Verbintenis tot
in de dood....
Op het kerkhof te Halsteren zijn
zeventien vers gedolven graven...
Tocht - om nooit te vergeten - met
Amerikaanse ducks naar Zeeland
Vorstin deelde brood
en sinaasappelen uit
Circa 50.000 mensen
worden geëvacueerd
DE band die het, harte bindt
Verschrikking,' die de oorlog te boven gaat
Zelfs amphibie's liepen vast
in liet overstroomde polderland
VRIJDAG 6 FEBRUARI 1953
Prins vloog weer
boven noodgebied
DEN HAAG, 6 Febr. Z.R.H.
Prins Bernhard heeft gisteren
weer een vlucht boven de ge
teisterde gebieden gemaakt. Na
dat hü op het vliegveld Haam
stede was geland, is hij overge
stapt in een helicopter. Met dit
toestel heeft de prins gedurende
de gehele dag verscheidene zwaar
getroffen gemeenten bezocht,
voornamelijk op Schouwen en
Duiveland, Noord Beveland en
Zuid Reveland.
Z.K.H. prees in het bij'zonder
de moedige houding van de bur
gemeesters der getroffen plaat
sen, met wie hij zich uitvoerig
heeft onderhouden over de toe
stand en de te nemen maatre
gelen. Behalve vol lof over het
werk van de Nederlandse strijd
krachten was de Prins vol lof
over het werk van de buitenland
se militairen. Te ongeveer half
vijf keerde Prins Bernhard per
vliegtuig terug. Hij landde op
het vliegveld Ypenburg. Daarna
voerde hij besprekingen met het
Nationaal Rampenfonds.
Koningin bezoclit evacuatiecentra
UTRECHT, 6 Febr. H.M. de
Koningin heeft Donderdag in het
middaguur vergezeld door Mevr.
Smitt-Avis, een bezoek gebracht
aan de Utrechtse veilinghallen
aan de Croeselaan, waar het pro
vinciale evacuatiebureau geves
tigd is. H.M. stelde zich hier op
de hoogte van de werkzaamheden
van dit doorgangscentrum. Er
waren juist zeven bussen met
evacué's uit Dordrecht aangeko
men, die hier werden geregis
treerd, van de eerste behoeften
voorzien en doorgezonden iiaar
adressen in de provincie.
De Koningin is de bussen in
gegaan en heeft meegeholpen bij
het uitdelen van sinaasappelen en
brood. H-M. is daarna naar
BREDA, 5 Febr. Hoewel
op dit ogenblik nog geen cijfers
beschikbaar zijn van het aantal
geëvacueerden en de versprei
ding over het land, kan gezegd
worden, dat naar schatting dit
aantal de 50.000 niet zal over
schrijden.
Men moet bij de evacuatie
onderscheid maken tussen de
evacuatie in de omgeving en die
op verre afstand.
In het algemeen worden de
geëvacueerden uit Noord-Brabant,
de Zeeuwse eilanden met uit
zondering van Schouwen-Duive-
land en de Zuid-Hollandse
eilanden met uitzondering van
Goeree of Overflakkee zoveel
mogelijk in de naaste of niet al
Bioscopen Zondag
gesloten
AMSTERDAM, 5 Febr. Het
hoofdbestuur van de Nederlandse
bioscoopbond heeft bepaald, dat
met het oog op de algemene ge
denkdag, de bioscopen Zondag 8
Febr. in het gehele land gesloten
zullen zijn.
te ver verwijderde omgeving
ondergebracht.
Zo zijn er in Noord-Brabant
naar schatting al 18.000 geëvacu
eerden ondergebracht. Zij zijn
óver vele plaatsen verspreid en
niet altijd in grotere concentraties
ondergebracht. Het is uiteraard
niet mogelijk daarover reeds thans
een volledig overzicht te geven.
De evacuatie van de twee grote
noodgebieden, Goeree en Over
flakkee, Schouwen en Duiveland,
betreft grotendaels een georgani
seerde afvoer op langere afstand.
Voor zóver de geëvacueerden
uit Schouwen Duiveland niet naar
Noord-Brabant zijn afgevoerd,
waar zich reeds een klein aantal
bevindt, gaan zij via Dordrecht
naar Utrecht, waar 25.000 bedden
beschikbaar zijn en van waaruit
zij over verschillende plaatsen in
de provincie worden verspreid.
De geëvacueerden uit Goeree en
Overflakkee gaan zoveel mogelijk
vla centra in Delft en Schiedam
verder naar het Noorden. Uit dit
alles blijkt, dat er naar wordt
gestreefd de getroffenen zoveel
mogelijk niet te ver van huis
onder te brengen.
