In STAVENISSE: begrafenis
LL
DE DIJK GAAT WEER DICHT
zonder klokgelui
KONINGIN EN PRINS TROOSTEN EN HELPEN
„Soldaten - reuzenkerels
hebben ons gered"
TRAGISCHE PATROUILLE MET FRANSEN
Burgemeester: „Het gebeier zou
de omwonenden alarmeren
ABDIJSIROOP
orle go
If
Oproep van het Episcopaat
aan Katholiek Nederland
Concert voor orkest
van Rosenberg
Je ^fcSLsïtranï van Vrijdag 6 Februari 1953
3
(Van onze speciale verslaggever)
ST MAARTENSDIJK (Tholen), 5 Febr. Zeventig Franse sul-
daten hebben vandaag Stavenisse gezien. Met twaalf rubberboten
gaan zij over het ondergelopen polderland van Tholen. Hun ver
moeide ogen turen over het water. Eentonig klinkt het gebrom van
de buitenboordmotoren. Hoog in de lucht daveren de Dakota's en
bommenwerpers of klinkt het ijle gesnor van hefschroefvliegtuigen.
De Franse jongens, die twee dagen niet uit de kleren zijn geweest,
laten nonchalant de hand in het water glijden. Het is koud. Ze varen
tussen de bomen, die nog geen week geleden de weg afzoomden.
Pierre Renoir, een jonge luitenant, zit aan het roer. „Attention"
roept hij zacht en correct, „in de verte drijft iets". Gespannen volgen
dc jongens de blik van hun chef. Een zwart-grijze bult komt op de
deining van het water naar boven en zakt weer. „Une vache", een
koe; de belangstelling verslapt weer, tot dat in de waterplassen
slanke torens zichtbaar worden: Stavenisse. Driehonderd mensen
lieten hier het leven.
Ooggetuige over de
ipnacht
ram.
Overal drijft nu wrakhout in het rond:
tafels en stoelen en tegen een bomenrij
ligt het dak van een boerderij. Zo op
een afstand lijkt het aardig intakt. Wei
nig huizen staan er nog rondom de kerk
spits De helft van Stavenisse is geheel
verdwenen en over wat eens de bebou
wing aan de kerkdijk was, ziet men nu
door een gat van énkele kilometers de
Oosterscheldestroom. Een blank strand
ligt tussen de polder en de zee. Een
helicopter raakt er bijna de grond.
Ken schreeuw Heidaar!het
galmt ver weg. Als door de bliksem ge
troffen komen de Fransen overeind. Het
is een teken van leven. Zijn er nog men
sen in Stavenisse? Een soldaat met een
haard van drie dagen kijkt vragend naar
zijn chef. Ze varen naderbij. Een boeren
zoon staat voor ren raam van een over
eind gebleven huis. De Fransen wenken
(Advertentie)
doodmoe en
ondermijnt Uw gestel.
Help Uw geprikkelde en
ontstoken luchtpijpen
en zuiver Uw adem
halingsorganen met de
geneeskrachtige, slijm-
oplossende
AKKER'S
•'s Werelds beste hoestsiroop -
op J
De vereniging voor penningkunde
heeft besloten een penning uit te geven,
die de watersnood 1953 tot onderwerp
heeft. Prof. L. O. Wenckebach zal een
ontwerp maken. De penning wordt alge
meen verkrijgbaar gesteld. De netto-op
brengst is voor het Nationaal Rampen
fonds. Ook de motorboot ,.Spes
salutis" uit Brielle is in Rotterdam
aangekomen met koeien aan boord uit
Scharredijke. Het schip was tijdens de
reis lek geraakt, maar met eigen midde
len werd het water uit de boot gepompt.
Het lek werd naar ouderwetse schip-
pers-EHBO voorlopig gestopt met een
stuk spek. Een voorbeeld voor alle
aannemersbedrijven in Nederland: bij
de firma Schoonewil en Jonker in Alk
maar hebben de arbeiders overgewerkt.
1-Iet resultaat 250,— voor het Natio
naal Rampenfonds werd door de baas
aangevuld tot een bedrag van 1000.
En dat is het voorbeeld dat we bedoelen.
In tegenspraak mot hetgeen anders
luidt: de feestelijkheden in Heemstede
en Haarlem ter gelegenheid van de inter
nationale bloemententoonstelling Flora
1953, die op 13 Maart zal worden ge
opend, gaan volledig door. Omdat men
meent dat de grote slag die Nederlands
economie met de waterramp heeft getrof
fen, het noodzakelijk maakt, dat zoveel
mogelijk vreemdelingen naar ons land
worden getrokken. Daarentegen heeft
men besloten het Nationaal Spelevaart-
feest, dat de achtste Februari in Utrecht
zou worden gehouden, niet te laten door
gaan. Het is maar net hoe het valt.
Want de jaarlijkse tentoonstelling van
Westfriese bolb'loemen in Bovenkarspel
gaat weer wel door. Van 11 tot en met
15 Februari. Het mogelijke voordelig
kassaldo zal worden gestort in het Ram
penfonds. Alle aanbiedingen tot vermaak
van de bezoekers zijn echter afgewezen.
