Amerikaanse duck (met Duitsers) koerst over Schouwen Voorrang voor emigranten uit noodgebieden Boerin weigert TIENGEMETEN te verlaten Bijna 17 millioen voor Kampen fonds VIJF OVERWINNINGEN Takelwagens snijden hart uit Zierikzee Vijfhonderd Bruinissers gaan niet weg doeli blijven de dijken herstellen FIJNAART EN HEININGEN Schade geraamd op meer dan 5 millioen Alle mensen bleven op dit eiland gespaard „We kunnen niet vlug genoeg beginnen met herstel" P.N.E.M. SCHONK EEN TON Bureaux staan altijd open Staat zal kosten voor de reis zonodig bijbrokken 3 BRABANTS NIEUWSBLAD Zaterdag 7 Februari 1953 (Van een onzer redacteuren) ZIERIKZEE in het noodgebied Schouwen-Duiveland, Vrijdag - De klok van het protestantse kerkje van Oosterland sloeg half vier. Die klok slóeg, en behalve het verwoede kakelen van een stel kippen, samengedrongen boven op het hooi in een door drenkte, maar gespaarde boerenschuur, was dit het enige ge luid in de troosteloze leeggestorven Dorpsstraat van Oosterland. Driehonderd meter van me vandaan - ik kan hem boven de be stuurder van de Amerikaanse duck nog net zien lopen - sleurt een PTT-beambte een postzak achter zich aan. Op zijn laarzen sleept hij zich door het water, dat hier slechts een paar centi meters hoog op de dijkweg staat. De sneeuw jaagt een langzaam groeiende witte vlek op zijn zwarte uniform. De twee Ameri kanen en hun Duitse hulpkrachten wachten geduldig in de duck, die merkwaardige combinatie van voer- en vaartuig. De postbeambte komt naderbij. Een Duitser pakt de zak met rood- wit-hlauwe band aan. De overigen hijsen de man in de duck. Haast geruisloos koerst de amphibie verder. Een week geleden.... Dit, deze watervlakte,- die twee rijen woningen omklemd houdt, was een week geleden nog een rustig Zeeuws dorpje. De wagen maker, zijn houten materiaal drijft nu door de verlaten werk plaats, timmerde er aan de boerenkarren, waarvan de ijze renvelgen nu staan te roesten. In dat winkeltje daar kwamen de Oosterlandse kleine jongens en meiskes op hun klompjes bood schappen doen. Nu drijft er de koopwaar langs en over de toon bank en wat toen, een week pas geleden, een deur was, is nu een vormloze plankenverzameling. Eén week! Van welke kant het water hier gekomen is? vraagt de Amerikaan, die naast me op een kist met conserven- bussen zit. Ik wijs hem in de verte de dijken, waarvan de plompe onderbreking, geschapen door het watergeweld, sinds Za terdagnacht het Schouwense landschap markeert. En hoe hoog het hier al gestaan heeft? De grenzen tussen nat en droog zijn op de muren getrokken. Het water heeft hier tot halverwege ■de ramen gereikt, maar een eind verder klotste het tegen de dak goot aan. De Duitse bestuurder aarzelt aan het eind van de Dorosctraat. Links of rechts? De Amerikanen hebben hun arm al naar rechts gestoken. We zullen Nieuwerkerk zien te bereiken. Postzak zonder post Het sneeuwt ook in Nieuwer- kerk. Toen we, na in St Philips- land te zijn overgestoken, Zijpe passeerden, begon het. De sneeuw maakte deze tocht over Schou wen nog triestïger. De PTT-man. die een plaatsje in de duck naast een Duitser heeft, vertelt: „Ik ben Dinsdag al geëvacueerd. We hebben het er eigenlijk niet slecht afgebracht.want boven het leven gaat toch niets. Ik heb' in die postzak wat kleren zitten en spullen van mijn vrouw. In Oosterland kregen we niet de eerste klap. maar toch zjjn er mensen verrast. Er zijn ouders, die al drie dagen naar hun kin deren zoeken. Twee helicopters zoeken hoven Nieuwerkerk naar moeelüke een zamen. „Er zijn geen mensen meer op de daken" legt de Ame rikaan me uit. Maar hij vertelt er meteen bij, dat hlï Donderdag in Bruinisse een woning is moe ten binnendringen, die alleen maar verlaten léék. Op een zol derkamertje lag