Vloedgolf overspoelde eiland, maar spaarde zijn bevolking Tweede lijst W ater snood-slach toffer s Onnodige ongerustheid over springtij op 16 Febr* AFDAMMING VAN ZEEGATEN „BESLIST NIET KINDERACHTIG GRATIS BRILLEN Geen slachtoffers op St. Annaland Directeur-generaal van Waterstaat over sterkte van de zeewering Hebt Gij ook al rheumatiek OM DE BEVEILIGING VAN ZEELAND VRIJDAG 6 FEBRUARI 1953 TWEEDE BLAD - PAGINA 2 Opgave van informatiebureau Roode Kruis (Niet gecontroleerde opgave) uitgegeven 5-2-'53. ABBENBROEK. Geïdentificeerd: Marion, Leen, Haasdijk 165. 's-GRAVENPOLDER. Lijk geborgen: Echtgenote van Cornells van Wee- len in 's-Gravenpolder. HALSTEREN. Slachtofiers gciuentificeerd er geborgen: Casieicin, Cornelia Maria, echt genote van de Ra-om, Aananus Fraa- cjscus, geo. 4.iü.iöli te mttemaue, van Ee&eien, Aaiiana Maria, geo. 6.7.1ttö3 te naisteren; rioetemions, Antomus Aorianu.s Johannes, geo. 2,iu.nwb te Hanteren; van usta, Cornells, geb. iri.tv.löoÖ, ecntgenoot van ötOiieis, Maria r-nsaoew; van Scnnt, neiena, geo. /.y.ioao, ecntge- note van de Rock, Geraraus; öcuy- venaars, Maria lieiena, geo. lö.iZ. 192b; Prinsianu, echtgenote van van Tillo, nenaricus iv.amius; van Tilio, Anna Helena Maria, geo. 2t).ö. 1949; Laanen, Antomus, geo. lö.y. 1899, ecntgen. van Petronena Maria Stoiieis; Aaanen, Gornenus jtienarikus Jacobus Maria, geb. 29.6.1937; Roks, Bernard Laurentius Maria, geo. 18.6. 19o2; van Meer, Cornells nenarikus Simon, geb. 14.8.1951; van Meer, Pe- tronelia Elisabeth Dypmhna, geb. 15.7.1951; de Krom, Johannes J., geb. 3,5.1951.; HELLEY OETSLUIS Geïdentificeerd: Schrijver, Herman, Oostkade 22; mej. N. Schrijver, Oostkade 22. Banker, Oostkaue 6; mej. E. Spon- seiee-Flinke, Opsomerlaan'20; mevr. Corn. Vaderde Pijper, Opsomer. laan 6. KORTGENE. Alle slachtoffers geïdentificeerd en geborgen: Be Looff, Pieter Arie, geb. 31.8.' Schrier, Jacomine Catnarina, geb. 26.1.07; Verhuist, Adriana, geb. 24.3. 96, echtgenote van Jan Verburg; v. Vliet, Hendrik, geb. 211.92; Bollen, Cornelia, geb. 18.P.22, echtgen. van Marinus Pijsse; Kramer, Hendrika Adriana, geb. 20.8.1952; Van Vliet Gerrtje, geb. 23.11.1905; Boer, Jan, geb. 10.6.1948. Koster, Lena 13.6.99; Engelvaart, Johannes Mari nus, geb. 25-6.69, Koets, Janna, echtg. van J. M. Engelvaart; Clement, Adriaan, geb. 13.9.12, echtgenoot van Christina uuyge; Huyge, Chris tiana, geb. 28.1.13, echtgenote van Adriaan Ciemenet; Clement, Bas- tiana Neeltje, geb. 16.1.47; Timmer man, Wilhelmina Suzanna geb. 20.11. 49 te Ierseke; Weijs, Jan Franciscus geb. 20.11.1909; Weys, H. E. geb. 7.3.45. NIEUWERKERK. Alle slachtoffers geïdentificeerd en geborgen: Krabbe, Adriara, echtgenoot van Thomas de Bil; Lievense, Jan, 90 jaar; Kats, Toos, echtgenote van Eli za Kleemans; Raamsdonk, Maria Jan na, echtgenoot van Izak Cornelis v. d. Male. OUDERKERK. Slachtoffer geïdentificeerd en ge borgen: Boogerd, Helena, Joost de Jong. NIEUWE TONGE. Geïdentificeerde slachtoffers: Gezin W. Bruggeman te Batten- oord; de Jong, J. te Battenoord; van Prooyen, Leni, Kortewegje; van Prooyen, A., Zuiddijk; Vreeswijk, Mies en Francina; Verwey, Marinus; Koppenaal, Teun; Oosterling, Jac.: Vis, L. en 2 dochters; van Wezel, A.; Driessen, wed. A.; Koote. mej. J. plus kleinkind; allen te Oostervoor- gors; Kransse, mej. R. en dochter Marie; Troost, A. 2 zoons van; Ap pel, L., 2 zoons van; Hoogmoed, Jac. De laatste 5 omgekomen in de Pal- landtpolder; Koert, Kees. De familie van Balen, man, vrouw, dochter en schoonzoon, geraamd van der Sluis. STELLENDAM. 