De tentoonstelling zal geheel het karak
ter krijgen van een Engelse tuin. De
zilveren legpenning met oorkonde van
de KLM werd uitgereikt aan Henri Mas-
sot, die president is van het syndicat de
la presse Parisienne. Uit erkentelijkheid
voor de buitengewone medewerking, die
de Parijse pers al gedurende vijftig jaar
heeft gegeven aan de burgerluchtvaart
en om haar positieve belangstelling voor
de KLM. De Rotterdamse Kunststich
ting heeft de kunstenaar W. Nijs op
dracht gegeven een ets te vervaardigen,
voorstellende een panorama van Rotter
dam. van de bruggen over de Maas tot
het groothandelsgebouw, met in het cen
trum de Laurenskerk en de rivier als
achtergrond. Het moet een prent worden
van 160 bij 50 cm, die te zijner tijd in
zeer beperkte opgave ten verkoop zal
worden aangeboden. 1-let schijnt dat
in Nieuw-Zeeland een konijnenplaag ern
stig huishoudt. Vijftig millioen van die
knaagdieren zouden zich daar een be
staan trachten te veroveren. Zij eten het
voedsel voor vijf millioen schapen en
benadelen de schapenhouders voor ne
gentien millioen Engelse ponden. De
outillage van het veer over de Waal bij
Tiel zal worden verbeterd. Er is zelfs
sprake van een dieselelectrische motor
boot 130.000), terwijl ook nog een of
twee varende ponten ingelegd worden.
Dan moet de glerpont „Prinses Juliana"
die zeer hinderlijk is voor de scheep-
vaart, uit de vaart worden genomen.
Feitelijk is op het ogenblik maar één
ding werkelijk van belang: storten op
giro 9575 van het Nationaal Rampen
fonds. Dat zet steeds meer zoden aan
de dijk.
naar liem om naar beneden tc kou
„Wij zijn van (le bewaking", roept de
man; ik vertaal het. Teleurstelling lezen
we op de gezichten.
Er is niets meer aan te doen. Lanj
zaam varen de boten nu door de hoofi
straat van het dorp. Geen huis dat on
beschadigd is. Een weggerukte buiten
muur geeft het uitzicht op de vrijwel in
tact gebleven opstelling van een slaap:
kamer-ameublement. Door het bij laagtij
tot de heupen rakende water waadt een
man: met vijf man houden we hier de
wacht, vertelt hij. We hebben een boot
met proviand en reddingsgordels. Een
eenzame wacht. Een treurige wacht. Vier
lijken zijn bijeengebracht in een boeren
huis. De Fransen nemen ze over.
Vredige rust ademt nu over Stavenisse.
Geen spanning meer. De soldaten wenden
de blik af. Ze willen werken: ze willen
iets doen, maar een patrouilledienst in
een ondergelopen polder interesseert ze
eigenlijk niet.. En van de strijd die nu
nog gevoerd wordt tussen Sint Maartens
dijk en Stavenisse in hebben ze geen
weet. Honderden zijn daar in de weer
met zandzakken. Vanaf de waterkant
lijkt het niet interessant. Plet gat in de
zogenaamde vierde binnendijk is gedicht.
C'est tout.
In Sint Maartensdijk is het nog lang
niet „alles". De vierde binnendijk hou
den betekent hier Tholen houden. De
burgemeester treffen we thuis. Een glas
cognac? We drinken een glas cognac met
hem. Een vrouw in een bevuild Rode
Kruis-schort komt binnen. „Kom je mee
eten?", vraagt ze. „Neen", geen eten van-
g, „ik moet eerst naar de begrafe
nis". Man en vrouw praten nu samen in
een hoek van de kamer, waar alles door
de watervloed onordelijk werd omver ge
worpen en nog niet bijster ordelijk werd
neergezet. „Ik kan toch zo niet gaan",
zegt de burgemeester. Hij wijst op zijn
broek: het is een licht flanellen zomer
pantalon. „Het moet, alle andere kleren
zijn nat."
Zonder klokken
Zo haast de burgemeester zich naar
het marktplein. „Ze zijn nog kwaad op
ne bovendien", vertelt hij onderweg.
„De nabestaanden wilden dat ik voor de
begrafenis de kerkklokken zou laten lui
den, maar dat. kan niet. Onze kerkklok
ken zijn onder deze omstandigheden ons
alarmsignaal. Honderden boeren wonen
nog in het ondergelopen land. Er zou een
paniek kunnen ontstaan."
En daar komt dan een eenvoudige boe
renwagen door twee Zeeuwse hengsten
getrokken. Achter elkaar staan zes hou
ten kisten op de laadbak. Ruw blank
hout, dat straks zonder enige formaliteit
aan de aarde wordt toevertrouwd. Juist
op dat ogenblik davert weer een nieuwe
serie vliegtuigen over Sint Maartensdijk.
Op een weiland staat een matroos in een
wit pak, die de piloot met de armen wen
kend boven het afwerpterrein dirigeert.
Groepen arbeiders lopen met kruiwa
gens. Anderen scheppen het vele deci
meters hoge slik uit de straten. De Kaai-
weg is tot een meter diep weggespoeld.
