Het beeld begint compleet te worden
CHRISTELIJK NATIONAAL DAGBLAD
Huiveringwekkende verhalen over angst en leed
Hartverwarmende hulpactie en opoffering,
lichtpunt dat aangeblazen moet worden
Hulp en steun, maar ook roof
op Goeree-Overflakkee
VRIJDAG 6 FEBRUARI 1953
Commissie van Redactie: H. Algra (hoofd-
red.), Ir L. Eringa en E. B. Folkeitsma.
Directie: R. Boomgaardt, a.d.
Bureaus: Leeuwarden, Galileër Kerkstr. 37
Telefoon Redactie 5098: Dir. en Adtn. 5088
Bijkantoren: Sneek, tel. 2821; Dokkum, tel.
354; Drachten, tel. 2195; H'veen, tel. 2020.
Abonn. prijs f 1,82 per maand. Giro 18418.
Dit nummer bestaat uit acht pagina's
fries rl) paciblaö
48ste Jaargang
No. 31
Den Haag giro 9575
Daar staan woorden in de Bijbel, waar we elke dag mee te
maken krijgen, omdat ze heel direct betrokken zijn op onze dage
lijkse levenspractijk. En waarvan we eigenlijk in gewone omstan
digheden alleen maai' zeggen: Het moest eigenlijk wel, maar och
ja ,in de practijk komt er weinig van terecht. Denk maar aan die
woorden, die handelen over de naastenliefde. Over als één lid lijdt,
lijden alle leden mee. Over de hand en de voet, die elkaar nodig
hebben. Maar wij hebben daar in „normale omstandigheden" een
spreekwoord tegenin gevormd: Het hemd is nader dan de rok
Maar soms komen er van die momenten, dat ver boven onze
gewone zelfzuchtige levenshouding uit zulke Bijbelwoorden bakens
schijnen te worden, waar een heel volk zich naar richt.
Dat moment beleven we nu in gewei-
dige kracht, een kracht, die ons opheft
en tegelijk beschaamt.
Huiveringwekkend
Van dag tot dag wordt het ons duide
lijker. dat dit een ramp is van ongekende
omvang. Wat wisten wij er Maandag of
Dinsdag nog weinig van! Wat wisten wij
toen van Stavenissc, waarvan we nu van
daag een reportage geven? Een dorp, dat
in een vloedgolf wordt weggespoeld en
dat daarna etmalen lang verlaten heeft
gelegen, omdat niemand er van wist! In
dit nummer staat er meer over in, en het
is om te huiveren. Soms overvalt ons dc
aarzeling, of wc deze verslagen wel zul
len afdrukken, want het is zo heel erg.
Maar dan verstaan we het weer; wc heb
ben er mee te maken, want het is ons
volk, dat lijdt en wij hebben die last
mee te dragen.
En nog altijd groeit de dodenlijst. We
moeten oppassen voor dubbeltellingen,
want soms krijgen we opgaven, waarin
eèh getal wordt genoemd voor een groter
gebied; terwijl tegelijk getallen voor een
enkel dorp in dat gebied in de lijst blijven
staan. Maar de getallen, die we nu van
daag geven, spreken tooh een duidelijke
taal
En nóg lopen er honderden rond, die al
maar een naam herhalen, een naam van
iemand, clie vermist wordt. Misschien is
hij al lang veilig, misschien zit hij in een
evacuatiegebied, misschien staat hij wel
ergens elders op een dijk om mee te
waken en te helpen. Maar er is geen ze
kerheid. Er wordt misschien het meest
geleden door hen, die alleen maar kun
nen zeggen: wij weten nog van niets
Wegzakkende dijken
Gister waren er verschillende nood-
seinen en kreten om hulp, omdat op ver
schillende plaatsen de dijken wegzakken.
Dat is het juiste woord. Het zijn geen
doorbraken meer, het is, alsof er alleen
maar een taaie brij is, waarin het harde
diiklichaam langzaam wegzakt om dan
mee uit te vloeien. Wie zich dat realiseert,
krijgt een weinig besef van de omvang
van de ramp, van de blijvende onzeker
heid, en niet het minst van de moeilijk
heden van het herstel.
Herstel
Het herstel! Wie daaraan denkt, krijgt
al gauw een indruk van de geweldige ta
ken, die hier voor ons liggen. Dit is nog
heel wat anders damde wederopbouw van
Walcheren. Toen waren met harde klap
pen enkele gaten geslagen. Nu schijnt
alles weg te spoelen en in eindeloze slik-
massa's te verzinken. En toch zijn de
ingenieurs al hard bezig aan verdere
plannen. Ook aan-zeer ver reikende plan
nen. Maar allereerst denken zy nu aan
herstel
En als zij dan heel voorzichtig een
tijdslimiet noemen, dan zeggen zij: voor
de winter
Daar is het probleem opeens in zijn
volle omvang. Een zomer, een oogstjaar
gaat voorbij, en een deel van het beste
land is verdronken land.
