ZEEUWSE VISSERS REDDEN
TALLOZEN VAN p
SCHOUWEN
Helden zwoegen
door de modder
Brabant
Al zeven millioen
in Rampenfonds
heeft nog
zwakke
dijken
Plunderaars zullen
flink onder handen
worden genomen
Het gat
moet dicht
TRIESTE LIJST
Boeren blijven
in Biesboseh
Schade niet
te ramen
Avondklok in 's-Gravendeel
Belgen soepel
bij de grens
Slachtoffers te
Kortgene ter
aarde besteld
HET VRIJE VOLK
DONDERDAG 5 FEBRUARI 1953
PAGINA 3
(Van een speciale verslaggever)
Op en om en boven de helse ruïne van Schouwen-Duiveland is
een monster-reddingactie op gang gekomen. Maar laat vooral
niemand denken dat het een „organisatie" is die de honderden
en honderden miserabelen van daken en zolders en vlotten haalt.
Er is geen sprake van organisatie. Er kan geen sprake zijn van
organisatie.
Wel wordt er gewerkt met radiozenders, wel zijn er centrale
posten, wel wordt er met vlaggen geseind. Maar de helden, die
met hun eigen handen en hun eigen initiatief als redders door
de kadavers waden, dat zijn de polderjongens, wier handen
barsten van de blaren door het roeien, en dat zijn de schippers
van vissersboten zonder radio aan boord, die maar varen en
varen en varen zonder rust en steeds maar mensen aan boord
hijsen en wegbrengen: naar Yerseke, naar Wemeldinge, naar
Bergen op Zoom.
Ik heb nu gezien met eigen ogen
hoe deze mannen in vrome eenvoud
doen wat ze vanzelfsprekend hun
plicht vinden.
Laat Nederland voor hen de hoed
afnemen want zij hebben recht op
onze innige dankbaarheid!
Er is een monster-reddingactie op
gang gebracht: Ja! Rond de kapotte
dijken van Schouwen-Duiveland lig
gen honderden schepen.
Alleen al tussen Ouwerkerk en
Bruinisse waren er Woensdagmiddag
toen de Noordwester al begon op te
steken 134 te tellen.
Boten van de marine, uit Katwijk.
IJmuiden en Wieringen, uit België en
Engeland, plezierjachten en landings
vaartuigen.
Helaas, het merendeel van deze
meest grote schepen kon vrijwel niets
uitrichten. Want terwijl daar in de
Oosterschelde en op de Keeten en
het Mastgat en de Zijpe en op de
Grevelingen genoeg tonnage lag om
half Zeeland te evacueren konden
niet genoeg kleine bootjes sloepen
en liefst motorsloepen bij de doe
len komen.
Maar laat me u vertellen van de
Ye 94 van schipper Joch Zoetewey.
Het kan een indruk geven van de
situatie. Al van Maandagmorgen af
stoomt de Ye 94. de mosselenvan-
gcr uit Yerseke, over de Zeeuwse
wateren. Een schip met vier koppen
bemanning. Per kop hebben ze elk
op dit ogenblik al meer dan dertig
geredden op hun naam staan
Woensdagmorgen om 10 uur
stoomde de Ye 94 weer naar open
water. Naar Ouwerkerk. Maar daar
lag zo'n vloot, dat de schipper zwij
gend doorvoer. Langs Nieuwerkerk
naar Oosterland.
Dicht langs de modderige plaat
koerste het schip. Het botste tegen
een dood varken, tegen een deur en
tegen de helft van een leunstoel.
Het spleet wrakhout als een ijsbre-
ker een ijsveld.
Vier mannen in een sloep maak
ten gebaren. Het schip stopte, de
sloep werd op sleeptouw genomen
en verder ging het. Tot het gat in
de dijk bij Oosterland, waar niets
door kon varen omdat het laag wa
ter was.
„Daar proberen", zei de schipper.
Dicht bij de modderplaat stopte de
motor en met vijf man gingen we
in de motorsloep. Ook hier barstte
het rondom van de schepen.
