VOOR NATIONALE REDDING NA NATIONALE RAMP St Annaland door vloedgolf overspoeld, toch géén doden In tijden van nood Twee ministers geven hun visie in Brabants café HARD werken VEEL sparen Kolkende waterval stortte zich op weerloos dorp Op vergeten Tien Gemeten: Twee doden; eiland heeft nog één aanlegsteiger Overstroomd land zal aan de zee worden ontworsteld Vrijdag 6 Februari 1953 (Van een onzer verslaggevers) BREDA. Donderdag. In hotel „De Draak" in Bergen op Zoom hebben wij vanavond om zeven uur een half uur zitten praten met prof. Zijlstra, minister van Economische Zaken, en mr Van Thiel, minister van Maatschappelijke Zorg. Het was een volkomen ongedwongen gesprek. De ministers, doodmoe in een stoel, na een dag trekken door het rampgebied, enige amb tenaren en drie journalisten, zo terug uit het rampgebied, met de bemodderde waterlaarzen ver onder het cafétafeltje uit gestrekt. VERVOLG VAN HOOFDARTIKEL terwege gebleven. Ziehier het punt, waarom het gaat. Er is of schijnt te zijn een hiaat in de solidariteit; dat rtiaakt indruk, en geen goede. Natuurlijk'moeten we in deze dagen onze critische zin niet verliezen. Er is door ons en ook door andere bladen twijfel geopperd of alles na de ramp wel is gegaan, zoals het gaan moest. Er worden voorts vragen vernomen omtrent de waakzaamheid van de wa terstaatkundige functionarissen en omtrent de toestand van de dijken. Het betreft hier alles dingen, waarover een verantwoorde discussie op haar plaats is; mits de hulp en steun en de goede gezindheid daarvan geen scha de lijden. Want daar komt het voor het ogenblik het meest op aan. ZIEDAAR ons grote bezwaar tegen wat de communisten zich thans veroorloven. De dijken verwaar loosd, omdat het geld ten behoeve van het. Atlantisch Verdrag is uitgegeven, het. is in ons vrije land niet verboden deze nieuwe variatie op een afge zaagd thema te doen horen; maar laat men in 's hemelsnaam zijn tijd beiden en ondertussen b.v. pogen, ook van achter het ijzeren gordijn wat hulp te krijgen. Als het waar is, dat de Rus sen zo goed zijn voorzien van alle mo gelijke vaartuigen en helicopters, dan hadden ze daarvan ook wel wat naar onze geteisterde gebieden mogen stu ren. Feit is, dat ieder helpt, maar dat de „volksvrienden" ontbreken. In tij den van nood. Hulp uit buitenland blijft stromen In New York is op Amerikaans initiatief de „Holland Relief" ge opend en het geld begint al binnen te stromen. De Zweedse regering heeft 24 rub berboten gezonden. Bovendien heeft zii toegezegd 100.000 dekens te zullen zenden. De beroemde tenor Beniamino Gigli heeft een millioen lire ge schonken voor de slachtoffers van de watersnood in Nederland en Bel gië. De Nederlandse voetballer Faas Wilkes, die voor „Torino" speelt heeft 70.000 lire gezonden. Van luis teraars uit Turijn ontving de Itali aanse omroep al 4.7 millioen lire voor Nederlanden twee Turijnse dagbladen brachten zes millioen bij een. De Franse luchtvaartmaatschappij „Air France" heeft aan de KLM aangeboden te helpen met het ver voer van de in Frankrijk bijeenge brachte voor Nederland bestemde goederen. De „Air France" zal de goederen gratis vervoeren. Britten vragen advies aan Nederlandse experts over ontzilting van Oostkust LONDEN. De Britse autori teiten hebben aan de Nederlandse experts advies gevraagd over de meest doeltreffende wijze van ontzilting van het overstroomde gebied in Engeland. Langzaam keert in de getroffen Britse gebieden de normale toe stand terug. De inwoners zijn druk bezig hun beschadigde huizen op te lappen. Op het eiland Canvey, waar het water nog in de straten staat, herstelt men de tuinhekjes en hier en daar is men zelfs bezig met gras knippen. Een Brits functionaris