Hulp
Maar de omvang van de ramp prikkelt
de- duizenden, om te helpen. Er zijn vrij
willigers in overvloed. Er is te veel
volk Ze kunnen niet meer allemaal wor
den geplaatst. Het materiaal en de orga
nisatie laat het niet toe.
En nog altijd komen er meer, die wil
len helpen. Die niet willen uitkijken,
maar die wat willen doen. Nu komen er
reeds aanvragen binnen, om straks, als
de lange dagen en de vacanties komen,
hulpploegen te organiseren, die mee gaan
werken, in plaats van met vacantie te
gaan Maar we kunnen nu nog niet be
oordelen, of dat straks kan, dat tientallen
leraren en honderden jonge mensen b.v.
boven de zestien, die een lange school-
vaeantie krijgen, dan mee aan het werk
gaan in de werkkampen.
Maar dat er nu al om gevraagd wordt,
is een bewijs, dat het allerwege leeft, dat
we moeten helpen. Dat overal over ons
vaardig is geworden die grote begeerte
om te helpen.
Offers
Dat blijkt ook uit de hulpverlening,
uit de stroom van giften, uit de geweldi
ge activiteit. Diensten, goederen en geld-
dat zijn de drie sectoren. Een visser hoor
de voor de radio, dat er buitenboordmo
toren nodig waren. Hij was beroepsvisser.
Zijn motor was zijn bedrijf. Maar hij gaf
zijn motor en vroeg niet eens, of hij hem
terugkreeg. Chauffeurs reden, tot zij bijna
in slaap vielen.
Allen die aan de kleren-actie in Fries
land hebben meegeholpen, in het bijzon
der de chauffeurs, mogen hierbij een
woord van oprechte dank van ons hele
volk.
Nu is deze hulp-actie stopgezet, maar
er is overigens nog veel te doen.
Evacué's
Een nieuwe vraag komt op. Van alle
kanten komen bij de provinciale bureaux
de vragen binnen: krijgen we evacué's?
We stellen onze huizen open, wij willen
ze maanden lang in dit zo wonderlijk ge
spaarde gebied onderdak geven. Er is
plaats in ons huis en aan onze dis.
Neen, zeggen de autoriteiten, wij bren
gen ze voorlopig dicht bij het rampgebied
onderdak, in Z.-Holland en N.-Brabant, in
Utrecht en in 'i Westen van Gelderland.
Maar de Comm. der Koningin in de
provincie Friesland heeft al dringend ge
telegrafeerd om de Friezen de gelegen
heid te geven, hun gastvrijheid te beto
nen. Omdat zoveel honderden er dringend
om vragen.
Onze boeren
Intussen is er wat anders direct te doen.
De boeren hebben zich ook in Fries
land uitstekend gehouden. Zij hebben in-
individueel gegeven. Zij gaven collectief
via het Zuivclfonds, een millioen voor
een vijfde van de Friese boeren.
Maar nu is er behoefte aan grote hoe
veelheden ruwvoeder. Dc duizenden ge
redde koeien moeten voer hebben. Er
komen dringende oproepen. Nu ligt cr
in Leeuwarden een schip van 500 ton
klaar. Dat schip moet vol veevoeder.
Hooi, bieten, kuil, enz. Het schip moet
vol. De landbouworganisaties staan er
achter.
Vandaag dienen de boeren in elk dorp
met elkaar er over te spreken, want het
moet in een paar dagen klaar.
Zo blijven wc aan het werk. Zo gaan
we nieuwe wegen vinden. Groot is de
drang om te helpen, dc begeerte om te
offeren, cn als we weer een nieuwe mo
gelijkheid zien, dan doen we mee.
Omdat cr iets groeit van het eigenlijk
altijd te grote Evangeliewoord, waar we
ons toch weer aan opheffen: als één lid
lijdt, dan lijden alle leden mee.
