NIEUWSBLAD van het NOORDEN
Herstel der dijken zal maanden duren
De hel van Stavenisse
Zwaarst getroffen eilanden
zijn vóór de herfst niet veilig
Reddingswerk zo goed als voltooid
Schouwen-Duiveland
bijna geheel overstroomd
Evacuatie heeft gunstig verloop
66ste JAARGANG No. 31
Vrijdag 6 Februari 1953
Directie: J. A. HAZEWINKEL
Mr N. HAZEWINKEL
Hoofdredacteur: C. DE BRUIN
Uitgave en druk van dit DAGBLAD:
R. HAZEWINKEL JZN's U1TG. MIJ N.V.
Ged, Zuiderdiep 24 Groningen
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's
Abonnementsprijs: Stad Groningen f 1.92
per maand of f 5.70 per 3 maanden, daar
buiten f 5.70 p. 3 maanden. Losse ex 13 cènt
Advertenties 30 ct. per mAl. Minimum £2.—
Telefoon: Directie 27953. Redactie 27913 en
27915. Abonn. en adv. 27919 en 27917. Na 6 u.
en Zat. na 3 u. 27919 en 44107 - Giro 83863
WAARIN OPGENOMEN DE PROVINCIALE GRONINGER COURANT OPGERICHT 1787
V
De reddingsactie in het door de stormvloed geteisterde gebied is gisteren met onverminderde kracht
voortgezet. Met uitzondering van enkele nieuwe dijkbreuken op Schouwen-Duiveland hebben zich
daarbij geen nieuwe moeilijkheden voorgedaan. Wel noopten noodmeldingen tot tijdelijke concen
tratie van het reddingswerk op Noordgouwe, maar de algehele situatie is zeker niet ongunstiger
geworden. Bovendien zijn er gisteren en vannacht geen berichten over nieuwe grote verliezen aan
mensenlevens binnengekomen. Men verwacht dan ook dat het eigenlijke reddingswerk spoedig vol
tooid zal zijn en dat ook de evacuatie van de bevolking van de meest getroffen gebieden op korte
termijn haar beslag zal krijgen. Het dichten der kapot geslagen dijken, waarmee men op tal van
plaatsen inmiddels reeds begonnen is, zal echter een zeer lange tijd vorderen. Men rekent op een
tijdsduur van enkele maanden en op de zwaarst geteisterde eilanden zal het waarschijnlijk tot in de
herfst duren, voordat de ondergelopen polders afdoende met nieuwe dijken zijn beveiligd.
De directeur-generaal van de Rijkswaterstaat, ir A. G. Maris,
heeft gisteren een overzicht gegeven van de verschrikkelijke
verwoesting in Zuid-West-Nederland. Hij deelde daarbij mee, dat
hoewel luchtvcrkenningen nog steeds geen details hebben
opgeleverd het zeker is, dat Schouwen-Duiveland het grootste
probleem vormt. In rangorde van moeilijkheid staat dit eiland
ver bovenaan. Niet slechts van Zeeland, maar van alle proble
men, waarvoor de Rijkswaterstaat zich bij het herstel van de
dijken geplaatst ziet. Nu gisteren ook Zonnemaire is onderge
lopen (de dijkdoorbraak bij Renesse is later door de burgemees
ter van die gemeente tegengesproken) is meer dan negentiende
van het eiland geïnundeerd. De bevolking zal met een langdu
rige evacuatie rekening moeten houden; haar terugkeer is af
hankelijk van het tempo, waarin de dijken gedicht zullen wor
den, maar het is thans al zeker, dat daarmee ettelijke maanden
gemoeid zullen zijn.
Een trieste
opsomming
In het verloop van zijn uiteen
zettingen heeft ir Maris verklaard,
dat het spoedige dichten van het
gat in de Schielandse Zeedijk tus
sen Rotterdam en Gouda een ramp
van onvoorstelbare omvang voor
Zuid-Holland heeft voorkomen.
Ook het snelle en afdoende in
grijpen ter dichting van het gat in
de dijk van de Krimpenerwaard
heeft tot het afwenden van dit on
heil zeer veel bijgedragen.
In een sobere opsomming van de
dijkbreuken heeft ir Maris een beeld
gegeven van de omvang van de ramp.
Een opsomming, die spreekt voor zich
zelf en die het trieste verhaal, waar
van heel Nederland is vervuld, duide
lijk markeert.