Twee café's verdwenen in het water.
„Ta", had de burgemeester ons verteld:
„hier was het begonnen in de onheils
nacht. Ik was tijdig gewaarschuwd. Op
de dijk voor de Kaaiweg had ik de storm-
planken laten aanbrengen. Midden in de
nacht ging ik er naar toe. juist toen ge
beurde hét verschrikkelijke. De storm-
planken braken door. Lieve help. dacht
ik toen, dat hebben we vast niet goed ge
daan. Wat zal daar een gedonder over
komen. Wie dacht er zelfs toen nog aan
;en ramp".
„We krijgen prachtige hulp," zei hu.
."Voedsel en zandzakken in overvloed.
Soldaten voor de bewaking genoeg, maar
Mgr Baldclli naar Nederland
Verkenningstocht voor
pauselijke hulp
ROME. 5 Febr. (KNP) Behalve de
pauselijke waarnemer, mgr Lambertini,
zal ook mgr Baldelli, president van
het pauselijk hulpwerk en van de inter
nationale 'Caritas-organisatie naar Ne
derland komen. Mgr Baldelli is reeds uit
Rome vertrokken en zal voor het pause
lijk hulpwerk en de internationale Cari
tas in de getroffen gebieden nagaan, aan
welke hulp de meeste behoefte bestaat.
De vicaris-generaal van Rome, kardi
naal Micara, en de aartsbisschop van
Genua, kardinaal Siri, hebben in hun
diocesen oproepen gericht tot de katho
lieken om Nederland te hulp te komen.
De bisschop van Parma, mgr Colli, zal
een hulpkolonne zenden.
Mgr Alfrink keert terug
UTRECHT, 5 Febr. (KNP) Mgr dr
B. J. Alfrink, aartsbisschop-coadjutor,
die tot herstel van zijn gezondheid eni
ge tijd in Rome heeft doorgebracht, heeft
zijn'verblijf in de Eeuwige Stad afgebro
ken en is naar Nederland vertrokken.
Donderdag of Vrijdag wordt hij in Ne
derland terugverwacht.
PROF. BEEL WAARSCHUWT
DE GEMEENTEN
DEN HAAG, 5 Febr. Kort voordat
prins Bernhard de gemeenten via de
radio waarschuwde niet al te vlot tc zijn
met het .adopteren van getroffen gemeen
ten, had de minister van Binnenlandse
Zaken, prof. Beel, een circulaire gezon
den aan de burgemeesters en wethouders
met dezelfde raad.
De bedoelingen van de gemeenten, die
willen adopteren, worden op hoge prijs
gesteld, schrijft minister Beel, maar hij
wijst er dan 'verder op, dat de nationale
hulp vóór moet gaan en niet doorkruist
mag worden door afzonderlijke acties. De
hulp moet evenredig worden verdeeld.
De consequenties van spontane adopties
zijn vaak niet te overzien.
GORCUM-DORDT PER BUS
UTRECHT, 5 Febr. Ingaande Vrij
dag 6 Februari zullen de Nederlandse
Spoorwegen de verbindingen tussen Dor
drecht en Gorinchem onderhouden met
autobussen. De verbindingen blijven met
ongewijzigde vertrekuren gehandhaafd,
wat we nu nodig hebben is domme
handkracht. Duizenden grond- en dijk-
werkers die dit werk gewend zijn. Daar
enboven hebben we nodig een ingenieur.
Alles wat nu aan de dijken hersteld
wordt geschiedt door eenvoudige opzich-
tertjes, maar er moet iemand komen, die
verstand van deze zaken heeft.
Vier doden heeft men in Sint Maar
tensdijk geteld. Het aantal doden van
Stavenisse wordt officieel op 300 ge
houden, maar mensen die de ramp heb
ben meegemaakt, zeggen, dat er nog 50
zullen bykomen.
De
ram
pnacht
In een café waar we een uitsmijter
aten, ontmoetten we een Stavenisser van
25 jaar. Hjj heeft de ramp meegemaakt.
Hij vertelt van het dak, waarmee hij en
anderen tot op de dijk zijn gedreven,
waar ze redding vonden. Hij vertelt de
verschrikkelijke historie van een gezin
van zes, die in die nacht ook al op een
afgeslagen dak ronddreven, totdat het
eveneens tegen een dijkvoet stootte. Een
zoon van 20 sprong er af om zijn moeder
te kunnen opvangen. Dat lukte nog maar
doordat er nu twee mensen van het dak
af waren werd het evenwicht van het
gevaarte verbroken en geraakte de vader
en drie andere kinderen te water. Ze
werden nimmer teruggezien.
De jongen die het ons vertelde, is van
morgen nog in Stavenisse teruggeweest.
Hij heeft in een boot zijn motorfiets op
gehaald. Hij is nu bezig een lamp te de
monteren en op te poetsen. Zijn gehele
motor had hij reeds gedemonteerd. Hij
moest alleen ergens een condensator
zien te krijgen, vertelde hij, dan kon hij
morgen weer rijden. Buiten denderen nu
weer vrachtwagens voorbij. Zij zijn ge
laden met mannen met;' schoppen en
daar komen ook weer de Fransozen. Alle
mannen naar Strijendam, luidt de laat
ste order. Het gat in de dijk moet vóór
de nacht dicht. Het water in de ontruim
de Poortvliet stijgt weer. De strijd qiu
het behoud van Tholen duurt nog steeds
voort... Over enige weken pas, zullen we
weten of de strijd succes heeft gehad.
