Geredden uit rampgebied doen dramatische verhalen STAVENISSE: DORP WAAR DE DOOD EEN RAZZIA HIELD Amerikaanse methode voor het dichten van dijken Vreselijke taferelen speelden zich in Oude Tonge af VRIJDAG 6 FEBRUARI 1953 LEEUWARDER COURANT 3 Met reeds eerder gebruikte parachutes heeft men dit droge stuk grond in Zierik- zee afgebakend. liet wordt nu gebruikt als droppingsplaats. roosteloos zijn de verhalen van de geredden uit het rampgebied. Vooral van hen, die ziek en afgemat in veiliger oorden aankwamen, aangevoerd met boten en nu opgenomen in noodziekenhuizen van het Rode Kruis en de normale ziekenhuizen. In het noodziekenhuis in Roosendaal, ingericht door de Rode Kruiscolonne uit Eindhoven in de T.L. lampenfabriek van Philips, die op ruime mate tot de goede outillering van dit ziekenhuis bijdroeg, hoorden we enkele van die verhalen. Om vier uur in de rampnacht werd het gezin gewekt. Het water kwam in wilde drift opzetten en het huisje werd be dreigd. Haastig kleedden allen zich aan en gingen over de dijk op weg om zich te redden: de moeder met vier kinderen voorop; de vader met vier kinderen volgden op ongeveer tien meter afstand. Plotseling sloeg een vloedgolf over de dijk. De vader en de kinderen, die hij bij zich had, werden tegen het huis ge drukt. dat zij toevallig passeerden. Maar voor de moeder en haar vier kinderen bracht geen huisje steun en redding. Zij spoelden van de dijk, werden meege sleurd en kwamen jammerlijk om.... Eens een propere en ivelvarende plaats Onder de 1700 bewoners zeker driehonderd slachtoffers (Van een eigen verslaggever) STAVENISSE, het eens zo propere en welvarende dorp aan de Zuidwest hoek van het Zeeuwse eiland Tholen, is een dorp des Doods. Een zeventienhonderd mensen woonden en werkten hier en leefden een vrij ge lukkig bestaan. Tot de afgelopen Zondag. Toen kwam de rampnacht. Als een bandjir spoelde een vloedgolf, dwars door de zware zeedijk heen, over het dorp. In de schaduw van deze watermuur liep de Dood. De Dood die een razzia hield en een vijfde van de bewoners als tol opeiste. De rest van de bevolking kon, soms pas na drie dagen en drie nachten van onmenselijk leed en lijden, worden geëvacueerd. Zij lieten toen een grotendeels ruïne geworden dorp achter zich. Uw verslaggever een van de eerste journalisten die na de deze ontzettende ramp in Stavenisse aankomen. Burge meester Verburg zegt ons, als we met hem over zijn verwoeste en onderge- stroomde gemeente uitstaren: „Dit is de zwaarst getroffen gemeente van Europa". Volgens de burgemeester, die een achttal gemeentenaren toestem ming heeft gegeven in het dorp te blijven, moet op z'n minst op 300 doden worden gerekend. Maar de dokter zegt dat het er ook even goed 400 kunnen zijn. De Dood is als met een stofkam door het dorp gegaan De doden. Slechts enkelen zijn er nog maar geborgen. De meesten liggen nog in de wrakstukken van de huizen, die door de golven in elkaar zijn ge beukt ol' door het water langzaam zijn ondermijnd en daarna ingestort. De Kerkstraat en het Molenpad zijn bijna geheel verwoest. Hier alleen al moet men rekenen op meer dan honderd slachtoffers. Lugubere sfeer De aanblik die Stavenisse biedt, is ontzettend. Een bombardement zou geen grotere verwoestingen hebben kunnen aanrichten. Er is geen huis dat niet beschadigd is. Het dorp is zeker voor de helft weggevaagd. Behalve de naaste omgeving van de haven, de Molendijk en enkele meters van de Voorstraat staat zelfs nog bij eb alles onder water. De sfeer in het dorp is uiterst luguber. Half ingestorte en scheef gezakte huizen en ook volkomen ruïnes. Tegen de Molendijk aan ligt op het water één groot eiland van vlas, deuren, kozijnen, meubels en ander huisraad. Overal liggen kadavers, monsterachtig opgezwollen koeien en varkens. Enkele katten lopen nog schich tig rond en in een garage horen we het geblaf van een paar honden, die