Westelijk van het LAND VAN AL
TEN A, tussen Keizersveer en Hank
zijn in de dijken één groot gat en ze
ven kleinere gaten geslagen. De wa
terstaat en de waterschappen hebben
deze dijken reeds gedicht. Ten Noor
den van Hank is een buitenkade door
gebroken en in de waterkering tussen
Keizersveer en Nieuwendijk is een gat
geslagen van 70 meter lengte bij 4
meter diepte. Met het dichten van dit
gat is men bezig.
De Moerdijkbruggen
Ter weerszijden van de Moerdijk
bruggen zijn gaten geslagen, met het
dichten waarvan terstond een begin
is gemaakt. Verwacht wordt dat over
enige tijd men hoopt twee weken
de waterkering provisorisch is her
steld. De verkeersweg zal dan weer
in gebruik kunnen worden genomen.
Over twee weken zal met het herstel
van de spoorlijn worden begonnen. De
voorbereidingen daartoe zijn reeds ge
troffen en verwacht wordt, dat nog
twee weken later de spoorbaan weer
bruikbaar zal zijn.
Voor het herstel van de verkeers
weg wordt een week gerekend.
De doorbraak op het Eiland van
Dordt zal in de zelfde week kunnen
zijn hersteld, zodat, naar mag wor
den aangenomen, na twee weken
zowel ten Zuiden, als ten Noorden
van het Hollands Diep normaler
toestanden zullen terugkeren.
Ten Westen van WILLEMSTAD zijn
tien gaten in de dijk geslagen. De ver
kenningen zijn reeds aan de gang,
maar de gemeente Willemstad heeft
reeds een aannemer gecharterd, die
spoedig met de uitvoering der herstel
werkzaamheden zal beginnen.
Walcheren
In Zeeland zijn nog geen grote
werkzaamheden ter hand genomen.
De beschadiging aan de Westkappelse
zeedijk wordt provisorisch hersteld,
teneinde gevrijwaard te zijn tegen
nieuwe beschadigingen. De toestand
ter plaatse is niet critiek.
De „Prise d'eau" bij Oostkapelle, die
ondergelopen is en tengevolge waar
van Middelburg zonder water zit,
wordt leeggepompt.
De gaten in de dijk aan het Veergat
- tussen Veere en Noord-Beveland
zullen zeer binnenkort worden ge
dicht. De beschadiging is niet ernstig
en kan over twee weken zijn hersteld.
Daarna kan ook de verbinding over
de Sloedam hersteld worden.
De beschadiging in Vlissingen is
grotendeels voorlopig hersteld.
Zuid-Beveland
De schade aan de sluis te Hans-
weert kanaal door Zuid-Beveland
is als volgt. Er is water gekomen
tussen de Midden- en Oostsluis, waar
door het buitenhoofd van de eerste
sluis onderloop is geworden. De front-
muur van de Oostsluis helt voorover.
Met het oog op mogelijke moeilijk
heden worden de werken aan de slui
zen in Veere en Vlissingen in versneld
tempo uitgevoerd, zodat in geval van
nood het kanaal door Walcheren kan
worden gebruikt.
In Oost-Zuid-Beveland worden de
dijkvakken spoedig onderhanden ge
nomen, om het weg- en spoorwegver
keer weer te herstellen. De gaten zijn
zeer groot en waar er een getij-ver
schil van anderhalve meter is, zijn zo
wel verkeersweg als spoorbaan volko
men onbruikbaar.
De toestand bij Wolphaertsdijk is
minder ernstig dan men aanvankelijk
vreesde. Men meent, dat het werk hier
door de Nederlandse Heide Maat
schappij al kan worden uitgevoerd.
De toestand op Noord-Beveland is
minder ernstig, dan de eerste berich
ten deden vermoeden.
Zeeuws-Vlaanderen
In de zeedijk van de Nieuw-Neuzen-
polder tussen Terneuzen en de
Braakman is een groot gat gesla
gen. Met de herstelwerkzaamheden is
een begin gemaakt.
Verkenningen in Zeeuws-Vlaan-
deren hebben uitgewezen, dat de
toestand daar minder gevaarlijk
is, dan aanvankelijk werd aange
nomen. De drempel van de zeedijk
is bij eb droog, waardoor uitslib-
bing onmogelijk is. Wanneer er
echter nog een storm komt, zou de
situatie gevaarlijk kunnen worden.
Van de 3300 ha ondergelopen land
is nu 2500 ha van het buitenwater
afgesloten.