2. Hagenaars aldaar overleden; Klaasen, IL geo. 17.7.1886; Klaas echtgenote van De samenwerkende groothandel in optische artikelen, de betreffende fa brikanten en de vakoptieiens in Ne derland maken bekend dat getroffe nen, die door de rampomstandighe den hun bril hebben verloren, zodra zij zich in de plaats bevinden waar zij voorlopig verblijf zullen houden, bij de opticiens gratis een nieuwe bril kunnen aanschaffen onder over legging van een door het Roode Kruis of andere bevoegde instanties afge geven verklaring. Dit is mogelijk gemaakt doordat de groothandel èn de brilleglazen èn de monturen gratis ter beschikking stelt van de opticiens,, en de opticiens geen werklonen zullen berekenen. De Federatie van Nederlandse Opticiens Organisaties verzoekt alle opticiens in den lande bij wie getroffenen zich melden, zich hieraan te houden. Nadere mededelingen aan de opti ciens zullen volgen. Inlichtingen zijn te verkrijgen: Honthorststraat 12, \msterdam, tel, 20883. Deze regeling geldt behoudens verlenging - tot 15 Februari senZieck, geb. 21.12.1887, wonende Wassenaarseweg 27, Den Haag, op geven door: A. Roodenburgh p.a. Wassenaarseweg 27, Den Haag. TIENGEMETEN. Niet geïdentificeerd: Dingeman Ordon; Gerrit Ordon. WOLPHAARTSDIJK. Lijken geborgen: Caan, Ina, geb. 12.11.77, echtgen. van David van Damme; van Dam me, Adriana, geb. 23.6.19; de Leeuw, Martina, geb. 14.873 echtgen. van Jan Hoek van Dijke; Giezen, Maai ke, geb. 31.10.52; H.ynsdijk. Gijs- brecht, geb. 22.6.81; Op 't Hof, Jaco- ba, geb. 1.12.81; Geleedst, Elisabeth, geb. 11.4.87. Lijken nog niet geborgen: Tramper, Cornelis, geb. 21.1.85; Schipper, Dingenis, geb. 19.4.76. ZUIDLAND. Niet geïdentificeerd: Piet Woiters, vrouw en 6 kinderen, wonende Kerk weg; van der Velde, Dirk, vrouw en 2 kinderen, wonende Kerkweg; Kapel, 2 gezusters, wo nende Kerk weg; Bredeland, mej. C. wonende Kerkweg; Hai, Dirk, met gezin op de buitendijk. Einde tweede opgave. (Het Ned. Roode Kruis kan in verband met de omstandigheden, waaronder de gegevens van deze verlieslijst worden verzameld, niet de volledige garantie geven voor de be trouwbaarheid. Het is dus mogelijk, dat een enkele wijziging achteraf noodzakelijk zal olijken). Daar er over de begrippen spring-1 was het geval in de nacht van 31 tij en springvloed en stormvloed bij Januari op 1 Februari. Het byzonde- velen enige verwarring blijkt te be- re was dus niet het springtij van die staan, zodat sommigen zich zelfs on- nacht, doch wat daarbij kwam. rust maken over het op 16 Februari Nu zijn ook zonder de wind de te verwachten springtij, wordt hier-springvloeden niet alle precies even over van de zijde van het K.N.M.I. hoog. Zo zou zonder wind, de spring- het volgende medegedeeld: vloed van die bewuste nacht door de werking van maan en zon iets min der hoog geword :n zijn dan de voor- Er zijn twee oorzaken waardoor eb en vloed langs onze kusten niet altijd gelijk zijn: le: de wisselende samenwerking van zon en maan. 2e: de werking van de wind op de Noordzee. De maan en de zon beïnvloeden beide het eb- en vloedverschijnsel, doch de maan het meest. Derhalve zyn eb en vloed het sterkst als de zon precies met de maan samen werkt, het zwakst als de zon de o maan tegenwerkt. Het eerste geval I ter verwacht "moeten worden o°nge- treedt altijd kort na volle maan en veer even hoog te zullen zijn als het kort na nieuwe maan op. Men hoogwater en het laagwater op 18 spreekt dan van een springtij. Januari, Het tweede geval treedt altijd kort j moet vêrwacht worden, dat de na e6Js^e en ?r* ,na &a*Ste kwartier getijstromen van het in- en uittrek- afgegane springvloed van 18 Januari