bewusteloos een jochie van negen jaar Dé ouders hadden het kind in de steek moeten laten. Ducks waggelen ook bij Ouwer- kerk (ruim honderd vermis tentegen de verbrokkelde dijken. In het voorste huis van het dorp hangt een man boven uit het raam. Een andere duck heeft hem hier afgezet. Hij heeft nu een voorraad eieren in grote kisten klaargezet. De militairen springen van de wagen en ik hijs met hen de kisten in de due. A!s de eieren geborgen zijn duikt de Ouwerkerker binnen. Met vier druipende jassen en mantels verschijnt hij weer voor het raam. Ook dié vracht gaat in de duck. Zierikzee Zierikzee komt in zicht. Er staat méér water op de weg. Moeten we rijden of varen? Een duck, waarboven het groen van ae Commando-baretten zicht baar is, passeert ons spetterend. Een groepje vluchtelingen met bonte pakken, waarover een 'nond lang uitgestrekt ligt, hurkt tegen de wand. Een Commando deelt voedsel uit. En dit was nu Zierikzee. „Heb je er je hart verloren?" zullen de collega's me straks misschien vragen. Je hart! Het krimpt in een bij de aanblik van deze stehone oude stad, uiteengesla gen door het geweld van de vloedgolf. Och, het is er nü nog druk. In de haven wemelt het van de schepen, grote en kleine, door de straten rijden vracht wagens af en aan, een Rode Kruis-vlag wappert van een niet vernield en nog droog huis. Tussen twee huizenhoge bergen met zakken zand komen twee Nederlandse soldaten met twee kalveren aan. Die moeten naar een boerderij in Bruinisse, waar nog meer koeien gestald staan. En of we ze maar in de duck willen laden. In het „achteron der" worden de beesten vastge maakt. Bij de kisten met eieren en naast de benzineblikken. Er trekken nu wonderlijke trans porten door het/Zeeuwse ^laneiL Het halve huis mee Uit het hart van Zierikzee snijden Amerikaanse takelwa gens de puinhopen weg. Aan een neergestort dak wordt een haak vastgemaakt. De modder sputtert even tegen als de wa gen begint te slepen, dan wen telen de wielen en achter de sterke auto komt het halve huis mee. Er breken planken en bal ken af, die meteen wegdrijven en een ledikant blijft achter een stenen paaltje haken. Studenten helpen een oude man in hoge vrachtauto en een M.P. ordent het verkeer. En steeds maar dat water. Water. Nu is het eb en de grijze gerimpelde massa ligt bewe gingloos tegen de huizen ge drukt. Maar straks als de vloed komt! Buiten Zierikzee werken hon derden al aan de dijken. Zak ken zand van alle kleuren en vormen worden gelost. Waar voor zouden die balen bestemd zijn geweest als er géén nood lotsnacht van 1 Februari over Zierikzee was gekomen? Vliegtuigen komen laag over het stadje. Alleen de Amerikaan kijkt even. Is het een Fransman of een Dutch vraagt hij me. Ik moet hem de kentekens uitleg gen. De postbeambte presen teert sigaretten. En een van de kalfjes probeert bij de eierkis- ten te komen. Zo rijden we naar Bruinisse. Commando's in actie Het oesterdorp is nog aan het evaeuëren. Hier doen de Com mando's weer het zware werk. Zoals Zondag in Fijnaart, Maan dag in Nieuw-Vossemeèr en nu al vier dagen qp Schouwen. Ze inspecteren huis voor huis. Vrouwen en kinderen zijn er In Fijnaart en Heiningen heeft men vandaag een eerste voor zichtige raming gemaakt van de in deze gemeente aangerichte schade. Het totaalcijfer van de in deze gemeente aangerichte schade wordt becijferd op een kleine vijf millioen gulden. Hierbij is niet meegerekend, de schade aan cultuurgrond en het daarop reeds in gezaaide gewas. De schade is als volgt gespe cificeerd: 59 vernielde huizen (590.000 gulden), 15 vernielde boerderijen (450.000 gulden), 120 zwaar beschadigde woningen (240.000 gulden), 2 beschadigde scholen (30.000 gulden). De schade aangericht aan huis raad en inventarissen is geschat