Werk aan dijken en polders grootscheeps aangepakt
„IK WORSTEL EN ONTKOM'
Wij zuilen
yeeti g.wnd
psajóQeaen
Heeft het systeem van waarschuwing
gedeugd
Zal men de zeegaten afdammen?
Opbrengst
collecte
437.000,-
K.L.M. overstelpt met aanbiedingen
HAAGSCHE COURANT Vrijdag 6 Februari 1953
Pagina 3
Wie het in zijn hoofd heeft gehaald om te veronderstellen, dat wij Schouwen en Duive-
land, Goeree, of Tiengemeten zouden opgeven, weet ik niet, zei gisteren ir A. G. Maris,
directeur-generaal van de Rijkswaterstaat, maar wij denken er niet aan. Hü zei het op
een toon van een vechter, die van plan is het gevecht met de elementen te winnen en door
zijn vastberadenheid ook zal winnen.
De Rijkswaterstaat is reeds met het terugwinnen van land, dat de zee ons heeft ontrukt,
begonnen. Er zal geen verdronken land komen. De aannemers en dat zijn er verscheidene,
zijn reeds met de werkzaamheden begonnen. Zij hebben hun werkterreinen al bekeken. Zij
voeren hun materieel al aan. Zij zijn aan het verkennen. Weliswaar gebeuren deze werk
zaamheden zonder een vooruitgemaakt bestek, waarin het werk is omlijnd en de kosten
zijn berekend, doch dit zou te veel oponthoud geven. Het werk geschiedt in een primitieve
regie. Het wordt aangepakt. Stoer en snel. Hoe groot de schade is, valt niet te schatten.
Hoeveel kilometers dijk er moet worden hersteld, valt niet te overzien, hoeveel land er is
ondergelopen: 175.000 ha., 200.000 ha, men weet het nog niet. Op geen millioenen na.
Bovendien is dit een zaak van regeringsbeleidwaarop ir Maris thans niet dieper kon in
gaan. Vermoedelijk zullen deze ramingen Dinsdag a.s. in de Kamer worden medegedeeld.
Het zijn ramingen, die met geen nauwkeurigheid te becijferen zijn.
hr moet overal tegelijk worden
gewerkt
Men zal niet volstaan met het dichten van de gaten, het her
stel van de dijken, dat overal tegelijk moet geschieden om
de zee geen vrij spel te laten, doch men zal ook met
spoed het verkeer herstellen, de wegen en de spoorwegen,
opdat de verbroken verbindingen onze economie geen ver
dere schade berokkenen. De schade van kostbaar bouwland,
aan landerijen en hoeven, in het beste deel van ons land, is
toch al groot genoeg. Maar ten aanzien van Schouwen en
Duiveland en Goeree-Overflakkee, werken van de eerste
grootte, moest ir Maris toch zeggen, dat hij het prijzen zou
al: le dijken voor de winter hersteld zijn. En dan betekent dit
niet, dat er binnen de dijken alles in orde is en de bevolking
weer haar gang kan gaan. Er wordt hard aangepakt. Het
dichten van de vele gaten in de vele dijken is op tal van
plaatsen reeds geslaagd. In vele gevallen werken Rijkswater
staat, Provinciale Waterstaat en de Waterschappen samen.
Trein naar Moerdijk
over een maand
In Noord-Brabant zyn tussen
Keizersveer en Hank een groot gat
en zeven kleine gaten gedicht. Ten
Noorden van Hank en Nieuwendük
is plaatselijk een buïtenkade. dus
een waterkering gelegd. Een gat
van 70 meter breed en 4 meter diep
is bü Kille ontstaan. Men is bezig
dit te dichten. Aan beide züden van
de Moerdijk, in de Royalenpolder
worden de gaten eveneens gedicht.