en dan de volgende van i5 Februari. Dit betekent dus: le. dat de stormvloed nog hoger geworden zou zijn als dezelfde storm op 18 Jan. of 16 Febr. opgetreden zou zijn. 2e. dat bij het eerstvolgend spring tij, indien de wind geen complicatie geeft, het hoogwater en hei laagwa op. Men spreekt dan van doodtij. Een springvloed is dus een nor maal verschijnsel, dat om de twee weken optreedt. Het bestaat uit een springvloed en een springeb. of een springhoogwater en een springlaag- water. Een springvloed of springhoogwa ter is dus een hoogwater dat wat ho ger is dan het gemiddeld^ hoogwa ter, doch het wordt ook onmiddellijk gevolgd door een springlaagwater dat lager is dan het gemiddelde laag water. Doch nu komt hier de invloed van de wind bij. Het is bekend, dat een storm uit het Noordwestei. een op hoping van water in het Zuidelijk deel van de Noordzee, dus tegenover de Nederlandse kust verooizcakt. Is deze verhoging van het waterpeil door de storm groot, dan spreekt men van een stormvloed. Komt nu een uitzonderlijk zware en langdu rige Noordwesterstorm over de Noordzee bovendien nog samen met een springvloed, dan kunnen de ge volgen catastrophaal worden. Dat nu kende water sneller zullen zyn dan gemiddeld. Menigeen ging in de nacht van Zaterdag op Zondag in St Annaland op Tholen niet rustig naar bed. Velen was dat zelfs onmogelijk door dringende werkzaamheden en anderen hadden daartoe niet de moed of wensten af te wachten wat het worden zou. Er was immers gewaarschuwd voor gevaarlijk boog water en de Noord-Wester storm ontketende van uur tot uur een groter geweld. Men kan niet zeggen, dat niet alle maatregelen genomen waren. Integendeel, de havenbewoners hadden al een behoorlijk hoog tij achter de rug en verstevigden alles nog eens extra voor de nacht. De waterbouwlcun- cig ambtenaar en al zijn medewerkers hadden de gehele dag gewerkt en voor het verwachte „gevaarlijk hoog water" leek alles zo veel als mogelijk verzekerd. Het was om 1 urn* niet te ver wachten, wat om 3 uur werkelijkheid was. Zeker, het zou een zeer hoog tij worden, maar ernstige ongerustheid bestond er toen nog niet. Toen we om 2 uur de waterbouwkundig amb tenaar spraken, merkten we bezorgd heid bij hem op. Van 2 tot half drie scheen het gevaar te luwen. Na half drie werd het erger en eer het drie uur was, werd de noodklok geluid, hetgeen voor hoog water in geen tientallen jaren was voorgekomen. Tevoren reden al zoveel vrachtwa gens in het dorp rond, dat menigeen het bed al uit was Bij het geluid van de klok stroomden honderden mensen naai' de haven. De wind was gegroeid tot orkaankracht. Het water vloog met donderend geweld tegen de wo ningen op de haven, waarin nog zo goed als alle bewoners aanwezig wa ren. Toch begonnen de eersten te eva- cuëren. Met nog twee uur vloeien was de situatie zo dreigend, dat des kundigen toen overtuigd waren van een catasrophe „DAAR KOMT HET WATER..." Met zat immers niet alleen met de bescherming op de haven, men zat misschien nog meer in angst over de buitendijken. Op de haven stond er zo'm water- Het is bepaald niet het geval, dat wij na de oorlog zuiniger zijn geweest bij het onderhoud van onze dijken. Ook zijn onze werken niet van min dere kwaliteit geweest, zo zei giste ren ir. A. G. Maris, directeur-gene raal van de Rijkswaterstaat. Deze ramp is veroorzaakt door een natuur verschijnsel, dat uitzonderlijk was. Wij gaan nu de dijken herstellen en het land er achter droog maken, maar er is zeker geen sprake van een be slissing, om deze dijken nu maar één of twee meter hoger te maken. Ten hoogste zouten