Alleen met betrekking tot de
hiervoor genoemde zwaar getrof-
fe. eilanden is er een grotere ge
organiseerde afvoer.
Op het kerkhof te Halsteren werden gisteren
zeventien slachtoffers van de watersnood aan de
schoot der aarde toevertrouwd. Het tiveelinggraf
I op de voorgrond is dat van een moeder met haar
I anderhalf jarig kind.
der'moedêr aan het kind,
gebaard met wee en smarte,
aan haren borst met melk gevoed
zo lang gedragen onder het harte
verbindt het bloed.
Amersfoort vertrokken waar zij
om half twee een bezoek bracht
aan het evacuatiecentrum. Zij
bezichtigde de medische afdeling
en het medisch centrum en on
derhield zich geruime tijd met
even tevoren aangekomen eva
cué's. Zij liet zich over de orga
nisatie te Amersfoort voorlichten
en had een langdurig gesprek
met Burgemeester en Mevrouw
Molendijk. Omstreeks twee uur
verliet H.M. Amersfoort in de
richting Zeist waar in het Zeis
ter slot," honderden vluchtelingen
uit de noodgebieden zijn gere
gistreerd* onderzocht en doorge
stuurd.
Uitgebreid was de aandacht,
die H.M. aan de baby-afdeling
schonk. Zij onderhield zich met
de verpleegsters, die volgens een
ploegenstelsel dag en nacht aan
wezig zijn. Vervolgens bezocht
H.M. de keuken en de admini
stratie en onverholen liet Zij haar
bewondering blijken voor de
goede organisatie.
In de ontvangstzaal van het
slot onderhield de Koningin zich
geruime tijd met vluchtelingen,
die kortgeleden waren aangeko
men en zichtbaar geroerd luis
terde zij naar de belevenissen die
men haar vertelde.
Na de rondleiding, stapte H.M.
nog in een bus met zieken, die
kort tevoren uit het noodgebied
was binnengekomen.
Ongeveer een uur na haar aan
komst vertrok de Koningin in de
richting Baarn waar zij een be
zoek bracht aan de evacué's, die
daar in „Musis Sacrum" tijdelijk
onderdak hebben gevonden.
Koningin dankt
V.S. en Engeland
WASHINGTON, 5 Febr. (Htr.)
Koningin Juliana heeft in een
telegram aan president Eisenho
wer haar dank betuigd voor de
hulp, die de Verenigde Staten de
slachtoffers van de overstro
mingsramp hebben geboden.
Haar telegram luidde:
„Ik dank u en uw landgenoten
voor uw boodschap en vour de
vele tekeren van medeleven. De
snelle en doeltreffende Ameri
kaanse hulp is van grote waarde
en zal nimmer worden vergeten."
Koningin Elizabeth van Enge
land heeft van Koningin Juliana
het volgende telegram ontvan
gen:
„Het Nederlandse volk en ik
zelf zijn er diep door geroerd dat
Britse eenheden ons te hulp zijn
gekomen op een ogenblik dat in
uw land zelf door versqhrikke-
lijlce overstromingen zulke zware
verwoestingen zijn aangericht,"
p\P het kerkhof te Halsteren: zijn 17 vers gedolven en reeds weer
gesloten graven. Dit is de zware tol die dit nietige Brabantse
dorpje heeft betaald aan de felle dood, die onverwacht zo verra
derlijk en snel kwam aangeslopen, dat niemand nog vermag het te
begrijpenZeventien doden, zeventien graven. Provisorisch genum
merd om straks de namen te dragen van diegenen, wier levens door
het water werden uitgewist. Sommige graven zijn gedekt met
bloemen, witte seringen en aronskelken. Een afscheidsgroet, die
vanavond reeds verflenst en gegeseld zal zijn door de koude strie
mende regen. Door de natte sneeuw die weer is gaan vallen.
Er is een graf van een moeder, met daarnaast de graven van twee
harer kinderen. Een meisje van vier, een jongetje van twee jaar.
Het lijk van de vader is hog niet gevonden. De plaats voor zijn graf
wordt slechts aangeduid door wat planken. Maar daarachter volgt
het' graf, dat wij het symbool zoiLden willen noemen van alle graven
die gedolven zijn en nog gedolven zullen worden voor de slacht
offers van deze ramp: Een groot graf met een klein graf, tot één
groeve ineengestrengeld als vleide het kleine graf nog in de dood
vertrouwelijk zich tegen het grote. Het is een graf van een moeder
met haar anderhalf jarig kind, een zoontje.