Twee helicopters, een watervlieg
tuig, twee kleine lestoestellen en twee
tweemotorige toestellen cirkelden
voortdurend rond.
Af en toe zagen we een helicopter
boven het dak van een huis hangen.
Op de dijk in de verte waren mannen
bezig.
En toen... en toen...?
Niet te beschrijven
Hoe is met woorden te beschrijven
wat toen ging gebeuren. Daar gingen
mannen met laarzen door de modder
waden. Telkens zakten ze zo ver weg
dat ze met hun handen de laarzen
op moesten trekken.
Ze tornden tegen de dijk op en
keken naar het verdronken dorp Oos
terland op enkele honderden meters
afstand.
Ze zagen eilandjes, waar vee hul-
(Van een onzer verslaggevers)
In de Biesboseh zijn de meeste
boeren nog op hun boerderijen ge
bleven. Dat kan, omdat de boerde
rijen daar nogal hoog liggen. Wel
moeten de bewoners op bovenverdie
pingen huizen.
Wij hebben dit kunnen constateren
toen wij ons Woensdagmiddag aan
boord bevonden van een schip van
de Rijkspolitie te Water, die een
inspectietocht door het gehele gebied
maakte.
In N i e u w e n d ij k is de gerefor
meerde kerk als noodhospitaal inge
richt. In dit dorpje is de materiële
schade ontzettend groot Bijna alle
gevels zijn aan de achterzijde van
de huizen weggeslagen. De weg is
één ravage.
peloos en radeloos rondliep. Paarden,
varkens, ongemolken koeien. Ze zagen
de binnenkant van de dijk: die bin
nenkant was afgezet met een meters
breed plateau van kadavers. Varkens,
paarden en koeien. En helaas on
bereikbaar mensen.
Die mannen daar op dat gebroken
stuk dijk bij Oosterland hebben toen
het onmogelijke gedaan. Ze zijn roei
en motorsloepen en vletten aan tou
wen over het wad gaan trekken. En
over de dijk, hijgend en vallend en
steunend.
Ze lieten die sloepen zakken op de
dode beesten en hebben ze toen over
de kadavers gesleept. En ze zijn gaan
roeien.
Ziet u, zo moesten de bootjes in
deze reddingactie op Schouwen wor
den gebracht. Hier hielp geen radio
zender en hier hielpen geen sein
vlaggen.
Van daken gehaald
De mannen zijn gaan varen...
Comelis Kesteloo, 64 jaar, van de
Achterweg in Oosterland, is van z'n
dak gehaald en zijn vrouw van 68
jaar. Ze zaten op hun zoldertje Zon
dagmorgen en ze hebben gehoord hoe
het vee kermend verdronk in de stal
len beneden.
Jan Stouten is van z'n zolder ge
haald met z'n vrouw en z'n zes kin
deren. De oude man Bijdevaate, 72
jaar, is van z'n dak gehaald en z'n
vrouw van 70 jaar en z'n twee zoons
en een schoondochter.
Later kwamen ze over de dijk
strompelen met andere geredden. Een
jammerlijke troep ellende met va
liesjes en zakjes en tasjes.
Er was een man bij die een krui
wagen door de smurrie duwde met
een kist er op en een varken er in.
Er was een jongen die twee ganzen
in z'n arm hield.
En ze zeulden over die dijk, in de
wind, dodelijk moe, nauwelijks in
staat om te lopen. Maar ze moesten
lopen om te leven.
Toen hebben die mannen deze
mensen door de modder gedragen op
hun ruggen, terwijl ze weer tot hun
knieën in de bagger zakten. Naar de
motorsloep van de Ye 94. De^loep
moest driemaal varen, een andere
sloep nog tweemaal.
Een detail...
Ja, en zo is de „Nooit Gedacht",
de Ye 94, weer naar Yerseke gevaren,
met de zwijgende schipper Zoetewey
aan het roer. Met goed twintig ge
redden, een varken en twee ganzen
aan boord.
Ik vergat nog iets te melden, een
detail misschien in dit geheel, behalve
voor die vrouw van Jan Stouten en
haar zes kinderen. Anderen zullen
morgen maar weinig meer aan het
geval denken.