De eerste giften
VIQ Je \olltsLranV
TTIER volgt de eerste verantwoording
van giften die door de administratie
van de VOLKSKRANT zijn ontvangen
en door haar worden oveTgemaakt aan
het Nationaal Rampenfonds:
De Volkskrant. Amsterdam ƒ10.000,—;
Scho a Cantorum Parochie St. Pieter Den
P!®ats van buitenlands reisje)
300,'~: O. A'dam ƒ50.—; familie
K. Adam ƒ20,— M. S. K R'dam ƒ10,—
-H- .1. Adam ƒ50,—; personeel F. H
Adam 55,— A, F. L. A'dam ƒ10,—; J
w s Adam ƒ10,— A. E. A'dam ƒ2,50;
op Zoom ƒ15—; E. M. J. Berg
R?1 5,—L. C. K. A'dam ƒ10,—; Chr.
/os J?'Ij I1 /10,—H. V. A'dam
TWhïï-V i?' Gron,nSen ƒ10.— M. C. Berg
Terblut 5,—pers, A. Schröder en Co.
TT™1 ƒ160'—: Klaverjasclub Bovenkerk
1°P'—pers. De Hartog, A'dam 62,—;
7" A o? Schoenfabrieken Moergestel
10-9ih—J H, C. Tilburg 10.— A.
A. B. Doetinchem (pot kaartclub) 20,—-
B. M. Nijmegen 25,-: J. W. R. Utrecht
25,— B. Th. W. R. A'dam-Z, 10,
K. Zaandam (kaartpot) 42,—; J. L.
D„ Lisse 10,—; F. Ie m. Hilversum
65, E. H. M. D. Zeist 5,Personeel
Gemeentehuis Bemmel 314,15; Voetbal
pool klas 4a en 5 b St Nicolaaslyceum te
Adam 7,50; J. van A. Helmond (raad-
pot op voetbalwedstrijd) 10,P Z
Heemstede 40.— Pers. Coöp. Melkinrich
ting St Martinus te Venlo 100,Re
productie-bedrijf Schuts te A'dam f 250,—
Nederl. Credietbank A'dam: Fa J. L. van L
25,50, N. P. 7,50. Th. W. 2.50, F. J.
1.—, H. G. 1.— (totaal 37,50): H. J.
F. A'dam 25.— L. A. A'dam 10.—:
Kappersconcours St Cosmas afd. A'dam
57,45.
Rust
na r<
edding
Deze- militair heeft, zich na het, reddings
werk een ogenblikje rust gegund. De
kleine evacué bekommert zich weinig
om de drukte rondom hem. Stevig „in
gepakt" doet hij rustig een dutje op de
knie van de soldaat.
HUISVESTING VAN
EVACUEES
AMSTERDAM, 5 Febr. De evacuatie-
ommissie Amsterdam beschikt over een
oldoende aantal opname-adressen voor
evacuerende kinderen. Opname-adressen
voor volwassenen worden nog graag ver
wacht. Katholieke gezinnen van Amster
dam kunnen zich hiervoor wenden tot
het Bureau Interparochieel Sociaal Cha
ritatief Centrum, Prof. Tulpstraat 25, tel.
56788, dat voor doorzending zorgdraagt.
Bij opgave naam, voorletter, adres en
eventueel telefoon vermelden, alsmede
aantal behoorlijke slaapplaatsen. Gegadig
den voor evacué's dienen wel te beden
ken, dat opname van slachtoffers voor
langere duur kan zijn.
Alle Amsterdammers, ook hotel- en
pensionhouders, die evacué's uit de nood-
gebieden huisvesten dienen er zich van
te overtuigen, dat hun gasten zich heb
ben gemeld op het registratiebureau, dat
gevestigd is in het jeugdhotel „De
Laurier" aan de Lauriergracht. Dit in
verband met de medische controle met
het oog op de volksgezondheid.
INWONERTAL ZEEUWSE
EN Z.-HOLL. EILANDEN
MIDDELBURG. 3 Febr. Het invre-
nertal van de Zeeuwse eilanden, waar
van grote gebieden onder water staan,
bedraagt: Schouwen-Duiveland 26.037;
Walcheren 74.662; Tholen 15.652; St Phi-
lipsland 3000; Zuid-Beveland 60.000;
Noord-Beveland 7500: Gooree-Overflak-
kee 35.000; Voorne en Putten 27.745;
Beyerland 41.173.
Nationaal Rampenfonds
Igiro 95751
r liet leven, tienduizenden verloren huis en haard, honderdduizenden
lijden bitter en millioenen lijden innig mee.
Wij buigen in diepe ootmoed ons hoofd voor Gods heilige wil en
aanbidden Zijn ondoorgrondelijke Voorzienigheid. Zijn heilige wil is ons
altijd goed en gezegend.
