Stunt van Urker vissers was
redding van ramp-eilanden
Tijdsbegrip vervaagt
in rampgebieden
Kans op meer dan
50.000 évacués
Alle hulpschepen
kunnen terug
Nachtelijk kotterkonvooi legde
radionet in vergeten gebied
„Klein Duimpje"-operatie maakt
noodkreet hoorbaar
Een bode
uit de buitenwereld
Hulpcomité
in Amerika
Voor de
slachtoffers
„Klein, zeeziek meisje
blijft mij altijd bij75
IMPRESSIE
HET VRIJE VOLK ZATERDAG 7 FEBRUARI 1953
PAGINA 5
(Vcm een speciale verslaggever
Pas nu wordt in bijzonderheden bekend, welk een uiterst belangrijke rol een
deel der Urker vissersvloot heeft gespeeld bij de redding der zwaarst getroffen
eilanden Schouwen-Duiveland en Goeree -OverflakkeeReeds in de nacht van
Zondag op Maandag, toen van deze rampzalige eilanden nog niets bekend was,
waren zij bezig een verbindingsnet in de wateren er omheen uit te zetten, dat
gebleken is de voorwaarde te zijn voor de snelle actie later.
Zwart was de nacht en het stormde nog, toen zij, geen gevaar
erkennend, de woeste Westerschelde overstaken van Breskens
naar Vlissingen. Vandaar begonnen zij in konvooi te varen over
de duistere, voor hen vreemde stromen. En overal waar hun
dat nodig leek, lieten zij als Klein Duimpje zijn kruimels
een hunner schepen achter. Dit moest dan verkenningen doen
en per radio de anderen, radio-Scheveningen en de wereld
kond doen. En zo is het ook inderdaad geschied!
Bliksemsnelle actie van de Ur-
kers, wier kottervloot in Breskens
lag, voorkwam nóg erger. De ge-
héle latere grootscheepse redding
actie heeft zich, wat de „vergeten
eilanden" betreft, slechts dank zij
hun net van radiozenders kunnen
ontioikkelen.
Zie voor hun route onze krant.
Op elke plaats, die door een
scheepje is aangegeven, liet het
Urkerkonvooi een kotter met
radio achter.
Deze pioniersarbeid is van
onschatbare waarde geweest.
Pas Dinsdagmiddag gaven zij
op eigen voorstel de lei
ding van hun geïmproviseerde
inlichtingen- en verbindings
dienst aan het militaire com
mando over. Tot gisterochtend
is hun net van radiostations
volledig intact gebleven!
Hun namen waren op de noodgolf
van 137 meter niet van de lucht. Zij
rapporteerden. gaven verzoeken
door, bestelden, riepen om hulp.
gaven desnoods voor de burgemees
ter van een bedreigd dorp zélf te
zijn en zuller ook wel eens fouten
gemaakt hebben. Maar zij zijn in de
meest kritieke uren dank zij hun
doortastendheid en dank zij hun
radio's onmisbaar geweest.
Op de Dag des Heren
De Urkers lagen in Breskens. Dat
wil zeggen: hun kotters, waarmee
zij in de week (in dit seizoen) in Het
Kanaal vissen. Maar toen de grote
rampspoed kwam, waren de vissers
zélf thuis, op het veilige, hooggele
gen Urk. bij moeder de vrouw
Toen werden zij Zondag wakker.
Misschien hadden zij ook wel naar
de storm geluisterd, 's Morgens om
half zes luisterden zij naar de radio.
En toen gingen de koppen bij elkaar.
Het was Zondag, de dag des He
ren... Niemand sprak daar ditmaal
over. Zij charterden een autobus en
reden naar Oostende. Via Brussel,
want de tunnel van Antwerpen
stond vol water. In Breskens lagen
drie van hun kotters ergens tussen
de dakpannen, op de dijk. Maar dat
kwam later wel. Hoe konden zij
helpen?
