Afsluiting Zeeuwse
NU of over 50
jaar
STAVENISSE, het Oradour van de Zee
Verzilting, sterk argument voor snel handelen
Afsluitdijk betaalde zichzelf
tijdens de rampnacht
LL
orfe
if
NIEUW WAPEN VOOR HET VERRE OOSTEN
Misbruik van watersnood:
zware gevangenisstraffen
Reddingsoperatie PIK OP
had indrukwekkend succes
PARIJS GEEFT BUSSEN VOL
Ik ga met vader, emigreren, naar Canada"
Zullen hier oost
weer kinderen
naar school gaan?
Rode Kruis opent
informatiebureau
Verzekering dekt
deel van schade
JeVoIUt rail! van Zaterdag 7 Februari 1953
3
(Van onze speciale verslaggever)
MIDDELBURG, 6 Febr. De commissaris van de koningin in
Zeeland, jhr mr A. F. C. de Casembroot, verklaart met nadruk
dat uitvoering van het bestaande plan tot afsluiting van
de Zeeuwse en Zuidhollandse zeegaten thans een dringende
zaak is geworden. Vanzelfsprekend wordt alle aandacht nu nog opge
ëist voor het herstel van de bestaande doch zwaar gehavende dijken.
Tien maanden zijn naar schatting met dit werk gemoeid. Zo spoedig
mogelijk daarna moet met de afsluitingswerkzaamheden welke
minstens vijf jaar zullen vorderen worden begonnen. De komende
maanden moeten worden benut om het onderzoekingswerk dat reeds
enige jaren aan de gang is, af te ronden.
Herstel van dijken
is lap werk
Men neemt aan «lat (lit onderwerp Dins
dagmiddag in de Tweede Kanier zal or
den aangesneden. Men verheelt, niet. dat
onze ingenieurs liij de uitvoering op
moeilijkheden zullen stoten welke liggen
op de grens van het technisch mogelijke.
Yiaarbij verheugd wordt vastgesteld, dat
men bij de uitvoering van de afsluitings-
planneii op korte termijn zeker financiële
en andere steun uit het buitenland zal
kunnen verkrijgen. Overwogen dient te
worden of het zin heeft 11a liet gereed
komen van «1e Oosterpolder
>rdt gev
•rkt, de af-
raorrang te
sluitings
verlenen bov
de Zuiderzeewerken.
Hoewel de bijzonder hoge waterstan
den van de afgelopen dagen slechts een
maal in de 400 jaar voorkomen, was af
sluiting van de Zeeuwse zeegaten in ver
band met de steeds verdergaande verzil
ting in Nederland en in verband met de
waterbeheersing, reeds een zaak die alle
aandacht verdiende. Ingenieurs van
Rijkswaterstaat zijn dan ook al enige ja
ren bezig met het ontwerpen van plan
nen. Op het Waterloopkundig Labora
torium van prof. Thijssen te Delft
den aan de hand van een model reeds ge
durende drie jaar proeven genomen. Dc
proeven en berekeningen leidden reeds
tot voorlopige resultaten. Jhr De Casem
broot ziet de afsluiting als volgt:
Drie eilanden-plan
Tn eerste instantie zou Noord-Beveland door
een dijk met Walcheren (nabij Vrouwenpol
der) en een andere dijk met Zuid-Eovelund
(nabij Katseveer) moeten worden vei bon
den. In liet dan van de zee afgesloten Veerc-
gat-zal nieuwe landaanwinning mogelijk
Een deel
worden bestemd tot zoetwater-
Nationaal Rampenfonds
1airo 9575J
op
4 De zwaar geteisterde stad en bevol
king van Zierikzee heeft over een van
de weinige telefoonlijnen die haar nog
ter beschikking staan een boodschap
van „dank en dankbaarheid" gezonden
aan de Amerikaanse stad Danville in
Pennsylvania, die Zierikzee adopteerde.
In 'een van de gehuchten onder het
Drentse dorp Vledder weigerde een in-
voner ook maar enige hulp aan de ge
troffenen in de rampgebieden. Hij wei
gerde zelfs één zak af te staan, want
daarvoor had hij die 500 niet gespaard,
zei hij. Ook de collectrices stuurde de
barse 'man met lege banden weg. Thans
hebben de andere inwoners de bakker,
slager en kruidenier aangeraden de
weerspannige niet meer te leveren op
straffe van verlies van klandizie van het
hele gehucht. De eigenwijze leeft nu op
water en eigengebakken brood. 4 Het
schrijversbal, dat de openingsavond van
de Boekenweek op 27 Februari zou be
sluiten, gaat niet door. Wel de rest van
de avond. De door versobering vrijko
mende gelden gaan naar het. Rampen
fonds. 4 De zangeres Annie de Reuver
heeft alle medewerking met de AVRO
opgezegd. Zij trad voor deze omroep
altijd op met de Skymasters. 4 Het
moest niet nódig zijn, maar ons werd
verzocht nog even. duidelijk te zeggen,
dat zogenaamde sightseeing-tochten naar
het noodgebied volkomen misplaatst zijn.