Maar wij moeten veel meer doen. Ons volk moet op de knieën in gebed
en boete. Wij moeten niet ophouden de goede Goa te smeken, dat Hij
zich in barmhartige goedheid over ons moge ontfermen en ons de kracht
moge geven, om deze zware uren gelovig te dragen en ofn in waarach
tige broederschap elkander te helpen.
Uw bisschoppen doen daarom een heilig beroep op u allen: doet
boete, verenigt u in gebed en helpt zo goed als ge kunt. Als wij allen op
deze wijze in Zijn Naam verzameld zullen zijn in deze droevige dagen,
dan zal God ïn óns midden zijn en dan zal zelfs deze zware beproeving
ons dichter bij God brengen.
En vergeet dan ook Haar niet, die ons door God werd gegeven als
troosteres der bedroefden. Zij is onze Moeder, vooral in de nood, en Zy
zal ook nu door Haar smekende almacht tonen, dat Zij tevens de oorzaak
van onze blijdschap wil zijn.
Geheel Christelijk Nederland gaat op Zondag samen de handen vou
wen, Katholieken en niet-Katholïeken. Zorgt, priesters en gelovigen, dat
al onze gelovigen van die dag een bid- en boetedag maken.
Wij schrijven aan onze geestelijkheid vott, dat zij te dien einde
gepaste regelingen zal treffen, zoals bijvoorbeeld enkele uren van ge
zamenlijke aanbidding, en wij smeken al onze gelovigen, om zonder
uitzondering mee te bidden en mee te offeren, met het hart en met
de daad.
God zegene en bescherme ons land en ons volk.
Gegeven te UTRECHT, Dr B. J. ALFRINK,
4 Februari 1953. Aartsbisschop-Coadjutor van Utrecht;
Dr J. H. G. HEMMENS.
Bisschop van Roermond;
J. P. HUIBERS,
Bisschop van Haarlem;
W. P. A. M. MUTSAERTS,
Bisschop van 's-Hertogenbosch;
J. W. M. BAETEN,
Bisschop van Breda.
Zuidslavische communisten
rehabiliteren zich
BELGRADO, 5 Febr. (D.T.) In Zuid-
Slavië worden communisten, die in onge
nade zijn gevallen, de laatste tijd wat be
ter behandeld. Twee hoge functionaris
sen, die moeilijkheden hebben gehad zijn
weer opgedoken in lagere functies. De
vroegere plaatsvervangend minister-pre
sident, Neskovïtsj, lid van het Zuidslavï-
sohe Politburo, werkt nu op de medische
faculteit van de Universiteit van Belgra
do. Hij is dokter. Hij werd uit de partij
gestoten, omdat hij het niet eens was
met, Tito's houding tegenover Rusland.
De vroegere secretaris-generaal van de
derale regering, Djurïtsj, die op het
laatste partijcongres het hoofd van de
Servische regering aan de kaak stelde,
omdat deze zijn vrouw had gestolen,
heeft het er ook levend afgebracht. Hij is
nu directeur van een staatsboerderij bij
Belgrado.
Verlaging contributie EVO
(Van onze correspondent
DEN HAAG, 5 Febr. Houders van mo
torbakfietsen Nederland telt er ongeveer
3500 wordt volledige vrijstelling verleend
zowel van bedrijfs- als van wegencontributie
oor de Algemene Verladers- en Eigen Ver-
oerders-Organisatie (E.V.O.). De contribu
tie van 1,10 per bedrijf en 1,10 per wagen
met een maximum van 2,50 voor houders
bestelwagens tot een tonnage van 600
kilogram wordt verminderd tot 1,05 per
wagen en een maximum van 2,— en 1,10
per bedrijf.
Minister Algera deelt dit mee in een brief
in de Tweede Kamer waarin de resultaten
zijn vervat van het door hem met de E.V.O.
gevoerde overleg.
Verder wordt gehele of gedeeltelijke ont
heffing van contributiebetaling verleend op
verzoek van de betrokkenen, indien uit het
onderzoek blijkt, dat die*>opheffing noodzake
lijk is in verband met hun financiële draag
kracht. Tenslotte zal er. wanneer betrokkenen
dit verzoeken terugbetaling van de reeds
betaalde contributie plaats virfden, indien de
Wet Autovervoer Goederen voor 1 Januari
1954 in werking treedt. De betaling geschiedt
dan op basis van 1/12 van de jaarcontributie
per maand.
TTOE indrukwekkend de stilte kan zijn
ook in de concertzaal ondervond
gisteravond het abonnementsconcertpu-
bliek van het Convertgebouworkest, toen
na het spelen van Mozart's „Treurmu
ziek", waarin het treurend mineur door
een troostend majeuraccoord wordt be
sloten, alle aanwezigen de slachtoffers
van de vreselijke ramp in stilte herdach
ten.
Het kostte enige moeite om zich hierna
te onderwerpen aan de orde van de dag.