Eén detail: Jan Stouten was
niet bij ons aan boord. Ook hij
werd afgezet aan de dijk nadat
hij uit zijn huis werd gehaald.
Maar hij zei, dat hij een paard
van hem zag en liep achter dat
paard aan.
Wij hebben anderhalf uur naar
hem gezocht, terwijl de Ye 94
lag te wachten, maar we hebben
hem niet meer gezien.
Aan vier mannen van de Rijks
Waterpolitie hebben we het toen ver
teld en die zouden naar Jan Stouten
uitkijken.
De waterpolitic ging namelijk weer
met een sloep naar Oosterland, om
met soldaten en met geweld
mensen van de zolder te halen, die
niet van hun erf willen, ondanks het
feit, dat burgemeester Lourense van
Oosterland in een bootje met zijn
ambtsketen om is rondgevaren door
zijn gemeente om te zeggen dat blij
ven de dood zou betekenen.
Ik weet wel: dit is maar een ver
slag over een minimaal stukje red-
dingwerk bij het verdronken Schou
wen-Duiveland. En natuurlijk zou ik
u meer kunnen vertellen, bijvoor
beeld over schipper Kees Doesburg
van de Wieringen 122, die naar Zie-
rikzee voer en daar te horen kreeg:
ga maar in een hoek liggen. Die
zelfde Kees Doesburg heeft toen ge
vloekt en heeft gezegd: ik ben hier
gekomen om „mensken" te redden en
niet om in een hoek te liggen.
Kees Doesburg weet nu niet eens
meer hoeveel mensen hij met zijn
twee jongens, zijn twee vletten en
zijn Wieringen 122 naar de veilige
wal heeft gebracht.
Maar laat het hierbij blijven, want
zoals deze twee met name genoemde
vissers hier werken, zo werken hier
duizenden. Duizenden mannen die
bezig zijn hun leven te wagen en
sommigen geven dat leven bij het
vervullen van hun plicht als mens.
Dat zij helden zijn, beseffen zij
zelf niet.
Nieuwendijk in Noord-Brabant
meldde Woensdagavond een nieuwe
dijkdoorbraak. Er is in dit plaatsje
enorm veel schade aangericht. De
huizen staan hall onder water Er
zijn drie slachtoffers, De dijken zijn
thans op verschillende plaatsen
doorgebroken.
In de Gereformeerde pastorie
heeft men een noodziekenhuis inge
richt.
Zodra Dordrecht Woensdag
middag de slechte weerberichten ver
nam, is men begonnen een nog
zwakke plek in de dijk bij de boven-
polder te versterken. Honderden
mensen hielpen hiermee. De overige
dijken in Dordrecht zijn betrouw
baar.
Het hulpverleningswerk in Dor
drecht is thans goed georganiseerd.
Men verwachtte er Woensdag 20.000
tot 30 000 geëvacueerden. Velen zul
len worden doorgestuurd naar
Utrecht. Zieken zullen in Dordrecht
achterblijven.
De waterstanden in Noord-Brabant
regelen zich met eb en vloed. Van
winst in de strijd tegen het water
is nog geen sprake.
Bedreigde punten
In het land van Hèusden en
Altena is de dijk, waarover de
verkeersweg van Keizersveer
naar Sleeuw ij k loopt, uiterst
zwak. Ook zuidelijk van de Maas bij
Sprang (omgeving Waalwijk) ligt
een kritiek punt.
De burgemeester van Almkerk
heeft in een proclamatie de bevol
king dringend aangeraden zoveel
mogelijk te evacueren.
De dijk aan de sant van de
Biesboseh is zo slecht, dat door
braak dreigt. Zou dit met toene
mende wind onverhoopt gebeuren,
dan komt dit gebied diep onder
water te staan. Vliegtuigen hebben
er Woensdag «zandzakken uitge
worpen.
