Zonder hulp van techniek een helse ramp DE LAATSTE DAG VAN S SCHOUWEN j 's-Gravendeel: vlasoogst verloren HET VADERLAND 9 ZATERDAG 7 FEBRUARI 1953 Vissersvloot - ducks - helicopters - radio Mensen weigerden gered te worden (Van een onzer verslaggevers) Een overvloed van hulp heeft de rampzalig getroffen bevolking van Schouwen-Duiveland niet mogen redden. Uw verslaggever was van nabij getuige van het grootscheepse hulpbetoon, dat bijna de gehele Nederland se vissersvloot leverde, van de steun der doortastende Commandotroepen, het reddingswerk van de helicopters en het opereren van enige tientallen Amerikaanse amphibievaartuigen, de z.g. ducks. Maar al deze steun kwam «igenlijk te Iaat. Men heeft vele verkleumde mensen gered, die de dood door kou nabij waren. Maar in de voorgaande dagen zijn te velen, die zich bij de eerste aanval van het water gered hadden toch nog het slachtoffer van de overstromingen geworden. Te Bruiniisse kwam een jongeman op een vlot binnen, waarop hij en zijn ver loofde zich na de vloed in veiligheid hadden gebracht. Een naoht lang had hij voortgedobberd met het ontzielde lichaam van het meisje voor zich. De vader van een gezin met vier -kinderen zag in twee dagen zijn vrouw en kinderen naast zich van het dak krachteloos in het water verdwijnen. 'Wij waren om half twee Dinsdagnacht aan boord van de Sch. 12, Koningin Wiibelmina, toen de noodzender Jacob het verzoek deed op .te stomen naar Brui nisse of Brouwershaven. Daar zaten nog mensen achter de dijk. De Sch 12 voer met de Sch 10, 38, 62 en SI 49 op dat moment in concooi door het Volkerak Naar schatting zou het nog vier uur du ren voor wij aan de directe hulpverle ning konden beginnen. Zwijgzaam had een handjevol Scheve- uingers de kotters uitgeleide gedaan, die zo volmogelijk waren geladen met voed sel, kleding, dekking, kolen en stormlam- pen. Er was'n wieg bij de lading. Hetcon- ,vooi voer over de Nieuwe Waterweg. Dat is binnengaats, maar zover het oog reikte zag men slechts water. Wij kwa men de eerste boot met evacué's tegen in het Holandsch Diep, waar het bij het aanbreken van de dag bijzonder druk was, Wij zagen vissers uit bijna geheel Nederland, luxe-jachten brachten hun lading en Engelse en Nederlandse Marine-eenheden waren ter assistentie aanwezig. Het was een diepe teleurstel ling, dat het voedsel en de kleding niet terstond kon worden uitgereikt. De situ atie op Schouwen-Duiveland was der mate kritiek de binnendijk bij Brui- nisse was doorgebroken dat de gehele bevolking jnoest evacueren, zodat er nauwelijks mensen waren aan wie de hulip op dat moment ten goede kon ko men. De vluchthaven zat vol met kotters en loggers zowel uit lerseke als uit Urk zijn Maandagavond in Bruinisse aange komen en hebben sindsdien mensen ge red of lijken geborgen, en zij deden nog nauwelijks iets anders. Men kwam al tijd nog wel ergens een man in een nat pak met gloeiende ogen en gebarsten lippen tegen. De dood ontfutseld Toen pas goed duidelijk werd, dat Duiveland van het begin af praktisch geheel onder water had gestaan, heb ben acht Engelse en Amerikaanse heli copters de geisoleerde bewoners uit hun huizen gehaald. Dinsdagmiddag om twee uur was de radioverbinding geheel ver broken, maar ook hier bracht een he licopter uitkomst. Dagenlang zwermden zij uit. Op een klein stukje dijk brachten zij de buit, die zij de dood ontfutseld hadden: door en door verkilde mensen met de verlegen glimlach soms, waarvan men niet kon zeggen of die het geluk van. de redding of de doorstane angst weerspiegelt. Eni ge grote helicopters waren dicht. An deren hadden twee brancards met een plastic kap over het hoofd van de ge redden. Voor de steigers lagen Woensdagmor gen vroeg de boten, in de rij, die als hospitaalschip konden fungeren en de evacué's met honderden tegelijk naar Rotterdam brachten. Wanneer de mensen eenmaal in veilig heid waren moest meestal de dokter rondgaan met een kalmerend middel. Een begroeting van kennissen kreeg iets spookachtigs. De mensen reageerden niet i goede, normaal. Zij vroegen wel naar familie leden, maar vreesden het antwoord, en