Een andermans verdriet is geen toeris
me. Bovendien moeten de wegen vrij
blijven voor de transporten naar het
noodgebied. 4 In Alkmaar hebben en
kele schoolhoofden hun hoofden bij
elkaar gestoken om in overeenstemming
met de ouders de voor het jaarlijkse
schoolreisje reeds gespaarde en nog le
sparen gelden ter beschikking te stellen
van hel Nationaal Rampfonds. Daar
tegenover staat, dat de voor het school
reisje bestemde dag gebruikt zal worden
voor een wandel- of fietstocht in de om
geving. We geven het maar door om te
stimuleren. 4 Iets anders: de wereld
federatie voor bescherming van dieren
heeft van een Amsterdammer, die on
bekend wenst te blijven, duizend gulden
ontvangen. Als beg'in van het kapitaal,
waarvoor de federatie een behuizing kan
kopen voor haar zetel en bureau's. „Als
ik over tien jaar nog op dit ondermaan
se rondloop", schreef de milde gever,
„geef ik voor dit doel weer duizend gul
den". 4 Ieder in Amsterdam die nog
zakdoeken, luiers, ledikanten of matras
sen kan afstaan, gelieve te bellen no.
33333. Dan krijgt hij het UW, Dat js
nog al gemakkelijk 4 Gisteren is de
Zwolse vierling tieii jaar geworden. Zij
zijn nog altijd de trots van vader en
moeder Kiffers. De verjaardagsraart
was prima. 4 Het departement van Eco
nomische Zaken heeft contact opgeno
men met het bedrijfsleven over de mo
gelijkheid om eenheidsuitzetten te fabri
ceren voor gedupeerde gezinnen. Een
dergelijke uitzet zou moeten bestaan uit
huisraad, een keukeiiuitzet, linnengoed,
glaswerk en servies. 4 Over het lot der
kleine huisdieren in het geteisterde ge
bied ontfermt zich de Nederlandse ver
eniging tot bescherming van dieren.
Zodra de eerste berichten over de ramp
binnenkwamen, is die vereniging met
haar gehele apparaat en alle reddings
ploegen aan de slag gegaan. Vele hon
den. katten, kippen en ander gevogelte
zijn in haar dierenasyls thans in veilig
heid. 4 De burgemeester van Den Haag
heeft zijn voorgenomen bezoek aan de
burgemeester van Oslo verschoven tot
een latere datum. De burgemeester van
Oslo heeft reeds alle begrip getoond
voor de omstandigheden die tot dit uit
stel hebben gedwongen. 4 Tenslotte, we
zouden het bijna vergeten: morgen is
het 125 jaar geleden dat Jules Verne
werd geboren. De man wiens boeken we
met de vingers in oren achter de kachel
allemaal hebben gelezen.
reservoir. Met de uitvoering van dit zoge
naamde dne-eilandenplan is rond 50 millioe»
gulden gemoeid. Tegelijk met de uitvoering
van dit drie-eilandenplan zouden er dijken
moeten worden gebouwd tussen Noord-Beve
land en Schouwen-Duiveland. Schouwen-Dui
veland en Overflakkee en tussen Overflakkee
en Voorne-Putten. De grote moeilijkheid is,
dat de afsluitingen van de drie laatstgenoem
de zeegaten tegelijkertijd dienen te geschie
den, omdat bij de afsluiting van een enkel
zeegat dcr.-nate zware stromingen zouden ont
staan, dat het niet meer mogelijk is deze te
beheersen, tenzij men bijvoorbeeld eerst Goé-
ree-Overflakkee aan het vasteland trekt door
een dam bij Hellevoetsluis en een andere
over het Volkerak. Men heeft thans als
ware een bruggenhoofd gevormd voor
aanval op het volgende eiland Schouwen-
Duiveland,
Hoewel men in Den Haag wel over een
dergelijke opzet van de plannen denkt,
lijken ze voorlopig niet erg reëel in ver
band met het feit, dat Nederland de Bel
gen via de Zeeuwse wateren een vrije
vaart op de Rijn heeft gegarandeerd. Aan
een afdamming van het Volkerak kan
dan ook niet worden gedacht, zolang er
niet mot de Belgen besprekingen zijn ge
opend en deze besprekingen tot een suc
cesvol resultaat hebben geleid.