Tholen en St. Philipsland
De situatie van de dijken op Tholen
en St. Philipsland is ernstig.
De toestand heeft men nog niet tot
in details kunnen opnemen en over te
treffen voorzieningen valt op dit ogen
blik nog niets te zeggen. Hetzelfde
geldt voor Tien Gemeten.
De burgemeester van Tholen heeft
men aangeraden een slaperdijk om de
bebouwde kom te doen aanleggen. Dit
werk is thans in uitvoering.
Zuid-Holland
In Zuid-Holland is men bezig de
binnenwaterkeringen te verzekeren,
om te voorkomen, dat het binnenge
drongen water zich nog verder zal
uitbreiden.
Reeds 1355
slachtoffers
Het totale aantal slachtoffers, dat
officieel bekend is gemaakt, be
draagt momenteel 1355. Nog steeds
wordt gevreesd, dat dit aantal aan
merkelijk zal stijgen, wanneer met
een nader onderzoek in de zwaarst
getroffen plaatsen wordt begonnen.
Het grootste aantal slachtoffers
werd vannacht gemeld uit Middel-
harnis, waar 16 doden werden ge
borgen.
De zeedijk bij Putten is doorgebro
ken. Er is hier een zeer groot gat ge
slagen. Het water wordt op het ogen
blik gekeerd door de dijken van het
Voornse kanaal.
Ook een bij Ouderkerk aan de IJssel
doorgebroken gat is weer gedicht.
Men heeft voor de dichting schepen
tegen de dijk laten drijven en is er
toen met man en mach* in geslaagd
het gat te dichten. De .achtergelegen
polder is ondergelopen.
De gaten, welke er op Rozenburg
waren geslagen, werden gedicht. Gis
teren zijn ze weer open gegaan ten
gevolge van de haalgolven der snel
varende schepen, waarvoor gisteren
werd gewaarschuwd. Op Voorne en
Putten is het herstel van het kleine
gat aan de Oostzijde in uitvoering.
Met het herstel van het grote gat bij
Oudshoorn is men bezig. Het betreft
hier een groot werk. De Hoeksche
Waard wil men in grote stijl aanvat
ten en wel bij 's-Gravendeel, Numans-
dorp en de Eendrachtspolder.
Goeree en Overflakkee
Het herstel van de waterkering
van Goeree en Overflakkee vormt,
na dat van Schouwen-Duiveland
het moeilijkste probleem. Men is
reeds bezig met het dichten van
het gat in de dijk van 't Westeinde,
nabij Ouddorp.
Er zijn vele grote gaten in de dij
ken van dit eiland geslagen. Bij
Dirksland bevindt zich een droog ge
deelte. Dit en de droge duintop zal
men kunnen gebruiken als een soort
bruggenhoofd, om het eiland te her-
Militaire hulpcolonnes rijden over het verdronken St. Philipsland om eten te brengen
en evacué's te halen.
Adressen
Hulpverlening
De Minister van Maatschappelijk
Werk deelt, in overleg met zijn ambt
genoot van Binnenlandse Zaken, mee,
dat door de Commissarissen der Ko-
ningi;: provinciaal een coördinatie van
hulpverlening, liggende op het terrein
van»\ho! maatschappelijk werk, tot
stan-*, gebracht.
Ongeveer 50.000 mensen krijgen elders onderdak
Hoewel momenteel nog geen cijfers
beschikbaar zijn over bet aantal ge-
evacueerden en «Ie verspreiding over
het land, kan gelegd worden, dat naar
Deze coördinatie is, waar mogèlïjk, schatting üW aa.^ai dc AD.000 «ivl ver
gecentraliseerd bij de provinciale stich
tingen voor Maatschappelijk Werk.
De contact adressen in de Noorde
lijke provincies zijn:
Groningen: Martinikerkhof 23, tele
foon K 5900 44184.
Friesland: Weerd 11, Leeuwarden,
telef. K 5100 5645.
Drenthe: Stationsstraat 11, Assen,
telef. K 5920 2413.
Overijssel: Stationsweg 5, Zwolle, te
lefoon K 5200 3170.
„Aan deze adressen moeten alle aan
biedingen van hulpverlening op het
terrein van het Maatschappelijk Werk
worden gericht. Betreffende de zending
van goederen wordt medegedeeld, dat
deze dienen te worden gezonden aan
het Nederlandsche Roode Kruis.
Particulieren, die het voornemen
hebben rechtstreeks goederen te zen
den naar de noodgebieden, wordt drin
gend verzocht zich te wenden tot bo
vengenoemde provinciale adressen.