heeft Donderdag meegedeeld, dat de zee in het afgelopen weekeinde 500 gaten in de dijken in Zuid-Oost- Engeland heeft geslagen en dat er thans 100 tot 150 zijn gedicht. Hiervoor waren zes millioen zand zakken gebruikt. Het aantal do den is thans officieel 256. Géén verliezen bij de commandotroepen DEN HAAG. Overste Beets, commandant van bet corps Com mandotroepen, deelt mee, dat dit corps géén verliezen heeft gele den. Het bericht dat het corps vijf doden zou betreuren is dus onjuist „Dorus Rijkers" liep op strekdam bij Zierikzee SCHEVENINGEN-RADIO. De reddingboot ..Doris Rijkers" uit Den Helder, die deelneemt aan het red dingswerk in Zeeland, is op de strekdam bij Zierikzee gelopen Het bootje zit 300 meter ver op de strekdam. Uit dat gesprek kwamen twee belangrijke punten sterk naar voren: Minister Zijlstra: Van de schade kan ik nog niets en dan ook hele maal niets zeggen. Alleen dit: De schatting van een half milliard lijkt me aan de lage kant. En verder: Als Nederland de spirit, die het on der de indruk van de dodenlijst en de frontpagina's van de bladen nu opbrengt, kan volhouden, dan is de oplossing van de materiële proble men een peuleschil. Maar als het publiek straks "niet meer direct ge confronteerd wordt met de ellende, tja Minister Van Thiel: Geldelijke hulp aan geëvacueerden en slacht offers geschiedt op de basis van de Rijksregeling voor de Oorlogsslacht offers '40-'45. Deze regeling garan deert evacué's. via de gemeente en ten laste van het rijk. een uitkering voor hun levensonderhoud, gelijk aan die van de oorlogsslachtoffers. Daarmee kunnen de mensen de bakker en de groenteboer betalen. Deze regeling is per circulaire, ge- dateert 1 Februari, aan alle burge meesters verzonden. Deze ramp. zei minister Zijlstra, heeft natuurlijk repercursies op onze export, speciaal de zuivelex- port. Bovendien eist hulp en herstel extra invoer uit het buitenland. Wij zitten nu in een andere situatie dan in 1945, toen wij alleen buitenland se financiële hulp hadden. Wij hebben nu zelf iets. Amerikaanse hulp? Ik kan u alleen dit zeggen: de Amerikaanse ambassadeur, Selden Chapin, en het hoofd van de MSA-missie in ons land. Clarence Hunter, hebben zich persoonlijk op de hoogte gesteld van de toestand. Op grond van hun rapporten wordt de Amerikaanse regering op het ogenblik ingelicht Dit verlies, zo vervolgde minister Prins Bernhard weer per hellicopter naar rampgebied DEN HAAG Prins Bernhard is vandaag opnieuw naar de ramp gebieden vertrokken. Hij zal per hefschroefvliegtuig die plaatsen be zoeken, welke niet op andere wijze te beriken zijn. Laat in de namiddag zal de prins weer een vergadering van het Ram penfonds presideren. Het ligt in de bedoeling deze dagindeling de eerst komende dagen, met uitzondering Zondag, te handhaven. Zijlstra, is een verlies van tweeërlei karakter. Er is een gedeeltelijke vernietiging van nationaal vermo gen. er is een tijdelijk uitvallen van een deel van de productie. Wij zul len het nationaal vermogen weer op Èeil moeten brengen door eigen esparing en ook buitenlandse hulp. Dat nationale vermogen kun nen wij natuurlijk alleen weer op peil brengen door verhoging van de productie, dat betekent weer harder werken. Wij zien drie fasen in deze zaak: fase 1: redding, fase 2: verzorging, fase 3: herstel. De redding valt voor een groot deel onder minister Staf. De verzorging valt onder minister Van Thiel en fase 3: het herstel, valt onder mij. Daar kan ik echter pas aan denken, als de zaak droog Minister Van Thiel: uit de drie noodprovincies krijgen wij een globale opga-. van het aantal éva- cué's. Wij delen dat aantal door vier of vijf en houden dan de ge zinshoofden over. Particuliere en