Hel ligt voor de hand dat men van de
Belgen hij de omstandigheden waaromf
Nederland thans verkeert, wel op c«
grote medewerking ltan rekenen. E<
zeer grove kostenberekening heeft ge
leerd, dat met de totale afsluiting va
de zeegaten een bedrag van 400 a 50
millioen gulden is gemoeid.
Afgezien van het feit dat de afsluiting
van de Zeeuwse zeegaten in ieder geval
binnen de 40 a 50 jaar een zeer urgente
zaak wordt, betogen officiële zegslieden
thans dat Nederland nu de kans heeft
een groots gebaar te verrichten ten op
zichte van Zeeland, dat economisch zeer
is achtergebleven en dat zich om vele
redenen verwaarloosd gevoelt.
Zuiderzee-provincies
In dezelfde nacht die voor Zee-
'and noodlottig werd, heeft de af
sluitdijk afgezien van alle an
dere voordelen zichzelf betaald.
De verschrikkelijke gevolgen van
het springtij waren voor uitge
strekte delen van alle Zuiderzee-
provincies niet te overzien ge
weest, wanneer de afsluitdijk er
niet was geweest.
Een gevoelsargument? Zeker, met
meer reden dan ooit kan men de vraat
stellen zegt men hier of het voor
komen van slechts één verbrekingsgevnl
de kostbare werken niet verantwoord
maakt.
Een tweede overweging is deze: snel
hulp is de beste hulp. Een werk «lat de
uiterste krachtsinspanning van Neder
land 2al vergen, wordt bepaald een meer
eenvoudige opgave, nu wij ons mogen
verheugen in een zeer grote belangstel
ling-uit het buitenland, die zeker, zoals
ook reeds bleek kan worden omgezet
in een daadwerkelijke steun.
Een derde argument betreft «1e tech
nische kant van het waterkerinirsvraag-
stuks zoals het er nu ligt. Veel dijkgatcn
orden thans op ondeskundige wijze ge
dicht. Nood breekt wet. Maar zeker is dat
de zee zich zal wreken. Iedere deskundige
weet, dat zelfs «1e best uitgevoerde las
in een dijklichaam een zwakke plek
blijft.
Dat is trouwens bij de jongste dijkdoor
braken ook wel gebleken. Een afsluiting
van de Zeeuwse zeegaten binnen een
redelijke termijn vermindert daarom aan
merkelijk het risico dat men blijft lopen.
Eenmaal gereed maakt de nieuwe water
kering bovendien onderhoudswerk aan
de vele tientallen kilometers lange dij
ken daarachter overbodig. Alleen daar
door zal het afsluitingswerk zichzelf in
de loop van de tijd betalen.
Landwinst en zoet water
Rekent men daarbij de voordelen van
verdere landwinst dan mogelijk ge
maakt en de waarde van 't te vormen
zoctwaterreservoir in verband met de
strijd tegen de verzilting, dan is liet dui
delijk «lat bet. niet gaat om dc vraag:
een afsluiting of geen afsluiting, maar om
de keus tussen een afsluiting nu en een
afsluiting over 50 jaar.
Voor «le Zeeuwen is het antwoord
niet moeilijk. Een afsluiting nu achten
zij alleszins gerechtvaardigd en de enige
rem die zij daarbij zien is de vraag, of
de wetenschap reeds zover is gevorderd
dat men de technische problemen de
baas kan. Er moeten ditmaal zeegaten
worden gedicht, die op sommige plaat
sen meer clan 40 meter diep zijn. Zee
gaten waar oen zeer zware stroom staat,
welker kracht wij in de afgelopen dagen
ten koste van honderden mensenlevens
hebben leren kennen.
Ondanks al deze zwaarwegende over
wegingen zijn niet alle deskundigen gc-
(Advertentio)
De gijtenbinnengekomen
VlCl Je \o!LsLrant
HIER volgt de tweede verantwoording
van giften die door de administratie
van de VOLKSKRANT zijn ontvangen
en door haar worden overgemaakt aan
het Nationaal Rampenfonds.
Personeel C. v. Keuls Co. A'dam 10.—.
II, O.. Groningen 1,—. 5e Klas R.K. school
St Nlcolaasga 19.—. J. C. M. O.. A'dam
2,—. A. v. D, Den Haag ƒ5.613. F. A. P,
Valkenswaai'd r' 10.—. N.N. te Alkmaar 10.—
IV, J. A. M. pr.Den Haag ƒ25,Mej. G.
Th. P., Baarn ƒ10,Dom. van E.. Leuken
post Weert 25.—. J. A II., Sittard ƒ4.65.
