Schouwen-Duiveland en Goeree niet
bewoonbaar voor de volgende winter
Gaten in de dijken worden gedicht,
geen enkel gebied wordt prijsgegeven
RAMPENFONDS: bijna twaalf millioen
Drie nieuwe dijkdoorbraken op
Schouwen-Duiveland
HET POSTVERKEER NAAR HET RAMPGEBIED
(Van onze Haagse redacteur).
Is de ontstellende ramp waardoor liet land is getroffen nog te wijten aan andere
factoren dan de combinatie van de zware storm met het springtij? Dit is een vraag
die in deze bewogen dagen door velen in het land wordt gesteld. Het nas geen wonder
dat de directeur-generaal van de Rijkswaterstaat, ir. G. A. Maris, gisteren tijdens
een persconferentie dezelfde vraag te horen kreeg. Maar het antwoord was duidelijk.
Geen onverstandige zuinigheid om weinig geld voor het onderhoud van de dijken
uit te trekken noch de aanwezigheid van enkele zwakke plekken zijn mede een
oorzaak gew eest van dit tragisch gebeuren. „Wy hadden hier te maken met een na
tuurverschijnsel van uitzonderlijke hevigheid," zo zeide de heer Maris. Het alarm
systeem heeft evenmin gefaald. De vakmensen waren wel degelijk op de hoogte van
de ernst van de toestand, maar zulk een ramp Is in generaties niet voorgekomen,
zodat de mensen in de polders met 7.0'n ontzettende mogelijkheid geen rekening hiel
den. Uit waterstaatkundig oogpunt is er daarom geen aanleiding om bijv. de dijken
te verhogen. Dit zal alleen gebeuren afs meteorologen tot de conclusie komen dat
dit wenselijk is. De Waterstaat in ons land laat zich van haar beste kant kennen.
Dag en nacht is er de laatste dagen gewerkt en met het dichten van vele dijken is
reeds een aanvang gemaakt. Met de overtuiging van het Hollandse vakmanschap
zeide de heer Maris, dat er geen sprake
prijsgegeven.
Met grote voortvarendheid wordt thans
gewerkt. De grote aannemers in ons land
z(jn aan het werk getogen, zonder dat er
contracten zijn opgemaakt. Daar is geen
tijd voor. Is er wel voldoende materiaal om
al dit werk gelijktijdig uit ie voeren? Met
de stenen zal het wel gaan. Die kunnen vol
doende geïmporteerd worden uit België en
Duitsland. Helaas is de helft van het op
geslagen rijshout in de Biesbos wegge
spoeld. Men heeft de hoop daarvan nog de
helft te kunnen opvissen. In Gelderland is
echter nog wel rijshout voorradig. De er
varing zal moeten leren of er voldoende
geschoolde arbeidskrachten, vnl. steenzet
ters zullen zijn.
Het wordt ook een kwestie van ervaring
of men in staat zal znn. daar al het grote
materiaal aan de noodgebieden beschik
baar moet worden gesteld, of de Zuider
zeewerken nog .wel in hetzelfde tempo
voortgezet kunnen worden. Dit 15 een
kwestie van Regeringsbeleid. Er valt daar
over nog niets met zekerheid te zeggen,
daar de détailgegevens uiteraard nog niet
bekend zyn.
Afdamming der zeegaten?
Is afdamming der zeegaten mogelijk?
Daar is een plan voor, aldus de direc
teur-generaal en na deze ramp is het'be
grijpelijk. dat de publieke belangstelling
naar deze vraag uitgaat. Maar dit werk
is met kinderachtig. Dit betekent dat de
Ooster-Schelde.Grevelingen en het Ha
ringvliet, zeegaten van 30 40 meter diep
te, gelijktijdig gedicht moeten worden. Eén
jYoor-één_ gaat niet; \v;ant dan" zouden- er,
ongewenste stromingen "ontstaan. De' wen
selijkheid van de afdamming is door deze
ramp. wel sterk naar voren gekomen,
maar dat wil niet zoggen, aldus ir. Maris,
dat deze wenselijkheid spoedig een reali
teit zal zijn. Dit werk zou echter enorme
voorbereidingen vragen, zodat onder alle
omstandigheden doorgegaan wordt met
de normale herstelwerkzaamheden.
Het moeilijkste.
