Er zijn er die liever verdrinken
dan dat zij huis en erf verlaten
HM. de Koningin bij
Nederlandss ontheemden
Opa Brouw (70) kon slechts
zijn beide honden redden
Kfcpeim
Maar wie gered zijn
danken God en redders
Een boer werd
krankzinnig....
Prins Bernhard
in noodgebied
Eervolle
vermeldingen
Vluchtelingen kwamen aan,
doodkisten teerden ingeladen
Dijkversterkingen in België
opnieuw verwoest
Pasriua 6
Vrijdag 6 Februari iVoo
MIDDELHARNIS: WEG NAAR DE VEILIGHEID
(Van een onzer verslaggevers)
De haven van Middelharnis is het beginpunt van de weg, waarlangs
de zwaargetroffen bewoners van het Zuidhollandse eiland Goeree-
Overflakkee kunnen ontsnappen aan de dodelijke greep van het
water. Vandaar vertrekken zij, die de verschrikkelijke gevolgen van
de springvloed in Oude Tonge (300 doden), Nieuwe Tonge (100
doden), Ooltgensplaat, Stellendam, Dirksland en Herkingen hebben
overleefd met salonboten en rijnaken naar Hellevoetsluis waar lange
rijen autobussen en ambulancewagens klaar staan om hen onmid
dellijk door te voeren naar Rokkanje, Den Briel, Rotterdam of
andere evacuatiecentra, in de provincie Utrecht. Daar, in die eind
punten van de „ontsnappingsweg" kunnen zij tot rust komen, kunnen
zij proberen die grauwe ellende te vergeten, die over hen kwam,
toen Zaterdagnacht een twee meter hoge waterwals neersloeg op
de dijken van hun langgerekt eiland.
werkt wordt? dan vullen da
delijk anderen de opengevallen
plaatsen aan.
De soldaten, die eerst wel wat
gemopperd hebben, omdat hun
keuken niet was (en nog niet is)
nagekomen, zwegen spoedig, toen
de burgerbevolking, bemerkende,
dat zij geen warm eten kregen,
van het armzalige restje, dat zij
nog over had, met hen ging de
len. „Wij krijgen van de burgers
beter eten dan van het leger". In
Middelharnis zelf, dat ondertus
sen bijna helemaal weer droogge-
komen is. hebben de soldaten
er zijn er 1000 op alle moge
lijke manieren onderdak gevon
den. Voor degenen, die geen
slaapplaats konden vinden in het
ruim van de drie grote Belgische
schepen, die in de haven van
Middelharnis liggen, hebben win
keliers hun etalages uitgeruimd.
Van het naamloze leger vrij
willigers, dat daar op Goeree
Overflakkee met volledige
overgave werkt voor de ge
troffen bevolking, komt een
extra eresaluut toe aan een
17-jarige H.B.S.-er, die, tot
aan de komst van een mari
ne-officier. practisch alleen
de haven-organisatie van
Middelharnis heeft geleid.
Met geëvacueerden
naar Rotterdam
De hulpverleningen de wijze,
waarop die wordt geboden, be-
Wie Middelharnis vanaf het
Haringvliet nadert, ziet een hoge
dijk en een drukbezochte haven.
Als men eenmaal aan land geko
men is, wordt het uitzicht anders.
Dan strekt zich voor u, zover het
oog rij kt, een ondergelopen pol
derland uit met hier en daar, als
vergeten posten na een verloren
slag, de door geel drabbig water
omspoelde boerderijen. En men
wijst u: „Daar zitten nog vier
mensen, en daar moeten ook nog
mensen huizen."
Helicopteres en amphibievlieg-
tuigen cirkelen laag over 't land,
zoekend naar mensen.
Al degenen, die per vliegtuig
of vlet van hun zolders zijn
gehaald, komt men in Mid
delharnis tegen. Met een en
kel koffertje, een tasje, lo
pen zij naar de haven, voor
bij grijs-grauwe cadavers van
verdronken koeien. De boe
ren kijken er even naar,
mar gaan dan direct weer
door. Denken zij aan hun
eigen dieren of aan die boer,
die krankzinnig is geworden,
omdat zijn 80 prachtige koe
beesten verloren zijn gegaan?