,r. J. A., Eindhoven ƒ60,Marie Koenen,
Houthem ƒ25,
wonnen voor de afsluiting. In zijn pers
conferentie, gewijd aan de stormramp,
iieeft de directeur-generaal van de Rijks
waterstaat duidelijk blijk gegeven van
een afwijzende houding'. Weet men wel
wat het kosten moet, heeft hij gevraagd.
Weet men ook, dat de afsluiting tech
nisch ..niet gemakkelijk" (bedoelde hij
„onmogelijk"?) is? Alle zeegaten met
sterke stromingen, met eb- en vloedver-
schil Len van drie meter, moeten tege-
1 ij k dicht, anders ontstaan „onhanteer
bare" stromingsverschijnselen. De oude
dijken moeten in ieder geval volledig-in
de vroegere toestand worden hersteld.
Dat herstel kan geen jaren wachten op
de bouw van de eventuele nieuwe dijk
Een ander argument moet. nog zijn,
de gaten open moeten blijven voor de
afvoer van drijfijs om niet het Hollands
Diep of de Waterweg te verstoppen en
onbruikbaar te maken voor de scheep
vaart. De meningen staan hier tegenover
elkaar. Ir Van Veen, hoofdingenieur bij
Rijkswaterstaat acht uitvoering van het
afsluitplan mogelijk, al zal het hele werk
twintig jaar vergen.
Hulp nodig?
Het is duidelijk, dat het debat over
de Zeeuwse stromen nog lang niet is
afgesloten. Het parlement zal de rege
ring zeker vragen, of zij reeds een me
ning heeft over het probleem, dat zéér
veel kanten heeft. Zou daarbij blijken,
dat niet de technische, maar de finan
ciële redenen doorslaggevend zijn en dat
het kleine Nederland de betere' bescher
ming van zijn burgers niet kan betalen,
dan blijft ei- slechts één hoop over. In
het licht van de grootscheepse buiten
landse 'hulp, die al geboden is, wordt de
vraag actueel of het buitenland, begaan
met het lot der slachtoffert niet in een
groots gebaar van samenwerking de ver
hoogde veiligheid voor de Zeeuwse be
volking. die door een „Europese" ramp
getroffen is. wil helpen betalen. Ook dat
kan pas blijken als het parlement ge
vraagd en de regering gesproken heeft.
(Zie ook Ten Geleide, pagina 6)
Jordaan sluit café's
AMSTERDAM, 6 Febr. De
voorzitter van een inderhaast ge
vormd comité bestaande uit café
houders in de Jordaan heeft een
communiqué uitgegeven waarin
wordt gezegd, dat van hogerhand
niets is vernomen over «le sluiting
van eafé's op «1e nationale rouw
dag van Zondag 8 Februari. „Wij
caféhouders in de Jordaan, 52 in
getal, hebben besloten onze eafé's
op «leze rouwdag niel te openen",
aldus «leze bekendmaking.
kaart van de noodgebieden in Zeeland en Zuid-Holland, zijn met enkele
lijnen de dammen aangegeven welke de Zvidholland.se eilanden met
elkaar zullen, verbinden, wanneer de plannen tot ujf.luit.ing van de zeegaten, wer
kelijkheid worden. Mogelijk komt er geen afsluiting bij Hellevoetsluisin dat
geval wordt de afsluiting gemaakt over hei eiland Tiengemeten die hier met een
onderbroken, lijn is aangegeven. Een dam over hel Vollcerak. het water tussen
Overflakkee en het vasteland, van Noord-Brabantzou, nodig zijn wanneer de
regering slechts tot een gedeeltelijke afdamming zou besluiten.
GELD INGEZAMELD
VOOR ZICHZELF
(Van onze correspondenten)
ROTTERDAM, fi Febr. Twee man
nen, die enkele dagen geleden «le waters
nood hebben aangegrepen 0111 gemakkelij
ker te kunnen stelen zijn vandaag «looi
de Rotterdamse politierechter voor lange
duur naar «1e cel verwezen. De 27-,jarige
matroos J. H. v. «1. P. kreeg de maximale
straf van 6 maanden wegens diefstal van
20 pakjes sigaretten uit een ondergelo
pen winkel. De 35-jarige fabrieksarbeider
P. B. uit Vlaardingen, die uit ingezamel
de schoenen een paar schoenen had weg
genomen kreeg 5 maanden. Beiden wer
den ter zitting gevangen genomen.
De politierechter te Middelburg heeft
vanmiddag een gevangenisstraf van vijf
maanden opgelegd aan P. F. de W. uit
Hontenïsse, die zich had schuldig ge
maakt aan het zich toeëigenen van aan
de dijken aangespoelde goederen, afkom
stig uit de geteisterde gebieden.