Een „Convert voor orkest" van de Zweed
se componist Hilding Rosenberg hij
werd vorig jaar, evenals Honegger Mil-
haud en Andriessen, 60 jaar beleefde
een eerste Amsterdamse uitvoering. Ku-
belik bracht ons hiermee in kennis met
een componist wiens werk waard is be
ter gekend te worden. Want dit „Con
certuit 1949 is een zeer interes
sant werk dat in talrijke onderdelen van
een boeiende muzikale vindingrijkheid
getuigt. Bizondei- opmerkelijk is de instu-
mentatïe waarin hy", zonder in buitenis
sigheden te vervallen, menig nieuw pak
kend effect bereikt. Deze muziek is ook
in sterke mate persoonlijk; dat wil zeg
gen. dat de componist zelfs verschillende
invloeden op originele wijze verwerkte.
Solist was de concertmeester van het
orkest, Jan Damen, die het vioolconcert
van Sibelius voortreffelijk speelden. Men
bewonderde zijn zeer verzorgde, fraaie
volle toon en zijn technisch meester
schap ten volle. Zijn succes was dan ook
zeer groot. Het werkstuk van Sibelius
is overigens van een méér dan dubieuze
soort.
Bij het ingaan van de tweede helft van
het concert werd een buscollecte gehou
den. Dvorak's Tweede symphonie werd
hierna, onder vurige leiding van Kubilik,
met veel élan gespeeld.
J. M.
Koningin Juliana, onvermoeibaar actief in deze rampspoedige dagen, in gesprek
met geëvacueerden in de Utrechtse veilinghallen. Donderdagmiddag bracht de
Koningin een bezoek aan dit doorgangscentrumdaarna bezocht zij geëvacueer
den in Amersfoort.
Prins Bernhard, voorzitter van het Nationaal Rampenfonds, komt van een ver
kenningsvlucht boven het verdronken land terug op Ypenburg. Onmiddellijk
na zijn overhaaste terugkeer uit de Verenigde Staten heeft de Prins zijn plaats
ingenomen bij de organisatie van hulp en redding. Donderdagavond gaf hij voor de
radio verslag van zijn bevindingen.
(Van onze speciale verslaggever)
HOGE EN LAGE ZWALJJWE, 5 Febr. De dijk gaat dicht.
Want, colonnes vrachtwagens met los zand, files wagens met zand
zakken, dat is het beeld langs de dijken van de Merwede; dat is ook
de hoop en de uitkomst. Het gaat best, mijnheer, zeggen ze op de
Oude Dijk, de binnendijk van Made naar Hoge Zwaluwe. Wij moeten
deze dijk behouden als weg om de buitendijk te kunnen herstellen,
en om de polder droog te houden. Gisterenavond deed hij lelijk. Het
water van de Moerdijk, dat nog tot aan de kruin staat, knabbelt hem
af en als het gootjes gaat maken dan is het mis. Maar je hoeft op
het ogenblik maar te waarschuwen en je hebt zandzakken zoveel als
je wilt. Met twintig wagens hebben ze zandzakken gereden van gis
teren zes uur tot vannacht vier uur. Neen, dat gaat best zo meneer,
zo houden wij deze dijk wel.
Water van Moerdijk
sakt langzaam
Intussen is het links een desolate wa
tervlakte, met halve bomen en scheef
gezakte huizen. Als een ironie steken een
paar goal latten net boven het water uit
alsof ze dienen moesten voor waterpolo.
In Hoge Zwaluwe staat het water links
en rechts op de dijk, links dat van de
Moerdijk, rechts dat van de doorbraken
bij Lage Zwaluwe en verderop naar Geer-
truldenberg. Links ruim een meter hoger
dan rechts. Het water van de Moerdijk
dat nog steeds tot aan Wagenberg staat,
wil niet zakken, tot nu toe hooguit 40
centimeter.
Het wegdek tussen Hoge Zwaluwe en
Lage Zwaluwe is zwaar beschadigd en
ondergraven door het overspoelde wa
ter: grote lengten zijn met ijzeren platen
belegd om de ratelende colonnes zand
door te laten; en overal langs de dijk
liggen zandzakken, duizenden. Water
zakken, zeggen de kinderen er al tegen,
want nooit in hun leven zagen zij zoveel
water en zakken tegelijk. De bescher
mende, reddende zandzakken.
Men is hier druk bezig de kadavers
vee te bergen. Drie, vier bootjes ziet
men geboomd worden over het water
vlak met enige lcoeiencadavers die naar
de dijk gesleept worden, er aan gebon
den. Daar liggen ze al met series te
wachten op de destructor. De boeren
staan met onbeweeglijke koppen te sta
ren. Dat was eens hun bestaan, hun
koeien. Niets hebben ze meer, want wie
op die ramp-Zondag toen de storm loei
de in het water zwiepte, niet in tien
minuten weg was. werd door de woeste
stroom verzwolgen. In bootjes gaan ze
nu wel naar hun huizen kijken, maar
constateren alleen: het zout vreet alles
op.
Reuzenkerels
Schots en scheefgezakt, uiteenge
gen. leunen de huisjes van beneden de
dijk er nu tegenaan. Soms is er een
stuk uit een dak gezaagd. Dat hebben
de soldaten gedaan om de mensen van de
zolder te redden. Die soldaten van ons,
zeggen ze hier, dat zijn kerels daar heb
ben we respect voor; tot aan hun oksels
hingen ze in het water om te redden,
zomaar zonder waterkleding, en direct
al toen ze aankwamen, Zondag. Het was
hier een waterhel. Zondag, veel erger
dan de oorlog. Maar toen de soldaten
kwamen, toen wisten wij, dat we niet in
de steek gelaten werden. Reuzenkerels!