wij alle factoren, ook de meteorologische, die tot de ramp hebben geleid, kunnen gaan bestu deren, om dan te bekijken, of het risico, dat wij met deze dijken lopen, zo ernstig is, dat Nederland zich een sterkere zeewering zal moeten bou wen. Er zijn zwaardere stormen geweest die minder calamiteiten hebben ver oorzaakt. De storm van Zaterdag woedde over de gehele breedte van de Noordzee. Hij joeg al dat water tegen onze kust En niet alleen in ons land, maar ook in Engeland is dit water binnengedrongen. Het was een abnormaal groot gebied, waarop deze hevige storm uitwerking had. De geweldige kracht van die massa's juist met springvloed, sloeg met al haar hevigheid op onze kust. En hier in het Westen hadden we in een mensenleeftijd geen doorbraak meer meegemaakt. Wy hadden er dus geen begrip van en konden ons er aanvan kelijk ook niet direct rekenschap van geven. Maar nu, aldus ir. Maris, zijn wij aan onze oren getrokken. Nu weten wij het wel. Dit is echter nog geen reden voor paniek. Onze taak, het werk van de Water staat, is er voor te zorgen, dat wij hier met droge voeten kunnen lopen en werken. Dat is nog altijd primair geweest en dat is het nog. Misschien heeft het grote pulbliek daar niet zo veel bij stilgestaan en begon men het als iets natuurlijks te aanvaarden, dat wy in ons land veilig zaten adhter de dijken Daarom is deze waarschuwing des te harder aangekomen, Ons systeem van de Waterstaat, de decentralisatie, waarin het initiatief en het eerste werk in handen liggen van de polders en de waterschappen, de kleinste onderdelen, heeft in ieder geval nu weer zijn grote nut bewezen Want toen de waarschuwing van hoog water, gecombineerd met de wetenschap van het springtij en dat wist iedereen die met het water te maken heeft en de weerberich ten Zaterdag bekend werden, hebben alle mensen, die er bij betrokken wa ren, wel degelijk begrepen wat er zou gaan gebeuren. Het hoge water wilde niet weg, hoewel het eb was en daarna zou weer de vloed komen en de storm hield niet alleen aan, maar werd harder. Men heeft wel degelijk gewaarschuwd, daar waar het nodig was. Maar dat wil niet zeggen, dat de gehele bevolking be greep wat er aan de hand was. Men wilde er soms zelfs nog niet aan, toen het al was gebeurd. Ir. Maris wilde een lans breken voor het KNMI, dat zeer juiste voor spellingen heeft gedaan. De storm- waarschuwingsdienst heeft uitste kend gewerkt. Onze ervaring met deze ramp zal waarschijnlijk niet van invloed zijn op een beslissing in de grote kwestie van de afdamming van de zeegaten aan de zeezijde, wat een aanzienlijke verkorting van de kustlijn betekend. De publieke belangstelling trekt ui teraard naar deze kwestie. Men be grijpt, dat onze binnendijken dan niet meer bloot behoeven te staan aan dergelijke gevaren en bovendien krijgen we zoetwaterreservoirs. Maar men moet goed bef enken, aldus ir. Maris, dit is beslist niet kin derachtig. Er zullen dijken over grote afstanden moeten worden gebouwd in water van 30, 40 m. diepte. Al het voor de vulling en de spuiing zoveel malen groter zullen moeten worden, dan die, waarvan wij de practijk kennen. De eerste suggestie van een derge lijk plan is afkomstig van dr. ir. Van Veen en de wenselijkheid ervan is door deze ramp naar voren gebracht, maar daarom is het nog geen realiteit aldus ir. Maris. Hierop kan men niet vooruit lopen met het herstelwerk. massa, dat de toestand met die or kaan hopeloos ging worden. Onmen selijk werk werd verzet. Zou het toch nog lukken met 5 kwartier vloeien? Nam de stijging toch weer iets af? Het was 10 minuten voor