De substituut-officier van Justitie te
Middelburg, mr André heeft er met na
druk de aandacht op gevestigd, dat afge
zien van plundering, ook liet zich toeëige
nen van aangespoelde goederen, zeer
streng zal worden gestraft. Deze goede
ren moeten bij de burgemeester van de
plaats van inwoning worden aangegeven.
Jn de gemeente Reusel (N.B.) is door
de rijkspolitie een echtpaar aangehou
den, dat voorgaf gelden in te zamelen
voor de noodgebieden. Dit geld werd ech
ter te eigen bate aangewend. Zij zullen
voor de officier van Justitie in Den Bosch
worden geleid.
REIZIGER
VLIEGVELD WOENS-
DRECHT6 Febr. Met
een laatste vlucht van
\Yoensdrecht in West-Bra
bant naar Achthuizen op
Goeroe is de helicopter-
•'eddingsopcrulu'. „Pik op''
:andaag gesloten. Dit- br-
'ekent dat de evacuatie
'Jan noodgevallen in de
watersnoodgebieden is ge-
digd. Sinds Zondagmor-
1 hebben in totaal 2.9
helicopters rond. 1550 door
vat.er bedreigde Zeeuwen
'li Brabanders van een
wisse dood gered. Op red-
dingsvluchtcn zijn van
daag en gisteren twee
Amerikaanse helicopters
neergestort. De piloten
zijn gered.
Als de geschiedenis van
de redding bij de waters-
nood geschréven wordt,
zal de vliegbasis Woens-
drecht een gulden bladzij-
krijgen. Dit kleinste
gveid heeft bijna de
helft van alle vliegtuigen
op «le Nederlandse bas-es in
de lucht geholpen. Aan de
Nederlandse marinevlieger beurten gevlogen door lui-
luitenant Schwarz komt de
eer toe, dat zijn helicopter
le eerste en de laatste
•lucht in de reddingsope
ratie g Sm - -
enige
copter, die naast Amerika-
•n„ Engelsen, Belgen en
ansen aan de operatie
deelnam
hijskraai
dingen uit.
Schwa-
nant Inzero.
groep geredde-,
De
en luite-
laatste
een
machines is echter gedaan.
Vandaag zijn de twee Bel
gen al naar huis vertrok
ken. Waarschijnlijk zullen
de Amerikanen de 20ste
vertrekken. Een bijzonder
compliment verdienen de
luchtmachtkapitein Harrie
Derxck en zijn staf. die de
operaties leidde. De Ven-
Ionaar Harrie Derxck is
beter bekend als back v«
het Nederlands hockey-
elftal.
Ook prins Bernliard
kwam vandaag nog
op Woeusdrecht as
pen. Drie minuten
uit zijn kussen. Alleen
maar om even te vragen o
de vliegbasis ministe:
Drees wilde bellen. Di
Prins zon «vel te laat ko
men in Den Haag. De lie
ren moesten maar vast
met «1e vergadering van
het Rampenfonds begin
nen.
Een Amerikaanse heli
copter meldde vanavond:
in Sint-Annaland staan
meisjesstudenten «Ie ruiten
van het gemeentehuis te
zemen. Ook uit deze vHe
gergrapjes blijkt wel dat
de operatie „Pik op" ten
Transatlantische'
telegrammen
NEW YORK. 6 Februari
IN DE KNOEI
IN PATERSON (New Jersey) zijn twee Ne
derlandse zeelleden gearresteerd, die de
Verenigde Staten op illegale wijze zijn bin
nengekomen door van hun schip te dros
sen. De zeelieden zijn de 23-jarige Hendrik
van Appel en zijn 25-jarige broer Martin.
Zij hebben op 24 December van het vorig
jaar hun schip verlaten en sindsdien als
bakkersknecht in Paterson de kost verdiend.
Het tweetal is voor deportatie naar Ellis
Island overgebracht.
EINDE LOONSTOP
PRESIDENT EISENHOWER heeft vandaag
een einde gemaakt aan de loonstop. Ook de
controle op een reeks verbruiksgoederen,
waaronder alle vleesproducten, is opgehe
ven. Zijn geldelijke bezittingen heeft Eisen
hower in een speciaal fonds gestort. Hij
wil hierdoor voorkomen, dat men hem zou
verwijten zijn beslissingen te laten beïnvloe
den door deze eigendommen.
MARINE-BASIS
DE ..NEW YORK TIMES" schreef vandaag
dat de Sovjet-Unie op het eiland Rügcn
in de Oostzee een basis voor kleine mari
neschepen en vliegtuigen aanlegt. In totaal
zullen in het Baltlsche gebied ruim 100 duik
boten, een of meer kruisers van het type
„Swerdiof", een groot aantal torpedobo-
ten. enkele oude slagschepen en 700 tot 800
marlnevllegtulgen worden gestationneerd.