UW zó innig is deze verbintenis in de dood, als in het leven slechts
geweest kan zijn. Al wat er aan verholen en onuitgesvro
tederheid heeft bestaan tussen deze twee in het leven, wordt hier
voortgezet in de dood; het kind kruipt nog tegen zijn moeder aan
en zoekt warmte en schutse aan haar hart. Want het weet, ook
ongeweten, dat de liefde sterker is dan de dood. Daarom zal dit ene
graf in Halsteren, dit tweeling-graf, voor ons het symbool blijven
van alle gedolven en nog te delven graven, omdat wel geen enkel
graf zozeer het teken is, dat wat een was door de liefde in het leven,
een blijft door de liefde in de dood. Wie gelooft in de Gemeenschap
der Heiligen, hij vindt in Halsteren het graf, dat van dit geloof het
uitwendig .teken is. Voordat ze werden neergelaten in de groeve,
stonden zeventien lijkkisten bijeen in de kerk.
Moeten we U de gezichten der mensen beschrijven, en hoe ze wer
den bijeengedreven door de grote deernis die hen sloeg.
Ach, de klokken luiden, luiden onophoudelijk en zij droegen over
het water golf na golf naargeestig geluid. Het zeide, dat er hier
vandaag zeventien werden begraven van de honderden,' die het
water voor zich opeiste.
Het water, het wrede, vuilgrijze water, dat hun land heeft over
spoeld, hun huizen ondergraven, hun bezit vernield en zelfs de hoop
heeft uitgehouwen.
(Van onze speciale verslaggever)
DONDERDAG, a.b. van de Amerikaanse amphibie-vloot Zeeland. Het is
erger, veel erger dan men zich kan voorstellen de krant overdrijft niet
dit is een hel van water, die uw verslaggever Woensdag en Donderdag heeft
doorkruist, als enige Nederlandse journalist aan boord van de Amerikaanse
amphibie-vloot op Schomven-Duiveland en Goeree-Qverflakkee. Dit is een
verschrikking, die de oorlog te boven gaat. Het begint niet te beteren, het wordt
steeds slechter, steeds wanhopiger. Duiveland is nog slechts een smalle streep
gebroken zeedijk, met de zee aan de ene kant en met de zee aan de andere kant.
De dijk is de dunne rand van een kilometers lange komgevuld met water
modder, lijken, instortende huizen, verdronken vee en ronkende amphibie-
boten. Aan boord van een dezer amphibie boten, de befaamde ducks, zijn ivij
Woensdagochtend uit Rosendaal vertrokken om er eerst Donderdagmorgen
terug te komen na een fantastische spooknacht op onze duck, die was vastge
lopen midden in het overstroomde gebied van de St. Janspolder op Schouwen-
Duiveland.
ne gezichten, met dassen en
hoofddoeken. „Wij komen jullie
halen". Maar zij wilden niet
mee. Zij bleven tot het uiterste
op grond en in hun huis. „Toe
maar, ga maar door", zwaaiden
zij, en ten einde raad voeren wij
verder naar St. Jansland.
I' Wij
I I Jager;
van 1
éJL kleins
i„Kleir
'zagen
Om 10 uur Woensdagochtend
waren wij voor operatie „Brother
Rat" het codewoord voor
de amphibie-operatie uit Roo
sendaal vertrokken met een co
lonne van tientallen ducks, die
onder het bevel stond van de
Amerikaanse kolonel Lynn. Be
halve enkele leidende officieren
was de bemanning Duits, vrijwil
ligers van de semi-militaire
Duitse arbeidsdienst. De orders
waren om Schouwen en Duive
land te verkennen en mensen op
te sporen, die waren achtergeble
ven in overstroomde dorpen.
Wij kruisten via Steenbergen
naar St. Philipsland, dat voor
driekwart onder water staat en
laan het veer van St. Philipsland
[gingen onze ducks te water en
kropen aan de andere kant, als
krokodillen, weer tegen de dijk
'op. Zij splitsten zich in Zype in
verschillende groepen, die elk een
andere hoek van het overstroom
de gebied zouden afzoeken.
zagen er de Limburgse
Jagers, de zoeklichtenafdeling
Nijmegen, die trots op hun
kleinste zoeklicht had geschreven:
Klein maar dapper", en vooral
agen we er de groene baretten
van de Commandotroepen. Die
ijongens zijn helden. Zij zouden
'lachen als zij dit lazen, maar zij
Izijn het Na eerst van Zondag af
'jin Fijnaart 1400 mensen te heb-
jben gered, sliepen zij in de nacht
[van Dinsdag op Woensdag op een
[stuk natte, half onder water ge
llopen zeedijk, in de ópen lucht,
regen, ijskoude en storm.
Drama's
Er zijn gruwelijke dingen ge
beurd. U hebt ze gelezen en ge
hoord. Maar het moet keihard in
heel het vrije deel van Nederland
worden ingehamerd, dat er helse
drama's zijn gebeurd en nog ge
beuren.