Men doet in Middelharnis, zo
dicht bij de plaats, waar die nog
niet in alle omvang begrepen
tragedie heeft plaats gehad, be
ter met niet naar gedachten te
vragen of te raden. Ieder ogen
blik worden nieuwe feiten ont
dekt.
In een wei stonden twaalf
paarden tot aan hun hals in het
water. Het angstige gehinnik van
de dieren was van verre te ho
ren, dag en nacht.
Men kon ze niet benaderen en
de paarden konden zich zelf ook
niet helpen. Toen men eindelijk
bij hen kon komen, staken er nog
maar drie paardehalzen uit het
ijskoude water.
vredigt nagenoeg alle slachtof
fers. Klachten over de organi
satie hoorden wij alleen van de
vrijwilligers, niet van de
troffenen. Integendeel. Zij be
schouwen de sympathie en het
medeleven dat uit de hulpverle
ning blijkt als hun grootste
steun. Niet alleen als een ma
teriële maar ook als een mo
rele steun, die hen voor moede
loosheid heeft behoed.
Moedeloos zijn zij niet. Dat
hebben wij kunnen constateren
toen wij Woensdagavond met 'n
grote groep geëvacueerden uit
Nieuwe Tonge van Middelharnis
via Hellevoetsslujs naar Rotter
dam zijn gereisd.
Deze slachtoffers, van wie er
verscheidene lange tijd op een
dak gezeten hadden, waren meer
onder de indruk van de ellende,
die een alleenwonend boerenge
zin op een „stee" moet hebben
doorgemaakt dan van hetgeen
zij zelf in hun. dorp hadden be
leefd en dat was toch wel wat.
„Ik zat op het dak van mijn
huis toen het inzakte. Het water
sleurde me mee in de richting
van de zee, maar ik kon nog net
de dakgoot grijpen van mijn
buurman". Een ander vertelt
van een stadje, dat onder de wa
termassa's als een kaartenhuisje
werd ineengedrukt
Zij die over hun ervaringen
praten, zijn degenen die geen
kinderen hebben, die voor af
leiding kunnen zorgen. Kinderen
zijn er wel de voornaamste oor
zaak van, dat er weer een glim
lach komt op het gezicht van de
ouderen.
Kinderen zullen ook de troost
zijn voor die ene vrouw, die
Woensdagavond naar Rotterdam
werd gebracht. Zij denkt nog
steeds, dat haar man bij het red.
dingswerk bezig is. Maar hij is
in de eerste uren van de ramp
door het water meegesleurd, maar
niemand heeft het haar nog dur
ven zeggen.
En hoor nu de eilandbewoners
spreken over het verraderlijke
water, waarvan zij de dupe zijn
geworden
Het standpunt van deze moe.
dige onbuigzame mensen is:
„Wij hebben de zee jarenlang
er onder kunnen houden. Nu
heeft het water weer eens een
overwinning op ons behaald,
maar wij zullen het er weer
onder krijgen". Mogen wij niet
trots zijn dat zulke mannen
en vrouwen tot ons volk be
horen?
Bezoek aan Utrechts evacuatiecentrum
(Van onze verslaggever)
UTRECHT. Na een reeks
van bezoeken aan de door de
Apatisch van verdriet ST'S de'^Ko'SLsir'gfsler
De mannen die met vletten
langs de huizen gaan op zoek
naar overlevenden, hebben op
hun strakke gezichten de weer
schijn van hun ervaringen: men
sen, die liever verdrinken dan
hun huis en ondergelopen erf te
verlaten, mannen en vrouwen die
van ontbering en verdriet volko
men apatisch zijn geworden en
als kinderen moeten worden weg
geleid.
Dinsdag nog ontdekte een red
dingsploeg een oude man en een
oude vroiiw in een boom. Zij
hadden zich vastgebonden om
niet door de sterke stroom te
worden meegesleurd. Beiden wa
ren gestorven van ontbering.