daar zijn opgesloten. Omdat er geen tijd en plaats ruimte is om deze dieren te evacueren, besluit de burgemees ter ze te laten afmaken. Tijdelijke bevolking Nu Stavenisse geëvacueerd is, zijn er, behalve een paar man politie, een groep militairen en een ploegje bur gers voor de berging van lijken onder gebracht. Zij hebben kwartier gemaakt in de bovenverdiepingen van een hotel en van enkele huizen. In het gemeen tehuis is een Roode Kruis-post ge vestigd en daar bevindt zich ook een man van de P.T.T. met een mobilo foon voor de verbinding met Goes. Allen zijn dicht bij elkaar gelegerd, opdat men in geval van nood elkaar hulp kan bieden. Militairen zijn bezig (Advertentie l. M.) tussen de bomen touwen te spannen, waarlangs men zich eventueel naar de hoger gelegen haven kan trekken. En de burgemeester 'heeft inmiddels ver zocht omeenschip, dat voortdurend in het haventje van Stavenisse klaar zal moeten/ liggen en dat groot genoeg is om eventueel allen in eenmaal weg te kunnen voeren. Zo gevaarlijk is de toestand hier nog! Belangstelling uit de lucht Als we bij de haven staan te kijken naar het inladen van enkele paarden, die de ramp hebben overleefd, horen we boven ons een kittig gebrom. Een hefschroefvliegtuig komt langzaam naar beneden zakken en landt dan op de smalle kade. Een Nederlandse offi cier stapt uit. Achter de stuurknuppel zit een Amerikaan. Een van die kei harde, gumkauwende kerels, die met hun wondervliegtuigjes tientallen mensen van daken en uit bomen hebben geplukt. De Nederlandse officier komt even tjes poolshoogte nemen. Als de heli copter weer opstijgt, gaat een Roode Kruisman als passagier mee. Men zal hem even bij Breda afzetten waar hij een aantal opdrachten en boodschap pen voor de burgemeester, de mili taire bevelhebber in Stavenisse en de P.T.T.-man moet uitvoeren. Men heeft behoefte aan levensmiddelen, nieuwe accu's, zandzakken. Intussen is de identificatie-groep grotendeels medische studenten uit Amsterdam bezig om lijken op te sporen. In rubbervlotten vaart men door de straten en elk huis wordt onderzocht. De stoffelijke resten worden naar Bergen op Zoom ge- Een van de meest geteisterde ge bieden is het eiland Tholen, dat voor twee-derde deel onder water is gelo pen. De zeedijk is op verschillende plaatsen doorgebroken en aan de Zuid- en Zuidwest-zijde van het eiland alleen al over een lengte van zeker anderhalve kilometer weggesla gen. De plaats Tholen zelf is vrijwel onbeschadigd en ligt op het, dankzij een binnendijk, drooggébleven gedeel te. Daarentegen is het dorp Stavenisse ontzettend zwaar getroffen. Hoe zwaar, vertelt een onzer verslaggevers in bijgaande reportage. bracht waar reeds ruwhouten lijk kisten gereed staan. Gruwelijke verhalen Met een patrouille-vaartuig van de marine, die de burgemeester en dokter naar de plaats Tholen zal brengen, verlaten ook wij Stavenisse. Als we de haven uitvaren zien we nog hoe een paard, dat in een schip zal worden geladen, uit de lier in het water valt. Dan kiezen, we het ruime sop en halen verlicht adem. Het dorp des Doods ligt achter ons. Maar nog steeds achter volgt het ons. Want de burgemeester en dokter vertellen ons gruwelijke verhalen. Van een boer in de polder die, als men hem wil komen redden, met zijn jachtgeweer begint te schieten. Waarschijnlijk waanzinnig geworden. Van de verschrikkelijke toestanden op de Molendijk, waar na de ramp honderden opeengepakt stonden. Verhalen over ontbering en dorst. Verhalen over reddingen als die van Piet Potappel die zijn leven te danken heeft aan een koe. De watervloed overrompelde Potappel namelijk reeds toen hij juist een koe had losgesneden. Hij greep toen het beest beet, dat met zijn baas naar de havenlichten toe- zwom.... En het verhaal van die jongen die van dak naar dak moest vluchten omdat het ene huis na het andere instortte. In een ander huis zat de vrouw op