SCHOUWEN EN GOEREE NIET VOOR
VOLGEND WINTERSEIZOEN VEILIG
Verkorting van Nederlands kustlengte weer in 't geding
Over een maand Moerdijk
spoorverbinding hersteld
LEVEN ZONDER RISICO NIET
MOGELIJK
Verheugend
medeleven
VLIEGENDE HELPERS BLIJVEN
IN DE LUCHT
1352 DODEN
Mededeling voor geëvacueerden
DAGBLAD VOOR NEDERLAND
85ste JAARGANG No. 31440
VRIJDAG 6 FEBRUARI 1953
ACHT PAGINA'S
DEN HAAG, 5 Februari.
(Van onze speciale verslaggever)
Eerst over enkele maanden zal de geëvacueerde bevolking van Schouwen-Duiveland
en Goeree-Overflakkee kunnen terugkeren naar de trieste resten van wat eens hun
huizen waren. Hoewel de resultaten der verkenningen nog niet in alle details bekend
zijn, schat de Rijkswaterstaat, dat het herstel der dijken op genoemde eilanden „vele
maanden" duren zal.
„We hopen vóór het volgend winterseizoen deze gebieden weer veilig te krijgen", zei ir
A. G. Maris, directeur-generaal van de Rijkswaterstaat op een gisteravond gehouden
persconferentie.
Dit waren in een bijna volledig overzicht van de schade aan de waterkeringen wel
de zwartste berichten, daargelaten, dat al eerder medegedeeld werd, dat driehonderd
duizend mensen bij de nationale ramp alles verloren, terwijl een millioen mensen (dat
is ongeveer één op de tien Nederlanders) in nood verkeert. Zoals wij al schreven zou de
catastrophe nog veel grotere afmetingen hebben aangenomen als de Schielandse Hoge
Zeedijk ten Oosten van Rotterdam het begeven had. Een groot deel van Zuid-Holland
zou zijn ondergelopen. Gelukkig heeft men het gat in deze dijk spoedig kunnen dichten.
Hoewel het herstel der dijken en verbindingen in sommige andere noodgebieden even
eens maanden duren zal, kon men toch uit vele op deze persconferentie verstrekte ge
gevens concluderen, dat vóór alles noodzakelijk de „inventarisatie" der bescha
digde waterkeringen practisch een feit is, dat de voorbereidingen voor een definitieve
dichting op talrijke plaatsen reeds in een vèrgevorderd stadium zijn, en dat in vele ge
bieden binnen niet al te lange tijd op droge grond, achter een dichte dijk met de weder
opbouw zal kunnen worden begonnen.
Hier volgt allereerst een schets van de
huidige situatie aan het „waterfront": Ter
wijl in de dijk tussen Keizersveer en Hank
in het land van Altena één groot gat en
zeven kleine gaten bijna gedicht zijn,
werkt men thans koortsachtig aan het
dichten van een 70 meter breed, 4 meter
diep gat noordelijk van Nieuwendijk.
Wanneer dit geschied is en bovendien
Noordelijk van Hank een inderhaast aan
gelegde buitenkade voltooid is, kan dit
gebied weer als veilig worden beschouwd.
De gaten aan weerszijden van de Moer
dijk worden gedicht. Zodra dit geschied is,
kan de weg naar het Zuiden weer worden
gebruikt en ook de spoorbaan gerepareerd
worden. Men rekent er echter mee, dat
liet nog wel vier weken duren zal vöör
de eerste trein weer zal kunnen rijden.
Bij de ongeveer tien gaten tussen Roo-
devaart en Willemsvaart zijn verkennin
gen aan de gang om precies de schade vas1
te stellen. Deze schijnt echter mee te val
len en men hoopt ook daar spoedig met
het herstel te kunnen beginnen.
WALCHEREN VALT MEE
In de provincie Zeeland zijn nog geen
grote aannemers aan het werk, wel zijn
er reeds enige aangetrokken. De schade
aan de waterkeringen in de Walcherse
polder valt mee, en ook de beschadigingen
van de Westkappelse zeedijk zijn niet
kritiek; de gaten in de dijken langs het
Veergat zullen zeer binnenkort weer ge
sloten- zijn, waarna men de weg en de
spoorweg naar Middelburg zal kunnen
herstellen. Ook in Vlissingen zijn de be
schadigde waterwerken reeds weer voor
een belangrijk deel gerepareerd. De spoor
weg over de Sloedam is niet beschadigd
SLUIZEN BIJ HANSWEERT IN
GEVAAR?