Er bestaat nog een verbinding over
land tussen Brabant en Zuid-
Beveland, namelijk een route
via Bergen op Zoom en Ossendrecht
over de buitendijk van de Kreekrak-
dam naar Kruiningen. Deze
route is evenwel verboden voor ver
keer en wordt sporadisch gebruikt
voor hulpcolonnes
Hier staat de burgemeester van
het zioaar getroffen 's-Gravendeel
(officieel dodencijfer: 57) op het
bordes van het tijdelijke gemeente
huis. de dokterswoning; hij laat zijn
blik gaan over zijn verdronken
gemeente.
Grootst mogelijke
voorrang voor
herstelwerken
(Van onze parlementsredact.ie)
In Den Haag houdt men zich reeds
bezig met het probleem van de huis
vesting der arbeiders, die straks in
de geteisterde gebieden de herstel
werkzaamheden moeten verrichten.
Men zal aan deze werkzaamheden de
grootst mogelijke voorrang geven.
De directeur van de DUW. dr ir
D. R. Mansholt. bevindt zich thans
met het hoofd van het bureau Huis
vesting. de heer J. J. van Ringen, in
Zeeland.
Vermoedelijk zal men voor de ar
beiders demontabele barakkencom-
plexen laten gereedmaken, die on
middellijk na de drooglegging kun
nen worden opgericht.
Ir H. D. J. Swaters, hoofdingenieur
directeur van de Provinciale Water
staat in Zeeland, heeft verklaard, dat
„de schade aan waterstaatswerken
in de provincie Zeeland absoluut
nog niet te ramen valt.
Misschien, dat het mogelijk is de
volgende week een globale raming te
wagen, maar dan is het best moge-
lijk, dat deze er nog vijftig proeënt
naast zal zijn.
De kosten van het herstelwerk in
Zeeland dat staat wel vast
zullen echter niet met tientallen
millioenen te betalen zijn."
Oproep voor familie
van zeevarenden
Slachtoffers van de watersnood, die
naaste familie van zeevarenden zijn,
kunnen zich tot de Nederlandse Re
dersvereniging richten met mede
delingen over hun toestand. De
redersvereniging zal zorgen voor
doorzending van deze berichten naar
de schepen.
(Van een onzer verslaggevers)
Gedurende de afgelopen dagen zijn in het vreselijk geteisterde
's Gravendeel meer dan tien mannen gearresteerd, die 's nachts
gebruik makend van de volstrekte duisternis, verlaten huizen
binnendrongen om te plunderen. Dinsdag werden er drie be
trapt, één afkomstig uit Amsterdam, één afkomstig uit Zeist en
de derde uit Dordrecht. Zij waren gekomen met de boot of met
een auto en hadden voorgegeven hulp te willen bieden.
Woensdagavond om zeven uur had het Nationaal Rampen-
j fonds een bedrag van 7.131.000 gulden ontvangen. Het was
i binnengekomen via de Nederlandse Bank, de postchèque- en
girodienst en in contanten. Prins Bernhard is Woensdagmiddag
als voorzitter van het Nationaal Rampenfonds geïnstalleerd.
Weer treinverbinding
Van vandaag acht uur af zullen
voorlopig: slechts tijdens daglicht,
weer treinen rijden op het baanvak
DordrechtBaanhoek. De bedoeling
is deze treindienst op een autobus
dienst tussen Baanhoek en Gorin-
chem te doen aansluiten, waarmede
de verbinding DordrechtGorinchem
is hersteld.
Met man en macht wordt er bij
Poortvliet gewerkt om de gaten in de
dijk te dichten. Voortdurend loopt er
water in en uit. Als het gat dicht is,
is het gevaar voor Tholen weer ge
ringer.
De voorzitter van de Tweedeholjandse
Kamer, dr L. G. Kortenhorst,
zal iedere avond voor de radio
meedelen, hoeveel er is binnen
gekomen. Hij doet dit aan
sluitend op het nieuws van zes,
zeven en acht uur.
Inmiddels blijven uit alle delen
van het land berichten binnenko
men die duidelijk blijk geven van
het grote medeleven met de getrof
fen mensen. Wij doen slechts een
greep.
gemeente Graft, bracht
1077 bijeen. Dat is 12.37 per in
woner. IJlst: ƒ4600 (drie gulden per
man)en twee en een halve ton kle
ren.