Rechtstreekse toezending aan de
noodgebieden belemmeren momenteel
de hulpverlening in die gebieden, mede
omdat ter plaatse niet steeds over vol
doende opslagruimte wordt beschikt.
De aanvragen om goederen uit de
noodgebieden moeten worden gericht
tot de Commissarissen der Koningin
in de desbetreffende provincies.
zal overschrijden. De meeste evacués
komen van Schouwen-Duiveland en
Goeree-Overflakkee. Zij zijn respectie
velijk grotendeels in de provincie
Utrecht en Zuid-Holland ondergebracht.
Alle anderen zullen echter dichter bij
huis een tijdelijk onderdak krijgen. In
de loop van vandaag hoopt men de
evacuatie te voltooien.
Van Goeree-Overflakkee zijn reeds
20.000 inwoners vertrokken. Er ver
blijven op dit eiland nog ongeveer tien
duizend mensen, van wie velen op de
bedreigde plaatsen bij de herstelwerk
zaamheden zullen worden ingezet.
Oude- en Nieuwe Tonge (men vreest,
dat in deze plaatsen het aantal doden
de 400 zal benaderen) zijn vrijwel ge
heel geëvacueerd.
Reddende Prins
Gistermiddag heeft Prins Bernhard
Middelhamïs bezocht. Hij sprak gerui
me tijd met de burgemeester en met
enkele getroffenen. In een helicoptère
maakte hij een vlucht naar het ver
dronken land. Hij haalde o.m. enkele
geïsoleerde personen uit Nieuwe-Tonge
Water steeg tot vijf en een halve meter
(Van een speciale verslag
gever).
Gistermorgen zijn te Ber
gen op Zoom de eerste 500
vluchtelingen uit Stavenisse
aangekomen, de zwaarst ge
troffen gemeente op het
eiland Tholen, waar naar
nachten in een huilende
storm en een ijzige koude
een toevlucht had moeten
zoeken.
Slechts twee
honden
De vreugde over het weer-
gen zich naar een hoger ge- vee uit de eens zo welvaren
legen woning te begeven, de polder is verdronken op
Hierbij verloor Opa Brouw tien paarden na.
zijn dochter en zag hij ver
scheidene leden van zijn aan
getrouwde familie voor zijn
ogen verdrinken.
„Ik heb slechts mijn twee
honden, die trouw met mij
schatting 300 doden te be- zien, die men hier en daar meezwommen, kunnen red-
treuren zijn.
Na geregistreerd te zijn,
ontvingen ze een maaltijd
waarneemt, wordt echter den", zegt hij met gesmoorde
In het ontvangstcentrum
te Bergen op Zoom zagen
wij nog een driejarig kindje.
Het zat met grote verbaasde
ogen naar de drukte te kij
ken, met een grote pop in
de ai-men geklemd. „Gister-
ver overschaduwd door het stem, terwij] de tranen hem avond heeft zij erg gehuild
leed dat op de gezichten van
en na van nieuwe kleding te de meesten te lezen valt. De
zijn voorzien werden zij ver- 70-jarige „Opa Brouw" uit
der geëvacueerd naar Den
Bosch en Breda.
Bij hun aankomst speel
den zich ontroerende tone
len af. Familieleden, die met
verschillende aken waren
aangevoerd en op het ogen
blik van de ramp door de
vloedgolf van elkaar waren stegen om daarna langzaam
opnieuw in Ie ogen komen.
Geen weerzien
Onbeschrijfelijk is het wat
zich op Tholen heeft afge
speeld. Een gezin van zes
Stavenisse vertelde ons dat
het hele drama zich in een
goed kwartier afspeelde.
In vijf minuten stond het personen dreef op een weg-
water anderhalve meter
hoog. Binnen een kwartier
was het tot drie meter ge-
gescheiden, ontmoetten el
kaar voor het eerst en wij
waren getuigen van de
vreugde van een man uit
Stavenisse, die zijn vrouw
en beide kinderen terug
vond. De molenaarHoek uit
Oosteland op Schouwen en
Duiveland was met een
kind door middel van een
amphibievaartuig van het
dak van zijn woning gered,
waarop hij twee dagen en
de maximum stand van vjjf-
en-een-halve meter te berei
ken.