vier, toen de ramp zich voltrok Met man en macht was men nog aan het werk, toen er water door de bescher ming voor de Langestraat begon te borrelen, een bescherming die nim mer te voren zo hoog was aange bracht. En vrijwel onmiddellijk na dat doorborrelen klonken de nood kreten als waarschuwing: „Berg je mensen, daar komt het water". HET WONDER. Het kwam niet, nee, het barstte los in een waterval, van een niet te be schrijven omvang, en met een ge weld, dat voor de daar wonenden elk bombardement te boven moet zijn gegaan. De door de orkanische wind voortgestuwde watermassa brak zich in een zondvloed baan over de Lan gestraat, naar later bleek, onmiddel lijk achter de bescherming een gat slaand van ruim 3 meter diep en alles wat op haar baan kwam meedo genloos verbrijzelend, verscheurend, meesleurend, wegslingerend van een vrachtwagen tot een stuk beton van het oude gemeentehuis toe. Ze lagen in enkele seconden half of op het eind van de Langestraat. En dan is daar het grote wonder geschied. Een wonder waarover men nimmer uitge praat zal komen, waarvan men nim mer een verklaring zal kunnen ge ven. De mensen, die daar op dat laatste ogenblik nog stonden te kij ken, de mensen, die in hun deuren stonden, de mensen die zich op de gangen of bij de ramen bevonden, ja zelfs die ene vrouw die daar buiten de vloedgolf over zich kreeg, zijn naar later bleek allen bewaard ge bleven. Dit is het grootste wonder van de doorbraak in de Langestraat even voor vier uur in de noodlottige nacht van Zondag 1 Februari 1953. Wat betekent de enorme schade, die aan de woningen, aan de inven taris, kortom aan heel het hebben en houden is aangebracht, vergeleken bij dat ene wonder van een algehele bewaring. Ruim een uur stroomde de water massa mei een niet te beschrijven geweld het dorp binnen, steeg in de woningen. Bij wie heeft een enkel levensuur ooit langer geduurd, dan de tijd van 4 tot 5 uur van die ramp nacht? Zo mogelijk duurde dat nog langer voor hen, die vlak bij die ko kende waterval woonden. In bange afwachting zat men verder in het dorp totaal in het onzekere. Gelukkig steeg het water in de woningen niet onrustbarend. Toch was er intussen al meer ge beurd, wat voor de meesten later pas zichtbaar werd Op de haven stond tegenover het Shell-filiaal de grote losinstallatie van de suikerfa briek Dinteloord. Dit gevaarte sloeg na de breuk aan de Langestraat, dwars door dat filiaal, het naburig huis meesleurend en daarmee van de Suzannapolder één watermassa ma kend. de mensen hadden zich daar tevoren weggespoed naar de Molen dijk. Niemand is ook daar omgeko men. DIJKEN BEZWEKEN. Men wist nog niets van de buiten dijken. Men wist niet dat de zeedijk was doorgebroken en de kruin was weggeslagen, men wist ook niet, dat een kilometer verder een nog ern stiger breuk in de buitendijk was ontstaan, die de boerderijen in de polder met bewoners en vee in een toestand verplaatste, die zich niet be schrijven laat. Men ziet daarvan nu de getuigen: koeien, paarden, var kens, kippen, huisraad, alles, behal ve gelukkig mensen. Ook de be woners daar waren of reeds weg, of hadden zich kunnen redden. GELUKKIG EILAND. Toen de dag aanbrak, zijn er red dingspogingen met succes uitgevoerd, die vele andere heldenfeiten over treffen. Met geen mogelijkheid kan men de krachtsinspanning van tientallen St. Annalanders op die Zondag weerge ven. Het stormde nog steeds, al was het dan wel wat minder, en er kwam opnieuw een hoge vloed. We weten het niet, hoe het mogelijk is geweest, dat deze vloed op de haven kon worden tegengehouden. Zonder enige