hoe dit dan ook mocht luiden, het drong toch niet tot hen door. Er waren wat zieken op de schepen, dat wil zeggen, dat deze geur van half vergaan vee hing. Maar ondanks het evacuatiebevel en ondanks de dreiging van een gevaarlijke nacht wilden deze mensen niet mee. Argumen teren was zinloos. Men kan slechts ver moeden. dat de ervaringen in de oorlog hier beslisten. Toen verlieten deze men sen hun huis en bleek achteraf, dat dit niet strikt nodig geweest was. Bij hun thuiskomst was toen het gehele bezit geroofd. De ducks zouden nog een keer terug keren om wat goederen van geëvaoueer- den te halen en eventueel ook de ach tergebleven mensen mee te nemen. Zo heeft de moderne techniek, die In oorlogstijd zijn sinistere rol speelt, met dezelfde middelen zich dienstbaar ge maakt uitsluitend aan het redden van mensen in levensnood. Het is een strijd met de dood geweest, waarin de uren geteld waren en de helpers een achter stand van enige dagen hadden. Maar met dankbaarheid! zijn wij er getuige van geweest hoeveel mooie overwinningen nog werden gemaakt. Een helse ramp zou over het land gegaan zijn, als wij het zonder die techniek hadden moeten stellen. ZIER1KZEE. (Luchtfoto ANP-foto). Vlucht uit verdronken land (Van een onzer verslaggevers) Uit de grauwe luchten boven het ondergelopen Bruinisse dalen met klapperende wieken de hefschroefvliegtuigen. Over het jammerlijk ver dronken Duiveland brengen zij de slachtoffers van dit onmeedogende watergeweld naar de kant van de haven, waar artsen, verplegers, voedsel, droge kleren en warmte hen wachten. Van de diepste ellende, de grauw ste verlatenheid komen zij, dank zij deze buitenlandse luchtbrug, in de eldoende omgeving van diep menselijke steun en hulp. koorts niet meer konden staan. Hoeve- len nog met longontsteking rondlopen liet zich alleen maar raden. Dinsdagmiddag zaten nog ongeveer Laag over het water naderen drie he licopters. De eerste daalt bij het witge kalkte H-teken, dat het kleine landings terrein aangeeft. Nog voor de kleine van de I wielen de grond raken, heeft een stevige Amerikaanse helicopters, die Franse en Belgische militairen, de rustige hulp van de ijzeren kerels der commandotroepen, de radio berichten die ook hier door- en Enkhuizen met jachten en Rijn aken. Marinevaartu.gen voeren af en aan. Onderweg kwamen wij de Piet Hein nog tegen. Sterke staaltjes van commando's Bij Bruinisse op de dijk en een stuk land van ongeveer 100 meter diepte zwaaide de commandant van het Korps Commandotroepen, luit.-kol. T. Beets, de scepter. Zonder enig ander onderdeel te kort te willen doen, kan men wel zeggen, dat de „groene baretten" uit Bergen op Zoom zich bijzonder onderscheiden heb ben. Zij hebben Nieuw-Vossemeer Zon dag geëvacueerd onder omstandigheden, die elk ander zouden verontschuldigen voor een mislukking. Er waren roeibo ten zonder riemen, maar overste Beets wist met touwen over een dijkgat een gier,pont te improviseren, die tientallen het leven redde. Toen een boot omsloeg, vingen bij wijze van spreken de com mando's de drenkelingen uit de boten op. De commandant ontzag zichzelf het minst. „Wij zijn ook gewone mensen' zeggen deze militairen, „maar door de training zijn wij alleen veel harder". Zij hebben de verwachtingen op dit punt niet beschaamd en in de gehele omge ving gaat de mare van hun doortastend optreden. In de schaarse pauzes tussen bet werk weet ieder te vertellen, dat de commandotroepen drie aasgieren, die op roof uit waren, hebben neergeschoten. Tegenover een hoge militair in vol naat, die het in zijn hoofd haalde om met roeiboten ergens vee te laten halen, moet overste Beets, die mensen in nood wist, gezegd hebben: „Als ik mijn on derscheidingen droeg zou ik wegzinken. En die boten ga ik zelf halen om de men sen te redden". Dat is een verhaal, misschien niet meer waard dan een legende, maar juist die legendevorming getuigt van de grote rol, die de Commandotroepen spelen. Zij 5500 mensen bij Bruinisse in het water. Toen was al een colonne van 68 Ame rikaanse ducks" in Breda, waar zij op benzine moesten wachten. Via Steenber gen zijn zij naar