In Lage Zwaluwe zijn ze een gat aan
het dichten, ze schieten al aardig op.
Alles stouwt, rijdt en beweegt hier. Boe
renkarren met klei, kiepauto's met zand,
en deskundig worden de zakken ge
stouwd. En tegelijkertijd stroomt het
water met brede straal door de duikel
de polder uit. Het gaat goed, meneer
er is moeite voor nodig zich dit goed-
gaan te realiseren te midden van de
cadavers en de waterruïnes rondom,
zover het oog reikt; maar plotseling
voel je het: na eerst verslagen te zijn,
begint men het water weer ie overwin
nen. Luctor et emergo.
En daarginds zit nog een gat van 50
meter, de kant van Geertruidenberg op.
Daar zijn ze aan het vlechten, daar wordt
alles gereed gemaakt, want morgen ko
men ze met boten op de rivier en met een
grote zandzuiger en dan gaat het vlug.
De dijk gaat weer dicht.
Links en rechts water. De gordijntjes
hangen half in het water achter de ramen
van de huizen, een geranium, er voor.
Het water is stil nu, stroomloos, het
golft rustig, stil als een graf.
Dr Drees maakt nota
over de ramp
(Van onze parlementaire correspondent)
DEX HAAG, 5 Febr. Minister-presi
dent Drees zal Maandagavond aan de
Tweede Kamer een nota zenden over de
ramp. Daarin zullen zeer actuele gege
vens worden verwerkt. Dinsdagmiddag
zou de Tweede Kamer dan, als zy dit
wenst, een debat kunnen houden over de
nota van de regeringsmaatregelen.
Drie en veertig van de honderd Twee
de Kamerleden zullen volgende week een
reis naar de noodgebieden achter de rug
hebben. Gisteren en vandaag hebben klei
ne groepjes volksvertegenwoordigers
per auto één-daagse rondritten gemaakt.
De volgende dagen gaan nog anderen.
Men heeft alle maatregelen genomen
om te voorkomen, dat het hulpwerk hier
van enige hinder zou ondervinden. De
Kemerleden hebben zeer uiteenlopende
punten bezocht. Enkelen hebben de tocht
in een vliegtuig gemaakt.
GEESTELIJKE RAADSMAN
HUMANISTISCH VERBOND
UTRECHT. 5 Febr. Het hoofdbe-
stuur van het Humanistisch Verbond
heeft als geestelijk raadsman voor de
geëvacueerden aangewezen de heer
H. J. J. Lips. (Verzoeken om geestelijke
steun kunnen gedaan worden via tele
foonnummer K 340022870 of bij het
Centraal Bureau van het Humanistisch
Verbond te Utrecht, tel. K 340010163)
De eerste lessen
LATEN we vandaag, op de zesde dag, nu
menselijkerwijs gesproken geen slacht
offers van de overstromingsramp meer
in direct levensgevaar zijn, een paar vra
gen stellen. Vragen, waarmee honderden
ongelukkigen zich het hoofd afgemarteld
hebben vóór zij weggleden in de vloed;
vragen, die tienduizenden Nederlanders
zichzelf gesteld hebben, met dichtgekne
pen vuisten. Vragen ook, die bijna alle
maal teruggrijpen naar die rampzalige
Zondag, toen een deel van Nederland
sliep of rustte en een ander deel vocht
en verdronk. De doden hebben er recht
op dat deze vragen straks worden beant
woord; de levenden mogen eisen dat er
maatregelen genomen worden opdat Ne
derland nooit meer in de slaap zal kun
nen worden verrast.
Niemand vermoedde iets en niemand
rekende op die duizendste kans van een
samenvallen van springvloed en storm.
Niemand. De regering niet, noch de knap
pe deskundigen van waterstaat, noch de
rampzalige bewoners van de eilanden,
die in de nacht een monsterachtige vij
and hoorden losbreken. Nederland werd
weerloos overvallen. De elementen waren
sterker dan de dijken. Maar de vraag
rest hier of zij, die alles wisten van
dijken, weer en vloed niet de plicht
hadden gehad te waarschuwen voor een
gevaar, ook al zou dit vermoedelijk niet
komen. D e Nederlander maakt niet
graag nodeloos alarm en hij schaamt zich
voor overdreven zorg. En wat zou er
gezegd zijn indien de Zeeuwse en Zuid
hollandse boeren in die nacht mopperend
en smalend vergeefs gewaakt hadden?
Maar werd hier de duizendste, misschien
ook tienduizendste kans niet tè onacht
zaam verwaarloosd? Menselijk opzicht,
vrees belachelijk te worden? Dit is de
eerste les: voortdurend onverslapte waak
zaamheid, ook al deed de vijand zich een
eeuw lang vredelievend voor.