Het herstel van Schouwen en Duiveland
is het moeilijkste probleem dat in Zeeland
opgelost moet «orden. Misschien is dit
eiland wel het moeilijkst van al de geteis
terde gebieden. Het is voor 9/10 onder
gelopen. Gisteren kwam de polder Zonne-
maire nog onder water te staan. De bevol
king van Ziërikzee wordt geëvacueerd, met
uitzondering \an 500 mannen die nodig zijn
voor kleine herstelwerkzaamheden om
grotere rampen te voorkomen. Deze eva
cuatie zal maanden moeten duren. We
prijzen ons gelukkig, zo zeide de heer Ma-
ris, als we Schouwen en Duiveland voor
het begin van het volgend winterseizoen
veilig hebben.
Nummer twee op de ranglijst van de
grote moeilijkheden is Goeree en Over-
flakkee. Zo ziet het er althans uit. Het is
echter nauwelijks te zeggen welk van deze
twee gebieden het moeilijkst te herstellen
zal zijn. Op beide eilanden is het aantal
gaten in de dijken zeer groot. Op Goeree
is de totale dyklengte beschadigd. Behal
ve bij de duinen is de enige droge plek te
vinden by üirksland. Dit dorp zal als
bruggehoofd gaan dienen om de strjjd
tegen het water op dit eiland aan te binden.
Het gaat hier om het dichten van zeer
moeliyke gaten. Drie aannemers zjjn
daarbij ingeschakeld.
Zuidelijk Zeeland
Gisteren is een verkenningsploeg met een
aannemer naar het oostelijk gedeelte van
Zuid-Beveland vertrokken. Het werk zal
daar spoedig worden aangepakt om de weg
en spoorverbindingen met het vaste land
te kunnen herstellen. De gaten in de dijk
zijn moeilijk te herstellen. Vooral die bij
Kriiiningen en Rilland Bath. Voorlopig zal,
aldus de heer Maris, de spoorweg niet te
gebruiken zijn. Op Walcheren zal de spoor
lijn echter binnen afzienbare tijd gereed
zijn. De lijn over de Sloedam is niet bescha
digd. Op Zuid-Beveland is water gekomen
tussen de midden en de oostsluis te Hans-
weert. Onder het buitenhoofd van de mid-
densluis loopt water, waardoor de front
muur van de oostsluis voorover komt. De
mogelijkheid is niet uitgesloten, dat hier
moeilijkheden ontslaan. Daarom is er een
aannemer opgedragen om de werken bij
Veere en Vlissingen met spoed uit te voe
ren. zodat het kanaal door Walcheren
bruikbaar wordt.
Óp Walcheren wordt de Kappelse Zeedijk
provisorisch hersteld, om grotere bescha
digingen te voorkomen. De polder bij
West-Kapelle wordt leeggepompt. Het wa
ter langs de dijken van het Veerse Gat zal
zeer binnenkort afgesloten zijn. De bescha
diging is daar niet van ernstige aard.
Andere gebieden
In de andere getroffen gebieden is de si
tuatie als volgt:
i zal zijn dat er enig gebied zal worden
Noord-Beveland evenals op Zuid-Beve
land situatie niet zo somber als men zich
had voorgesteld.
Tholcn en St. Philipsland ernstig getrof
fen, herstel zeer moeilijk. Détailgegevens
nog niet beschikbaar. Burgemeester van
Tholen aangeraden om slaperdijk rond de
bebouwde kom te maken.
Zeeuws-Vlaandcren: van 3300 ha. over
stroomd land reeds 2500 van buitenwater
afgesloten. Het water wordt reeds geloosd.
Er wordt ook gewerkt aan de Nieuwe Neu-
zenpolder. In het algemeen geven bescha
digingen geen moeilijkheden. Er wordt ge
werkt en het zal lukken:
Noord-Brabant: bij Kille wordt een gat
gedicht van 70 m. breed en 4 m. diep. Wan
neer dit gereed is kan de.weg.naar het zui
den weer gebruikt worden en kan begon
nen worden agn het herstel van de spoor
weg. Men hoopt de weg over drie en dc
spoorweg over vier weken gereed te heb
ben. In dezelfde periode hoopt men de door
braken op hetreiland Dprdt herstejd te heb
ben. Ongeveer tien gaten in de dijk tussen
Willemstad en Rodevaart bij de Moerdijk
hoopt men spoedig te dichten.