Dat hadden zij in de bus allang
bedacht. Zij hadden radio! Ten
minste de meesten van hen. Met
zestien kotters staken zij om half
een 's nachts de kokende Wester
schelde over. Zij meerden zonder
ongelukken in Vlissingen
Naar de loodsdienst! Want zij
wilden de Zeeuwse wateren op en
die zijn verraderlijk. De loodsdienst
voelde niets voor het plan.
Ganzenpas
Te gevaarlijk, zei men daar. Ach
ja... Maar de Urkers gingen het kan
toor niet uit. Ten slotte werd de
Commissaris van de Koningin uit
zijn bed gebeld. „Doen!" zei die.
En toen was er een loods. Van der
Klooster was zijn naam, die zich
beschikbaar stelde. Hij klom op de
voorste kotter en leidde de ganzen
pas. En lange tijd heeft hij de eigen
lijke leiding
gehad.
de reddingdienst
Het konvooi kwam in Hansweert
en liet er de „Ne eitje" (UK 60)
achter. Die had de sterkste zender
en zou het contact met radio-Sche
veningen onderhouden. Daar was
bovendien een bevrachtingscommis
saris. die nog telefoon met Middel
burg had. Daarop gingen de overge
bleven vijftien het kanaal door naar
Wemeldinge. Daar bleef UK 104. de
Vriendschap De UK 68 (Jon
ge Johannes) stoomde op naar
Ouddorp op Goeree: dat kon hij al
leen wel vinden De rest van de
vloot zette koers naar Zierikzee. waar
zij voor alle zekerheid ook wilden
kijken. Waren zij in de Oosterschelde
niet reeds lijken van dieren en men
sen tegengekomen?
Zie. de burgemeester stond hen
dankbaar, maar vertwijfeld op te
wachten.
Hij had tot op dat moment (het
was Maandagochtend negen uur) nog
geen enkel contact met de buiten
wereld gehad! Er bleven twee kot
ters achter, de J a n n i e en de
Jacob. De laatste is ook op dit
ogenblik nog steeds het schip, van
waaruit het militaire commando via
de aether leiding geeft aan het red-
dingwerk
Natuurlijk traden de Urkers ln
verbinding met de Neeltje te Hans-
weert. en deze meldde de ramp van
(Van onze parlementsredactie)
Aangenomen mag worden, dat de evacuatie uit de ramp
gebieden a.s. Dinsdag voltooid is.
Hoeveel personen er dan geëvacueerd zullen zijn, valt thans
nog niet te zeggen. Vermoedelijk zullen het er meer zijn dan
50.000, het getal dat aanvankelijk geraamd werd.
Maar men kan er ook rekening mee houden, dat verschillende
personen eerder naar hun woonplaatsen zullen kunnen
terugkeren.
De evacuatie is een van de zorgen,
waarmee de Coördinatiecommissie in
Den Haag te maken heeft. Deze
commissie is in het begin van deze
week door de regering ingesteld om
de bemoeiennissen van verschillende
departementen en diensten op één
punt te doen samentreffen.
Minister Beel is de voorzitter van
de Commissie. Alle departementen
die iets met de ramp hebben uit te
staan, zijn er in vertegenwoordigd.
Dr M. J. Prinsen, secretaris-generaal
van Binnenlandse Zaken, sprak giste
ren de verwachting uit, dat, de com
missie over een dag of tien haar taak
zal kunnen beëindigen. De commissie
zorgt ook voor het noodzakelijke
contact met het Rampenfonds en het
Rode Kruis.
Een sub-commissie, onder leiding
van minister Van de Kieft bestudeert
intussen de regeling van de schade
vergoeding.
Een andere sub-commissie onder
voorzitterschap van mr Van Thiel, de
minister van Maatschappelijk Werk,
bereidt verdere maatregelen voor de
maatschappelijke zorg voor. Zo mo
gelijk moeten de plannen de volgende
week aan de Tweede Kamer bekend
worden gemaakt.
De noodregeling voor de oorlogs
slachtoffers is op de gedupeerden van
de ramp van toepassing verklaard.
