COMBINEERDE
De doden worden verzameld....
Gisterenmorgen was het officiële dodencijfer 1273
Scheveningse vissers redden 20QQ mensen
op eiland Putten
Kerken roepen op tot
ootmoed, gebed en offer
ONVERLATEN ROVEN
Latere Rampberichten
6'ufctcerl) en Uitgeverij
Ter tiaar Schuijt N V.
TOT HOGER STREVEN
waarin opgenomen
„De Gcldermalser", „Burensche Courant", „De Leerdammer", Nieuwe Culemborgsche Courant", „Maas en Waalbode"
„De Lek", „Vianensche Courant", „De Lingebode", „Zaltbommelsch Nieuws, „Asperensche en HeukeSumsche Courant"
Bnrean Do Gecombineerde. Leerdam, TeL na 2 on 263 HoofdredacteurL. E. MQKVELD
VrUdag
6 Februari 1958
Extra Editie
62e Jaargang
ALjuunuiiieiilsprJJs
g 2.50 per 8 maanden
franco per post
Advertentieprijs
S3 cent p. mm p. editie
20 cent in belde edities
VeraeTdlnt Dinsdag-, Donderdag, en Zaterdagmorgen: in twee edities voor de beide aan elkaar grenzende delen van Gelderland en Zuid-Holland van Gorinchem tot Tiel tussen Lek en Linge. Maas en Waal in samenwerking met de Nieuwe Tlelsche Courant
Maar steeds langer wordt de lijst;
Honderden doden moeten nog geborgen worden
ONTSTELLENDE VOORLOPIGE DODENCIJFERS
OP SCHOUWEN-DUIVELAND
Nieuwe en Oude Tonge gisteren geëvacueerd.
De toestand op Schouwen en Duiveland is ten hemel schreiend. Bij
honderden spoelen de lijken in het Oostelijk deel op de dijken van
Schouwen aan. Iemand van de reddingsploeg schatte het aantal doden
zeer voorlopig op duizend. Van andere zijde wordt dit bevestigd. Schatte
men het aantal doden in Nieuwerkerk op 500, Ouwerkerk zou 250 van de
inwoners verloren hebben. Zeventien honderd mensen moeten nog gered
worden. De reddingswerken zijn thans in dit stadium gekomen, dat men
naar de slachtoffers zoekt. Ook te Dreischor moeten veel doden te be
treuren zijn. Deze niet-officiële cyfers zyn niet opgenomen in het doden
tal van 1273, de officiële opgave van gisterenochtend.
„Vluchten of verdrinken?" Voortgejaagd op rukwinden van 85 kilo
meter per uur joeg dit alarm in de avond van de Aderde noodlotsdag
allerwegen door de rampgebieden. Vlucht, want de wind stuwt het wa
ter hoger op en de dijken wankelen. Alsof gans de gekwelde waterkant
moest vergaan, zo flitsten door een nacht van regen en jachtsneeuw de
noodkreten. Van Walcheren n aar honderd extra helpers naar Zonne-
maire snelden om de zeedijk te behouden tot Texel, waar een bres
dreigde in de Noorderdijk. Nieuwe doorbraakdreigingen bij Haamstede
op Schouwen, waar honderd militairen en ingenieurs de zware wind
trotseerden. En de Biesbosdijk zó kritiek, dat het Land van Hensden en
Altena plotseling op bevel moest evacuëren. Toestand kritiek bij Abfaen-
broek op Voorne en toenemende ongerustheid op Zuid-Beveland. Vlucht
en houdt de dijken! Een waarlijk Europees reddingsleger van 20.000 man
sterk rukte in dit nachtelijk unr op voor een frontale aanval op de wre
de zee. Aldus was de situatie op gisteren, Donderdag.
Panische angst voor hoog tij
Op het voor 95 percent onderge
lopen eiland treurt vrijwel elk ge
zin om het verlies van een familie
lid en nog vandaag zitten honder
den tot het been verkleumd van
kou In de bomen, op daken, of op
zolders. Geen vuur of licht, geen
water. Cadavers van koeien drij
ven rond; dode varkens en kippen,
zolderbalken en klompen, wrak
hout, vlas, wortelen en zelfs nog
limomadeflessen spoelden dn mas
sa's aan als het tij weer hoog is.