Ook aan de overkant is men aan
het werk. Deze werkzaamheden
vorderen twee weken. Dan kan de
verkeersweg weer worden ge
bruikt. De herstelwerkzaamheden
aan de spoorweg vorderen dan nog
eens twee weken, zodat kan wor
den verwacht, dat de spoorbaan
over een maand hersteld zal zijn.
De Watérkering ten Noorden en
ten Zuiden van het Hollands Diep
hoopt men eveneens binnen twee
weken gereed te hebben. De weg
op het Eiland van Dordt, die van
de doorbraak te lijden heeft gehad,
zal in dezelfde periode onderhan
den worden genomen.
Ten Westen van de Rode Vaart,
tussen Middelvaart en Willemstad,
zijn 10 gaten in de dijk. Verken
ningen zijn reeds aan de gang. De
gemeente Willemstad heeft reeds
een aannemer gecharterd, die
spoedig zal beginnen.
Walcheren gunstig
De Westkappelse zeedijk wordt
provisorisch hersteld, teneinde deze
voor verdere schade te behoeden.
De prise d'eau van Middelburg in
de duinstreek wordt leeggepompt
Wofer en nog eens water
Bruinisse op hef zwaar geteis
terde Schouwen en Duiveland is
geheel ondergelopen
(Luchtopname A.N.P.)
en van zout water ontdaan. De si
tuatie op Walcheren is gunstig en
geeft geen aanleiding tot bijzon
dere opmerkingen. Grote aanne
mers zijn hier niet aan het werk.
Ten Zuiden van het Veergat zul
len de gaten spoedig gesloten zijn
en de spoorbaan naar Middelburg
hersteld. De spoorbaan over de
Sloedam is niet beschadigd. Aan de
aannemer Verstoep is opgedragen
de werken aan de sluizen tussen
Vlissingen en Veere krachtig aan
te vatten, zodat in geval van nood
het kanaal van Walcheren bruik
baar wordt. De mogelijkheid is niet
uitgesloten, dat er moeilijkheden
bü de sluizen van Hansweert ont
staan. Het buitenhoofd van de mid-
densluis is onderloops geworden
en de frontmuur van de hoofdsluis
komt voorover.
Verkenningsploegen van aanne
mers in Oost Zuid-Beveland, zijn
vertrokken om spoedig het werk
aan te vatten, teneinde de weg en
spoorwegverbindingen snel te her
stellen. De gaten in het dijkvak
ten O. van Kruiningen en bij Ril
land Bath zijn ontelbaar. Er is
daar een eb en vloedbeweging van
anderhalve meter. Weg en spoor
baan zün volkomen onbruikbaar.
Zeeuws-Vli
laanderen valt mee
Aan de Nieuwe Neuzenpolder
tussen Braakman en Terneuzen
worden door Zanen en Verstoep
reeds werkzaamheden uitgevoerd.
Deze aannemer verricht ook werk
op Zuid-Beveland, waarvoor het
materieel varende is. Overige be
schadigingen en gaten in Zeeuws-
Vlaanderen leveren geen moeilijk
heden op. Men is aan het werk en
men zal slagen. Van de 3300 ha in
Zeeuws-Vlaanderen, die over
stroomd werden zijn reeds 2500
van de zee afgesloten en men is
reeds begonnen met het leegpom
pen van de polders.
Op Noord-Beveland is de situatie
niet zo somber als is voorgesteld.
Ook op Zuid-Beveland in de omge
ving van Wolphaartsdijk niet. De
Heide Maatschappij verricht hier
droog grondwerk. De aannemers
Dikkenboog en Sybrandy zün hier
ingeschakeld.
Toestand Tholen ernstig
Ernstig is de toestand op
Tholen en St. Philipsland.
Hier moeten grote herstel
werkzaamheden worden ver
richt, die niet in alle details
bekend zijn. Kleinere gaten
worden reeds onderhanden
genomen. Voor grote werk
zaamheden is de Amsterdam
se Ballast Mij ingeschakeld.
De burgemeester van Tholen
is aangeraden rond de be
bouwde kom van zijn gemeen
te een slaperdijk aan te leg
gen.