De bijna apocalyptische ver
schrikkingen op Goeree en ande
re eilanden hebben ieder spoor
van branie in de trant van „wij
komen eens even redden" bij de
vrijwilligers en militairen van het
begin af aan de kop ingedrukt.
Deze prachtkerels hebben maar
één gedachte: helpen.
Bleek van de slaap, smerig
er is geen water om je te
wassen sjouwen ze voort,
dag en nacht, als het moet.
Zij lossen de schepen, die een
onafgebroken stroom van goede
ren aanvoeren. Zij werken al
weer aan het herstel van dijken.
Zij gaan er op uit om mensen te
halen. Zij putten zich uit, zolang
zij kunnen. Zijn er uitvallers
en hoe kan het anders waar ge-
middag een bezoek van ruim een
uur gebracht aan het evacuatie
centrum in Utrecht. Omstreeks
twaalf uur arriveerde zij aan de
Plantenhal in de Croeselaan, waar
al sinds twee dagen onafgebroken
ontheemden met bussen worden
aangevoerd.
De Koningin stapte in elke der
bussen, welke in lange rijen in
een der hallen staan opgesteld en
welke door de inzittenden niet
verlaten mogen worden, aleer de
registratie is verricht. Met velen
van hen onderhield zij zich en
sprak woorden van bemoediging
tot de van huis en haard verdre
venen, tot de moeders, wier ge
zichten een weinig opklaarden bij
het ondervinden van deze harte-
Advertentie
Van Tientallen lijders
aan Brandend Maagzuur
hebben er Dozijnen Rennies op
zak....
Altijd en overal ontmoet U lij
ders aan brandend maagzuur en
U herkent ze aande lof, die
ze voor Rennies hebben. Inne
men doen ze die tabletjes onop
vallend, want water of wat ook
komt er niet aan te pas. Ze hel
pen van de ene minuut op de
andere. Ook U.
lijke belangstelling en tot de kin
deren, die vergaten hun broodjes
verder op te eten.
Om kwart voor één verliet zij
dit centrum, waar de voor de
provincie bestemde evacué's wor
den ondergebracht, en begaf zij
2ich naar de Jaarbeursgebouwen
op de Croeselaan, welke tot ver-
zorgings- en tijdelijke verblijf
plaatsen zijn ingericht voor eva
cue s, die in de stad zullen blij
ven. Hier bezocht de Koningin
hei registratiegebouw en de
wachthal. Zij was zichtbaar onder
de indruk van het leed, dat op de
gezichten van de ontheemden is
af te lezen.
Om tien minuten over één ver
liet de Koningin het evacuatie
centrum.
Donderdagmiddag bracht H.
M. de Koningin een bezoek
aan de evacuatie-ontvangst
centra in de Markthallen te
Amersfoort en op het Zeister
Slot.
Speciale aandacht had zij
voor de baby-afdeling, waar zij
zich met de verpleegsters onder
hield. De Koningin bezocht ook
de evacué's die in Baarn zijn
ondergebracht.
Z.K.H. Prins Bernhard is gis
termorgen van Soesterberg op
gestegen voor een bezoek aan de
geteisterde gebieden. Op het
vlieg-eld Haamstede stapte hij
over in een helicoptère, waar
mede hij gedurende de gehele
dag verscheidene zwaar getrof
fen gemeenten bezocht, voorna
melijk op Schouwen en Duive-
land, Noord- en Zuid-Beveland.
Persoonlijk heeft hij op vele
plaatsen de evacuatie van de be
volking gadegeslagen.
De Prins prees bijzonder de
moedige houding van de burge
meesters der getroffen plaatsen,
met wie hij zich uitvoerig heeft
onderhouden over de toestand en
de te nemen maatregelen.
Behalve over het werk van de
Nederlandse strijdkrachten was
hij ook vol lof over het werk
'van de buitenlandse militairen.
Te ongeveer half vijf landde
de Prins op Ypenburg. Daarna
voerde hij besprekingen met het
Nationaal Rampenfonds.