het rampgebied gegaan, maar daar kwamen zij door het opont- houd en doordat rij ondanks het ver,an- rCkëïï pen van de hemanninp riirent. aan de J groen-baret soldaat de deur opengerukt dri ov„ hu, Zweden Frank. en tilt er een, in een deken verpakt kind uit. Daarna komt een tweede kindje. Hl*. I»r»e' en vele andere landen. Dat vervolgens een, oude man die zo ver- alles maakt het leed nu iets lichter, iets gemakkelijker te venverken. Daar in het Noordnederlandse Kort- gene, de Walcherense Sloe-polder, bij Kruiningen en Krabbedijke waren wij de enige vreemdeling, alles werd ge daan met de tigeni mensen en de eigen, aak gcbrek.^i'te middelen. Hier zijn meer vreemdelingen dan Duivelanders en ieder cijfert zichzelf weg om de onge- lukkigen te helpen. Door het verdronken land Er komt steeds meer hulp; in lange rij arriveren de amphibie-vaaifuigen der Amerikanen. Een tijd daarna gaan we met een dezer voer-vaartu-igen de pol ders in. Recht vooruit Oosterland, rechts Sint Jansland, links Nieuwerkerk met de stompe kerktoren en de stille molen. Dit is de tweede keer dat we vandaag Nieuwerkerk zien, De eerste keer vanaf de Ierseker kotter die ons naar Bruinisse bracht. Toen zagen wij het dorp vanuit de zee, want de dijk is daar over vele honderden kilometers weggeslagen en Nieuwerkerk lag daar, of het door een wonderhand midden in de zee was neer gezet. Hier kan men zien hoe geweldig de kracht van de zee kan zijn. De dijken zijn hier niet alleen stuk- geramd over kleine afstanden, maar sorru zo weggevaagd, dat men de indruk krijgt dat dit waterland nog slechts door enkele modderhopen is afgepaald. Het amphibie-voertuig gaat verder. In Oosterland moeten nog twintig mensen zijn. Er zijn er evenwel nog slechts vier, maar zij hebben onze hulp niet meer nodig. Evenmin als de zeventig andere doden, die we met de kijker een eind verder tegen de dijk zien liggen. Niets leeft meer in dit zwaar getroffen dorpje we gaan de weg terug die hetzelfde beeld biedt dat wij reeds zo goed ken nen, het beeld van tientallen kadavers, ineengestorte huizen, gekantelde auto's, beslijkt meubilair. Bij een viersprong zit in het café „de blauwe keet" een witte poes voor het raam en als we het erf oprijden, slaat een hond aan. Even later zijn beide dieren gered en gaan zij mee naar de veilige droogte. De helicopters zoeken de omgeving nog af. Het duister begint te vallen, de ducks, de vliegtuigen, de bootjes van de Marine, alles keert terug. Het werk is gedaan. In deze buurt is geen levende meer ach tergebleven. Langzaam vervaagt de grote watervlakte in het duister, Morgen wacht het nieuwe werk van het bergen der doden en der cadavers. Dwars door het water lm de vooravond varen we met de veerboot naar Sint-Philipsland. Overal steken zoeklichten hun felle stralen de lucht in. Een kletterende regenbui komt neer, de wind giert over de zee die weer schuimend gaat golven. Een hoge leger truck rijdt ons even later door het kleine geheel verdronken Sint-Philipsland. De weg staat tot een hoogte van ruim een halve meter onder water, maar de chauf feur trekt zich er niets van aan dat hij in het duister niet kan zien hoe de weg loopt. En weer krijgen we diepe bewon dering voor onze militairen, die hier prachtig werk verrichten en zich er zelfs niet van laten weerhouden ook door dit zwarte waterveld hun zekere weg zoeken naar het Brabantse land. Een uur daarna staan we in Steen bergen, waar overal in de étalages lich ten branden. Het is een vreemd gezicht, al die gloed nieuwe schone kleren, meubels, fietsen en andere voorwerpen te zien, die men dagen achtereen slechts vuil en nat, be slijkt en kapot heeft gekend. Hoe lang zal het duren, dat dit alles ook weer de glorie zal vormen van de bewoners van Schouwen of Beveland en hoe lang zal het duren, voor er weer een lach komt op hun gezichten? Evacuatie met een duck. stijfd is door de koude, dat hij op een brancard moet worden weggebracht naar een der hospitaalschepen. Het kleinste kind huilt hard en erbarmelijk, het andere is stil, onnatuurlijk en bijna gen van de bemanning direct aan de slag te gaan in de naoht