Wij zagen een man aankomen,
die Zondag met zijn hele familie
van acht personen door de golven
was meegesleurd. Zijn vrouw en
vijf kinderen had hü voor zün
ogen zien verdrinken, maar met
zün dochter had hü zich in een
boom kunnen vastbinden, twee
dagen lang, -tot hij werd gered.
„Alles heb ik verloren", zei hü
als in een droom tegen ons, „maar
dit heb ik nog kunnen redden"
en hij wees naar het lük van
zün dochter, die in het reddings
bootje lag, zü was tüdens de twee
afgrijselijke dagen in de boom
gestorven.
Om 1 uur, onder een grauwe
hemel, die daverde van de tien
tallen vliegtuigen en helicopters,
voer de eerste groep ducks de
eindeloze watervlakten van
Schouwen-Duiveland binnen. Een
uur later voer de tweede groep,
waarbij wij ons hadden aange
sloten, af. Onze afdeling van
vier ducks kreeg bevel naar St.
Janslandpolder te varen, waar 70
mensen in dé kerk waren ge
vlucht.
In een verre boerderij, tamelijk
hoog gelegen, zagen wij leven.
Knarsend en ronkend kruiste
onze colonne er op af. Uit het
dakvenster hingen mensen, klei-
ter water stond. Moeizaam zwoeg
de ónze duck tegen een onderge
lopen dijkje op. Het was te diep
om te rijden en te laag om te
varen. De duck knarste en rukte
zakte vervaarlijk scheefen
zat vast. De motor joeg en ronkte,
maar in de vette kleidie zoals
later bleek de grootste vijand der
ducks is sloegen de wielen en
schroef door als in de boter.
Urenlang zwoegde en werkte
onze duck, maar wroette zich
steeds vaster.' En voor ons, op
Bidstonden in R.K.
kerken in Nijmegen
NIJMEGEN, 6 Febr. In alle
katholieke kerken van Nijmegen
en omgeving werden gisteren
zeer druk bezochte bidstonden
gehouden. Vanwege de R.K. Uni
versiteit wordt Maandag a.s. in
de St. Jozefskerk aan het Keizer
Karelplein een plechtige H. Mis
van requiem opgedragen voor de
zielerust van de slachtoffers.
minder dan een kilometer, de
kerktoren van St. Jansland. „Wij
moeten de vloed afwachten", be
sloot oberleutnant Klaus Franz,
bevelhebber van ons convooi, na
radiocontact met het hoofd
kwartier
Geen oefening
Het werd donker, pikdonker.
Het begon te regenen, te sneeu
wen. De storm sloeg als een mes
over ons in de kleine twee en
een halve tons duck, waarover
inderhaast een ruw stuk tentzeil
was gespannen, 's Avonds trok de
vloed ons los, maar dreef ons
muurvast tegen een ander stuk
ondergelopen dijk. Wü moesten
de nacht in de duck doorbrengen,
zelf drenkelingen na op redding
te zijn uitgevaren. Het werd een
spooknacht, onder het flapperen
de tentzeil
En hier beleefden wij een van
de drama's waar een lotsbeschik
king bij schijnt te komen. Op dit
zelfde eiland, dat de Duitsers in
1944 onder water hadden gezet,
zwalkten nu op een wankele
duck in opnieuw verdronken land
drie Nederlandse commando's,
een Nederlandse artillerie-vaan
drig en vijf Duitsers in Ameri
kaanse uniformen, arbeidssolda-
ten, allen tezamen onder het be
vel van een Duitser, Oberleutnant
Franz van de Duitse arbeids
dienst. De Duitse bevelen knal
den over het water, zoals in 1944,
maar nu voor een goede zaak.
„Dit is wat", zei de Duitse kor
poraal Jozef Paul D.P. uit Praag
„Wij zouden op manoeuvre gaan
in Duitsland". „Aber, dass war
nur eine Ubung dies ist eine
Aufgabe. Hier können wir Men-
schen retten".
V astgelopen
Het tij werd steeds lager en af
en toe raakten de wielen grond.
Twee km van St. Jansland kwa
men wü bij de eerste boerderij,
de enige die met laag water droog
lag, maar met vloed in twee me-
Twee militairen om
het leven gekomen
en drie vermist
DEN HAAG. 5 Febr. Ten ee
volge van een ongeval tijdens
de hulpverlening is op 4 Febr
te Oude Tonge overleden de
dienstplichtig korporaal L. N.
van Polanen, legem. 310419285
In totaal zün thans twee mi
litairen van de Koninklijk'
Landmacht om het leven ge
komen. Drie worden er vermisl
Onafgebroken varen en rijden
de ducks op en neer ovi
vluchtelingen uit hun benarde
positie te redden