Zuidholland: daar is men doende de bin
nenwaterkeringen te verzekeren om te
voorkomen dat het binnengedrongen water
zich uitbreidt. Voorne en Putten heeft be
langrijke gaten.in de zeedijk. De dijken van
het kanaal houden nu het water tegen. Hot
sluiten van het gat bij Oudenhoorn, waar
mee een begin is gemaakt, is eén zeer groot
werk. Het gat in de Ringdijk van de Al-
blassenvaard bij Sliedrecht is gedicht en bij
Papendrecht zal 't gat deze week nog wor
den gesloten. Qp Rozenburg was dat reeds
eerder gebeurd. Gisteren echter hadden
daar nieuwe dijkdoorbraken plaats door de
golfslag van de snel voorbijvarende sche
pen. De Hoekse Waard zal op drie plaatsen
met groot materieel worden aangepakt bij
Numansdorp. 's-Gravendeel en de Een-
drachtspolder. Deze provincie is een gro
tere ramp bespaard door het dichten van
de dijk bij Ouwerkcrk en het houden van
de Schiélands Hoge Zeedijk.
Noord-H°lland: Op Texel wordt de on
dergelopen Een drachtspolder hersteld. Een
ernstige maar met gevaarlijke schade is
toegebracht aan de Balgzanddijk tussen
Wiel ingen en Den Helder.
Afsluitdijk: heeft enige beschadigingen
ondergaan.
IJsscImccr« erken: de in aanleg zijnde dij
ken hebben vrijwel geen schade opgelopen.
Wel is er schade aangericht aan de dijk
vakken die nog niet afgeweekt zijn.
Tiengemeten: veel gaten, gehéel onder
gelopen. er zijn hier nog geen maatregelen
getroffen.
H.M de Koningin deelde sinaasappelen
en brood aan geëvacueerden uit
H.M. de Koningin heeft gisteren in het
middaguur een bezoek gebracht aan dt
Utrechtse veilin'ghallcn, waar het provin
ciale evacuaticbureau gevestigd is. dat
werkt onder leiding van de directeur van
van Gend en Loos, de heer H. van Wes-
sem.
H-M. stelde zich hier op de hoogte van
de werkzaamheden, van dit doorgangs
centrum. Er waren juist zeven bussen met
evacuees uit Dordrecht aangekomen. De
Koningin is de bussen ingegaan en heeft
meegeholpen bij het uitdelen van sinaas-,
appélen'éii'bboód'.'
Vermoedelijk'in''aahèlÜitïrig' aart haar*
bezoek in Utrecht heeft H.M. Koningin
Juliana een bezoek gebracht aan het eva
cuatiecentrum in Amersfoort. Zij bezich
tigde de medische afdeling en het me
disch centrum en onderhield zich geruime
tijd met even tevoren aangekomen eva
cuees.
Naar Zeist en Baarn
Voorts bracht H.M. de Koningin een be
zoek aan het Zeister slot, waar de afge
lopen dagen eveneens honderden vluchte
lingen uit de noodgebieden zijn geregis
treerd, onderzocht en doorgestuurd naai
de beschikbaar gestelde adressen. Uitge
breid was de aandachjt, die H.M. aan dc
baby-afdeling schonk- Onverholen liet zij
haar bewondering blijken voor de goede
organisatie. In de ontvangstzaal van het
slot onderhield de Koningin zich wederom
langdurig met vluchtelingen en zichtbaar
geroerd luisterde Zij naar hun belevenis
sen.
Na de rondleiding stapte H.M. ook hier
in een bus met zieken uit het noodgebied.
Ongeveer een uur na haar aankomst
vertrok de Koningin naar Baarn. waar Zij
een bezoek bracht aan de evacuees die
daar in Musis Sacrum" tijdelijk onder
dak hadden gevonden.
Telegrammen van dank
Aan Koningin Elizabeth van Engeland
heeft Koningin Juliana het volgende tele
gram gestuurd: ..Het Nederlandse volk en
ik zelf zijn er diep door geroerd dat Britse
eenheden ons te hulp zijn gekomen op een
ogenblik dat in uw land zelf door ver
schrikkelijke overstromingen'zulke zware
verwoestingen zijn aangericht."
Koningin Elizabetlvheeft deze boodschap
beantwoord.
Aan president Eisenhower telegrafeer
de de Landsvrouwe: ..Ik dank u en uw
landgenoten voor iiw boodschap en voor
"de vele tekenen, vaij medelevende snelle
M
gfüféwva§ïfle en"YaTnimm'ef"wórdën'ver-"
ge.ten."