Volgens deze regeling kunnen allen,
die geen inkomsten meer hebben, 90
procent of meer van hun laatst ge
noten inkomen uitgekeerd krijgen.
De gemeente van verblijf zorgt voor
de uitbetaling.
Kosten van imvonnig
Men werkt thans hard aan een
tweede regeling ten behoeve van hen,
die elders onderdak moesten worden
gebracht. Zij moet voorzien in de
kosten, die de inwoning met zich kan
brengen. Het is nog niet bekend, hoe
de opzet precies zal zijn.
Op het departement van Binnen
landse Zaken houdt men zich intus
sen ook bezig met het herstel van de
bevolkingsregisters. Men ziet voorts
reeds onder het oog welke voor
zieningen nodig zijn, met het oog op
de komende gemeenteraadsverkie
zingen.
Schouwen-Duiveland aan Radio-
Scheveningen. (In overleg met de
schippers had Scheveningen intussen
een speciale noodgolf ingesteld). Zo
kwam die dag Nederland ten min
ste iets te weten over het lot van
dit eiland.
Maar de Urker vloot was al weer
verder. Bij Burghsluis bleef de
Vriendschap II. Schipper Ja
cob Brands was de eerste man-van
buiten. die in Schouwen-Duiveland
doordrong en er mensen redde. Der
tig in een roeibootje, die Maandag
middag!
Voor Scherpenhoek, waar wel drie
gaten in de dijk waren, maar geen
haventje, ging de Drie Gebroe
ders voor anker Dwars van Oos-
terland en Ouwerkerk splitste de
Lummet je zich af
Bij Zijpe (Bruinisse) werd de
Sumus Umbra achtergelaten
De Zeven Gebroeders spoedde
zich naar Brouwershaven. De P t e-
t e r en de Broedertrouw gin
gen op verkenning uit bij Nieuwe
Tonge en de Vertrouwen nam
poolshoogte voor O '.e Tonge
Hoe erg het daar was kon deze
Urker kotter, de laatste van de rij.
nog bijna gelijktijdig melden met de
helicontère. die zich in de middag
van Maandag boven de dijk aldaar
vertoonde.
Te weinig personeel
Maar de verkenning viel hun niet
mee. Denk eens aan. Zij hadden aan
vankelijk niet eens een behoorlijke
kaart van Zeeland. Zij waren op
hun boten gestapt met te weinig per
soneel omdat de gehuurde, autobus
uit Urk nu eenmaal niet meer men
sen had kunnen bergen. (Gelukkig
waren er te Breskens opstappers
meegegaan).
Maar het ergste was, dat vrijwel
geen enkele kotter vletten of roei
boten had Tjalken werden aange-
nouden. die daar wel over beschik
ten, en ja. natuurlijk kwamen er ook
ai andere scheepjes in de buurt zich
vertonen.
Wat de bemanningen, die zich op
(le dijk begaven of met een roeiboot
:1e gaten in de dijk binnengingen,
zagen, was afschuwelijk. Zo kwamen
de mannen van de Lummetje bij-
oorbeeld voorbij een (lak waarop
zich een bevalling voltrok. Maar hun
boot was al vol.
Bij Oosterland voeren zij langs een
groot kampvuur, waarbij zich hon
derden mensen warmden. Die begon
nen te vechten, toen het bootje
.angs kwam. Zij wilden allen mee.
Totdat een schipper uit Bruinisse er
met een roeispaan op los sloeg, en ue
jongeren plaais maakten voor de
vrouwen en kinderen.
Help. help
De Jonge Johannes meldde al
gauw, dat te Ouddorp niets was ge
beurd, maar een half uur later, toen
hij verder gekeken had, brulde de
schipper voor zijn microfoon om hulp.
De Vriendschap had ondertussen
Wemeldinge. waar niet veel was ge
beurd .verlaten en reisde Stavenisse,
St Jansland en Ooltgensplaat af.