verpozing heeft men als paarden ge werkt. waarbij een aantal goede aan nemers van waterbouwkundige wer ken. Die Zondag zyn er van de lager gelegen delen veel mensen wegge trokken, temeer omdat enkele bin nendijken in een zeer critiek stadium verkeerden. De waterbouwkundig ambtenaar achtte het veiliger om zo veel mogelijk te evaeuëren .waartoe evenwel geen officieel bevel kwam. Vooral oude mensen, vrouwen en kinderen werden weggebracht naar Oud-Vossemeer en Tholen en daar met open armen ontvangen. Die Zondag ook kwamen de vrese lijke berichten over Stavenisse bin nen. En daarbij vergeleken is St. An naland een gelukkig eiland. Maandag 2 Februari kon een ste vige bescherming op de haven wor den aangebracht en werd de breuk in de Suzai-napolderdijk gedicht. Toen werden de laatste in nood ver kerende mensen van boerderijen of woningen uit de polders gehaald. Aangenomen kan thans worden, dat 70 pet. van de woningen in St, Annaland min of meer waterschade hadden, dat een 100-tal woningen ge heel zijn vernield of zodanig bescha digd, dat herstel zeer bezwaarlijk is, dat het aantal verloren stuks vee in de honderden loopt en nog niet bij benadering is te schatten, dat een tiental straten geneel of gedeeltelijk is vernield en de huisraadschade in de honderdduizenden gulden loopt. Maar de mensen zijn allen gered en deze zijn met een verbeten kracht aan de wederopbouw van hun eiand begonnen. V/Ie de kwellingen van rheumatiek of van iheumatlsclie aandoeningen kent, weet hoe een gTOot deel van zijn leven vergald wordt door de vaak zware pijnen. Zodra gij Uw kwaal bestrijdt met Akkefs Kloosterbalsem, waarvan de geneeskrachtige bestanddelen diep in de weelsels doordringen, voelt U, hoe een heerlijk verwarmende balsem Uw pijnen lenigt en zult U bemerken welk een weldadige werking dit Ideale wrljfmiddel be zit. Niet voor niets zegt men al lang: Akkers Kloosterbalsem„Geen goud zo goed (Advertentie) werk dient gelijktijdig te gebeuren,1 dus een gesloten kustlijn want als men één gat tegelijk zou i moeten verkrijgen Deze afsluiting dichten, komen er ongewenste stro- brengt echter verregaande conse- mingen elders. En dan is het gebied quenties met zich, zodat zeer uitvoe- er achter zo groot, dat de sluitgaten rige studies nodig zijn. Van verschillende kan- ten wordt de aandacht dringend gevestigd op de noodzakelijkheid om de zeegaten van Zeeland af te sluiten om ons land te beveiligen tegen rampen, zoals ons deze nu is over komen Reeds vóór de ramp heeft de minister opdracht gegeven om de mogelijkheden te bestude ren van de afsluiting van de zeegaten van Zeeland. Een afstluiting van de Ha ringvliet is reeds in de aan de gang zijnde studie be trokken. Dit blijkt uit de memorie van antwoord. De afsluiting van de zee gaten is ook daarom een noodzakelijkheid omdat de zee aldaar veel gevaarlij ker is, dan in het noorden van ons land, dat altijd nog beschermd wordt door de eilanden. Het verschil in getij in het Zuiden is veel groter dan in het Noorden. Door deze grote verschillen in eb en vloed is Zeeland wel zo bijzon der zwaar getroffen Een afsluiting van de zeegaten is dus dringend gewenst. Zoals ir. van Veen, van de Rijkswaterstaat, opmerkte „alesl, moet dicht". Om een herhaling van een dergelijke ramp te voorkomen zal Zeeland Zo is men in Delft reeds verschei dene jaren bezig met studies over dc afsluiting. Vast staat dat wil men een dergelijke ramp voorkomen, dan moet de gehele kust, behalve de Nieuwe Waterweg en de Wester Schelde afsluiten. Zeeland moet dus dicht!

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 4