zolder en haar man, die de trap niet meer had kunnen be reiken in de kamer beneden. Zij kon den zo lang met elkaar spreken tot het water tot op zolder steeg. De vrouw is krankzinnig geworden. De herinnering aan deze verhalen maar vooral aan het dodendorp Stavenisse zal wel nimmer uit ons ge heugen worden gewist, hoe graag wij het ook zouden willen. Immers, het is één gruwelijke herinnering De 70-jarige opa Brouw uit Stavenisse vertelde 'ons dat het gehele drama zich in een goed kwartier afspeelde. In vijf minuten stond het water 1.50 meter hoog. Binnen een kwartier was het tot 3.50 meter gestegen om daarna lang zaam de maximum stand van 5té meter te bereiken. De achterkant van het huis van de familie Brouw werd wegge spoeld. en men moest zich op het dak redden. Toen het water dit dak dreigde ta overspoelen en het gehele huis op instorten stond, was men gedwongen zioh naar een hoger gelegen woning te bege ven. Hierbij verloor opa Brouw zijn dochter en zag hij verscheidene leden van zijn aangetrouwde familie voor zyn ogen verdrinken. „Ik heb slechts mijn twee honden, die trouw met mij jnee- zwommen, kunnen redden", zegt hij met gesmoorde stem, terwijl de tranen hem opnieuw in de ogen komen. Onbeschrijfelijk Is het wat zich op Tholen heeft afgespeeld. Een ge zin van zes personen dreef op een weggeslagen dak door de water massa's. Langzamerhand braken er stukken van dit vlot af en iedere keer werd een der overlevenden meegesleurd door de golven. De enige die levend van het vlot af kwam was een jongeman, die zün huisgenoten stuk voor stuk door de golven zag verzwelgen. Een oude man ligt als een troosteloos •hoopje ellende op een ziekbed. Hij heeft zorgen. Jarenlang heeft hij gespaard en een bedrag van twee honderd gulden bij elkaar gekregen. Hij heeft het bedrag in een ijzeren geldkistje geborgen, doch kon het niet meenemen. Nu piekert hij en zegt telkens weer: „Het is een zwaar kistje, misschien is het niet weg gespoeld en kan ik het terugvinden". Doffe berusting heeft zich meester ge maakt van velen, die bange dagen en nachten in het water hebben beleefd, nu 7:i veilig zijn en een goede verzor ging genieten. Zij zijn versuft en schijnen het schrijnende leed. dat hen getroffen heeft door het verlies van de naaste verwanten, niet te beseffen. Tot dat plotseling een vrouw, wier man en kinderen zijn verdronken, begint te gil len, dat het de omstanders door de ziel snijdt. Of die andere vrouw, die nu en dan uit haar versuffing ontwaakt en angstige kreten slaakt: Water, water! Twee oude mensjes van tegen de tach tig zijn van een dak gehaald na ontzet tende ontbering te hebben geleden. Zij begrijpen nog niet goed, wat er allemaal gebeurd is. Anderen overleefden de ramp door lange tijd in een boom boven het klot- treuren nu om de echtgenoten die ver dronken, of om de kinderen, die door de stroom verzwolgen werden. Wanneer men in de rampgebieden tussen de overstroomde gebieden in Zeeland, Zuid-Holland of westelijk Noord-Brabant ronddwaalt en de onmetelijke overstromingen ziet, maar vooral als men met de mensen spreekt, die in een angstige vlucht voor het aanstromende water zich het vege lijf gered hebben of die met heel veel moeite uit de omspoelde huizen zijn gehaald, dan pas begint men iets te begrijpen van het on noemelijke leed, dat ons land in de noodlottige nacht van 31 Januari op 1 Februari in diepe rouw gedompeld heeft. Ruim UVz millioen voor Rampenfonds Prins Bernhard heeft gisteravond in een radiotoespraak medegedeeld, dat het Nationaal Rampenfonds tot heden too een bedrag vari ruim 11.672.000 heeft geboekt. Hierbij zijn alle bij dragen inbegrepen. De toegezegde be dragen zijn in dit cijfer nog niet ver werkt. Geld voor rampenfonds in eigen zak gestoken Door de Groninger recherche is gear resteerd de 70-jarige D. J. Hij heeft geld. dat hij ophaalde voor het Nationaal Rampenfonds, in eigen zak gestoken. Enkele Groningers maakten de politie attent op zijn malversatie, toen hij bezig was te collecteren. Hij legde een volle dige bekentenis af en zal voor de Offi cier van Justitie worden geleid. K.N.V.B. legt competitie stil Het bestuur van de Koninklijke Nederlandse Voetbalbond, in bijzondere vergadering bijeen in verband met de nationale ramp, deelt mede, dat alle voor Zaterdag 7 en Zondag 8 Februari vastgestelde competitiewedstrijden zijn afgelast. Rekening houdende met de wens van de regering, verzoekt het K.N.V.B.