Schouwen-Duiveland 9/10
onder water
Wij zullen ons gelukkig prijzen,
zei ir Maris, als wij Schouwen heb
ben veilig gesteld voor het komen
de winterseizoen. Voor negen tien
de is het eiland onder gelopen. Gis
teren kwamen nog berichten bin
nen dat ook Zonnemaire onder wa
ter stond. Zierikzee zal moeten
worden geëvacueerd. Slechts 500
man zullen mogen blijven voor
hulp bij noodzakelijke herstelwerk
zaamheden. De geëvacueerden zul-
Zal er materieel aan
Zuiderzee werken
worden onttrokken
Worden de Zuiderzeewer
ken stilgelegd, omdat het
spoedige herstel van de
schade in de noodgebieden
voorrang lieeft?, zo werd
gisteren aan de directeur-
generaal van de Rijkswater-
staat gevraagd. Hierop
kwam geen direct antwoord.
Er moest bekeken worden
hoeveel materieel er in den
lande was, om herstelwerk
zaamheden aan dijken in de
noodgebieden aan te vangen
en te voltooien alvorens men
kon beslissen of men dit aan
de werkzaamheden in de
Zuiderzeepolders zal gaan
onttrekken. Wel staat vast,
dat. er een tekort is aan rijs
hout. Veel van het. in de
Biesbos gekapte rijshout is
weggespoeld. Er Icon een
deel van worden opgevist,
doch het valt te bezien of dit
nog bruikbaar is. Men zal
zich van Gelders rijs moeten
gaan voorzien, dat geen wil
genhout is. Ook zal het nodig
zijn asfalt te gaan gebruiken,
wat duurder is.
len niet kunnen terugkeren voor
de waterkeringen gereed zijn.
De gaten, vele gaten, in de dij
ken zün groot en alle gaten zün
nog niet eens bekend. Men staat
hier voor zeer grote problemen.
Misschien wel de grootste van al
le in Zeeland. Hier zal Volker aan
het werk gaan.
De werkzaamheden in de
Hoekschewaard worden met groot
materieel aangepakt door 3 aan
nemers: Zanen en Verstoep, Van
Dongen en Van Hoven en Visser
en Smit.
De Nieuwe Biesbospolder op
het Eiland van Dordt is droog.
In het Zuiden bü de Wieldrechtse-
dük is nog een deel, dat nat is.
Hier schünen verder geen moei-
lükheden te zün. De gaten in het
Zuiden zün gedicht, zodat de ver
binding met Moerdijk wordt her
steld.
Schade op Texel
De schade aan de duinen op
Texel is aanzienlük, doch nog niet
te overzien. Er kan gesproken
worden van een grote afslag. Met
het herstel van de Eendrachts-
polder is begonnen.
Plaatselijke schade aan
Zuiderzeewerken
De beschadiging aan de Zui
derzeewerken zijn van
plaatselüke aard. Men heeft de
indruk, dat de basalt en de in-
febetonneerde bloksteen zich
eter heeft gehouden, dan de nor
maal gezette steen.
De gereed gekomen dükvakken
van de Zuidelüke polder
hebben vrüwel geen schade ge
leden; aan de niet afgewerkte
dükstukken en aan de asfalt-
kraagstukken werd schade toe
gebracht,
Goeree-Overflakkee
zwaar getroffen
Tot de zwaarst getroffen gebie
den behoort Goeree. Hier heeft
men nog slechts voorlopige ver
kenningen kunnen doen. De her
stellingen zullen eveneens vele
maanden in beslag nemen. Het al
lereerst zal voorkomen moeten
worden door de binnenwaterkering
te voorzien, dat het binnenwater
zich uitbreidt. Dit. geldt trouwens
ook voor het vasteland en de
eilanden.