De centrale post, eerst de Neeltje
te Hansweert, later de Jacob te Zie
rikzee, deed allerlei oproepen. Zelfs
ging er een vraag om babykleertjes
uit, want op een coaster, die ook al
op verzoek van de Neeltje naar Zijpe
gekomen was, schonk een geredde
vrouw het leven aan een kind.
Er werd drinkwater gevraagd en
Breskense bottertjes brachten het. De
schippers bestelden rubber boten voor
OoSterland, brood voor Bruinisse (al
lebei uit de lucht), medicamenten,
voedsel, enz. enz. Hun stemmen waren
niet van de lucht. Dag en nacht
gingen de aanwijzingen, waarschu
wingen en de hulpkreten door.
Via hun radio deden zich. burge
meester en waterstaatsingenieurs
horen, later ook de mlitairen. Zij
zijn het grote contact geweest, dat
zich onderscheidde door de snelheid
en de moed,, waarmee het werd ge
legd.
Prachtig besluit
En zij vonden daarbij nog de tijd
om zelf de mensen uit de bomen en
huizen te halen en de kachel van hun
kajuit te stoken voor hen, die stijf
en stom van de kou waren.
In Urk, op die beslissende
Zondagmorgen, hebben de vis
sers een besluit genomen,
waaraan Nederland op dat
ogenblik schreeuwend gebrek
had: het besluit om het nood-
gebied stelselmatig en tot in
het hart te gaan verkennen en
bestrijken.
Dat zij het zo snel hebben
gedaan als hun maar mogelijk
was, heeft ongetwijfeld de hele
reddingactie bespoedigd en
ljonderden de dood bespaard.
Cn„auiiJare iiu.p neooen de heiicop-
tères verleend. Zij brachten post,
hulp, medicamenten en haalden
mensen af. In Ooltgensplaat kwam
dit hef schroef vliegtuig de dringend
nodige medicamenten brengen.
Een officier van de Rijksluchtvaart
dienst was de overbrenger. Hier ziet
men hem aan de mannen van de
Rijkspolitie van Ooltgensplaat een
doosje met medicijnen overgeven.
Even is er contact met de buiten
wereld. Dan stijgt de helicoptère
De Amerikaanse president Eisen
hower heeft een kabinetscommissie
ingesteld, die plannen zal maken voor
de hulp aan door watersnood getrof
fen gebieden in West-Europa.
Het comité, waarvan de minister
van buitenlandse zaken John Foster
Dulles voorzitter is, zal nagaan in
hoeverre actie van het Amerikaanse
Congres nodig is. Het zal nauw
samenwerken met het Amerikaanse
Rode Kruis.
Verantwoording van op 5 Februari
bij De Arbeiderspers voor het Ram
penfonds binnengekomen bedragen:
P.v.d.A., Warmond ƒ15: A. V. te
Leeuwarden ƒ10; A. de J., Leeuwar
den ƒ5; A. T., Leeuwarden ƒ40; H.
B„ Leeuwarden 25: V. E. G. B.,
Arnhem ƒ200: A.P -bezorgers, Arn
hem ƒ135,21: K„ Arnhem ƒ10; v. S.,
Arnhem ƒ10; A.P.-bezorgers Al
melo ƒ9.
Amsterdam: Klaverjasclub Arbei
derspers ƒ150; K. 20: N.N ƒ17,15;
Kaartclub Valerius ƒ35; Agent A. P.
Geleen ƒ5; L. ƒ200; B. ƒ10; S. ƒ5;
O. ƒ5; J. ƒ10; B. ƒ5: S. ƒ10; T.
ƒ2,50; M. ƒ10; H. ƒ50; B. ƒ2.50;
B ƒ100; Kerkhoven ƒ7.50; T. ƒ5;
A.P.-bezorgers wijklokaal K ƒ10; K.
25; M. ƒ10, De B. ƒ100; H. ƒ10;
L. f 50; T. 25; S. ƒ2,50; B. ƒ5;
B. ƒ10; Vacantiepot ƒ20; G. v. A.
ƒ20; A. M. ƒ10; Ziekenpot Verkeers
politie ƒ100; J. A. ƒ2,50; M. de B.