huis van de familie Brouw
geslagen dak door de water-
massa's.Langzamerhand bra
ken stukken van dit vlot af
en iedere keer werd een der
overlevenden meegesleurd
om haar vader en moeder'
zo vertelde ons een der Roo
de Kruis-verpleegsters,
„maar ze zal die niet weer
zien
Verscheidene mensen heb
ben een zenuwaandoening
en men vertelde ons, dat en
kele personen zelfs krank
zinnig zijn geworden of het
gebruik van hun stem heb
ben verloren. De amphibie-
door de golven. De enige die vaartuigen hebben in de bo-
levend van het vlot afkwam men op het eiland Tholen
was een jongeman, die zijn mensen gevonden, die daar
huisgenoten stuk voor stuk van koude en ontbering wa-
De achterkant van het door de golven zag verzwei- ren omgekomen. Terwijl de
gen. Op een stuk dijk, waar- vluchtelingen uit Stavenisse
gistermorgen in de haven
van Bergen op Zoom aan-
men moest zich op het dak ongeveer veertig mensen, kwamen, werden op een an-
redden. Toen het water dit De dijk werd op een gege- dere kade in een lichter hon-
dak dreigde te overspoelen ven ogenblik weggeslagen derden geïmproviseerde
en het gehele huis op instor- en de mensen werden bedol- doodkisten ingeladen met be
ten stond, was men gedwon- ven onder het puin. Al het stemming Stavenisse
werd reeds door de eerste op nog zeven huizen over-
vloedgolf weggespoeld en eind stonden, bevonden zich
Met uitzondering van Bruinisse, dat
vandaag wordt geëvacueerd, is de eva
cuatie van Duiveland thans vrijwel
voltooid. In Zierikzee en op Schouwen
is nog een vrij groot aantal mensen
achtergebleven.
■In Noord-Brabant, met Breda als
centrum, zijn naar schatting al 18.000
geëvacueerden uit verschillende nood
gebieden ondergebracht. Hierheen zijn
ook overgebracht de inwoners van het
zwaar geteisterde Stavenisse, de eni
ge plaats, die op Tholen moest worden
ontruimd.
Naarmate steeds meer gemeenten
verlaten worden, neemt het aantal ge
vallen van plundering toe. In Middel-
hamis zijn enkele mannen gearres
teerd, die bezig waren goederen te ste
len uit leegstaande woningen. Zij droe
gen Roode Kruis-banden om de armen.
Ook uit andere plaatsen komen der
gelijke meldingen binnen. Er is bekend
gemaakt dat op personen, die zich in
de ontruimde gebieden verdacht ophou
den, na de eerste sommatie zal wor
den geschoten.
Cadavers
Nu de evacuatie bijna is voltooid,
is men begonnen met de afvoer van
de cadavers.
Deze worden achter auto's gesleept
naar schepen, die voor het vervoer
naar de destructiebedrijven zorg dra
gen. Het zal zeker nog enige weken
duren voor men alle cadavers heeft
geborgen. Amerikaanse genietroepen
hebben daarom voorgesteld de cada
vers ter plaatse te vernietigen. Zij heb
ben voor dit doel een aantal vlammen
werpers aangeboden. Over het aanbod
is nog geen beslissing genomen.
Worden zeegaten
afgedamd
Beschadiging Zuiderzee
werken niet gevaarlijk
De directeur-géneraal van de Rijks
waterstaat, ir Maris, heeft gisteren
enkele inlichtingen verstrekt over een
mogelijke afdamming van de zeegaten
in het rampgebied. Hij wees er op,
dat de afdamming van de 30 a 40 M.
diepe zeemonden gelijktijdig zou moe
ten geschieden, omdat anders in de
drie in aanmerking komende gaten,
de Oosterschelde, Grevelingen en Ha
ringvliet, gevaarlijke stromingen zou
den ontstaan.
Met een dergelijk project zouden
enorme kosten gemoeid zijn, waardoor
vooral in de huidige omstandighe
den een diepgaande bestudering
van het probleem noodzakelijk is.
Ir Maris verklaarde, dat men zich
in de eerste plaats tot taak heeft ge
steld, te zorgen dat de oude waterke
ringen worden hersteld. Over de even
tuele afdamming zal pas later wor
den beslist.
Over de beschadigingen aan de Af
sluitdijk en de Zuiderzeewerken zei de
directeur-generaal van de Rijkswater
staat, dat deze op enkele plaatsen
ernstig, doch niet gevaarlijk zijn. De
in aanleg zijnde dijken in het IJssel-
meer hebben vrijwel geen schade op
gelopen.