In de Hoeksewaard en de Alblas-
serwaard z\jn grote stukken droog
gebleven evenals een klein gebied
rondom Dirksland op Goeree Över-
flakkee. Dit is als het ware een
bruggehoofd om het giland te her
overen. Hier kan het materieel
worden aangevoerd. De eerste zorg
is verder doordringen van het wa
ter te beperken. Dit gebeurt o.m.
bü Overwaard (Alblas) en op
Voorne en Putten.
De zeedük op Putten was door
gebroken. Er zün 4 zeer belang-
rüke gaten. Het water wordt ge
keerd door de kanaaldüken van het
Kanaal door Voorne.
Met het grote gat in de Putten-
sedük bü Oudenhoorn is een begin
gemaakt. Het is een groot werk,
waarvoor zwaar materiaal wordt
gebruikt.
Ook in de Hoeksewaard zal men
dit zware materiaal inzetten voor
de grote werken bü Numansdorp,
's Gravendeel en in de Eendrachts-
polder.
De ringdük om de Alblasser-
waard heeft verscheidene gaten ge
kregen. Daarvan is het gat bü
Sliedrecht gedicht, terwijl het gat
bü Papendrecht waarschynlük deze
week gesloten zal worden. Daarna
kan met het uitmalen worden be
gonnen. Dat is van belang voor de
Alblasserwaard. maar ook voor het
herstel van de spoorwegverbinding
naar Gorinchem, ter ontlasting van
het overbelaste traject Rotterdam
Gouda, zolang RotterdamBre
da nog onbruikbaar is.
De herstelwerken op IJsselmon-
de zijn begonnen, het gat in de dük
op Rozenburg was dicht, maar
overhaalgolven door snel voorby-
varende schepen veroorzaakt, heb
ben weer een gat in de dü'k gesla
gen. Er is dan ook een waarschu
wing gegeven voorzichtiger te
varen.
Vasteland Zuid-Holland
liep groot gevaar
De Schiedamse Hoge Zeedük ten
Westen van de Hollandse IJssel
heeft in zeer groot gevaar ver
keerd. Op een plaats was deze
doorgebroken. Men heeft de be
schadiging kunnen herstellen. Hier
door is een ramp voor de Provincie
Zuid-Holland voorkomen. Evenzeer
mag het een wonder heten, dat de
dijk Krimpenerwaard bü Ouwer-
kerk a. d. IJssel is gedicht. Men
heeft er schepen tegen het gat la
ten aandrüven. De polder is vol,
doch de verbinding met het buiten
water is verbroken, waardoor ver
dere innundatie is voorkomen.
Decentralisatie beste
waai
rborg
Ir. Maris van de Rükswater
staat meende, dat het waar
schuwingssysteem zeker niet heeft
gefaald. Het gedecentraliseerde
systeem van Waterstaat is de
beste waarborg, dat er vlug en
doeltreffend kan worden inge
grepen. Door deze ramp is het
vertrouwen in het systeem niet
geschokt.
Deze storm heeft het K.N.M.I.
voorzien, maar 't kon niet bevroe
den. dat bü deze windkracht de
gevolgen zo catastrophaal zouden
worden, terwül bü hoger wind
kracht vroeger voorgekomen
deze gevolgen uitbleven. Hier
is sprake geweest van een samen
loop van omstandigheden, terwül
bovendien door 't feit. dat 't ge
hele noodgebied orkaanfront was
geworden, de volledige water
kracht tegen onze duinen en dü-
ken werd opgestuwd. De waar
schuwingen werden normaal ge
geven en de dükwaciiten waren
op hun post. Maar de bevolking
is aan deze waarschuwingen voor
opdringend hoog water gewend
zü leeft op de geQjden en het
is dan ook niet onverklaarbaar,
dat zü werd verrast. In drie
eeuwen heeft men zo'n water
vloed niet gehad. Er is, aldus
ir. Maris, geen reden om aan de
Zal er materieel genoeg
zijn om de dijken
te herstellen
De grote vraag, welke zich bü de
herstelwerkzaamheden zal voor
doen, is of er voldoende materieel
en voldoende vakbekwaam perso
neel zal zyn.