niet door kon den rijden, pas gistermiddag aan. Twee ducks" die vooruit gegaan waren had den het terrein verkend, zodatde co lonne zich na aankomst vrij vlug over het eiland kon verdelen. Het is wel jammer, dat er blijkbaar aan de coördinatie van de hulpverlening voor dit gebied zoveel moest ontbreken. Veel hulp kwam te laat en slechts door improvisaties op het laatste nippertje kon men dan nog voorkomen, dat de steun niet volledig geconcentreerd werd op belangrijke punten. Duitse soldaten De „dueks" stonden onder commando van een Amerikaanse majoor. De chauf feurs en hun helpers waren Duitsers, voor het merendeel uit Oost-Duitsland, die een soort dienstbetrekking bij het Amerikaanse leger vervullen. De voertuigen voldeden uitstekend. Hoewel de situatie bijzonder moeilijk was, doordat het water te laag stond om varen, maar de voertuigen toch -gemak kelijk van de weg afgleden wat ook meermalen gebeui-de sloegen zij er zioh toch wel doorheen. Met behulp van de helicopters werden zij na-ar de dor pen gedirigeerd, waar nog wat mensc.n zaten. Zo ging onze colonne naar Nieuwer kerk. Een handje vol mensen was hier bijeen in de kerk, waarin de penetrante schepen welke te hulp zijn gekomen die wangen en de holle angst-oogjes. Als de soldaten van het landingsterrein weg lopen, daalt de tweede helicopter, waar direct een vrouw uitspringt. Op pantof fels, de haren los in de wind wapperend, rent zij achter de twee soldaten aan en buigt zich over haar kind. Twee nachten en een dag was zij met de beide peuters en haar oude vader op de kille tochtige zolder van haar huisje, daarna zaten zij een halve dag op de helling van, een kletsnatte kleidijk, tot de helicopters daalden en hen meenamen. Waar haar man is, weet zij niet. Misschien ergens •eilig op een schip, of wellicht daar, op de brancar die door vier soldaten wordt gedragen naar de richting het schip waar de doden worden ge borgen Na drie dagen leed verhardt men on willekeurig iets. Daar is een jonge man, die met zijn gestorven verloofde op een luik kwam aandrijven en die met een shock moest worden weggevoerd. Er is de vrouw die vertelt hoe zij haar man met de baby in de arm uit een boom zag vallen en in het water verdwijnen. Er strompelt de jonge boer met zijn jongste kin-d in de arm, waar hij twee dagen mee op het dak van zijn hoeve zat. Zijn vrouw en drie andere kinderen zag hij een voor een bewusteloos weg vallen in de dood die beneden wachtte. In lange rijen trekken de slachtoffers voorbij, ieder met zijn eigen diep ellen dig verhaal. Maar de eentonigheid hier van en deze hele omgeving van de diep ste ellende werkt heel spoedig verhar dend op het gemoed van ieder mens. Er is echter ook veel goeds te zien, dat 't hart verwarmt. Die vele vele tientallen Ophalen van kadavers MEDELEVEN VAN KERKELIJKE ZIJDE Ook de kerkelijke genootschappen en godsdienstige instellingen betuigen hu- medeleven met de ramp die Nederland heeft getroffen. Ook zij willen de hel pende hand bieden op de allereerste plaats met de geestelijke kracht van het gebed. De moderator van de Kerk van Schot land heeft het volgende telegram gezon den aan de praeses van de generale synode der Ned. Hervormde Kerk: „In het gemeenschappelijk lijden, dat ons thans getroffen heeft door de verwoes ting van de watersnood wil ik u, hoog eerwaarde heer, verzekeren van het medeleven en de voorbede van heel de Schotse Kerk". De Evangelische Gesellschaft te Stutt gart heeft telegrafisch aan de generale synode der Ned. Hervormde Kerk ver zocht om mede te delen, op welke wijze zij kan helpen in het lenigen van de nood van de slachtoffers van de waters nood. Op aansporing van de wnd Hoge Com missaris van Indonesië, mr Susanto Tir- toprodjo, zal de Mohammedaanse raad in Nederland op Zondag 8 Februari a.s., te 12 uur een bidstond houden op de resi dentie van de hoge commissaris, „Backershagen" te Wassenaar, voor de slachtoffers van de ramp. Aan de vertegenwoordigingen van Pakistan, Perzië, Egypte en Turkije zal het verzoek worden gericht om deze bidstond bij te wonen.

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 5