op 1.200.000 gulden. Het aantal stuks vee. dat is verdronken be draagt ongeveer 3.000, voor een waarde van 2.500.000 gulden. Er zijn in deze gemeente on geveer 729 woningen, die min of meer ernstige waterschade heb ben opgelopen. Bezoek Met een helicoptère heeft ir Peters, hoofd technisch ambte naar van de Waterstaat vandaag een vlucht gemaakt boven Fij naart en Willemstad. Hij was vergezeld van de secretaris van het waterschap de Ruygenhill, de heer Nijhoff. Zij maakten een landing in de tuin van de pastorie Van de Ne derlands Hervormde pastorie in Fijnaart en ook op vier andere plaatsen. niet veel meer, maar ook de mannen mogen niet allemaal blijven. Ze worden in de vracht auto's gehesen en naar de sche pen gebracht. Ik zie de gezich ten van deze mensen. Haast zes dagen hebben die de waterel lende meegemaakt. De verwoes tingen die ze in uiteengerukt Bruinisse zien, zeggen hun niets meer. De angst in hun ogen is gemengd met onmannelijke ge latenheid. Zo 'demoraliseren de elementen een volk.... Vijf honderd Bruinissers zullen met de burgemeester achterblijven. Boven op een dijk gaan ze voorlopig wonen en op de zol der van het gemeentehuis krijgt ook een groep „huisvesting". Samen zullen deze mannen de dijk helpen versterken, de bin nendijk, want de buitendijk heeft het hier gehouden. Daarom was het zo'n bedrie- gelijk gezicht, toen we het Zij pe overstaken; een ongerepte dijk met daarboven 'het vrien delijke wit en rood en geel van de daken, en het torentje van net gemeentehuis van Zijpe. Pas toen onze duck over de dijk kroop, drong weer heel erg de zekerheid door, dat ik nog in 't hart van het nGodgebied was.. Vriend en vijand De ijspegels hangen aan de dakgoten van Zijpe, als de duck naar de overkant vaart. Het sneeuwen heeft opgehouden, maar de kou wordt doordringen der. Ik hurk bij de Amerikaan, die me laat proeven van zijn rantsoen: warm eten, dat vóór het busje open was, uit een ijs kast leek te komen. De betonweg over St Philips- land staat onder water, maar de oranje koppen, waaronder ik witte paaltjes weet, geven de breedte van het wegdek aan. Bussen uit Roosendaal en St Willebrord staan bij de Slaak- dam, waar tientallen Brabantse arbeiders de zandzakken snel uit de legerwagens laden en ze te gen elkaar voegen tot een com pacte massa op de zwakke plek ken van de dijk. „De molen van St Annaland draait alweer" wijst de PTT-man, Rechts van ons, over de Eendracht, ligt het Op vele plaatsen maakt men goede vorderingen met dich ten van de dijken. Foto: Nog slechts een smal kanaaltje dal door het gat in de dijk stroomt moet afgedamd worden. Thoolse land met Stavenisse. Bij Nieuw-Vossemeer passeren we burgemeester Janssens, die aan ambtenaren van de Provin ciale Griffie zijn verdronken gemeente heeft getoond. Een ex cursie. waaraan een week gele den niemand zou hebben ge dacht. Een week geleden! Het blijft ons door het hoofd spelen. Tóen die rust, nü dood en ellende. Tóen nog vruchtbaar land, paraat voor de nieuwe oogst, nu alleen maar water en modder, een vieze massa, die na zes dagen nog dezelfde schrijnende indruk maakt. Vruchtbaar land, geslagen door de eeuwenoude vijand en vriend: het water. Aanbidding tijdens nationale rouwdag Morgen is het nationale rouiü- dag. Tijdens de middaguren zal in de kerken het Allerheiligste ter aanbidding worden uitgesteld. Zondag zullen in het gehele land de slachtoffers van de ramp, die ons land heeft getroffen, worden herdacht. Op die dag zullen de inwoners van Nederland ieder op hun manier bidden voor deze slachtoffers, zoals ook dit kleine meisje doet. KERKBOEKENEN ROZENKRANSEN De Katholieke Actie in het bisdom Breda doet een drin gend beroep op de parochies om zo spoedig mogelijk kerk boeken en rozenkransen in te zamelen