Een collecte in negentien Gooise
plaatsen bracht ƒ235.700 op. In Den
Burg op Texel, waar een polder
onderliep en drie slachtoffers vielen,
werd ƒ6.500 bijeengebracht; in~*de
Wieringermeer ƒ86.000, wat ƒ11,75
per persoon is. Bergambacht met
3900 inwoners bracht ƒ25.000 bijeen,
dertig gulden per gezin. Een collecte
in Sneek bracht ongeveer ƒ50.000 op.
De huis-aan-huiscollecte in zestien
van de achttien Noordlimburge ge-
Collecten in de stad en provincie meenten heeft rond 140.000 opgele-
Groningen hebben een millioen op
gebracht.
De gemeente Amsterdam stelt een
half millioen beschikbaar. De eerste
straatcollecte in Amsterdam heeft
ƒ200.000 opgebracht. De werf Wilton
Fijenoord in Schiedam geeft een
kwart millioen; 100.000 van de ar
beiders en beambten en ƒ150.000 van
de directie.
De BPM heeft een half millioen
beschikbaar gesteld en de Nederland
se Aardolie Maatschappij ƒ25.000.
Prinses Wilhelmina heeft ƒ25.000 ge
schonken.
Het in Amsterdam nog bestaande
Watersnoodcomité heeft ƒ250.000 be
schikbaar gesteld en ƒ140.000,' die
het al had ingezameld.
In veel kleine plaatsen zijn grote
bedragen ingezameld. De streek
Noordeinde, behorende tot de Noord-
verd (ongeveer 4.05 per gezin). Een
arts te Venlo heeft zijn vliegtuig ter
beschikking gesteld.
De collecte op Ameland heeft
ƒ13.269,22 opgebracht, 4 per inwo
ner. In Holten (5200 inwoners) is
ƒ27.990 opgebracht, dit is ƒ28 per
gezin.
Overwerken
Het personeel van de Nederlandse
Buurtspoorwegmaatschappij te Zeist
(.943 personen) en van de Noord-
Zuidhollandse Vervoermaatschappij
te Haarlem (1288) heeft besloten
evenals dat bij de Nederlandse Spoor
wegen, een dag betaald verlof af te
staan aan het Nationaal Rampen
fonds. Ook hier hebben de directies
deze gift verdubbeld.
De Vereniging van directeuren van
Dochtermaatschappijen der Neder
landse Spoorwegen heeft haar leden
geadviseerd te bewerken dat bij alle
dochterondernemingen evenzo gehan
deld wordt.
De ondernemingsraad van de N.V.
Centrale Potas Raffinaderij te Ber
gen op Zoom heeft ook besloten dat
de werknemers een dag loon zullen
afstaan ten behoeve van de slacht
offers van de Nationale Ramp. welke
ons land heeft getroffen.
De bouwvakarbeiders willen de
waarde van twee vacantiebonnen
(een snipperdag) afstaan.
De Belgische douane en grensover-
heden zullen faciliteiten verlenen aan
Nederlanders, die zich via België naai
de geteisterde gebieden in Nederland
begeven of goederen transporteren en
geen identiteitsbewijzen kunnen over
leggen.
Dinsdag ook betrapten militairen
een viertal duistere lieden, die bezig
waren een boot- te stelen, waarmee
ze hun schandelijk bedrijf gemakke
lijker konden uitvoeren.
Drie van de vier wisten te ontko
men, maar de vierde werd gegrepen
door militairen.
Inwoners van 's-Gravendeel zijn
van plan de hardste maatregelen
tegen deze laffe indringers te nemen.
Plunderaars mogen er wel rekening
mee houden, dat wie tegen de lamp
loopt een grote kans heeft nooit
meer thuis te komen!
Het zwaar getroffen 's-Gravendeel.
waarin zich nog ongeveer duizend
mensen bevinden, die niet wilden
worden geëvacueerd of die terugkwa
men. heeft de avondklok ingesteld.
Het is verboden om van half zeven
's avonds tot zeven uur 's morgens op
straat te zijn, mits men toestemming
heeft. De politie heeft opdracht ge
kregen na eerste sommatie te schie
ten.