Het tij hoog! Met angst en be
ven wachten redders, geredden en
nog te redden mensen de terugkeer
van het hoogwater ag. Voor hen
betekent de vloed een nieuwe aan
val op het bestaan van allen, die
nog wachten op verlossing. De
storm die zich dreigend aankondig
de, kan nieuw leed bi'engen. En
dat, terwijl de toestand nog lang
niet te overzien is.
Geen der geredden blijkt enig
idee te hebben van de omvang van
de ramp. Nagenoeg ieder denkt,
dat juist hij getroffen werd, dat
alleen zijn polder is ondergelopen.
Het vernemen van de uitgebreid
heid der dijkdoorbraken brengt
dan ook een schok te weeg. De
hoop dat het herstel van dé polder
snel zal worden aangepakt, ver
dwijnt. Want waar moet nu wor
den begonnen.
Zieken bevrijd
Het is nu wel zeker, dat op een
klein stukje duinen bij Haamstede
aan de Westkust na, alles is onder
gelopen. In Noord-Schouwen zijn
met inspanning van vele krachten
de zieken weggehaald, die op de
bovenverdieping van het zieken
huis dicht naast elkaar moesten
afwachten wat hun verder lot zou
zijn. De gevolgen van de drie da
gen zonder voldoende bekleding
zijn nog niet te overzien.
In het zwaar getroffen Ooster-
land zijn twee mensen in het be
jaardenhuis aangetroffen. Zij ver
bleven er terwijl voor- en achter
muur waren weggeslagen en het
huis doorzakte. In hetzelfde dorp
werden op een zolderkamer van 3
bij 3 meter 23 personen aangetrof
fen. Zij beschikten te zamen over
één bed, maar niet over stoeien
waarvoor trouwens geen plaats
was. Overigens begint de toestand
zich hier reeds af te tekenen. De
meest in het nauw zittende bewo
ners werden allen opgehaald.
In Brouwershaven zijn enkele
personen in de dijk begraven. De
ze plaats is gekenmerkt met een
eenvoudige lat. Ook de kerkhoven
zijn immers alle ondergelopen.
Voedsel komt met tonnen tege
lijk naar de bedreigde plaatsen. In
Bralnisse en Zierikzee wierpen
vliegtuigen reeds Maandag brood
uit. Veel kwam in het water te
recht, maar de hongerige bewoners
aten er van alsof het taart was.
Op het ogenblik is het al zo dat er
brood genoeg is, uitgezonderd op
de droge Noordwestkust, waar
10.000 personen zijn bijeengedron-
gen. Sigaretten zijn evenwel een
begeerd bezit.
IN ROTTERDAM WERDEN TEN AANZIEN VAN
EEN DIEP BEWOGEN MENIGTE SCHEEPSLADIN
GEN VOL MET ELLENDE GELOST
NOOIT ZIJN TE ROTTERDAM SCHEPEN AANGEKOMEN met zo
veel ellende, smart en rouw aan boord als die vaartuigen, die geleidelyk
arriveerden uit allerlei plaatsen in Zeeland; van Middelharnis, Sommels-
dijk en Tholen werden de geredden naar het droge Rotterdam gebracht.
Toen het kustvaartuig „Crescendo" van Holscher's Kustvaartbedrijf
met 450 inwoners van Stavenisse (Tholen) aan de Spido-ponton aan
kwam, scheen het alsof half Rotterdam uitliep om de trieste ontsche
ping te aanschouwen. Honderden Rotterdammers en inwoners van an
dere plaatsen hadden zich daar verzameld om te vernemen of er mis
schien familieleden van hen zich onder de geredden bevonden. Af en toe
weerklonken kreten van vreugde oier de „Crescendo" wanneer men een
dierbaar familielid ontdekte, maar nog veelvuldiger waren de jammer
klachten, als een wachtende hoorde, dat zyn familieledden in de brui
sende golven waven omgekomen.