Wat de ballast en de steen be
treft, behoeft men, aldus ir. Maris,
geen grote zorg te hebben. Een an
der moeilük punt is echter, of aan
de vraag naar ryshout kan worden
voldaan.
Er moet op worden gerekend,
dat van de voorraad verloren is
gegaan in het geïnundeerde gebied
rond de Biesbosch.
Een inventarisatie van wat er
aan de gebroken düken moet ge
beuren is uit de aard der zaak nog
niet te geven. By een zo grote dijk-
lengte is 't niet mogelijk in enkele
dagen een volledig overzicht te
Wij moeten met droge
voeten leven
Bü velen zal de vraag rüzen
of men de zeegaten nu zal gaan
afdammen ter bescherming van
het vasteland en de eilanden. Ir.
Maris, de directeur-generaal van
Ry'kswaterstaat, zeide hierom
trent, dat er twee factoren in het
spel zyn:
1. Het verkorten van de kust-
lün-
2. Het vormen binnen deze
düken van een zoetwaterreservoir
ten behoeve van de landbouw.
Maar wat men nu wil, dat is
bepaald niet kinderachtig. Het
betekent, dat gelijktydig de af
damming moet geschieden van de
Oosterschelde. Grevelingen en
Haringvliet, zeemonden met een
diepte van 30 k 50 meter.
Gelüktüdig is noodzakelük, om
dat anders ongewenste stromin
gen ontstaan. Het achterliggende
gebied is daarby zeer groot en
de problemen, waarvoor men
komt te staan, zyn omvattender
dan welke in het verleden. De
wënselü'kheid van nadere bestu
dering is door deze ramp onge-
twüfeld meer naar voren ge
komen.
Waarom gaat het? Het gaat in
de eerste plaats om de water
keringen. W'ü. waterstaatsmen-
sen, moeten er voor zorgen, dat
men in Nederland met droge
voeten kan leven en werken. Dat
Is primair. Dat moet het blijven.
krügen. Daarbü komt dan nog, dat
er onder water nog zooveel be
schadigingen zullen zitten be
schadigingen aan wegen en kunst
werken dat men bij benadering
niet kan zeggen, welke bedragen
er met herstel gemoeid zullen zün.
Zo valt ook niet te zeggen, hoe
veel mensen er voor de herstel
werkzaamheden nodig zün. Al is
het niet ondenkbaar, dat er een te
kort aan vakmensen zal komen.
Het werkloosheidsvraagstuk wordt
door deze werkzaamheden echter
niet opgelost.
Moet men de dyken verhogen,
werd er gevraagd, om in de toe
komst gevrijwaard te z\in voor
zulke catastrofale gevolgen van
hoog water? Ir. Maris meende, dat
dit niet nodig is. De düken zün zo
gemaakt, dat er een aanvaardbaar
risico is by stormvloeden. Dit
natuurverschijnsel is van een uit
zonderlyke hevigheid geweest.
Worden de düken op normale wüze
in het oude profiel gemaakt, dan
zün zü weer even betrouwbaar als
voorheen. Men kan niet zeggen bü
deze ramp, dat de düken op een
bepaald punt zwak zün gebleken.
Een studie zal de oorzaken nagaan
van deze stormvloed. Zün deze
combinaties van factoren van zo
danige aard, dat zü ons nopen tot
andere maatregelen dan heden
aanvaardbaar, dan zal dit gebeu
ren. Wij gaan studeren.
Directeur Nationaal
Rampenfonds
Tot directeur van het Nationaal
Rampenfonds is benoemd de luit.-
generaal van het v.m. K.N.I.L.,
P. Alons.
waarde van het alarmsysteem te
twüfelen. Van zuinigheid te
grote zuinigheid bü het onder
houd der dijken is bepaald geen
sprake.