kerkelijke initiatieven zijn nu ge bundeld in de zogenaamde opbouw- organen. Daar is de leiding, daar wordt alles gecoördineerd. Wij had den coördinatie nodig en snelle, anders liep de hele zaak spaak. Ik geloof, dat wij met die coördi natie nu een eind op dreef zijn. De aanvragen om hulp komen nu via de opbouworganen centraal binnen. En laat ik dit vooral niet vergeten: de geldelijke steun op basis van de Rijksregeling Oorlogsslachtoffers 1940/45 geschiedt in volledig over leg met het Nationaal Rampen fonds. Ik zeg dit met zoveel na druk. omdat het particulier initia tief met zoveel overgave en voort varendheid aan de slag is gegaan. Minister Zijlstra: bij geen enkele ramp is zoveel door particulier ini tiatief tot stand gebracht als thans. Er komen bedragen bijeen, die wij nog nooit hebben meegemaakt. En minister Van Thiel: ik erken, dat Zondagmorgen het particulier initiatief sneller op gang was dan de overheid. Dat kwam, omdat het Zondag was en de overheid niet zo snel op gang kon komen. Nu wer ken de departementen ononderbro ken. De evacuatie-regeling, die voor oorlogstijd was ontworpen, is nu in werking getreden. In Den Haag werkt men op volle toeren. Ik heb mijn eerste vrije dag. als u dit ten minste vrij wilt noemen, vandaag, sinds Zondag. De heer De Leeuw (een ambte naar): Wij komen nu in Brabant op een ruw geschat aantal evacué's van 25.000. Deze mensen zitten in West-Brabant. Waar j.e vandaan komen weten wij niet precies. De meesten uit Zeeland. Minister Van Thiel: Ik verwacht binnen een of twee dagen de totale cijfers van de evacuatie in mijn be zit te hebben. -v>. Ten behoeve van de evacué's is op de Markt te Breda een groot bord geplaatst, waarop men kan lezen, waar de familieleden en bekenden zijn ondergebracht. De belangstelling voor deze „bur gerlijke stand" in de openlucht is uiteraard zeer groot. ST. ANNALAND. In St. Annaland is in de gedenkwaardige nacht van Zaterdag op Zondag een wonder geschied. Een wonder, waarover men nim mer uitgepraat zal komen, waarvoor men nimmer een verklaring zal kun nen geven. Om tien minuten voor vier die nacht werkten de bewoners van dit dorp koortsachtig aan de versterking van een waterwering in de Langestraat. Vrouwen stonden in de huisdeuren angstig het werk van de mannen gade te slaan. Enkele seconden later gebeurde het. Een enorme watermassa stortte zich over de waterwering, vermorzelde in enkele on derdelen van een seconde de moeizaam opgebouwde barricade en baande zich met donderend geweld een weg door de Langestraat. Alles meesleu rend wat in haar weg stond, vrachtwagens, stenenIn minder dan geen tyd stond het water tot aan de zolders. Waar luttele minuten tevoren de mannen zwoegden om het gevaar te keren, kolkte nu het water in mateloze drift door de Langestraat. En tochgeen dezer mannen, geen der vrou wen, die in de huisdeuren, of achter de ramen toekeken, zelfs niet die ene vrouw, die de volle vloedgolf over zich heen kreeg, is omgekomen. Allen bleven bewaard! Menigeen ging in de nacht van Zaterdag op Zondag in St. Annaland op Tholen niet rustig naar bed. Er was immers gewaarschuwd voor ge vaarlijk hoog water en de Noord- Wester-storm ontketende van uur tot uur een groter geweld. Men kan niet zeggen, dat niet alle maatregelen ge nomen waven. Integendeel, de ha venbewoners hadden al een behoor lijk hoog tij achter de rug en verste vigden alles nog eens extra' voor de nacht. Toen we om 2 uur de waterbouw kundig ambtenaar spraken, merkten we bëzorgdheid bij hem op. Er ston den al twee vloedplanken vanaf de hoek hotel Rijnberg naar het oude gemeentehuis ter bescherming van Zware tractor sleepte gewonde boer en boerin door de vloedgolf Van de 160 bewoners van