Dan is er de grote les van de Zondag
zelf, Laat Nederland, dat op dit ogenblik
meer dan duizend doden boven aarde
heeft staan, nu niet zeggen dat alles
vanaf het eerste alarmsein zo gelopen is,
dat snelle hulp inderdaad dubbele hulp
was. Op deze zwarte Zondag is er, het
wordt steeds duidelijker, veel mis gegaan.
Goddank, nergens dooi- echte laksheid of
erger, maar door niet weten, niet besef
fen, door gebrek aan initiatief, fantasie
en souplesse, door vrees voor verant
woordelijkheid en door beduchtheid voor
superieuren, die op de rustdag niet ge
stoord mogen worden. Het hele samenstel
van allemaal kleine en onbelangrijke din
gen, die tesamen een muur vormden
waardoor Nederland niet kon weten en
zien. De omvang van de ramp was Zon
dag niet bekend. Er gebeurde niets wat
eigenlijk, om een klein woord te gebrui
ken, on-Nederlands was. De ministers re-
quireerden geen vliegtuigen om zich on
middellijk op de hoogte te stellen; dê
chefs van leger, marineven luchtmacht
riepen hun mensen met lofwaardige
spoed op, maar zij kwamen niet van de
grond en zij wisten op de avond van
deze dag niets van wat er bijvoorbeeld
gebeurd was op Sohouwen-Duiveland.
Heeft dit alles, de remmende Zondag, de
Nederlandse schroom om ergens iets te
doen waarvoor geen voorschriften be
staan, heeft deze binnenkamer-mentali
teit Nederland niet verlamd gedurende de
eerste kostbare uren? Het was een kring
loop van niet weten, niet kunnen, niet
durven en niet mogen.
Nederland was te laat. Niet de burgers
en de werkers die toeschoten, niet de
jongens uit Doesburg die op Zondagmor
gen reeds uit het Gelderse vertrokken,
maar vele autoriteiten, dooi- allerlei,
veelal ongelukkige omstandigheden.
Waarom gingen Zondag niet alle vlieg
tuigen waarover Nederland beschikt de
lucht in? „We waren paraat, maar het
was geen vliegweer", zegt een officier
van Valkenburg. „Heeft u een vergun
ning om hier rond te lopen en vragen te
stellen?" zo vraagt een andere, hogere
officier de verslaggever. Dit schijnt Ne
derlands te zijn: papieren, stempels, ver
gunningen en een ster of streep meer.
Maar op deze Zondag vlogen anderen, al
waren het enkelingen, wèl. Zij zagen
geen spoor van hulpverlening. Waarom
gingen de admiraalssloepen uit Den Hel
der met glimmend gepoetst koper eerst
Maandagavond, op trucks geladen, zuid
waarts? Waarom zijn Zondag reeds geen
dringende telegrammen om hulp, om he
licopters, om amphibie-vliegtuigen en
-voertuigen naar de vrienden rondom ons
uitgegaan? Dacht Nederland zelf een
•amp te kunnen beheersen die het op dat
ogenblik nog niet voor een kwart kon
overzien, toen de eerste pogingen zich
vflljwel geheel op het eiland van Dor
drecht richtten? Misplaatste trots, waar
van de ondergrond een minderwaardig
heidsgevoel is en overschatting van eigen
krachten?
Dit zijn vragen die straks de eerste,
vermoedelijk harde lessen zullen opleve
ren. Achter deze vragen schuilt geen en
kele miskenning van het werkelijk groot
se werk dat door alle instanties, burger
lijke zowel als militaire, sinds Maandag
gedaan is. Sinds Maandag. Iedereen die
zich plotseling voor een gevaar ziet ge
plaatst heeft het recht een schrik-seconde
af te trekken. Daarna neemt hij zijn
maatregelen. Officieel Nederland nam,
voor wakker worden, schrikken en rea
geren, bijna volle 24 uur. Dit is te lang
voor mensen, wie het water tot aan de
lippen gekomen is. Het lijkt ook rijkelijk
lang voor anderen, die op veilige droge
bodem machteloos moesten toezien by
het drama van verdrinkend Zuid-west Ne-
derland.
Cjeachte redactie
De radio meldt
Zojuist concludeer ik uit de radioberich
ten, dat uw peilingen van het dodencijfer
Dinsdagmorgen blijkbaar nog aan de voor
zichtige kant zijn geweest. Dit nieuwe cijfer
weerlegt op pijnlijke wijze het verwijt van
een omroepvoorzitter, dat u er niaar op los
zou gissen. Laten wij hier constateren, dat
deze omroep, die onlangs op luidruchtige en
aanvechtbare wijze de sportman van het
jaar liet „creëren", stellig niet de titel
„Omroep van het Rampjaar 1953" verdient.
De houding van deze voorzitter doet niet
„algemeen" aan. De radio meldt: 1223
doden.
HAARLEM A. Pols.
Uit de ^oILsLranï
van 6 Februari 1928:
.Woensdagavond om half negen zal de
heer A. C. de Bruijn, voorzitter van het
R K. Werkliedenverbond, in het vereeul-
glngsgebouw Zuilenstraat te Utrecht een
rede houden over de „Politieke beteekenis
van de Bedrijfsorganisatie."