OP EIGEN KRACHT
DE QUEEN MARY" is er vandaag na ruim
50 minuten in geslaagd zonder hulp van
sleepboten aan de kade van New York te
komen. De zeereus moest op eigen kracht
meren omdat het sleepbootpersoneel in sta
king is gegaan. De eerste poging mislukte.
Toen de kapitein zag dat er grote kans be
stond, dat de mailboot met de flank tegen
de kade zou slaan, gaf hij onmiddellijk be
vel volle kracht achteruit te varen. De
enige hulp die de Queen Mary bij de tweede
poging had. kwam van een motorsloep en
een krachtige reddingsboot.
UH» Vit Achthuizen, tie Eln':ie Ze volledig
geslaagd. Nog steeds ech
rig „el,'es op ie Letje- e™0' aa"tiü
straat 11 wetel afgehaald, vluchten voor verken-
'J mngswerk gemaakt. \e)c
waterstaatkundigen kun
nen vanuit de lucht per
Ondanks de sneeuwstor-
■oerde met zijn men gingen de Amerikaan-
18 gewaagde red- se helicopter-piloten van- helicopter de schade aan
middag toch de lucht in. dijken en andere water-
De helicopter werd om Het grote werk voor deze werken gaan opnemen.
OP VERSCHILLENDE punten in de Franse hoofdstad heeft het stadsbestuur
grote autobussen laten opstellen, waar de Parijzenaars giften in natura kun
nen afleveren voor hulp aan geteisterd Nederland. Deze bus is al bijna vol tot
het dak toe.
STAVENISSE, Vrijdag
DIT is de geschiedenis van Sta-
venisse, het stadje op Tholen,
waar eens mensen hebben geleefd
en gewerkt. Waar de adem van
geluk en verdriet het leven stuw
de, waar kinderen speelden in een
kamerhoek en gezinnen zich
schaarden aan de dis. Er waren
huizen in Stavenisse en winkels,
waar moeders gingen kopen, een
kerk, waar de gemeente zich ver
zamelde rond de kansel, een
school, waaruit door de vensters
het rhythme van jong leven
klonk. Zeventienhonderd mensen
leefden er van dieren en van hun
land en zij warep gelukkig. Er is
nu niets meer in Stavenisse. Want
in Stavenisse wonen geen mensen
meer. Alleen maar doden.
Door de grauwe goten der straten
echoot nu liet gekras der kraaien, hon
den janken in krotten, die huizen zijn
ge«'eest. Het schijnt een verwoest en
verlaten filmdecor, dat nooit: meer zal
worden gebruikt, in afgebrokkelde hui
zen liggen zij, die hier hebben geleefd,
nu samengetrokken In een kramp van
laatste smart. Een baby ging in zijn
kussen in de bedstee knellen de vinger
van een oude vrouw. Zij hebben Zon
dagmorgen het daglicht niet meer mogen
zieii. Hun horloges wijzen vijf over zes.
Toen Nederland nog sliep overspoelden
hen de golven en zij zonken weg in tijde-
loze duisternis. Stavenisse werd een do
denstad.
Gapende leegte
wieg de hemel in en om het hoofd- leger en politie als wezenlozen rond in
•boden
«le
SINDS gisteren is 't ook een ve
stad. In «le opgestoken hand
MB hij de toegang tot het stadje ligt de
bezwering van een dreigend gevaar. Gee:
burger meer mag Stavenisse betreden. 1
gapende leegte, die het na dc onti-u
ming geworden is
klinken alleen de
■temmen van het
nilitairc detache
ment «lat met po-
itie liiei- achter
bleef. De inentings.
stof moet hen be
waren voor het
opstekend kwaad.
Tot kniehoogte lig
gen cadavers van het door water kapot
geslagen vee. Uur on uur hebben de hel
pers nu al de dood in zijn afgrijselijkste
gedaante gezien. Hun «leert dit gezicht
niet meer.
Maar niet alleen verdronken mensen en
dieren liggen er in Stavenisse. Niet de
levenden alleen werden door het toornig
waterelement geheuld. De dood nam zelfs
geen genoegen met wat eenmaal aan de
aarde was toevertrouwd. Op liet kerkhof
van Stavenisse slaat de levenden de
verschrikking in het gezicht. Zij. die in
deze aarde zouden rusten tot de Opstan
ding hen riep schijnen voortijdig opge
roepen door de natuur.