Bewonderenswaardig was echter de betrekkelijke kalmte, die de vluch
telingen beheerste, terwijl zy de loopplank afgingen. Zij werden met
liefde, ja, men zou bijna zeggen met tederheid door de helpende man
nen en vrouwen van het Rode Kruis, G.G. en G.D. en de Rotterdamse
politie naar de wachtende autobussen geleid. Zo spoedig mogelijk ging
men <loor naar de Ahoy'-hal te Rotterdam, waar de registratie en eerste
kledingverstrekking plaats had. Een klein aantal vluchtelingen, die ziek
waren of niet meer konden lopen, zyn overgebracht naar ziekenhuizen.
Op de „Crescendo" bevonden zich 450 vrouwen, kinderen en mannen in
het grote ruim. Vele brancards waren her en der verspreid in het ruim
geplaatst. Kinderen speelden, onbewust van de verschrikkelijke ellende
om zich, met zakken kleding. Zy hadden uren op de halfnatte zolders
van woningen en zaten nu tenminste droog.
Op de luiken van de kustvaarder had de doortastende bemanning
honderden zakken, slopen en beddetijken met kleren en levensmiddelen
opgeslagen. Het was het laatste wat de bewoners van Stavenisse hadden
leunnen redden.
De Scheveningse vissers hebben de afgelopen dagen ongeveer 2000
mensen uit het verdronken gebied rondom de gemeenten Abbenbroek,
Oudenhoorn en Zuidland op liet eiland Putten gered. De geredden zyn
overgebracht naar Rotterdam.
De Scheveningse vissers, uitgerust met negentien sloepen, zyn inmid
dels in Sclieveningen teruggekeerd en wachten op nieuwe opdrachten.
Kanselafkondiging op a.s.
Zondag
In overleg met de R.-Katholieke
Kerk, de Gereformeerde Kerken in
Nederland, de Chr. Gereformeerde
Kerken, de Remonstrantse Broeder
schap, de Evangelisch-Lutherse
Kerk, de Oud-Katholieke Kerk en
de Algemene Doopsgezinde Socië
teit heeft de generale synode der
Ned. Hervormde Kerk aan de ker
keraden en gemeenten voor Zondag
a.s. een kanselafkondiging doen
toekomen, waarin zij oproept tot
bijzondere verootmoediging, tot
gebed en tot offer.
Deze boodschap luidt
„Zwaar is ons gehele volk ge
troffen door de watersnood, die
al onze heugenis overtreft. Ver
heugend is de spontane en over
vloedige bereidwilligheid om te
helpen, die allerwegen is betoond.
Diepe rouw vervult ons bij de
gewelddadige dood van zovelen,
met deernis gedenken wij allen,
die huis en have verloren hebben
en die hun vee in de golven zagen
omkomen. De omvang van deze
nationale ramp is nog ternauwer
nood te overzien.
Laten wij ons verootmoedigen
voor de Here, onze God.
O land, land, land, hoor des
Heren Woord!
Ook in de weg Uwer gerichten,
o God hebben wy D gezocht.
Luchtvloot van 124 toe
stellen en 2000 schepen
bergen thans levens van
wanhopigen
Het aantal vliegtuigen van de
luchtmacht, dat aan de redding
deelneemt, bedroeg gisteren 150,
daarvan zijn er tunmtig hef-
schroefvliegtuigen. Er komen
nog veel méér vliegtuigen uit 't
buitenland.
In de Zeeuwse en Zmdholland-
se wateren is een enorme vloot
van binnenvaartuigen samenge
trokken. Er zijn meer dan 2000
kleine vaartuigen van sloepen en
reddingsvlotten tot Giethoornse
punters toe.
Deze hele vloot van marine-
en burgervaartuigen staat onder
de regeling van de marine-com
mandant te Rotterdam.
De concentratie dezer vloot zit
vooral bij Zierikzee, Brouwers
haven en Hellevoetsluis.
Ook mijnenvegers van de ma
rine zijn ingezet.
Het koninklijke jacht „Piet
Hein" is snél ingericht als hos
pitaalschip.
Daardoor Avondklok in
's Gravendeel
Onverlaten hebben het ergste
gedaan wat zy konden doen: Zy
zyn in de door de watersnood ge
teisterde gebieden op roof uit ge
weest. De burgemeester van 's-Gra
vendeel heeft met een bittere trek
om de mond verteld, dat er in zijn
gemeente diefstallen zijn gepleegd,
'ooral bij nacht en ontij. In 's-Gra-
vendeel is daarom de avondklok in
gesteld.