In de Friese gemeente Ferwera-
deel heeft een collecte bi.ina
3 70.000,opgebracht, dat is 7.35
per inwoner
De collecte in Nederhemert
(Bommelerwaard) heeft ruim
23.000,opgebracht (per gezin
ruim ƒ20,
In Ooster-Hesselen bij Coevor-
den is in totaal een bedrag van
J 30.679,opgebracht of ƒ35.10
per gezin.
De opbrengst van de collecte
voor het Nationaal Rampenfonds
was in de Groninger gemeente
Winsum 32.000.dat is 40.
per gezin.
In Oldenhove. eveneens in
de provincie Groningen kwam
f36.000 bijeen. Waar Oldenhove
2400 inwoners telt. werd er dus
per hoofd 15.geofferd.
In de Groninger gemeente Baflo
met 2800 inwoners bracht de col
lecte ongeveer 38.000.op. dat
is 13.50 per inwoner.
De in Zuidbarge bij Emmen
wonende honderd en acht gezin
nen hebben tezamen een bedrag
van 4565,bijeengebracht, dat
is dus ruim 42,per gezin.
In de dorpen Jubbega. Schure-
,,j en Oornsterzwaag, met een
bevolking van circa 1100 gezin
nen. voor het merendeel arbeiders
is een bedrag van ƒ11.000 opge
haald voor de slachtoffers van de
ramp.
De gisteren in de gemeente
Posterhoh (L.) gehouden collec
te heeft opgebracht in totaal
f 5503,22. Dit is een gemiddeld
bedrag per gezin van ongeveer
f 11.—.
In de 900 zielen tellende ge
meente Berkenwoude (Z.H.)
heeft de collecte voor het Natio
naal Rampenfonds f 11.000 opge
bracht. De Buurtschap Achter-
broek, met 300 zielen nam van
dit bedrag f 5000.voor zijn re
kening.
De Commissaris van de Ko
ningin in Limburg maakt het
volgende bekend: De Provinciale
Staten van Limburg hebben de
zer dagen f 50.000 gevoteerd ter
leniging van. de nood van de
slachtoffers van de watersnood
ramp. Mgr. dr. Lemmens. bis
schop van Roermond heeft
f 10.000.van het bisdom naar
het Nationaal Rampenfonds over.
gemaakt. Daarbuiten wijst de
giro-rekening van de provincie
een bedrag aan ingekomen gel
den aan van f 122.833.40, welk
bedrag gevormd wordt door de
overschrijvingen op deze reke
ning van de eerste twee dagen
dezer week.
In de 4500 inwoners tellende
gemeente Nieuwleusen in Over-
ijsel bracht de collecte f 40.000
op, dat is f 9.per inwoner of
f 42.per gezin.
In de gemeente Uithuizermee-
den in Groningen kwam f 57.500
of f 10.70 per persoon bijeen.
In Uithoorn in Noord-Holland
dat 6500 inwoners telt, f 48.000,
dat is bijna f'7.50 per persoon of
bijna f 34.30 per gezin.
Luchtopname, gemaakt hoven Zierikzee op het moment dat een hefschroefvhiegtuig op
het punt staat te dalen op een open plek in het stadje, duidelijk gemarkeerd door reeds
eerder neergekomen witte parachutes. Rechts op de foto een juist tot ontploffing gebrachte
rookbom (witte vlek). Luchtopname ANP-foto
Ontkomen uit de kille hel van Stavenisse
Uit alle delen van het land zijn schepen van allerlei soort
naar het Zuidwesten gedirigeerd, om te helpen bij het lenigen
van de nood, in de eerste plaats bij het evacueren van de
duizenden landgenoten, die nog op bedreigde plaatsen zitten.
Overzicht uit de lucht van de stroom schepen op de Ooster-
schelde op weg naar Zierikzee. Luchtopname ANP-foto
BERGEN OP ZOOM, 5 Februari Hedenmorgen zijn
te Bergen op Zoom de eerste 500 vluchtelingen uit Sta
venisse aangekomen, de zwaarst getroffen gemeente op
het eiland Tholen, waar naar schatting 300 doden te be
treuren zijn. Zij werden ontvangen door leden van het
Rode Kruis, die hen in autobussen overbrachten naar het
patronaatsgebouw, waar zij, na geregistreerd te zijn, een
maaltijd ontvingen en van nieuwe kleding werden voor
zien. Hierna werden zij verder geëvacueerd naar Den
Bosch en Breda.