- bestuur ook geen vriendschappelijke wedstrijden te organiseren. Baily-bruggen met zand en rotsblokken laat men in de lucht vliegen In de Chassee-kazerne te Breda zijn 1800 man Amerikaanse hulptroepen gconcentreerd. Deze troepen zijn samengetrokken uit zeventien ver schillende eenheden, die verenigd zijn tot een bataljon dat onder commando staat van kolonel Ellery W. Niles. Vr.n hieruit worden de richtlijnen aangegeven, welke deAmerikaanse hulptroepen moeten volgen bij de hulp verlening in de noodgebieden. Zo blijkt onder meer, dat de Amerikanen in Breda in totaal 64 ducks hebben ingezet, die overal in het gebied rond zwerven. Met de evacuatie, aldus deelde kolonel Ellery Niles mede, is het thans voor het grootste gedeelte gedaan. Nu komt het constructiewerk aan de orde, het dichten van de dijken op gevaar lijke punten. Daartoe zijn rotsblokken nodig, waarvan er hele vrachten per vliegtuig van Duitsland uit worden aangevoerd. Bij het dichten van dijkgaten volgt men een merkwaardige methode: men construeert een Bailybrug over het gat, vult de rug op met zand en rots, legt er springlading onder en laat de hele zaak in de lucht vliegen. Alles valt terug en het gat is voor het grootste gedeelte gedicht. Op het vliegveld Woensdrecht heeft men 25 helicopters samengetrokken, waaronder 8 Engelsen, 3 Belgische en de rest Amerikaanse. Op zes punten in het bedreigde gebied heeft men waterzuiveringsteams opgesteld. Bij Monster in het Westland zit een aantal Amerikanen dat bezig is Duitse bunkers op te blazen. Deze bunkers zijn ge vaarlijk omdat zij de dijken en duinen ondermijnen. Op de uitgestrekte terreinen van de Chassee-kazerne staan ontzaglijke colonnes materiaal opgesteld. Behalve honderden auto's en jeeps bevinden zich daarbij een 150-tal 5-tons kip wagens en 9 tankboten. Zondag bioscopen gesloten Het hoofdbestuur van de Nederlandse Bioscoopbond heeft bepaald, dat met het oog op de algemene gedenkdag, de bioscopen Zondag in het gehele land ge sloten zullen zijn. hadden gescheurd, zwommen ook naar dit dijkgedeelte, waar zij van angst temidden van de mensenmenigte hol sloegen. De koude en de dorst waren de grootste vijanden. Enkele kinderen, die aan de verleiding geen weerstand konden bieden en toch zout water dronken, hebben twee dagen lang kermend van afschuwelijke buik krampen moeten wachten tot hulp kwam en zij geëvacueerd konden worden. Vjor de ogen van de mensen, die de dijk hadden kunnen bereiken, voltrok ken zich verbijsterende drama's. Een gezin, dat van de zolder, toen het water nog hoger steeg, op het dak uitweg zocht, verloor toch nog het leven om dat het huis plotseling in elkaar zakte. Het opvallende was, dat juist nieuwste huizen het eerst in elkaar stortten. Hartverscheurend is ook het verhaal van de man die zich in Oude Tonge hij elke politieman als moordenaar aangaf. Hij had met zijn kind proberen te vluchten, maar toen er geen uitkomst meer leek te zijn, had hij het kind met sende water stand te houden. Doch zij het hoofd onder water geduwd. Later Concentraties van leed en smart (Van een eigen verslaggever) Een vrouw van middelbare leeftijd. Zij praat met een dubbele tong, maar dat komt omdat zij haar gebit niet in de mond heeft. Dat heeft zij laten liggen toen zij in Oude Tonge door de watersnood verrast werd en in nachtgewaad moest vluchten. Men