Overzicht van een eiland
Evacuatie bijna voltooid Werk aan herstel
- Op het eiland Goeree-Overflakkee -verblijven thans nog ongeveer tienduizend
mensen. Ongeveer 20.000 eilandbewoners zijn in de afgelopen dagen naar elders
vervoerd. Oude en Nieuwe Tonge zijn practisch geheel geëvacueerd. De burge
meester van Nieuwe Tonge heeft zijn hoofdkwartier zelf overgeplaatst naar Dirks-
land. Van deze gemeente uit treft hij voorbereidingen w-or liet herstel van het
zwaar gehavende Nieuwe Toiigè, "Helicopters'- éfl; ducks w- cn in dc afgelopen
dagen ongeveer 1650 geïsoleerde mensen op Goeree-Overflakkee gered.
Volgens berichten, die ons bereikten zijn in Middelharnis 16 slachtoffers te
betreuren; in Nieuwe Tonge zijn reeds 87 doden geborgen en in Oude Tonge
schat men het aantal doden thans op ruim" 300. Op sommige plaatsen is 80 tot 90%
van het vee omgekomen.
Men is thans bezig met de afvoer van
de cadavers. Deze worden achter auto's
gesleept naar schepen, die voor het ver
voer naar dc destructiebedrijven zorg
dragen. Dit werk is zeer tijdrovend. Het
zal zeker nog enige weken duren voor
men alle cadavers heeft geborgen, Ame
rikaanse genietroepen hebben voorgesteld
de cadavers ter plaatse te vernietigen.
Zij hebben voor dit doel ccn aantal vlam
menwerpers aangeboden. Over het aan
bod is nog geen beslissing genomen.
Hulp en steun
Op Goeree-Overflakkee is men bijzon
der onder de indruk gekomen door de
grote steun, die Amerikaanse, Engelse en
Franse genietroepen hebben verleend. Zo
deelde burgemeester Rijnders mede.
Donderdagmiddag heeft Prins Bernhara
Middelharnis bezocht. Hij sprak geruime
tijd met de burgemeester en met enkele
getroffenen. In een helicopter maakte hij
een vlucht naar het verdronken land. Hij
haalde o.m. enkele geïsoleerde personen
uit Nieuwe Tonge.
In Ooltgensplaat verblijven nog onge
veer 60 personen. De overige inwoners
zijn geëvacueerd. De in het drooggeval
len gebied te Middelharnis staande wo
ningen zijn weer van gas en electriciteit
voorzien. Men heeft voldoende scheeps-
ruimte en medische hulp ter beschikking.
Roof en plundering
Burgemeester Rijnders van Middelhar
nis heeft medegedeeld, dat enkele man
nen zijn gearresteerd, die zich hebben
schuldig gemaakt aan diefstal van goe
deren uit verlaten woningen. Zij droegen
Rode Kruis-banden om de armen. Burge
meester Rijnders deelde mede, dat geen
vreemdelingen meer zullen worden toe
gelaten op Goeree-Overflakkee. Degenen,
die zich schuldig maken aan diefstal uit
woningen van de slachtoffers van de wa
tersnood, zullen ter plaatse door de poli
tierechter worden berecht.
Toestand slcclil
De toestand van Ouddorp is goed, die
te Goedereede slecht, doch niet wanhopig.
Dc inspecteur voor de volksgezondheio
is speciaal belast met liet overbrengen
van drinkwater naar Middelharnis en
naar Hellevoetsluis, waar het zéér drin
gend nodig is.
De hulpverlening aan de slachtoffers
van de watersnood op Goeree-Overflak
kee heeft thans nagenoeg zijn beslag ge
kregen. Vandaag (Vrijdag) zal een ge
deelte van het liulpverlemngsmaterieel
(boten, helicopters, ducks, enz.) naar el
ders worden gedirigeerd. Bij Dirksland
zal een hospitaalschip worden gestatio
neerd om indien dit nodig" mocht blij
ken de patiënten uit het ziekenhuis
aldaar (het enige op het eiland) te kun
nen evacueren. Dirksland en - Melissant
staan geheel droog.
Werk aan herstel
Inmiddels werken duizenden eilandbe
woners en vrijwilligers dag en nacht aan
het herstel van de dijken. In Dirksland
heeft een aantal hoofdambtenaren van de
Rijkswaterstaat Donderdag de situatie
op het eiland Goeree-Overflakkee be
sproken. Er zijn dijkwachten ingesteld
voor die dijken, die zwakke punten ver
tonen. Voorts heeft men een plan de cam
pagne opgesteld dat een provisorische
herstelling van de doorgeslagen dijken be
oogt.