De dood rukt
«ezinnen uiteen
o
In het patronaatsgebouw speel
den zich hedenmorgen ontroe
rende tonelen af. Familieleden,
die met verschillende aken wa
ren aangevoerd, en op het ogen
blik van de ramp door de vloed
golf van elkaar waren geschei
den. ontmoetten elkaar hier weer
voor het eerst. En wii waren ge
tuigen van de vreugde van een
man uit Stavenisse. die ziin
vrouw en beide kinderen terug
vond. De molenaar Hoek uit
Oosteland op Schouwen en Dui-
veland was zelf met een kind
door middel van een amphibie-
vaartuig van het dak van ziin
woning gered, waarop hij twee
dagen en nachten in een hui
lende storm en een iizige koude
een toevlucht had moeten zoe
ken.
Vreugde en leed
De verheugenis over het weer
zien. die men hier en daar waar
neemt. wordt echter verre over
schaduwd door het leed dat op
de gezichten van de meesten te
lezen valt.
De zeventig-jarige opa Brouw
uit Stavenisse vertelde ons, dat
het gehele drama zich in een
goed kwartier afspeelde. In vijf
minuten stond het water 1.50
meter hoog. Binnen een kwartier
was het tot 3.50 meter gestegen
om daarna langzaam de maxi
mum stand van 5.50 meter te be
reiken.
De achterkant van het huis
van de familie Brouw werd
reeds door de eerste vloedgolf
weggespoeld en men moest zich
op het dak redden. Toen het wa
ter dit dak dreigde te overspoe
len en het gehele huis op in
storten stond, was men gedwon
gen zich naar een hoger gelegen
woning te begeven.
Hierbij verloor opa Brouw
zijn dochter en zag hij ver
scheidene leden van zijn
aangetrouwde familie voor
zijn ogen verdrinken. „Ik
heb slechts mijn twee hon
den, die trouw met mij mee-
zwommen, kunnen redden,"
zegt hij met gesmoorde stem,
terwijl de tranen hem op
nieuw in de ogen komen.
Onbeschrijfelijk is het wat zich
op Tholen heeft afgespeeld. Een
gezin van zes personen dreef op
een weggeslagen dak door de
watermassa's. Langzamerhand
braken er stukken van dit vlot
af en iedere keer werd een der
overlevenden meegesleurd door
de golven.
De enige die levend van het
vlot afkwam was een jongeman,
die zijn huisgenoten stuk voor
stuk door de golven zag ver
zwelgen.
Op een stuk diik. waarop nog
zeven huizen overeind stonden,
bevonden zich ongeveer veertig
mensen De dijk werd op een ge
geven ogenblik weggeslagen en
de mensen werden bedolven on
der het puin. Al het vee uit de
eens zo welvarende polder is
verdronken on tien paarden na.
Een dér vele wezen
In het ontvangstcentrum te
Bergen op Zoom zagen wii nog
eer. drie-jarig kindje. Het zat
met grote verbaasde ogen naar
de drukte rondom zich heen te
kijken met een grote pop in de
armen geklemd. ..Gisterenavond
heeft zij erg gehuild om haar
vader en moeder." zo vertelde
ons een der Rode Kruis-ver-
pleegsters. „maar ze zal die niet
weerzien
Verscheidene mensen hebben
een zenuwaandoening en men
vertelde ons dat enkele personen
krankzinnig zijn geworden of
het gebruik van hun stem heb
ben verloren. De amphibievaar-
tuigen hebben in de bomen op
het eiland Tholen mensen ge
vonden. die daar van koude en
ontbering waren omgekomen.
Een identificatiecommissie is nu
bezig de bij de overstroming te
Stavenisse omgekomenen ter
plaatse te registreren.