ƒ5; Z. ƒ15; Nederlandse Opera Club
ƒ75,63; E. H. ƒ5; P. R. ƒ5; Fam. B.
ƒ10; Vlucht Kullaberg 57,75: R.
25; H. F. H. ƒ10; J. P. B. ƒ25;
N. N. ƒ1,25; T. de B. ƒ5: L. W. V.
ƒ10: F. v. V. ƒ20; J. L. ƒ5.
(Van een onzer verslaggevers)
Om drie uur Donderdagmiddag stond ik nog bij de sluizen
van Wemeldinge. Om vijf uur al kroop het schip, dat me mee
nam, over de modder de haven van Bergen op Zoom in. Om half
zeven reed een diesel-electrische trein me weg van het front,
richting Den Bosch.
„Het front". De vergelijking is niet nieuw meer. Radio-repor
ters en journalisten gebruiken het woord voortdurend en
eerlijk gezegd ik zou geen beter kunnen vinden om uit te
drukken hoe daarginds de situatie is en hoe je je voelt, wanneer
je weer in het binnenland komt.
Vier dagen en drie nachten ben ik
weg geweest. Het lijkt oneindig veel
langer. Dat komt, doordat bij dat
werk in het verdronken land, waar
geen rusturen meer bestaan voor
niemand! waar alleen zoveel ge
slapen wordt als absoluut noodzake
lijk is om weer vérder te kunnen, het
begrip voor tijd volkomen vervaagt.
Het is er „front". En men kan dit
gerust letterlijk opvatten. Er is pre
cies hetzelfde heen en weer rijden
van militaire colonnes en Rode-
Kruïs-auto's als in oorlogstijd.
Het is militaire politie, die het
verkeer regelt. Het is weer de jeep,
die het meest geliefd en beslist ook
meest practische vervoermiddel is.
wanneer je niet beslist, door water
moet dat te diep is voor de motor.
Bergen op Zoom. dat zelf gespaard
bleef, hoort bij dit front, al vertoont
deze stad alle kenmerken van het
„even achter de linie" liggen.
Met ook de verschijnselen van
dien. Met al weer! de mensen,
die door de druk der omstandighe
den zeer tijdelijk worden opgeblazen
tot ver boven hun geestelijke stand
en daar voortdurend blijk van geven:
de druktemakers. Maar ook: de zwij
gende, onvermoeibare helpers van
behoeftigen. Verpleegsters, chauf
feurs. dominees en meisjes van veer
tien jaar af, die soms blaren op hun
handen hebben van het broodsnij-
zijn er
Eiergerecht geivoon
Wanneer je dan uit dit gebied
komt en plotseling weer een* trein
vindt, die precies op tijd rijdt, kell-
ners, die het helemaal niet vreemd
vinden een eiergerecht te serveren
alleen zieken krijgen in Zeeland
eieren wanneer je weer op de nor
male tijd avondbladen van dezelfde
dag kunt kopen, dan vind je dat
zelfs na maar vier dagen en drie
nachten vreemd. (Al wen je er na
tuurlijk gauw aan.)
Weer terug in de „normale" we
reld
Ik heb me afgevraagd zo nuch
ter mogelijk wal er, nu ik even
afstand heb kunnen nemen, achteraf
het diepst in mijn gedachten staat.
Het zijn niet de doden, die door het
water dreven, al was het gezicht
dé&rvan verschrikkelijk.
Het scherpst is wel het beeld van
een klein meisje, dat op een schip
naar het achterland werd gebracht,
dat geen vader en moeder meer had,
dat zeeziek werd en daarom, ondanks
de ijzige regen en wind, op dek ge
bracht moest worden. Het was of in
het gezichtje van dat kind, een vol
komen blauw, verkleumd gezichtje,
alle ellende tegelijk van deze ramp
spoedige dagen verzameld was.