het eilandje Tien Gemeten zyn vol gens de-eerste berichten twee mannen om het leven gekomen. Enkele gewonden en kinderen zijn reeds geëvacueerd. Circa 700 hectare heeft blank gestaan. Het eiland heeft nog één be reikbare aanlegsteiger. In de rampnacht brak om twintig minuten voor drie op het eerste punt de dijk door. Andere dijk breuken volgden. De bewoners vluchtten op de zolders van de boerderijen. Er is zeer veel vee omgekomen. De namen van de twee doden zouden luiden D. Ardon en diens broer G. Ardon. Een geredde boe renknecht, P. Vos, deelde ons dit mede. Deze boerenknecht heeft tien uur op het dak van de .Tessa Hoe ve" gezeten. Onder hem stortten twee muren in. De andere muren hielden het echter. Na tien uur was het water zo ver gezakt, dat hij, zij het tot aan de hals in het water, naar een op het meest Oostelijk ge deelte liggende boerderij kon wa den, waar reeds twintig mensen een toevlucht hadden gezocht. Een boer met een gebroken been en diens vrouw waren ontkomen op een zware tractor, waarop zij door de vloedgolf reden.' Voor de 20 ge vluchten in de boer derij was dertig liter water be schikbaar. Maandagmiddag gooiden Amerikaanse vliegtuigen voedsel af. Grote delen van het eiland staan nog blank. De oogst moet als ver loren worden beschouwd. Vele boer derijen zijn met de grond gelijk gemaakt. Gistermiddag hadden wij contact met enkele bewoners van het eiland. Men klaagde over gebrek aan drinkwater. Een voorraad drinkwater van onze boot werd gretig geaccepteerd. Ook chocolade repen. sigaretten en vooral kranten werden dankbaar aangenomen. Op het Oostelijk gedeelte van het eiland is geen ernstige noodtoe stand. Men wil niet evacueren. Schier onafgebroken zwoegen al len. die medewerken aan de hulpverlening in de door de tva- tersnood geteisterde gebieden. Men gunt zich ternauwernood enige rust en tijd voor eten. Slechts af en toe een hapje en dan werkt men weer voort. Ter wijl zijn makker zich heeft ont fermd over een jeugdige evacué, neemt deze soldaat even de ge legenheid waar om de inwendige mens te versterken. de Langestraat en het overig dorps gedeelte in die lijn en het water steeg zo onrustbarend, dat het er 3 moesten worden. Men had nimmer te voren 3 vloedplanken op dat ge deelte nodig gehad. Na half drie werd het nog erger. Het stond al vast, dat een vierde plank nodig was. Eer het drie uur was. werd de nood klok geluid. Op dat geluid stroomden honderden mensen naar de haven. De wind was gegroeid tot orkaankracht. Het water sloeg met donderend ge weld tegen de woningen op de ha ven, waarin nog zo goed als alle be woners aanwezig waren. Onmenselijk werk werd verzet. Zou het nog lukken met 5 kwartier vloeien? Nam de stijging weer iets af? Het was 10 minuten voor vier, toen de ramp zich voltrok. Met man en macht was men nog aan het werk, toen er water door de bescherming voor de Langestraat begon te borre len. En vrijwel onmiddellijk na dat doorborrelen klonk de noodkreet: „Berg je mensen, daar komt het water." Het barstte los in een waterval van een niet te beschrijven omvang, en met een geweld, dat voor de daar wonenden elk bombardement te bo ven moet zijn gegaan. De door de orkanische wind voortgestuwde wa termassa brak zich in een zondvloed baan over de Langestraat, naar later bleek, onmiddellijk achter de be scherming een gat slaand van ruim 3 meter diep en alles wat op haar baan kwam meedogenloos verbrij zelend. De mensen, die er een secon de tevoren nog waren, zijn naar later bleek allen bewaard geble ven. Dit is het wonder van de door braak in de Langestraat even voor vier uur in de noodlottige nacht van Zondag 1 Februari 1953Wat be tekent de enorme schade, die aan de woningen, aan de