ten bate van de katholieke geëvacueerden. In parochies waar geëvacueerden zijn opgenomen worden de Katholieke Actie-afdelingen verzocht deze onder de ge- evacueerden te verspreiden. De andere parochies zenden hun paketten aan het secreta riaat, Markkade 7, Breda. Wij zorgen voor verzending aan de evacuatiekampen. JOS VAN KAMPEN Directeur. TIENGEMETEN, 6 Februari (A.N.P.) Van de enkele van de 160 inwoners van het eiland Tiengemeten, die nog op dit bijna ge heel onder water verdwenen stukje land van acht kilometer lengte, zijn achtergebleven is mevrouw Kooman er een. Zij heeft hard nekkig geweigerd van bet eiland te evacueren. „Van regeringszijde hebben ze me verteld, dat hel hier onbewoonbaar is. Maar we heb ben het land nog en we zijn nog jong. Ik ga niet. Wij kunnen niet vlug genoeg beginnen met het redden van onze eigendommen uit de puinhopen en daarom zal ik blijven". Mevrouw Kooman weet nog niet .waar haar man en twee kinderen heen zijn gegaan. Zij weet echter dat ze in veiligheid zijn en dat vindt ze voorlopig vol doende. Wanneer de 38-jarige wouw uit het zolderraampje van haar onder water gelopen boerderij kijkt ziet zij op enkele reeds droogggelegen stukjes grond -4- alleen een troosteloze water vlakte. Zondag stond er nog' meer water,, maar desondanks is er toch niemand op het tus sen Overflakkee en Voorne- Putten gelegen dwergeilandje om het leven gekomen. Dit is grotendeels te danken aan de 58-jarige boerenknecht Piet Vos, die werkt op de boer derij van de familie Kooman, een jong boerengezin met twee kinderen. Vos voelde reeds Za terdag, dat er onraad op komst was. Voor hij 's avonds naar zijn bed ging, zocht hij eerst zijn baas nog even op, die met een gebroken been op bed lag. Ik ging naar hem toe en zei „Ik vertrouw het water niet", zo vertelt Vos. Daarom besloot hij voorzorgsmaatregelen te nemen. De wekker werd op twee uur gezet en toen die afliep trok hij onmiddellijk zijn bed uit om poolshoogte te gaan nemen. Op dat moment ontdekte hij, dat het water reeds in stromen het eilandje binnengutste. Er was geen tijd meer te ver liezen en onmiddellijk slinger de hij een aantal kreten de ruimte in, waardoor de dichtst bijzijnde families uit hun slaap konden worden gewekt. Op de tractor Er was geen tijd meer te ver liezen. Terwijl het water steeg renden de dochtertjes van Koo man 12 en zeven jaar oud langs de dijk naar een aan grenzende boerderij, 'die pas kortgeleden gereed is gekomen. Dat huis werd de redding van het gezin Kooimans en een twaalftal buren. DEN HAAG, 6 Febr. (ANP) Het stemt tot verheugenis te con stateren hoe allerwege in ons land beseft wordt, dat de enorme te lenigen nood ook enorme bedragen vergt. In alle kringen van ons volg spant men zich met grote geestdrift in het millioental van het Rampenfonds zo snel mogelijk te doen stijgen. Particulieren, arm en rijk, verenigingen, groot en klein, alles en allen dragen het hunne bij. Hier laten wij enige cijfers volgen, die de stand van het Rampenfonds op 17 millioen brachten. De N.V. Noordbrabantse Elec- de een ton disponibel en in Arn- trioiteitsmij. stelde niet minder dan een ton beschikbaar. In de drie Noordelijke provincies is tot nog toe een bedrag van ruim 5 millioen gecollecteerd. In Lim burg bedroeg de totaalsom over de eerste drie collect-dagen f 304.158.67. De Cocacola Export-corpora tion schonk een ton. In Den Haag bracht een collecte giste ren bijna vier en een halve ton op. De gemeente Helmond stel- (Van onze verslaggever) DEN HAAG, 6 Februari Alle gezinnen uit de watersnoodge- bieden, die zich voor emigratie hebben aangemeld, of die dit in de komende maanden nog zullen doen, zullen door de Stichting Land verhuizing Nederland en de buitenlandse immigratie-diensten in Den