Er blijkt water gekomen te zijn tussen
de Midden- en Oostsluis van Hansweert.
Hierdoor geraakt het buitenhoofd van de
Middensluis onderspoeld en komt dé
frontmuur van de Oostsluis voorover.
Om op alle eventualiteiten voorbereid te
zijn, wordt thans aan de sluiswerken te
Vlissingen en Veere met man en macht
gewerkt om het Walcherse kanaal te
kunnen gebruiken, indien er iets met het
kanaal door Zuid-Beveland zou ge
beuren.
ZEEUWSCH-VLAANDEREN
GUNSTIG
Er is een verkenningsploeg met een
aannemer op weg naar Oostelijk Zuid-
Beveland om schade aan de weg- en
spoorweg-verbindingen te onderzoeken.
De gaten in de dijk zijn talrijk en diep,
en men rekent dat het zeer lang zal du
ren voor deze gedicht zijn. Dit staat na
tuurlijk ook een spoedig herstel van de
spoorverbinding in de weg, terwijl een
eb- en vloedverschïl van lH meter de
reeds bestaande gaten nog uitschuurt.
Beter nieuws komt uit Zeeuwsch- i
Vlaanderen, waar gisteren met 't herstel j
in de Nieuwe Neuzenpolder - tussen
Terneuzen en de Braakman een aan
vang werd gemaakt. Andere gevaarlijke!
gaten schijnen er r.iei te ziin. en van de
3300 h.a.. die in Zeeuwsch-Vlaanderen
overstroomd waren, zijn er reeds 2500
van het buitenwater (de Schelde) afge
sloten. zodat daar. met, uitpompen kar.
worden begonnen. Ook in Noord-Beve
land ziet hel er minder somber uit, dan
aanvankelijk was voorspeld. Ditzelfde
geldt voor het Noordelijk deel van Zuid-
Beveland.
SLAPERDIJK ROND KOM
VAN THOLEN
Tholen en St Philjpsland zijn er veel
ernstiger aan toe. Alle détailgegevens
zijn nog niet binnen, maar volgens Wa
terstaat wordt het herstel een langdurig
karwei. De burgemeester van Tholen is
aangeraden een slaperdijk rond de be
bouwde kom te laten aanleggen.
In de zeedijk van Putten heeft men
veie doorbraken geconstateerd. De beide
kanaaldijken van het. Voornse kanaal
keren echter het daardoor binnenge
drongen water nog. Voor Goeree-Over
flakkee hoopt men op het behoud van
het thans nog droge gedeelte bij Dirks-
land (het enige stukje van dit zwaar ge
troffen eiland dat mét de duinkom ach
ter de kust nog droog is) om vandaar
uit de herstelwerkzaamheden, die zoals
boven gezegd van zeer lange duur zul
len zijn, te beginnen.
MIRAKEL VAN ZUID
HOLLAND
De Schielandse Hoge Zeedijk tussen
Rotterdam en Gouda is thans weer dicht,
evenals de dijk van de Krimpenerwaard
bij Ouderkerk .aan den IJssel. Toen in
deze laatste een gat ontstond, liet men
er eenvoudig een schip tegenaan zakken
en wonderlijk genoeg, hield deze noodop
lossing het. In de Ringdijk van de Al-
blasserwaard zijn diverse gaten, maar
men hoopt, ook in dit gebied spoedig met
uitmalen te kunnen beginnen.
Wanneer dit gebeurd is, zal het her
stelde treinverkeer RotterdamDor
drechtGorcum een gedeelte van het
thans drukke omweg-traject ontlasten,
NA SCHOUWEN: GOEREE
De Nieuwé Biesboschpolder op het
eiland van Dordt is weer droog, de gaten
in het Zuidelijk deel van het. eiland wor
den thans gedicht om de verbinding met
de Moerdijk te herstellen.
Er zijn ook maatregelen genomen om
te voorkomen dat de „haalgolven" der
voorbijvarende schepen andermaal de
DEN HAAG, 5 Februari.