De Rijkspolitie, die in 's-Graven-
deel met 25 man dienst doet, heeft
strenge orders gekregen. Verdach
te lieden worden zo nodig, wan
neer zij de Hoeksche Waard met
de pont naar Wieldrecht willen
•erlaten, gefouilleerd. Geen mens,
die niet om zeer dringende reden
ln de Hoeksche Waard moet zijn,
wordt er toegelaten. Géén bezoe
kers, die iets van familieleden te
weten willen komen. Géén verslag
gevers. tenzij deze hemel en aarde
bewegen of langs slinkse wegen
proberen naar het rampgebied te
komen. De politie patrouilleert
zeer druk in het overstromingsge
bied. Zij houdt alle boten in de ga
ten. Maandag zijn verscheidene
onverlaten, die zich op uiterst laf
fe wyze aan andermans goed had
den vergrepen, gearresteerd, zo
vertelde ons de districts-comman
dant der Rijkspolitie, majoor A. J.
van Thlel uit Dordrecht.
De rovers wachten fikse straf
fen.
Laten wij onze schulden belij
den en bidden om genade en ver
geving.
In onze voorbede hebben wy
allen te gedenken, die door deze
rampspoed lichamelijk, materieel
of geestelijk in nood verkeren.
Laten wij met onze offers de na
tionale inzameling versterken.
Nog zeer veel zal in de volgende
tijd van regering en volk, van
kerk en gemeenten, van ieder
persoonlijk worden gevraagd om
in de nood van mensen en land
streken te voorzien.
De Here in de hoogte is gewel
diger dan het bruisen van grote
wateren, dan de geweldige baren
der zee (Psalm 93)"
SCHOUWEN-
DUIVELAND
VERGETEN
RAMPOORD?
Het heeft verwondering gewekt, dat
pas Dinsdag bekend is geworden,
hoe ernstig vooral de eilanden Goe-
ree-Overflakkee en Schouwen-Dui-
veland door de watervloed zyn ge
troffen. De mogelijkheid is onmid
dellijk geopperd, dat dit feit mis
schien al eerder bekend is geweest
aan de instanties die met hulpver
lening aan deze gebieden werden
belast, zodat de hulpverlening op
grote schaal reeds aan de gang
kon zyn geweest, vóór de enorme
omvang van de ramp aan het ge
hele volk bekend werd. By infor
matie blykt ons thans echter, dat
op de lyst van luchtverkenningen
het eiland Schouwen-Duiveland, dat
juist ernstig is getroffen, helemaal
niet voorkomt.
In de loop van Zondag en Maan
dag zijn een aantal verkennings
vluchten uitgev erd. Volgens de of
ficiële journalen blijkt dat Zondag
de volgende verkenningen werden
uitgevoerd uit de lucht;
Biesbosch, Lage Zwaluwe en Din-
teloord, Middelharnis. Middel
harnis, Zuid-Beveland en Walche-
Droevig werk van Franse soldaten en burgers
In een van de huizen, die verlo
ren in de verdronken polders rond
Halsteren staan, liggen de lyken
der slachtoffers in twee lagen op
gestapeld. De met Franse soldaten,
rode kruismannen en burgers be
mande boten, die de grauwe water
vlakte afzoeken, hebben de licha
men van de verdronken mannen en
vrouwen, kinderen en grysaards
hier voorlopig geborgen.
Een der deuren van het huis is
in het water verdwenen en de ka
mer met de doden ligt onbeschut
voer de elementen. Een visser uit
Eitfr.k in Waterland trekt met zijn
bootje drie met soldaten en bur
gers beladen sloepen naar verspreid
staande boerdei'ijen. Om kleine be
zittingen, die nog niet door het wa
ter werden weggevoerd, op te ha
len. In een stal worden twee paar
den teruggevonden, die de water
snood hebben overleefd. De dieren
hebben drie dagen in het ijskoude
water gestaan, met enkel de kop
boven de golven. Een-vierde der be
volking van de polder is in de
rampnacht verdronken. En nog da
gelijks worden er doden gevonden.