Stoerheid en energie zakken hier in
een. Dit toneel ondermijnt elke geest en
al dagenlang nu waren de helpers van
dit onaards tafereel. De eersten zijn al
gebracht naar een oord, waar op hun her
stel wordt gehoopt. Niet alleen geestelijk
pleegt het Stavenisse van nu een aanval
op de gezondheid der mensen en het is
daarom dat een beschermend cordon van
medisch verweer zich rond Stavenisse
heeft opgetrokken. Geen dood lichaam zal
het eiland verlaten, geen enkel zal met de
handen, doch slechts met rubberhand
schoenen worden, aangeraakt.
Alsof het al deze ellende nooit heeft be
doeld kabbelt het water nu vredig dooi
de huizen, maar de splinters van wat
vijftig woningen zijn geweest drijven nu
in de polder rond.'Een vier meter hoge
vloedgolf sloeg de lemen dijkmassa over
twee kilometer weg en verzwolg de eer
ste honderd men
sen in de huizen
vooraan. Als ste
nen uit een werp-,
spel vlogen de
muurklompen
door het duister
en in een autobus,
waarin de veld
wachter veilige
dekking had ge
hoopt. verwijderde men hem nu dood uit
een stoel.
Na «le eerste gigantische doorstoot
kwam in de polder het water tot bedaren,
maar niemand nog had «1c grijnzende
massa gezien, die zich een doortocht aan
het vochten «as door de dijk. Sluip-
als elke nachtelijke vijand formeerde het
water zich opnieuw ten aanval, langzaam
en onhoorbaar strekte het zijn greep
langs «1e buitenmuren hogerop. Ho;
naar dc zolders, waar «1e families
hoop zochten in elke weifelende centi
meter, binnen immers stonden alleen nog
dc vloeren blank. Maar een vijand als
deze kent geen teruggang. Met een flui
tende klap barstten «le «leuren uit hun
scharnieren en in een laatste fatale
kracht werd de vernietiging voltooid.
Terwijl nu zwijgende mannen door Sta
venisse gaan kaatsen droge knallen over
de stompe klompen steen. Knallen uit een
jachtgeweer want honden en katten moe
orden opgeruimd. „Daar loopt er nog
een", roept een politieman en een jonge
spaniel tuimelt jankend van de dijk.
Een kat klaagt miauwend voor de ge
broken vensters en een nieuwe knal
wordt gehoord.
Niemand weet iets
W7AT gaat er worden van dit schijnbaar
Vv ten ondergang gedoemde stadje. Van
de huizen, «ie winkels, 't land. Zal er ooit
nog eens leven zijn in wat nu verbrijzeld
en verpletterd ter neer ligt. Zullen*hier
weer kinderen naar school gaan en men
sen naar de kerk? Stil voor zich uit
overdenken de mensen dit in de kazerne
van Ossendrecht, waarheen zij zijn ge
bracht. En niemand geeft hen een ant
woord. Want niemand weet nog iets. Het
land van Stavenisse is dood. voorlopig is
daar geen toekomst meer. Als de eerste
ploeg weer in de grond wordt gezet, zul
len jaren verstreken zijn. Jaren, die tel
len in het leven van een jonge boeren
zoon. Op het soldatenstro van Ossen
drecht denkt hij er over na en zijn be
sluit is al genomen. „Ik ga emigreren,
met vader, naar Canada".
Bakken lysol staan nu in de straten
van Stavenisse en fluisterende mannen
doen wat een mensenhand hier vindt te
doen. Hier en ginds en overal buigen zij
zich over gestorven mensen en noteren
wat herkenningstekenen vertellen kun
nen. Burgemeester en dokter zeggen wat
zij weten opdat dan toch de namen mo
gen blijven van hen, die hier hebben
geleefd. Geleefd op een stukje Neder
land, dat een verboden dodenstad werd,
Stavenisse, het Oradour van de zee.
Goederenhulp geregeld
DEN HAAG, fi Febr. Het onlangs
geliquideerde informatiebureau van het
Nederlandse Rode Kruis is weer opge
richt., om hen, die bij de ramp het leven
hebben gelaten, te kunnen identificeren.
Volgens de directeur van het Rode Kruis
in Den Haag is dit een zeer moeilijk
werk. Reeds zijn zowel door officiële als
particuliere personen en instellingen
50.000 inlichtingen omtrent personen ge
vraagd die vermist, verwond of gcdootl
zouden zijn.
De directe eerste hulp van het Rode
Kruis kan thans als geëindigd worden
beschouwd. De colonnes, die Zondag
morgen reeds om 9 uur werden ingezet
zullen blijven om. waar nodig, hulp te
bieden bij «le evacuatie. De stroom van
goederen, die een chaos dreigde te wor
den, heeft men thans in de hand. Maan
dag zal de zaak volkomen geregeld zijn.