(Van onze .speciale verslaggever)
Voorlopig denkt men er bij de
Rijkswaterstaat niet aan om de
dijken na deze catastrophe hoger te
maken en sterker, dan ze geweest
zijn. Het is, volgens ir Maris, na
tuurlijk mogelijk om aan de hand
van historische gegevens na te gaan
hoe hoog en zwaar een dijk wel zou
moeten zijn, om élke druk van het
water te keren, ook wanneer alle
meteorologische factoren samenwer
ken om een dergelijke macht aan
opgezweepte zeeën op onze kustver
dedigingen te smijten. Er is en blijft
echter in onze dijken een „aanvaard
baar risico-element". „Leven zonder
risico is niet mogelijk".
Volgens ir Maris zijn het uitslui
tend de meteorologische omstandig
heden geweest, die deze ramp ver
oorzaakt hebben: springvloed, de
uiterst felle storm („we lièbben wel
heftiger stormen gekend") èn het
feit dat deze het water van d6 héle
Noordzee tegen de kust joeg.
„Mensen die het water kenden,
zagen reeds met enige onrust hoe
dit hij eb nauwelijks zakte, wisten
dat het spannend worden zou, bij de
daarop volgende springvloed.
Volgens Waterstaat is er geen
sprake van, dat er enige andere fac
toren in het spel zouden zijn; onze
dijken waren goed onderhouden
enige naoorlogse bekrimping op de
onderhoudskosten lieeft geen enkele
invloed gehad op de kwaliteit onzer
dijken.
Ook het hier en daar gehoorde
verwijt, als zou men niet genoeg ge
reageerd hebben op de door het
K.N.M.I. verstrekte „zwaar-weer-op-
komst"-bulletin achtte ir Maris on
gegrond.
gedichte gaten in Rozenburg openspoe
len.
De herstellingswerkzaamheden aan
'n klein gat aan de Oostzijde van Voorne
en Putten zijn in uitvoering. Voor een
groot diep gat bij Oudenhoorn is even
eens een aannemer aangetrokken.
DeHoeksche Waard wil men om te be
ginnen op drie plaatsen „in grote stijl"
aanvatten.
Op Goeree wordt bij Ouddorp reeds
gewerkt aan het dichten van een gat,
maar zoals boven reeds gezegd; de ver
woestingen zijn daa-r groot, en er zijn
vele en moeilijke gaten. Na Schouwen
staat het bovenaan op de lijst van „moei
lijke gebieden".
ERNSTIGE AFSLAG AAN
NOORDZEEDUINEN
Op Tessel is de Eendrachtspolder inge
lopen men is met het herstel begonnen.
Over de beschadigingen aan de Noord-
zeeduinen zijn tot nu toe nog geen defini
tieve gegevens bekend, maar de afslag
schijnt ernstig te zijn.
Op enkele plaatsen is ook aan de
Zuiderzeewerken ernstige schade toege
bracht o.m. tussen Wieringen en Den
Helder. De Afsluitdijk is enigszins bescha
digd, maar niet ernstig. Men heeft de in
druk dat de bazaltzuilen in ingebeton-
neerde bloksteen zich daar beter hebben
gehouden dan de niet ingebetonneerde
bloksteen,-
Voorzover gereed hebben de in aanleg
zijnde dijken op het IJsselmeer zich uit
stekend gehouden.
Dat de afsluitdijk zich zo goed hield, is
te danken aan 't profiel van deze dijk: men
heeft dit zo zwaar gebouwd omdat er
achter Nederlands diepste polders liggen.
KOSTEN NIET TE SCHATTEN
De vraag rijst of men materiaal ge
noeg heeft voor deze herstellingswerk
zaamheden. Het in de Biesbosch voor
radige rijshout is weggespoeld, kan mis
schien nog voor één vierde geborgen
worden. Steen is er echter uit België
en Duitsland genoeg te krijgen.
Het is nog te vroeg om reeds thans te
kunnen vaststellen of ook de voortgang
van de Zuiderzeewerken zal worden
vertraagd door de herstellingswerkzaam
heden.
Vast staat echter dat Nederland slechts
met de grootste moeite het noodzakelijk
minimum aan geschoolde arbeiders zal
kunnen opbrengen.