De Prins per vliegtuig
naar Zeeland
ZKH prins Bernharu is gistermorgen van
Soesterberg opgestegen voor een bezoek aan
de geteisterde gebieden. Nadat hij op het
vliegveld van Haamslede was geland, is hij
overgestapt in een helicopter en met dit toe
stel heeft de prins gedurende de gehele dag
verscheidene zwaar getroffen gemeenten be
zocht, voornamelijk op Schouwen en Duive-
land, Noord-Beveland en Zuid-Beveland. Per
soonlijk heeft hij op vele plaatsen de evacua
tie van de bevolking gadegeslagen. ZKH
prees in het bijzonder de moedige houding
dei- burgemeesters van de getroffen plaat
sen, met wie hij zich uitvoerig; heeft onder
hóuden over de toestand der plaatsen-en de
te nemen maatregelen.
Vermist bij redding
De dienstplichtige soldaat J. E. Wil-
lemsen, afkomstig uit Didam, die in
t noodgebied reddingswerk verricht
te, wordt sinds Zondag vermist. Ten
gevolge van een ongeval tijdens hulp
verlening is op 4 Februari te Oude
Tonge overleden de dpi. korporaal
L. N. van Polanen.
Twee leden van de koninklijke ma
rine, die eveneens vermist werden,
hebben zich inmiddels weer gemeld,
De droeve lijst
Aantal slachtoffers 1353
Na correctie van enkele dubbeltel
lingen en het bijboeken van nieuwe
gegevens, is het aantal slachtoffers,
dat thans bekend is geworden 1353.
Eén vermiste bleek terecht te zijn in
Tilburg. Er mag niet aangenomen
worden, dat het hier genoemde cijfer
het eindtotaal zal zijn.
Nieuwe bedreiging van
Rotterdam
(Van onze Haagse redacteur)
Een woordvoerder van de Nederlandse
Territoriale Bevelhebber heeft gisteren in
een persconferentie voor buitenlandse jour
nalisten meegedeeld, dat de tweehonderd
Britse genietroepen die op het ogenblik
werkzaam zijn aan de versterking van de
dijken ten Noorden van Dordrecht daar
heen zijn gedirigeerd omdat men een dijk
doorbraak vreesde, die een overstroming
van de stad Rotterdam tengevolge zou
kunnen hebben.
Sirjansland Iiad geen uur langer
moeten wachten
(Van onze Haagse redacteur)
De bevolking van het dorpje Sirjans
land op Schouwen en Duiveland is eer
gisteren aan een wisse dood ontsnapt.
Een uur nadat de bevolking van dit dorp
was geëvacueerd, brak de dijk aan de
landzijde door, tengevolge van het feit,
dat het peil van het water op. het over
stroomde eiland hoger was dan dat van
het water in het zeegat de Grevelingen.
De druk van het water op de binnen
zijde van de 'ijk, welke vöor het dorpje
ligt, werd eergistermorgen zo sterk, dat
elk ogenblik de doorbraak kon worden
verwacht. De bevolking weigerde aan
vankelijk te worden geëvacueerd; ten
slotte kon men de bewoners overtuigen
;van het dodelijk gevaar, dat dreigde.
Een uur na de evacuatie werden alle
huizen van het dorp door de uitbarstende
waterstromen meegesleurd.
Alleen Hongarije betuigde
deelneming
Sowjet-Rusland niet
(Van onze Haagse redacteur)
Hongerije is het enige land van de Sow-
jet satellietstaten, dat de Nederlandse re
gering zijn deelneming heeft betuigd met
de ramp, die ons land heeft getroffen;
door geen van deze landen werd hulp
aangeboden of steun toegezegd.
Een officiële woordvoerder sprak gis
termiddag tegen, dat Sowjet-Rusland
sympathie had betuigd.
Cussen Woensdreehl en de geteisterde gebieden is thans een geregelde luchtbrug in werking. Voortdurend vliegen de
•oestcllen van allerlei soort en van vele nationaliteiten vandaar naar de overstroomde gebieden in Zeeland en Zuid-
Holland. Zijn de grote toestellen belast met het afwerpen van materialen, levensmiddelen en medicamenten om zo
mogelijk op alle plaatsen waar directe hulp nodig is deze te verlenen en voor he uitvoeren van verkenningsvluchten,
de hefschroei'vliegtuigen zijn uitermate belangrijk niet alleen voor het aanvoeren van materiaal, doch ook voor het
evacueren in de eerste plaats van zieken en van de in nood verkerenden. Luchtopname, gemaakt boven Zierikzee
op het moment, dat een hefschroefvliegtuig op het punt staat te dalen op een open plek in het stadje, duidelijk gemar
keerd door reeds eerder neergekomen witte parachutes- Rechts op de foto een juist ontplofte rookbom (witte vlek).
Luchtopname ANP-FOTO