heeft haar in het evacuatie-centrum wel aan kleren kunnen helpen, maar natuurlijk niet aan een gebit. Deze boerenvrouw vertelt ons het verhaal van de ondergang vau het dorpje Oude Tonge op Overflakkee. Een tragedie, evengroot als die van Stavenisse. Ook hier vonden zeker drie honderd mensen een verschrikkelijke dood. Ook hier een massale vlucht naar een stevig stuk dijk. Vreselijke taferelen hebben zich in werd de man zelf toch nog gered. Vol- Oude Tonge afgespeeld. Paarden, die komen waanzinnig is hij toen over de los waren gesneden of zichzelf los; dijk gaan rennen, steeds maar Vele behulpzame handen staan gereed om de slachtoffers van de overstroming bij te staan bij de ontscheping. schreeuwende dat hij zijn kind had ver moord. Concentratie van leed Volkomen op van de zenuwen, gek van angst en verdriet sommigen, met doffe ogen stil voor zich uitstarend anderen, zo zijn de meeste evacué's die door een hel van leed en ellende zijn gegaan als in Stavenisse en Oude Tonge. Sommigen willen zich uit praten, anderen barsten nu en dan in snikken uit. En terwijl men eerst alleen maar blij was dat men zelf het leven eraf gebracht heeft, begint nu het verlies van bloedverwanten en vrienden aan de harten te knagen, be gint men te denken en te praten over het verloren gegane bezit. Want zo is de mens nu eenmaal. De opvang- en evacuatie-centra zijn dan ook een concentratie van uitge sproken en stil leed. En ook de treinen en bussen. d:e uit deze plaatsen ver trekken, ademen een drukkende sfeer van mateloos verdriet. Hulp van bedrijfsleven Advies van Stichting O van de Arbeid Hel bestuur van de Stichting van den Arbeid heeft zich in een onlangs te Amsterdam gehouden spoedver gadering beraden over de eerste hulp. welke het Nederlandse bedrijfsleven in al zijn geledingen zou kunnen ver lenen aan de slachtoffers van de nationale ramp, welke ons land heeft getroffen.. Het bestuur van de Stichting van den Arbeid besloot een dringend be roep te doen op alle Nederlandse werk gevers en werknemers om als eerste bijdrage in de nood. die over zovele tienduizenden is gekomen, de navol gende maatregelen tot uitvoering te brengen: 1. Door alle werknemers zal nog deze week via hun werkgever een bij drage worden gestort in het Nationaal Rampenfonds ten bedrage van ten minste één uur loon of salaris, welke bijdrage door de werkgevers met een gelijk bedrag wordt verhoogd. 2. Op een bedrijfstaks- of onder nemingsgewijze te regelen manier zal op korte termijn zo mogelijk door alle werknemers tenminste 8 uur worden overgewerkt. Hetgeen daarmede ver diend wordt, zal. verhoogd met een gelijk bedrag van de zijde van de werkgever, eveneens worden afgestaan aan het Nationaal Rampenfonds. In geval overwerk niet mogelijk is, dient er naar te worden gestreefd op andere wijze door een beiderzijds offer een geldelijke bijdrage van ongeveer ge lijk grootte aan dit fonds af te staan. Het bestuur van de Stichting is er zich van bewust, dat het op deze wijze bijeen te brengen bedrag slechts in zeer beperkte mate aan de werkelijke nood tegemoet komt. Het besloot derhalve zich t.z.t. nader te beraden over even tuele verdere maatregelen. Gratis brillen voor getroffenen De samenwerkende groothandel in optische artikelen, de betreffende fabri kanten en de vakopticiens in Nederland maken bekend dat getroffenen, die door de rampomstandigheden hun bril hebben verloren, zodra zij zich in de plaats be vinden waar zij voorlopig verblijf zul len houden, by de opticiens gratis een nieuwe bril kunnen aanschaffen onder overlegging van een door het Roode Kruis of andere bevoegde instanties af gegeven verklaring. Dit is mogelijk gemaakt doordat de groothandel én de brilleglazen én de monturen gratis ter beschikking stelt van de opticiens, en de opticiens geen werklonen zullen berekenen.

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 2