Over de kosten valt zelfs bij benade
ring nog geen schatting te maken. Men
weet niet alleen nog steeds niet precies
hoeveel kilometers dijk beschadigd zijn,
weet evenmin wat er aan bruggen, slo-
(Van onze spedale verslaggever)
De sympathie welke deze natio
nale ramp overal ter wereld lieeft
losgeslagen is natuurlijk ons zwaar
beproefde volk lot troost. „Minder
prettig" achtte nen 't echter giste
ren op de perseoiferentie van Rijks
waterstaat, dat lier en daar in het
buitenland door leze zware slag de
mening zou helbcn postgevat, als
zou Nederland liermee „volkomen
van de kaart z(j>, wat zijn indu
strieel vermogenbetreft".
Enige buitenlaidse orders zouden
reeds zijn ingerokken, aangezien
men in het bxitenland kennelijk
verwachtte, dat leze toch niet kon
den worden uit|evoerd.
En Tien Gemeten?
„U hebt één gibied vergeten," zei
een journalist vijzend op de grote
kaart van de ntodgebieden, „Tien-
gemetenEi inderdaad moest
ir Maris toegevei, dat hij dit kleina
stukje Nederlanl over het hoofd ge
zien had bij zijn overigens koel
zakelijke, helden technische uiteen
zetting.
„Er zijn daar ;ele gaten, maar we
hebben er nog geen maatregelen
voor gepland" antwoordde hij.
„Bovendien koiien bij herstelwerk
zaamheden töh eerst de minst
zwaar bëschadgde dijken aan de
beurt. Daar kn men nog voor
komen, dat doe; uitschuring landin
waarts diepe keken ontstaan, ter
wijl deze fataleuitschuring bij grote
gaten reeds eei feit is
ten etc. herstelcizal moeten worden, om
van de verwoese dorpen en landerijen
maar niet te spnken.
AFDAMMÏN VAN ALLE
ZEEJATEN?
Uiteraard staat aans de afdamming van
alle zeegaten, he beperken van Neder
lands kustlengte (1 het scheppen van een
kunstmatig zoetaaterreservoir in Neder
land, opnieuw in iet middelpunt van de
1 belangstelling. Hirdoor zouden b.v. ook
HM. Koningin Juliana lieeft gisteren,
vergezeld door haar particuliere secre
taresse mevrouw SmittAvis, een be
zoek gebracht aan enige evacuatie-cen
tra. H.M. de Koningin bezocht de
Utrechtse veilinghallen, waar het pro
vinciale evacuatiebureau is gevestigd,
en stelde zich op de hoogte van de
werkzaamheden van dit doorgangscen
trum. Later begaf HM. zich naar
Amersfoort. H.H. Koningin Juliana in
gesprek met evacué's te Utrecht.
de binnendijken niet langer bloot staan
aan dergelijke catastrofale stormvloeden.
Dit plan om Ooster-ScheldeCrevelin-
gen en Haringvliet af te dammen en
later ook de Wester-Schelde is echter
zo ingewikkeld, dat zelfs Nederland met
zijn dijkenbouwerstraditie van eeuwen
niet alleen voor de ontzaglijke kosten,
maar ook voor de zuiver technische moei
lijkheden aarzelt: men zou die drie zee
gaten gelijktijdig moeten dichten, het eb-
en vloedverschil is er zeer groot, hier en
daar hebben de gaten een diepte van meer
dan veertig meter en alleen de na het
dichten van 't laatste sluitgat optreden
de „vulling" (wateropeenhoping) uit het
achterland zou de waterbouwkundigen
voor uiterst gecompliceerde problemen
stellen, die ze nooit bij de hand gehad
hebben.
MET DROGE VOETEN
„De wenselijkheid is echter thans door
deze ramp andermaal bevestigd, maar het
is niet zo, dat de uitvoering van de herstel
werkzaamheden reeds op enigerlei wijze
beïnvloed zal worden door deze (verre)
toekomstplannen. En hoe mooi al het ge
theoretiseer over zoetwaterbassins etc. ook
is, deze watersnood heeft Nederland
andermaal geleerd, dat primair onze
waterbouwkundige werken voor iets an
ders dienen: om te zorgen, dat men in
Nederland met drogevoeten leven en
werken kan", zei men ons.
En voorlopig is het in de noodgebieden
nog niet eens zover, al zijn de eerste
tekenen zichtbaar, dat men in sommige
gebieden met man en macht achter een
gedichte dijk aan de slag zal kunnen.