Nu liet water wat is gezakt ko
men pas de meest dramatische ge
beurtenissen aan het licht, die zich
in de nacht van Zaterdag op Zon
dag in dit land, dat in één uur
tijds in kokend watergeweld ten on
derging, afspeelden.
In een half boven water geko
men afrastering wordt het lijk van
een klein meisje gevonden. Tijdens
de vlucht voor de vloedgolf is zij
met haar jurkje in het prikkeldraad
blijven hangen. Haar angstge
schreeuw ging verloren in het don
derende geraas van het aanstor
mende water.
VOORZICHTIGE VAART
De boten varen voorzichtig tus
sen de verlaten boerderijen heen en
weer onder water staan wrak
ken, ploegen en wagens, die de
scheepjes kunnen beschadigen. Men
senlevens zijn niet meer te redden
in deze geheel onder het grauwe
water verdwenen polder en man
nen ,die d elijken van overledenen
en cadavers vervoeren, doen
dat eigenlyk met tegenzin, omdat
zij weten, dat ergens achter de
gryze horizon nog afzienbare wa
tervlakte nliggen, waarop nog men-
tervlakten liggen, waai'op nog men-
men en op de daken van huizen, die
wankelen onder het geweld van
het water. „De Dodenpolder" noe
men de mensen van Halsteren het
overstroomde gebied.
Goes Massagraf met
24 doden
Woensdagmiddag zijn in Goes 24
slachtoffers van de watersnood bij
gezet in een massagraf. Het was
slechts een korte plechtigheid, die
al haar soberheid diep ontroe
rend was. De verdronkenen waren
afkomstig uit Volfaartsdijk, Oude-
lande en Nieuwerkerk.
Het kistje van de vier-jarige
Maaike Giesen opende de lange rij.
Slechts enkele bosjes tulpen dekten
het massagraf. Een gereformeerd
een hervormd predikant spraken
■den van troost tot de nabe-
Een boer, die vandaag in zijn
boerderij terugkwam om achterge
laten papieren op te halen, vond
zijn beide kinderen ,die als „tijdens
de vlucht vermist" stonden opge
geven, dood op bed liggen. Een
vrouw zag in een boom het lijk van
haar man, die halverwege de vlucht
wa steruggegaan om geld uit het
huis te halen. Boten, rubberboten
en sloepen kruisen over het water,
een duck rijdt de ondergelopen
straatweg af. Soms onderbreken de
schippers him tochten om zwijgend
en haastig een kop koffie te drin
ken aan de cantinewagen van het
Leger des Heüs. Dan varen zij weer
uit, onvermoeibaar, nog op zoek
naar de enkele levende wezens op
de eindeloze watervlakten van deze
polder des doods.
HULP IN NOOD
Giro no. 9 5 7 5
Nationaal Rampenfonds
ren, Steenbergen, Zuid-Beveland,
Willemstad; Willemstad, Moerdijk,
Dinteloord.
Maandag werd vervolgens het
volgende verkenningsprogramma
afgewerkt:
Gorkum, Moerdijk en Lage Zwa
luwe. Noord-Beveland, Tien Geme
ten, Zuidoost-Overflakkee, Goerree-
Overflakkee, Roozendaal.
Dat Zondag voor twaalf uur
geen enkel militair vliegtuig de
lucht in kon om verkenningen te
doen boven het getroffen gebied,
is een gevolg van het feit dat ty-
dens de weekends in Nederland al-
1 e leden van de luchtvaart die een
vliegtuig bunnen besturen, met ver-
lo; worden gezonden. Er is dan op
de vliegvelden niet een man aan
wezig die een vliegtuig de lucht in
kan brengen. Dit houdt verband
met het feit dat de minister van
Oorlog heeft gelast dat er op Zon
dagen niet mag worden gevlogen.
Ook bij de Koninklijke Marine gaan
de piloten in het weekend altijd
naar huis, omf-'t er toch niet mag
worden gevlogen.
Wethouder en gezin
verdronken
In Zuidland zijn, naar het ANP
meldde, waarschijnlijk 20 slachtof
fers te betreuren. (Hieronder is
ook de wethouder Wolters met zijn
vrouw en zes kinderen).
Op wonderbaarlijke wijze is een
meisje, tot een gezin behorende,
door het water een reeds ontruimd
huis binnengespoeld. Het kon later
daaruit worden gered.
