zijn vele lezers geschokt
door het verhaal, dat onze speciale
verslaggever gister in „De Koerier'' gaf.
Wij zijn ook geschokt. Want dit verhaal
verstoorde de idylle, die wij allen, men
sen als we zijn, in deze barre woestenij
van rampen hebben geschapen. Men
moet een vluchtheuvel hebben, waar
men zich uit primitieve drang tot mo
reel zelfbehoud terugtrekt. Een idylle,
het beeld van een schone wereld, met
aan de ene kant het onafzienbare leed,
en aan de andere kant de grenzenloze
offerbereidheid; zo zetten we de dingen
in de toonaard van het heldendicht, en
bewaren de harmonie op hoger plan.
De eerste dagen van de ramp domi
neerde dit beeld, dat ook inderdaad, en
dat mogen we nooit geheel loslaten, een
stuk werkelijkheid vertegenwoordigt.
Het was noodzakelijk dit aspect vast te
houden.
Maar nu de ramp in eerste aanleg,
zij het niet in haar onafzienbare gevol
gen, heeft uitgewoed, worden we ge
dwongen de blik te richten op de chaos
achter dat grootse beeld. De voorstel
ing, die wij ons uit de romantiek van
de mens vormen, wordt grondig en
hardhandig verstoord en soms finaal
omgekeerd. Onze verslaggever, die een
vreselijke week met zijn gezicht op deze
werkelijkheid gedrukt stond, heeft daar
van iets losgelaten, en het is hoogst on
aangenaam. Voor ons, maar voor hem
het meest.
De bezwaren, die een groot aantal le
zers tegen veel moderne boeken
hebben zijn eigenlijk dezelfde bezwa
ren die men tegen het leven zelf heeft.
Die litteratuur is zo rauw, zo wreed, ze
laat zo weinig van de mens over. Een
journalist is natuurlijk geen psychiater,
het is niet zijn taak de gronden van alles
bloot te. leggen, hij schrijft wat hij
waarneemt. Maar in bijzondere tijden
komen andere aspecten van het mense
lijk bestaan tot uiting dan in de kalme
dagen, waarin het leven als een karretje
op een zandweg rijdt. Zoals een storm
vloed de funderingen van een huis bloot
legt voor ieders oog, zo worden in grote
en massalè rampèn dè instincten van de
niens naakt èn bloot naar boven ge
woeld. Wat anders alleen een psychiater
wist, wordt dan in het gezichtsveld ook
van de journalist gedrongen. Hij ziet tot
zijn ontzetting, dat er niet alleen held
haftigheid en opoffering is, maar ook
ongekende wreedheid en lang vergeten
springlevende barbaarsheid in de kamp
om het vege lijf. Hij ziet dat in de mens
niet alleen de naastenliefde ontwaakt,
maar ook de roof- en zelfs de moord
zucht, als alles in de chaos gaat en er
geen. morele remmen meer zijn. Hij
hoeft dat allemaal niet te vertellen en
hij kan het niet allemaal vertellen. Want
het tast ook zijn ideaal wereldbeeld aan,
zowel als het onze.
Wie werkt maakt fouten, en hoe zou
den er bij het losbarsten van zulk
een noodlot geen fouten worden ge
maakt? Niet daartegen richtte zich het
hete protest van onze medewerker. Hij
zag het slagveld der hartstochten en ge
voelens, en begreep, dat hier de menig
vuldige goede krachten bezield, geleid
en geordend moesten worden. Zijn ver
zet ging tegen de gevoelloze bureaucra
tische mentaliteit, die haar schema heeft
en wanneer de feiten niet in dat schema
passen, dit alles betreurenswaardig acht
voor de feiten, maar niettemin aan haar
schema vasthoudt. Dat is niet een in
gebreke stellen van de „regering Drees",
zoals het van zekere zijde met sinistere
politieke bedoelingen is beproefd. Het
is een aanklacht tegen die dodelijke
mentaliteit der bureaucratie, tegen welks
kille greep elke regering heeft te worste
len. Binnen deze mentaliteit wordt het
voorschrift belangrijker dan het doel,
de orde van de dag waardevoller dan
mensenlevens. Wie hiermee van aange
zicht tot aangezicht wordt geconfron
teerd, moet spreken, wil hij niet gaan
vloeken.
Nu de evacuatie op haar eind loopt,
is het noodzakelijk deze dingen te zeg
gen. Een idylle worde er door verstoord,
ons volk heeft recht op de feiten. En de
actie der hulpverlening kan er slechts
realistischer, bewuster en doeltreffender
•an worden. Dat en niets anders is de
bedoeling.
Geen 'Antwoord-man'
meer bij de AVRO
De „Antwoord-man" die in het
A.V.R.O.-programma de rubriek „Ik
weet, ik weet wat U niet weet" ver
zorgt, heeft het bestuur van deA.V.R.O
er mee in kennis gesteld dat hij zich
genoodzaakt ziet, zijn werkzaamheden
te beëindigen.
Hij is tot dit besluit gekomen door
de „betreurenswaardige houding van
de voorzitter der A.V.R.O. bij de hulp
verlening voor de getroffen gebieden."