Zeshonderd en vijftig man rijks
politie zijn naar de overstroomde ge
bieden gedirigeerd. De politie pa
trouilleert zeer druk in de bereikbare
rampgebieden.
Zij controleert boten en ponten.
De politierechter van Rotterdam
heeft Woensdagmiddag een 26-jarige
timmerman uit Rotterdam veroor
deeld tot zes maanden gevangenis
straf, zonder aftrek, omdat hij drie
jassen stal van een stapel goederen,
die in de Ahov-hal bijeengebracht
was voor de vluchtelingen.
De officier had eveneens zes maan
den geëist. Hij zeide, dat het hem
speet niet meer te kunnen eisen,
tegen deze man voor wie iedere qua-
lificatie te gering is.
Er werd een wetsartikel toegepast,
dat normaal niet veel wordt toege
past. Namelijk een artikel betreffen
de diefstal bij watersnood.
Een achttienjarige jongeman is
Woensdagmorgen door de rechtbank
te Roermond, bij wijze van snel-
rechtspraak, tot drie maanden ge
vangenisstraf veroordeeld wegens
diefstal van goederen, die behoorden
aan helpers van de watersnood-
inzameling en van goederen, die voor
de slachtoffers bestemd waren.
Woensdagmiddag om half vier zijn
in Kortgene de eerste achttien
slachtoffers van de vloedstroom op
Noord-Beveland ter aarde besteld.
Hun namen zijn:
Pieter A. de Looff (1883)Jacoba
C. Schrier (1907)Adriana Verburg-
Verhulst (1896); Hendrik van Vliet
G892): Cornelia Fijsse-Bollen (1922);
Hendrika A. Kramer (1952); Gerritje
van Vliet (1905); Jan Boer (1948);
Lena Gillisse-Koster (1899); Johan
nes M. Engelvaart (1869)Janna
Engelvaart-Koets (1873); Adriaan
Clement (1912); Christina Clement-
Huijge (1913>: Jacob J. Clement
(1943); Bastiana N. Clement (1947),
allen te Kortgene en Wilhelmina S.
Timmerman (1949); Jan F. Weijs
(1909); Nellie H. P. Weijs (1945).
Hieronder volgt een overzicht van de plaatsen, waar
slachtoffers zijn gevallen.
Abbenbrock 1; Brandwijk 2; Brouwershaven 3; Bruinisse 1;
Burgsluis 10; Capelle 3; Dintcloord 3: Dreischor 15; Fijnaart 46;
Geersdijk 1; Goeree en Overflakkee 40; Goese Sas 7; 's-Graven-
deel 57; Halsteren 17; Hellevoetsluis 5; Nieuwendijk 3; (defini
tief); Heiningen 25; Elfplaat 7: Hoedekenskerkc 1; Hondsbos-
schezeewering 1; Hontenisse (Kerkdorp, Lamswaarde) 8: Klundert 13;
Kortgene 40: Krabbendijke 4; Kruiningen 11; Maartensdijk 4; Maas
sluis 1; Moerdijk 13; Nieuwe Neuzenpolder 1; Nieuwerkerk (Ouwer
kerk) 13; Nieuwe Tonge 75; Nieuw Vossemcer 50; Numansdorp 67;
Oosterland 40; Oosterschelde 4; Ossenisse 1; Ouddorp 1; Ouderkerk
aan de IJsel 2; Oudelande 2; Oude Tonge 300; Papendrecht 1;
St Philipsland 1; Raamsdonksveer 2; Rilland 1; Rotterdam 1;
Serooskerke 15: Stavenisse 200: Steenbergen 13: Stellendam 27:
Sliedrccht 1; Stormpolder 6; Strijen 20; Temeuzen 4; Texel 4:
Veere 2; Vüssïngen 3: Wagenberg 1; Willemstad 12; Wolphaartsdijk 9;
Yerseke 10; IJsselmonde 3; Zicrikzec 15; Zuidland 20; Heinenoord 2:
Texel 1. Totaal 1272.