Uit alle delen van het land zyn schepen van allerlei soort naar het Zuid-
Westen gedirigeerd om te helpen b\j het lenigen van de nood, in de e'erste
plaats bij het evacueren van de duizenden landgenoten, die nog op
bedreigde plaatsen zitten. Overzicht uit de lucht van de stroom schepen
op de Oosterschelde op weg naar Zierikzee.
Honderden komen per helicopter naai
de bewoonde wereld
Het aantal bij bet reddingswerk betrokken vliegtuigen neemt nog steeds
toe. Donderdagmorgen was het totaal aangegroeid tot 220 stuks, waarvan
25 hefschroefvliegtuigen. Uit het buitenland wordt nog een paar dozijn
toestellen verwacht.
Gevaarlijke naclit-
landing
Ongeacht de slechte weersomstandig
heden gedurende de nacht van 4 op 5
Februari is de hulpverlening door de
luchtmacht voortgezet. De inzet van de
vliegtüïgen ïs daarbij wederom van
grote waarde geweest. „Droppings" volg
den elkaar op in het grootst mogelijke
tempo. Autobanden, „Dinghies", red
dingsgordels, zandzakken, voedselpakket
ten. dririkwaterbussen en vele andere
materialen werden uitgeworpen. Daar
naast zjjn in de nacht nog verschillende
hulpkrachten vervoerd, zoals doctoren
en technici, naar Haamstede en Melis
sant. Drie chirurgen konden zodoende
snel Haamstede bereiken. Daar de nacht
landingen onder zeer moeilijke omstan
digheden moesten geschieden werden
drie Aust.ex-s beschadigd, nl. 1 bij Melis
sant en 2 bij Haamstede.
„Ik zou ook bang
zijn bij zo'n
transport"
kinderen in elk van de twee draagbaren
opgenomen. Sommige kinderen werden
bang toen ze erin werden vastgebonden.
„Ik zou ook bang zjjn geworden als ik
op zo'n manier vervoerd moest worden",
bekende de majoor.
Drie Nederlandse officieren werkten
met de helicopterploeg samen om bij het
aan boord brengen van de mensen te
assisteren en de taalmoeilijkheden op te
lossen. Kleine Nederlandse vliegtuigen
vlogen met brandstof naar een tank
station in Melissant.
Tweede luchtbrug J
Behalve de luchtbrug Valkenburg
Zeeland is er ook de luchtbrug Gilze
RijenZeeland. Van het vliegveld Gilze
Rijen af is gisteren met tweemotorige
lestoestellen van de rijksluchtvaartschool
o.a. 16.000 kilogram jutezakken „ge
dropt" boven Zeeuwsch Vlaanderen, Wal
cheren en Noord- en Zuid-Beveland, Op
Gilze Rijen zijn thans gestationneerd vijf
„Albatros" amphibie-vliegtuigen, acht
„Stinson" landvliegtuigen en verschei
dene hefschroefvliegtuigen, alle van de
Amerikaanse luchtmacht en voorts twee
motorige „Anson" vliegtuigen en vele
helicopters van de Engelse luchtmacht.
Draagbaren met anstige mensen
Zeven Amerikaanse helicopters hebben
tot Woesdagavond 625 mensen gered
Dinsdag konden van Woensdrecht uit in
twee uur tjjds 125 personen per helicop
ter worden opgehaald. Gisteren zijn nog
tien Amerikaanse helicopters uit West-
Duitsland aangekomen.
Toen de laatsten van de genoemde 450
evacué's uit Nieuwe Tonge naar Middel-
harnis moesten worden overgebracht,
moesten de toestellen tegen een wind
van 45 mijl pér uur in, zo vertelde een
van de piloten, de 34-jarige majoor Jack
W. Ruby uit Virginia. De helicopters, die
eigenlijk plaats hebben voor drie passa
giers, brachten dikwijls vijf of meer men
sen tegelijk in veiligheid. In een geval
werden acht kinderen tegelijk meegeno
men.