Tot nu toe is van de slachtoffers
slechts één lijk geborgen, doch
vrijwel zeker is, dat de andere 19
personen eveneens zijn omgeko
men.
W eersver wachting
KOUDER
Geldig tot Donderdagavond:
Opklaringen maar ook plaatselijk
enkele buien. In de nacht en och
tend vooral in het binnenland lichte
vorst. Overdag ongeveer dezelfde
temperatuur als gisteren. Zwakke
tof matige, maar langs de kust
tijdelijk krachtige wind ,in hoofd
zaak tussen Noord en West.
VERDERE VOORUITZICHTEN
Kouder weer, nachtvorst en kans
op sneeuwbuitjes.
WATERSTANDEN
Keulen: 2.72, val 12
Lobith: 11.47, val 5
Borgharen: 41.73, was 14
DE ZON
Vr.dag 6 Febr. op 8.12, ond, 17.37
Za.dag 7 Febr. op 8.11, ond. 17.39
DE MAAN
Vr.dag 6 Febr. op 1.12, ond. 10.04
Za.dag 7 Febr. op 2.29, ond. 10.27
DRIEHONDERD DODEN IN STAVENISSE
De burgemeester van Stavenisse heeft in een telegram naar Den Haag
thans of fideel meegedeeld, dat er in zijn gemeente circa 300 doden zijn.
Stavenisse is de zwaarst getroffen gemeente.
WEER BEZWEKEN DIJKEN
Op Scliouwen-Duivéland zyn weer drie dijken doorgebroken en wel nabij
Noordgouw, Zonnemaire en Brouwershaven Op Rozenburg is de
Staartdijk weer bezweken.
TERUGKEER MOGELIJK
De beiconers van Zevenbergen mogen terugkeren naar huis; die van
Zevenbergse Hoek nog niet.
DE LUCHTBRUG
Gisteren waren 220 vliegtuigen bij het reddingswerk ingezet; die mid
dag xoerden er nog enkele dozijnen uit het buitenland verwacht. Al
leen reeds de Amerikanen hebben met hun helicopters 500 mensen ge
red.
BIJ RENESSE KRITIEK
Zo juist luordt bericht, dat bij Renesse in het Noorden van Schouwen
weer een dijk is doorgebroken en de toestand er nu zeer critiek is.
RIDGWAY IN NEDERLAND
De opperbevelhebber der Atlantische strijdkrachten generaal Ridgway,
is gisteren uit Parijs in ons land aangekomen. Hij vloog over het ge
teisterde gebied en pleegde daarna overleg met de autoriteiten in Den
Haag voor de verdere hulpverlening. Hij is naar Parijs teruggekeerd.
ALGEMENE GEDENKDAG OP ZONDAG A.S.
De regering deelt mede: in verband met de ramp welke Nederland heeft
getroffen, hebben de gezamenlijke kerken besloten a.s. Zondag in de
kerkdiensten op te roepen tot bijzondere verootmoediging, tot gebed en
tot offer.
H.M. de Koningin zal zich om 1 uur op die dag door de radio tot ons
volk richten.
De programma's der omroepverenigingen zullen het stempel dragen van
herdenking van en bezinning op het geleden leed.
De regering spreekt de verwachting uit, dat jlge?neen in het openbare
leven met het bijzondere karakter van deze Zondag rekening zal worden
gehouden.
AMERIKAAN VIEL UIT VOEDSELVLIEGTUIG
By het uitwerpen van voedsel uit een Amerikaans vrachtvliegtuig boven
de getroffen gebieden is een Amerikaans militair uit het toestel gevallen.
De man kwam van enkele tientallen meters op de grond terecht, maar
is niet gedood. Hij brak armen en benen en is in zorgwekkende toestand
naar een hospitaal vervoerd.
DE VERLIEZEN DER MILITAIREN
Bij het reddingswerk is de dienstplichtige J. E. Willemse uit Didam om-
staanden. Velen konden hun tranen j gekomen, evenals de dpi. korporaal van Polane. Er ivorden nog drie sol-
niet bedwingen toen zij in een lan- daten vermist. De twee marinemannen, die vermist werden, zijn terecht
xe stoet lanes het eraf defileerden. I en behouden.