Haag, met voorrang worden geholpen Tot dusverre staan er bij de stichting 700 gezinnen, tezamen 2300 personen, uit die streken voor emigratie genoteerd. Er is verder een regeling getroffen, waardoor de zeventig uit de geteisterde gebieden afkomstige ge zinnen, die in Februari ons land zouden verlaten, toch nog kunnen afreizen, zelfs indien zij alles hebben verloren. Voor de Stichting Landver huizing Nederland vormt de on bekendheid met het huidige adres van de emigranten - de meesten zijn geëvacueerd op 't ogenblik de grootste moeilijk heid. Men kan de mensen niet bereiken. Met het Centraal Bevolkings register is de afpraak gemaakt, dat de stichting bij de herregi stratie kennis zal krijgen van de nieuwe adressen. Ook het verlies van röntghen foto's is een pro bleem. Het in Den Haag geves tigde centraal bureau voor keu ringen op medisch en hygiënisch gebied, heeft zich echter bereid verklaard op elk uur van de dag voor de getroffen emigranten een nieuwe foto te maken. Zeeuwen en Brabanders moe ten zich wenden tot het bureau afgifte paspoorten van het minis terie van Buitenlandse Zaken, voor een nieuw paspoort, indien zij het oude zijn kwijtgeraakt. De benodigde pasfoto's worden kosteloos door Haagse fotogra fen geleverd. Zij, die hun kledij en andere bij emigratie onmisbare uitrus tingsstukken zijn kwfjtgeraakt, worden door de Rode Kruis ge holpen. Voorschotten Voor de aanschaffing van ge reedschappen, welke men naar het nieuwe vaderland wil mee nemen, kan bij het commissari aat voor oorlogsschade een voor schot op de toekomstige schade- uitkering worden aangevraagd. Voor 't vervoer van de emigran ten en hun bagage naar de ver- trekhaven zorgt 'het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Eventueel vastgestelde subsidies worden herzien, wanneer de emigrant niet meer in staat is een deel te betalen van de over- toehtkosten. Bij de Stichting Landverhui zing Nederland is men van oor deel, dat het buitenland de'im migratie-bepalingen zeer soepel zal toepassen op de gezinnen uit de noodgebieden. Dergelijke er varingen heeft men reeds opge daan. Men neemt ook aan, dat emigranten die b.v. vanwege de schaderegeling hun vertrek nog enige tijd zouden willen uitstel len, dit zonder bezwaar zullen kunnen doen. Tot dusverre heeft, echter nog geen emigrant afge zegd van de vijf en twintig, die iets van zich hebben laten horen. hem bracht men tot nog toe bij na vijf en een halve ton bijeen. Ommen zamelde in enkele da gen 50.000 gulden bijeen en te vens goederen ter waarde van ongeveer anderhalve ton. Het aandeel der gemeente Rijssen bedroeg tot dusver f 80.000. Urk bracht het al tot 12.000 gulden en Lexmond tot 18.000. De coö peratieve verkoopcentrale voor eieren te Roermond schonk ook een ton, terwijl Gedeputeerde Staten van Gelderland twee en een halve ton in uitzicht stel den. Het in de oorlog zwaar ge teisterde dorp Schijndel bracht 11.000 gulden op en het perso neel en directie van Jansen ae Wit's kousenfabrieken schonken een gift van 50.000 gld. Eist in de Betuwe schonk 20.000 gulden indien men de beschikking zou „Wij kregen de vrouw van dc baas weg op de tractor en ik red de de paarden", zei Vos. „Op da\ ogenblik hoorde ik de dijk be zwijken en in het stikdonker kwam een muur van water op Otis af. Ik voelde hoe het vloed water langs mijn benen snel be gon te stijgen. En de baas kon niet lopen". Het leek een onmogelijke taak weg te komen. „Breng me boven op de dijk en laat me daar maar", zei de baas. zo ver telt Vos. „Ik zette hem op de tractor, die echter defect raak te. Toen ik er in slaagde de tractor weer op gang te krij gen, stond het water al tot ons middel. Dijk brak stukje voor stukje af Ondanks zijn gebroken been reed Kooman echter de tractor in veiligheid. Vos