inVentaris is aan gebracht, vergeleken bij dat wonder van die algehele bewaring? Wachten Ruim een uur stroomde de water massa met een niet te beschrijven ge weld het dorp binnen, steeg in de woningen aan de Ring. Cureelanden, Nieuwstraat (gedeeltelijk) Dorps weg, achterwegen en spaarde alleen nog de hoogste gedeelten. In de hui zen zaten de mensen, biddend, zuch tend, wachtend, tellend, kijkend, sjouwend, meest op zolders in kleine of grote slaapkamertjes, zonder licht of met lampje of kaarsjes. Bij wie heeft een enkel levensduur ooit lan ger geduurd, dan de tijd van 4 tot 5 uur van die rampnacht? Intussen was er al meer gebeurd, wat voor de meesten later pas zicht baar werd. Op de haven stond tegen over het Shell-filiaal de grote los- installatie van de suikerfabriek Din- teloord. Dit gevaarte sloeg na de breuk aan de Langestraat, dwars door dat filiaal, het naburig huis meesleurend en daarmee van de Su- zannapolder één watermassa makend. De mensen hadden zich daar tevoren weggespoed naar de Molendijk. Nie mand is ook daar omgekomen. Dijken braken Men wist nog niets van de buiten dijken. Men wist niet dat de zeedijk voorbij de Kleine Nol. 100 meter van de boerderij Van Luijk was door gebroken en de kruin was weggesla gen, men wist ook niet, dat een kilo meter verder nog een ernstiger breuk in de buitendijk was ontstaan, die de boerderijen in de polder met be woners en vee in een onbeschrijfe lijke situatie verplaatste. Men ziet daarvan nu de getuigen: dode koeien, paarden, varkens, kippen, huisraad, alles, behalve gelukkig mensen. Ook de bewoners daar waren of reeds weg, of hadden zich kunnen redden. In 't Nieuwlandsedijkje zat een gat, de waterstand aan de Bree- denvlietsedijk was zo hoog, dat ook Een militaire hulpcolonne op St. Philipsland rijdt door het over stroomde gebied voor de evacua tie van mensen en dieren en voor het aanbrengen van voedsel voor dat gedeelte van het eiland, dat niet wordt geëvacueerd. daar gevreesd werd voor een nieuwe vloedgolf. Het is er de Zondagochtend gelukkig bij gebleven. Zonder rust Toen de dag aanbrak leek de Lan gestraat iets zo onwerkelijks dat het niet te geloven was. De ravage in het Suzannawegje was enorm. Met geen mogelijkheid kan men de krachtsinspanning van tientallen St. Annalanders op die Zondag weerge ven. Het stormde nog steeds, al was het dan wel wat minder, en er kwam opnieuw een hoge vloed. We weten niet, hoe het mogelijk is geweest, dat deze vloed op de haven kon worden tegengehouden. Zonder enige verpo zing heeft men als paarden gewerkt. In de loop van de dag zijn van de lager gelegen delen veel mensen weggetrokken, temeer omdat enkele binnendijken in een zeer critiek sta dium verkeerden. De waterbouwkun dig ambtenaar achtte het veiliger om zoveel mogelijk te evacueren, waartoe evenwel geen officieel be vel kwam. Vooral oude mensen, vrouwen en kinderen werden wegge bracht naar Oud-Vossemeer en Tho len en daar met open armen ontvan gen. Aangenomen kan thans worden, dat 70% van de woningen in St. An naland min of meer waterschade hadden, dat een 100-tal woningen ge heel zijn vernield of zodanig bescha digd, dat herstel zeer bezwaarlijk is, dat het aantal verloren stuks vee in de honderden loopt en nog niet bij benadering is te schatten, dat een tiental straten geheel of gedeeltelijk is vernield en de huisraadschade m de honderdduizenden guldens loopt. (Vervolg van pagina 1) Schouwen-Duiveland zal het moeilijkste stuk werk van het gehele gebied vormen. Reeds zijn vele verkenningen verricht maar nog altijd zijn de details niet bekend. Het aantal gaten in de dijken vestigt de indruk dat er als het ware een enorm schot hagel door deze zeedijk is gegaan. Het eiland