Reeds zijn 24 schepen onderweg naar
Vlissingen, Middelburg, Oud Beierland,
St Philipsland, Goes, Krabbendijke, Klun-
dert en Zuidland. Daarnaast zijn talloze
laarzen en be'steks gesorteerd én wegge
zonden.
De enorme geldbedi-agen die van overal
uit het buitenland komen zullen worden
gebruikt, wanneer de mensen weer naar
hun woonplaatsen kunnen terugkeren.
Alleen op Slormschade-polis
(Van onze financiële medewerker)
AMSTERDAM, fi Febr. Hoewel de
verzekeringsmaatschappijen hun ver
plichtingen uit hoofde van afgesloten
schadeverzekeringen prompt en coulant
zullen nakomen, zullen cle vergoedingen
in verhouding tot «le geleden schade
uiterst gering zijn. De schade wordt be
schouwd als stormschade. Slechts wei
nig personen in de getroffen gebieden
hebben zich tegen dit risico verzekerd.
Hulp van andere zijde blijft «lus dringend
geboden.
Betwijfeld moet worden of voor boer
derijen 'een dergelijk risico kon worden
gedekt, omdat vrijwel geen enkele maat
schappij voor boerderijen dergelijke po
lissen afsloot. In assurantiekringen was
men van oordeel dat slechts voor een
uiterst kleine percentage van de bescha
digde of verwoeste boerderijen een claim
bij de verzekeringsmaatschappijen kan
worden ingediend.
Er zijn reeds vele schadeclaims inge
diend. veel meer zullen er nog volgen,
want talloze getroffenen hebben nog geen
tijd of gelegenheid gehad om contact met
hun assuradeur op te nemen. Tot nu toe
heeft men echter sterk de indruk, dat
het voornamelijk gegoede particulieren
zijn. die een flink deel van de door hen
geleden schade vergoed zullen krijgen.
Vastgesteld kan namelijk worden dat het
overwegend particuliere woonhuizen en
inboedels zijn, waarvoor verzekeringen
zijn afgesloten. Daarbij speelt het percen
tage waarvoor men zich heeft gedekt
tegen een ramp als de onderhavige een
grote rol. Die percentages zullen in de
afgesloten polissen sterk uiteenlopen.
Deken doet beroep op
offervaardigheid
AMSTERDAM. 6 Febr. In ..een
woord aan de katholieke Amsterdam
mers" richt de deken, mgr O. P. J. v. d.
Burg. in het dekenale kerkblad „Sursum
Corda" een aanmoediging tot cle gelovi
gen om te komen tot een zo ruim moge
lijke hulpverlening aan de zo zwaar ge
troffen landgenoten. „Gezien de overwel
digende helpende belangstelling bij (leze
sinds eeuwen grootste nationale water
ramp lijkt mij een aansporing overbodig.
Eerder moet ik dankbaar wijzen op de
spontane naastenliefde, die is losgespron
gen bij onze Amsterdammers, die deze
dagen zo gul. zo ruimschoots hebben ge
holpen op elke denkbare wijze. In onze
parochies is onder het waakzaam oog van
de pastoor met zijn'medewerkers, de ka
pelaans en de leken, veel mooie hulp
vaardigheid actief geworden. God zegene
i daarvoor goddelijk-mild. De collecte
'an Zondag, door de bisschop voorge-
ichreven ten gunste van de getroffenen,
moge een apotheose worden van naas
tenliefde ten opzichte van onze mede
mensen en landgenoten in hoogste nood."
BIJNA 3 TON SCHADE IN
ZANDVOORT
ZANDVOORT, 6 Febr. De storm-
schade aan gemeentelijke eigendommen
in Zandvoort wordt nader geraamd op
150.000 gulden, die aan particuliere
eigendommen op bijna 130.000 gulden.
'In een spoedeisende raadsvergadering
werd voorlopig een bedrag van 65:000
gulden gevoteerd voor de uitvoering -
van de meest urgente herstelwerkzaam
heden.
PANTER SIGARENFABRIEKEN
VEENENDAAL, 6 Febr. De voormalig1*
Gustaaf Adolf Sigarenfabriek te Zeist is over
genomen door de Panter Sigarenfabrieken
der firma H. en J. van Sehuppen te Veencn-
daal. De fabriek te Zeist wordt thans g«-
cxploiteerd als filiaalfabriek. De Panter Si
garenfabrieken hebben de werkafdeling, dia
zij reeds eerder in de gemeente Dodewaard
vestigden, uitgebreid met de sigarenfabri
cage.