bleef nog even achter in een laatste poging om de 2! koeien te redden en toen bleek, dat hij van de anderen afgesneden was. Re klom op de dijk en begon op handen en voeten naar de veiligheid te kruipen. Ik ha l nog maar 30 meter voor de boeg toen de dijk vlak voor mijn neus opnieuw brak. Mij) weg naar de veiligheid werd een massa modder en water. E: zat niets anders op dan weer terug te kruipen. Ik kwam weer bij de boerderij en klom op het dak. Mijn hondje kwam me daar gezelschap houden. Ik had het nog niet gezien. „Dat was 's morgens kwari voor drie. We bleven tot tien uur in die vreselijke storm op het dak zitten. Op een gegeven ogenblik stortte een muur, die door het water ondermijnd was in. Zij nam een gedeelte van dak mee, maar het stuk waar wij op zaten bleef gelukkig in tact." Ten slotte zag Vos een ondie pe plek en slaagde hij er in met zijn hond naar het andere huis te komen. Hij liep, vaak tot aan zijn hals in het water, 800 me ter door de watermassa's. Ossendrecht dring! Gevaar vrijwel geweken OSSENDRECHT, 6 Febr. In Ossendrecht wordt hard ge werkt om de gaten in de dijken te dichten. Twee gaten in de dij ken tussen Oude Zuidpolder en vijfpolder en tussen Nieuw» Hinkelnoordpolder en Vijfpol der zijn reeds gedicht. Ook is men voornemens zo spoedig mo gelijk met het herstellen van dc Zeedijk en de overige binnen dijken te beginnen. De sluis aan de haven is blijkbaar nog intact Tevens onderzoekt men dc mogelijkheden om de niet meet bedreigde en overstroomde pol aers, zoals de Oude-Zuidpoldei de Noordpolder en de Nieuwe- Rinkeipolder leeg te pompei. en een collecte daar leverde 17.000 op benevens 6 zwaar ge laden trucks met lijfgoederen en beddegoed. De veehouders te Kampen gaven vee ter waarde van f140.000. Tenslotte brach ten Haarlem en omstreken ruim twee en een halve ton op en steeg het totaalbedrag tot dus ver op de Nederlandse Antillen bijeengebracht tot meer dan f 250.000. krijgen over de nodige pompin- stallaties. Men hoopt de toestand spoe dig geheel meester te zijn. Hel gevaar is hier vrijwel geweken. De inzamelingsactie in deze gemeente heeft veel kleding en schoeisel opgebracht, terwijl een bedrag van ruim f 5000 dooi de bevolking ten behoeve van 'l Nationaal Rampenfonds werd bijeengebracht. (Vervolg pag. 1) durende zorg nog intact; daar liggen de Stoofdijk en de Ru- beerdijk. Het water stroomt het Westland echter binnen vanuit de richting Tholen. Hieraan hoopt men een eind te maken door het herstellen van het „Groene dijkje" achter Lepelstraat, dat van het. Glymes naai- de waterkant loopt. In dit gelukt, dan is het Westland en omstreken een ingedijkte „plas" geworden. Want de Zuidzijde van deze polders wordt afgeslo ten door de natuurlijke hoogte van het land, die contact maakt met de aan de „Wtte Ruyter" met zoveel moeite opgewomen dam. Dit gebied, „omheind" dus door Stoofdijk, Aubeerdijk, her steld Groene dijkje bij Lepel straat, natuurlijke hoogte en dam bij „Witte Ruyter" moet dan' worden leeggemaakt. Dit kan gebeuren: via natuurlijke lozing aan het Glymes, via een nog te herstellen natuurlijke lozing aan de Kade te Steenbergen en via pompen die het kapotte gemaal aan de Kade zullen komer, ver vangen. Het Doornedijkje, dat 'n gedeelte van het water zal ver hinderen tot aan de Kade te ko men, zal dan waarschijnlijk wor den doorgestoken. Men vermoedt dat deze opzet binnen afzienba re tijd zal zijn bereikt. Onge veer duizend hectaren land Westland, Ontcommer, Rubeer. Aanwas) zullen erdoor worden teruggewonnen. Al dit werk gebeurt en is reeds gebeurd door vrijwilligers en soldaten, die werken onder leiding van S'eenbergse deskun digen en vakmensen van de Pro vinciale waterstaat.

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 2