zal geheel moeten worden geëvacueerd. Ook Zierikzee moet worden verlaten op een 600 arbeiders na. De gaten zijn enorm groot, vooral ten Zuiden van Z u i d 1 a n d. Men zal Schouwen niet laten schieten. Maar het zal lang tijd kosten. Men zal het eiland niet in stukken trachten terug te winnen. Eerst zal de gehele dijk in het rond worden hersteld voor het leegpompen kan beginnen. Zuid-Holland. Het eerste werk in Zuid-Holland zal zijn de bin- nen-water-keringen te verzekeren teneinde te voorkomen dat het water nog verder gaat. Dat geldt met name voor de Hoekse Waard, de A 1- blasserwaard en Goeree. Eerste zorg zal zijn droog te houden wat nu nog droog is. Dat geldt ook voor Voome-Putten, waar in dit opzicht de toestand nog heel moeilijk is. De dijken van het Voorns Kanaal hebben daar een heel zware last te dragen. En op Goeree zal kost wat kost worden gevochten voor behoud van het land rond Dirksland. dat dan als bruggenhoofd zal dienst doen voor de terugwinning van het eiland, dat de tweede plaats inneemt in de rij van de zwaarst getroffen gebieden. Het eiland Tien Gemeten is op het ogenblik geheel verdronken met een ongehoord groot aantal zware gaten in de zuidelijk* dijk. Dat zal nog heel lang onder water moeten blijven. Het wordt niet op gegeven. Schielandse Hoge Zeedijk Ongelooflijk moet het succes wor den genoemd, dat men gehad heeft bij het dichten van een breuk in de Schielandse Hoge Zeedijk. Dit gat bij Capelle aan de IJsel heeft men nog dezelfde Zondag kun nen dichten. Als men daarin niet was geslaagd was de gehele randstad Hol land van achteren vol gelopen en de ramp was dan niet te overzien ge weest. Ook aan de overzijde bij Ouderkerk heeft men een gelij ke wonderlijke prestatie verricht. Wel is de achter gelegen polder vol gelopen, maar de verbinding met het buitenwater is tijdig verbroken. In de Ringdijk van de A 1 b 1 a s - serwaard zitten verscheidene ga ten. Die bij Sliedrecht en Papendrecht zijn dicht. Men kan nu met uitpompen beginnen, hetgeen niet alleen van uitnemend belang is voor de Alblasser- waard. maar ook voor het herstel van de spoorlijn RotterdamDor drechtGorkum. Het is hoog nodig dat die spoorlijn weer in gebruik komt om de lijn RotterdamUtrecht die ook al belast wordt met het ver keer voor het Zuiden, te kunnen ont lasten. Wat de polders Zuid van Dor drecht betreft, de Nieuwe Biesbos polder is al droog en de gaten in de Zuidelijke helft van het eiland zullen zeer spoedig worden hersteld, vooral met het oog op weg en spoorweg naar het Zuiden. Op IJsselmonde worden nu de gaten reeds gedicht. Dat schijnt geen grote moeilijkheden met zich te brengen. De dijken van Rozen burg waren gisteren reeds gedicht, maar zij zijn weer open getrokken door de haalgolven van snelvarende schepen. Daarom is hard varen daar nu verboden Op Voorne-Putten is een zeer groot gat in de dijk ten Zuiden van Oudenhoorn, dat veel tijd zal kosten. De overige gaten worden reeds gedicht. Voor de Hoeksche Waard is zeer groot materieel nodig op drie plaatsen: le 's-Gravendeel: 2e. Nu- mansdorp; 3e Eendrachtspolder. Drie aannemers daarvoor zijn reeds ge charterd. Op Goeree is men nu reeds be zig met het dichten van een groot gat in de Zuidelijke dijk bij Ouddorp. Maar het aantal gaten, met spelden op een kaart geprikt vormt bijna een kralenketting, en dan zijn alle gaten nog niet eens vastgesteld. Op Texel is met het herstel van de dijken van de Eendracht polder reeds een begin gemaakt. Bij bijna al deze werken die reeds begonnen zijn wordt gewerkt in re gie. Van aanbesteding kan in verband met de beperkte tijdsduur geen spra ke zijn aldus deelde ir Maris ons mede.

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 2