De eerste evacué's vertelde majoor
Rub.v verder, waren oudere mensen, wier
toestand zo slecht was, dat ze in de
draagbaren, die aan de helicopters kun
nen worden aangebracht, moesten wor
den vervoerd. Soms werden ook twee
Het totaal aantal genoteerde slacht
offers (opgave A.N.P. onder voor
behoud) bedraagt thans 1352 (en
geen 1372 zoals wij gisteren abusieve
lijk berichtten)gespecificeerd als
volgt
Abbenbroek 1, Brandwijk 2, Brouwers
haven 3, Bruinisse 1, Burgsluis 10, Capelle
3, Dinleloord 3, Dreischor 15, Fijnaart 46,
Geersdyk 1, Goese Sas (aangespoeld van
j elders) 7, 's-Gravendeel 57, Halsteren 19,
I Hcllevoctsluis 5, Hcynenoord 2, Nieuwen-
jdyk (Land van Heusden en Altena) 3, Hei
ningen 25, Elftplaat (gem. Poortugaal) 1,
Hoedckenskerbe 1, Hondsbossezeewering 1,
Hontenisse (kerkdorp Samswaarde) 8,
Klundert 13, Kortgene 40, Krabbedjjke 4,
j Kruiningen 11, Maartensdijk 4, Maassluis
1, Middelharnis 16, Moerdijk 13, Nieuwer-
I kerk cn Ouwerlcerk 13, Nieuwe Tonge 87,
Nw Vossemeer 50, Numansdorp 67, Ooster
schelde (aangespoeld van elders) 4, Osse-
nisse 1, Oostcrland 40, Ouddorp 1, Ouder
kerk a. d. IJssel 2, Oudelande 2, Oude
Tonge 300, Papendrecht 1, St Philipsland
land 1, Raamsdonksveer 2 Rilland 1 (bur
gemeester), Rotterdam 1, Serooskerke 15,
Stavenisse 300, Steenbergen 13, Stellendam
27, Sliedrecht 1, Stormpolder 6, Strijcn 20
(minstens), Terneuzen 2, Texel 5, Tienge-
I meten 2, Veere 2, Vlissingen 3, Wagenberg
i 1, Willemstad 2, Wolphaertsdyk 9, Ierseke
(aangespoeld van elders) 10, IJsselmonde
'3, Zaamslag 1, Zierikzee 15, Zuidland 20.
Bioscopen Zondag
gesloten
Met het oog op de algemene gedenkdag
heeft het hoofdbestuur van de Nederlandse
Bioscoopbond bepaald, dat a.s. Zondag de
Bioscopen in het gehele land gesloten
zullen zjjn.
Tot de geëvacueerde lezers van ons blad richten wij het verzoek
ons zo spoedig mogelijk met bun tegenwoordige verblijfplaats iu
kennis te willen stellen, opdat wij gelegenheid hebben aan hun
nieuwe (tijdelijke) adres de dagelijkse edities van onze courant te
zenden. Men gelieve niet alleen de nieuwe doch ook de „oude"
adresvermelding aan ons op te sturen.
DIRECTIE „DE MAASBODE"
ENKELE BUIEN
De weervervvachtlng van het K.N.M.I. te De Bilt,
geldig tot Vrijdagavond, luidt:
Opklaringen, maar ook plaatselijk enkele buien.
Overwegend matige wind. In hoofdzaak tussen Noord
en Noord-West. Weinig verandering ln temperatuur.
Zaterdag 7 Februari: Zon op 8.11 uur, onder 17.39
uur. Maan op 2.29 uur, onder 10:27 uur.
De KANTOREN van „De Maasbode" zijn gevestigd:
Rotterdam, Kortenaerstraat 1, tel. No. 25270; Amsterdam,
Singel 93, tel. No. 31945; 's-Gravenhage, Stationsweg 79,
tel. No. 115061; Haarlem, Kleine Houtweg 7, tel. No. 19396.
Postgiro 9095 Postbusnummer 723
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt voor Nederland
6.65 per kwartaal, 2.25 per maand of 0.52 per week.
Voor het buitenland hoger. Losse exemplaren 13 ct.
De ADVERTENTIE-PRIJS' op gewone kolombreedte be
draagt 0.55 per m.m. hoogte. Ingezonden Mededelingen
op redactionele kolombreedte dubbel tarief. Bij contract
lagere tarieven. Alle advertentie-orders worden afgesloten
en geplaatst overeenkomstig de Regelen voor het Adver-
tenliewezen.
DE MAASBODE