Regeringsnota over
watersnood
De minister-president heeft aan
de voorzitter der Tweede Kamer
medegedeeld, dat hü voornemens
is een nota met betrekking tot de
watersnood aan de Kamer te doen
toekomen. Deze nota zal Maandag,
9 Februari a.s., aan de leden wor
den toegezonden.
Nu de in de vergadering van
3 Februari jl. toegezegde nadere
mededelingen op vorengenoemde
wüze aan de Kamer zullen worden
gedaan, zal de voorzitter in de
vergadering van Dinsdag, 10 Fe
bruari a.s. voorstellen deze nota
onmiddelly'k na de bü de aanvang
dier vergadering plaats hebbende
verkiezing aan de orde te stellen.
„Doris Rijkers" op strekdam
De reddingboot „Doris Rykers"
uit Den Helder, die deelneemt aan
het reddingswerk in Zeeland is op
de strekdam bij Zierikzee gelopen.
Het bootje zit 300 meter ver op de
strekdam. Een motorboot van het
kabelschip „De Poolster" heeft ge
tracht de reddingboot uit zijn be
narde positie te bevrijden. Dit is
niet gelukt tengevolge van de ster
ke ebstroom. Er is om sleepboot
hulp verzocht.
Geen kinderen naar ket
buitenland
Voorlopig zullen geen kinderen
naar het buitenland worden gezon
den. ondanks de zeer vele aanbie
dingen. Men acht dit om psycho
logische redenen beter.
VERBINDING GORCUM—DORDT
Er is een extra busverbinding
tussen Gorinchem en Dordrecht
tot stand gebracht, die op alle
werkdagen zal worden onderhou
den. Het vertrekuur op het station
te Gorinchem is 6 uur 's morgens-
De opbrengst van de
grote straat- en huis-
aan-huis-collecte, giste
ren in Den Haag ge
houden ten bate van
het Nat. Rampenfonds,
bedraagt 437.000,—
Toen bekend werd, dat de KLM
gratis vervoersruimte beschikbaar
zou stellen over haar gehele lucht
net voor het vervoer van goederen
naar ons land, bestemd voor de
noodgebieden, werden de KLM-
vertegenwoordigers over de gehele
wereld overstelpt met aanbiedin
gen In enkele steden, onder meer
te New York. Curasao en Londen,
is het aanbod niet te verwerken,
omdat de vervoerscapaciteit zulks
niet mogelijk maakt.
Langs het gehele luchtnet van de
KLM heerst een enorme activiteit
en vliegtuigen onder meer uit
Curasao, Frankfort, Kopenhagen,
Londen, Miami, New York. Mi
laan. Montreal, Rome, Singapore,
Stockholm, Wenen, Zürich en Pa
ramaribo hebben alle beschikbare
ruimte benut en brengen goederen
voor de getroffen gebieden mee
naar ons land. De lading van dc
vliegtuigen bestaat voornamelyk
uit verlicht ingsapparaturen, rub
berboten. jute zandzakken, lakens
en dekens.
De KLM werkt nauw samen met
de buitenlandse luchtvaartmaat
schappijen van welker vliegtuigen
goederen worden overgenomen, die
bestemd zün voor ons land
De „Air France" heeft aan de
KLM aangeboden haar te helpen
met het vervoer van de in Frank-
ryk byeengebrachte voor Neder
land bestemde goederen. De „Air
France" zal de goederen gratis
vei'voer en.
Op een door de KLM naar Lon
den gezonden vrachtvliegtuig zyn
vandaag 10.000 koolspitsen voor
zoeklichten, die zeer dringend no
dig zyn voor het nachteiijk red-
dings- en beschermingswerk, van
de Engelse hoofdstad, naar Schip
hol verzonden. Het Engelse minis
terie van Bevoorrading heeft kool
spitsen voor dit doel afgestaan.
Vrywel ieder op Schiphol bin
nenkomend KLM-toestel heeft
thans urgentiegoedere» aan boord.