Het is nog veel en veel te vroeg
om het juiste beeld van de ramp te
kunnen overzien. En waarschijnlijk
ook om te zeggen dat sommige din
gen niet klopten.
Geivone mensen
Maar één ding durf ik toch wel
zonder voorbehoud neerschrijven: zo
ooit, dan is nu gebleken dat in nood
situaties als deze het de gewone
mensen zijn, die het spits afbijten en
die kalm en hard weten wat gedaan
moet worden.
En met „gewone mensen" is letter
lijk bedoeld wat er staat. Polderwer
kers, chauffeurs van trailers, solda
ten en korporaals en sergeants (waar
mee geenszins beweerd wordt, dat er
geen tientallen officieren waren die
heldenwerk deden), klerken van een
Een groot aantal verslaggevers
van ons blad werkt natuurlijk op
het ogenblik in de noodgebieden
van Zeeland, Brabant en Zuid-
Holland. Af en toe komt er een
terug in Amsterdam om meestal
na een paar uur slaap weer te ver
dwijnen. Zo arriveerde er gister
avond laat een, die uit Zeeland
kwam. Hij geeft hier een korte
impressie.
VJ
gemeentesecretarie en niet te verge
ten de schippers van kleine boten.
En ten slotte: groot is het- medele
ven in heel de wereld. Krantenver
slagen. film-journaals en foto's ge
ven een zo goed mogelijk beeld van
de enormiteit van deze ramp. Maar
de beste verslagen, foto's en repor
tages moeten ver, heel ver achter
blijven bij de grauwe onmenselijke
werkelijkheid.
De Finse regering heeft Vrijdag
besloten twaalf prefabricated huizen
naar Nederland te sturen alsmede
hout, hardboard en mijnstutten. De
officiële Finse hulp beloopt een waar
de van 800.000 gulden.
De financiële commissie van het
Finse parlement nam dit besluit met
instemming van alle partijen, behalve
de communisten. Het initiatief werd
genomen door de minister van sociale
zaken, de socialist Voini Leskinen.
Nu de onmiddellijke evacuatie
uit de getroffen gebieden ten
einde loopt, is alle schepen die
niet onmiddellijk aan de
evacuatie deelnemen, meege
deeld, dat ze naar huis kunnen
gaan.
Overweldigend zijn de cijfers van
de prestaties, die de vliegtuigen en
helicoptères verrichten. Alleen al
gisteren tussen twaalf en zes uur
's middags wierpen de toestellen
135.300 zandzakken, 405 paar rubber
handschoenen, 1603 paar rubberlaar
zen, 10 ton veekoeken, 47 zakken met
brood, 14 containers met levensmidde
len, '20 jerrycans drinkwater, 15 pak
ken hooi en een onoemelijke hoe
veelheid andere zaken, waar we
slechts een greep uit kunnen doen.
rubberpakken, veldtelefoons, baby
voeding, medicamenten etc.
De districtscommissaris voor het
Rode Kruis van Brabant, luitenant-
generaal A. G. J. van der Kroon,
heeft er zijn grote bewondering voor
uitgesproken, dat de „keiharde bewo
ners van West-Brabant en Zeeland"
zich zo groots hebben gedragen bij
de hulpverlening.
Daarbij bleek, dat evacuatie en het
verlenen van materiële hulp tot de
voornaamste werkzaamheden behoor
den veel belangrijker werk bij
voorbeeld dan de hulp aan zieken,
die uiteraard ook niet werd verwaar
loosd.
Het Rode Kruis werd en wordt nog
in dit werk bijgestaan door niet min
der dan 12.000 militairen van de
Nederlandse land-, lucht- en zeemacht
Ook dit weekeinde zullen hulpactie
en evacuatie onverminderd doorgang
vinden. Men moet van de dagen zon
der wind zoveel mogelijk gebruik
maken om de dijkgaten provisorisch
te herstellen en de nog afgesneden
gebieden te provianderen.