Ook aan de hoofden van andere 'staten,
Schier onafgebroken zwoegen alien, c'ic medewerken aan de hulpverlening
in de watersnoodgebieden Men gunt zich ternauwernood enige rust of tijd
voor eten. Slechts af cn toe een hapie en dan werkt men weer vóórt. Ter
wijl zijn makker zich heeft ontfermd over een jeugdige evacué, neemt deze
-•soldaat snel enig voedsel tot zich
Nederland geeft
Een mooi bedrag, doch slechts een fractie van
wat nodig is, zei Prins Bernhard
Over beide Hilversumse zenders heeft Z.K.H. Prins Bernhard gisteravond een
toespraak gehouden tot het Nederlandse volk en daarin medegedeeld, dat het
Rampenfonds f 11.672.000.reeds heeft ontvangen; hierin zijn niet begrepen de
toegezegde bedragen die nog niet binnengekomen zijn. Tevoren had de Voorzitter
van de Tweede Kamer. Dr L. G. Kortenhorst voor de radio medegedeeld, dat het
Rijk geheel buiten de 'besteding van het Nationaal Rampenfonds staat. Het Fonds
is een zuiver particuliere instelling, die zelf over de besteding van de gelden be
slist. Het Rijk schenkt alleen belastingfaciliteiten.
Als voorzitter van het" Nationaal Rampen
fonds begon prins Bernhard met de organi
saties te noemen, die in het Rampenfonds
samenwerken. Aan het verdere van zijn
toespraak ontlenen wij het volgende
Hebt Gij ook al rheumatiek
Wie de kwellingen van rheumaliek of van rheuma-
tis'che aandoeningen kent, weet hoe een grootdeel
van zijn leven vergald wordt door de vaak zware
pijnen. Zodra gij Uw kwaal bestrijdt met Akker's
Kloosterbalsem, waarvan de geneeskrachtige
bestanddelen diep in de weefsels doordringen,
voelt U. hoe een heerlijk verwarmende balsem
Uw pijnen lenigt en zult U bemerken welk een
weldadige werking dit ideale wrijfmiddel bezit.
Niet voor niets zegt men al 3 geslachten lang:
Akker's Kloosterbalsem: „Geen goud zo goed
die. Neder land. fiulp hebben ^geboden heeft
de Koningin, dankbetuigingen doen toe-
kamen.
Evacuatie van de bevolking alleen de werkers blijven
In ons blad van gister hebben wij nog
kunnen opnemen, dat er gistermorgen een
nieuwe dijkdoorbraak plaatsgevonden heeft
bij Noordgouwe. Later bleek, dat er drie
nieuwe doobraken plaats gehad hebben, nl.
de dijk ten Oosten van Brouwershaven, die
ten N.O. van Zonnemaire cn die op plm.
1 km. ten Westen van Noordgouwe. De ge
hele luchtactie van Woensdrecht uit. werd
ijlings op dit gebied geconcentreerd. By ge
brek aan rubberboten werden opgepompte
auto-binr.enbanden uitgeworpen.
De evacuatie
Uit Zierikzee zouden vanmorgen nog twee
boten met 700 personen, die vrijwillig wensen
te evacueren, vertrekken.
Bruinisse wordt vandaag geëvacueerd. Vijf
honderd mensen blijven zij zijn de werkers
die de dijk zullen herstellen.
Gistermiddag zijn twee schepen van Brou
wershaven vertrokken met 58" evacué's. Er
zijn te Brouwershaven wel voldoende boten
rftet grote diepgang maar er is gebrek aan
motorvletten.
Met uitzondering van een deel van Bi
msse en enige families te Zijpe. is Duiveland
vrijwel geheel geëvacueerd. In tegenstelling
met radio-berichtèn blijkt, dat met uitzonde
ring van Stavenisse. de mensen van het
eiland Tholen niet zijn geëvacueerd. St An-
naland heeft gêcn doden te betreuren.
Uit Krabbendijke. waar-'de toestand critiek
is zijn thans alle vrouwen, kinderen en
ouden van dagen naar Rilland-Bath gegaan
cn vandaar per amphibie-auto naar Bergen
op Zoom en Ossendrccht gebracht.
Aan de hand van de gegevens, ons door het Hoofdbestuur van de P.T T, verstrekt, hebben,
wij een kaart vervaardigd. ,diê -een' nauwkeürin .overzicht geeft van het nog' mogelijke yër-r
voer van brief- êh pük'Retpbst naar liét 'rampgebied. Duidelijk'"komt. hier' tot uitdrukking.
welke storing de verbroken verbinding via Moerdyk, Kreekrak en 'veroOrza^M.