Terwijl de vluchtelingen uit
Stavenisse hedenmorgen in de
haven van Bergen op Zoom aan
kwamen, werden op een andere
kade in een lichter honderden
ge-improviseerde doodkisten in
geladen met bestemming Stave-
Advertentie)
BRUSSEL, 5 Febr. (Belga).
Volgens berichten van het Bel
gische leger was Donderdag de
toestand in de geteisterde streken
als volgt: in de streek van Ant
werpen zijn 2200 soldaten aan
het werk, terwijl 1400 in reserve
worden gehouden om, indien no
dig, onmiddellijk te kunnen op
treden. In de streek, omvattende
Kallo, Zwijndrecht en Beveren-
Waas, is de toestand zeer-kritiek.
De versterkingen, die Woens
dag waren aangebracht, zijn in
de nacht van Woensdag op Don
derdag weggevaagd. Gemeld
wordt dat het waterpeil een me
ter is gestegen. Het Mariafort is
door het water omringd en slechts
met vaartuigen te bereiken.
In West-Vlaanderen nemen 3150
soldaten deel aan de operaties,
en wel 2150 te Knokke, 400 te
Heist, 350 te Nieuwpoort en 200
te Oostende. In de nacht van
Donderdag op Vrijdag zullen 400
soldaten onverpoosd aan het op
werpen van nieuwe dammen
werken.
In Oost-Vlaanderen zijn 1860
man aan het werk, terwijl boven
dien 300 man onmiddellijk be
schikbaar zijn.
Te Moerzeke is men nieuwe
werken begonnen.
Te Malmedy zijn ongeveer 50
soldaten en 4 bulldozers in actie,
BOERENLEENBANKEN
INGESCHAKELD
Namens de beide Centrale Boe
renleenbanken (Utrecht en Eind
hoven) wordt meegedeeld, dat
geëvacueerden op hun spaar
boekjes van de Boerenleenbank
f 250 per week kunnen opnemen
bij alle plaatselijke Boerenleen
banken, aangesloten bij eeh der
beide genoemde centrales.
Indien ook het spaarboekje
ontbreekt, kan door de desbe
treffende Boerenleenbanken zo
nodig een bijzondere regeling
worden getroffen in overleg met
de Centrale Bank, waaronder de.
ze Boerenleenbank ressorteert.
terwijl te Vielsalm een bulldozer
met sneeuwruimen bezig is.
In totaal werken aan de Bel
gische kust en te Antwerpen 7200
militairen.
De overstromingen
in Engeland
LONDEN, 5 Febr. Een Britse
functionaris heeft Donderdag
meegedeeld, dat de zee in het
afgelopen weekeinde vijfhonderd
gaten in de dijken in Zuid-Oost-
Engeland heeft geslagen en dat
er thans 100 tot 150 zijn gedicht.
Hiervoor waren zes millioen
zandzakken gebruikt. De Britse
autoriteiten hebben aan Neder
landse experts advies gevraagd
over de meest doeltreffende wijze
van ontzilting van het over
stroomde gebied in Engeland.
Bouw van IJ-limnel
wordt niet uitgesteld
Tijdens een gistermorgen ten
stadhuize te Amsterdam gehou
den conferentie is aan burge
meester d'Ailly de vraag gesteld
of het economische gevolg van
de ramp die ons land heeft ge
troffen, tevens inhoudt dat de
bouw van de IJ-tunnel minstens
enige jaren later zal beginnen.
Mr. d'Ailly gaf daarop ten ant.
woord dat zulks z. i. zeker niet
he1 geval zal zijn. .Meer dan ooit
is thans gebleken de noodzaak
van snelle verbindingen, dus ook
van wegen" aldus de burgemees.
ter.
Vangstcijfers
„Willem Barendsz"
Op 18 Januari bedroeg de pro
ductie van de Willem Barendsz
3.046 ton traan en 320 ton sperm-
olie. (Vorig jaar op dezelfde da
tum 4.007 ton traan.) Een ver
gelijking van de spermolie pro
ductie is niet mogelijk, aangezien
daarmee dit jaar op 27 December
is aangevangen en vorig jaar op
20 November.