Evenals H.M. de Koningin en prinses
Wilhclmina, heb ik me gisteren en vandaag
persoonlijk op de hoogte kunnen stellen
van de situatie In Zuidholland, Zeeland en
het Westen van NOord-Brabant, Zo spoedig
m°geiyk zal ik mjj naar de Waddeneilan
den begeven.
Niet voor te stellen
Ik moet u zeggen, dat de werkelijkheid
veel erger is dan iemsnd zich van te voeren
kan voorstellen. Slechts he. visuele beeld
toont deze catastrophe met haar ontstellen
de verwoesting. Alle mensen werken hard
om te behouden wat er nog te behouden is.
Geholpen door militaire collega's, maar er
moet nog veel meer hulp komen, dat heb ik
kunnen constateren.
ónze gedachten zijn voortdurend bij hen',
die ïn dezè rampspoedige dagèn het leven
'hebben verloren en het innige medeleven
van ons gehele völk gaat uit naar de ge
troffen medeburgers. Deze nationale ramp
eist van ieder onzer het uiterste aan geest
en wilskracht, aan moed en offervaardig
heid. Het wel haast onmogelijke wordt ge
ëist van al die eigenschappen van hoofd en
hart. waardoor in een noodtoestand als de
ze, hét beste in hét karakter van de mens
naar' buiten treedt. Hier moet geholpen
worden en wel onmiddellijk.
Het bestuur vr.n het Nationaal Rampen
fonds heeft dan ook terstond een millioen
gulden van de binnengekomen gelden over
gemaakt aan het Nederlandse Rode Kruis,
die zijn besteed ter leniging van de onmid
dellijke nood van de bevolking der geteis
terde gebieden.
Spontane actie
Er is afgezien van het vaststellen van een
nationale inzamelingsdag t.b.v. het Nationaal
Rampenfonds, Er wordt de voorkeur gegeven
om aan het goedgeleide spontane initiatief
de vrije loop te laten en deze en de volgende
week te benutten voor de nationale inzame
ling.
S°mmi£e gemeenten hebben reeds be
kendgemaakt, dat zij zustergemeenten uit de
getroffen gebieden willen adopteren, of dat
reeds hebben gedaan. Hoezeer het bestuur
van het Nationaal Rampenfonds dit een bij
zonder sympathieke geste acht. moet bet er
toch op wyzen, dat het wellicht aanbeveling
verdient een dergelijke adoptie nog even
uit te stellen tot de tüd dat blijkt, voor welke
gemeenten dit nuttig en nodig is.
Een lichtpunt
Bij alle dagelijks binnenkomende berichten
vol ellende is er één lichtpuntde minister
president heeft er zijn regeringsverklaring
reeds op gewezen, de eensgezindheid van
ons gehele volk om te willen helpen.
Voor zover het daadwerkelijke steun ver
lenen ter plaatse onmogelijk is, geeft men
alom reeds met milde hand.
Was er Maandagavond reeds 2 millioen
toegezegd, Dinsdagavond ruim ƒ3 millioen
en gister meer dan ƒ7 millioen, thans kan
ik u meedelen, dat er een half uur gelsden
werkelijk geboekt was voor een bedrag van
11.672.000,-, dit met uitzondering van de
toegezegde bedragen die nog niet binnen
gekomen zijn.
Slechts een fractie
Dankbaar zijn we, dat een klein volk
g oot kan zijn, wanneer het gaat om offers
te brengen in tijd van rampspoed, zoals nu
in de strijd tegen onze vriend doch te
vens onze vijand het water.
Oipk zijn we buitgewoon dankbaar en er
kentelijk voor de velé en grote bijdragen
die ons uit. de gehele wereld toestromen.
De ingezamelde som van ƒ11.672.000 is na
tuurlijk een respectabel bedrag toch
moet ik hier uitdrukkelijk verklaren dat
dit bedrag nog maar een klein onderdgcl is
•an het totaal, wat nodig zal zijn om de ge
volgen van deze slag, die ons land heeft ge
troffen hel hoofd te kunnen bieden. Het on
peilbare leed van duizenden landgenoten
moet door on^ allen mee worden..gedragen.
•He$./Nationaal' Rampenfonds rekent op uJ
