Stille als rij in verjaagden, oorlovstiid Duizenden evacuë's gaan door Dordrechts poorten De Hoop'' haalt zieken uit Brouwershaven Slijtage -slag om een dijk kon niet doorvaren Noodkreet uit Brouwershaven Varen, dag en nacht Toestand is op enkele plaatsen verbeterd Helemaal alleen Hond brengt lij n o ver Dijk wordt al gedicht bij Anna Jacoba Geen sport op Zondag Slecht weer - geen bakens „Zij wilden niet gered wordenik zweer het HET VRIJE VOLK DONDERDAG 5 FEBRUARI 1953 PAGINA 6 (Van een speciale verslaggever) In Dordrecht zijn in de loop van Woensdag naar schatting tien duizend slachtoffers van de watersnood aangekomen. Dezen zijn voor een deel door gestuurd naar Utrecht. Voor een ander deel werden zij ondergebracht op adressen van gastvrije inwoners van de zelf zo zwaar getroffen stad. Met Rotterdam is Dordrecht stellig het belangrijkste afvoercentrum voor de getroffen gebieden. als eerste Bruinisse bereikte. Man nen en zelfs meisjes hebben tot aan de hals in het water gelopen om mensen te redden uit de bomen. Mensen, wier vingers na uren nog krom stonden. Ook de namen Stavenisse en Stel lendam werden thans vele malen van de registratielijsten bijgeschreven. De aankomst van nieuwe transporten voor Donderdag wordt reeds aange kondigd. In Dordrecht zijn enorme zendin gen met allerhande goederen ont vangen uit Katwijk, Hilversum, Apel doorn en Haarlem. De begeleider van het Hilversumse transport, de heer Hamel, is in Dor drecht aan de telefoon blijven han gen: hij belt de burgemeester van Zierikzee, bedelt een fabrikant 500 rubberlaarzen af. geeft de melding door dat tussen 's-Gravendeel op nieuw twee dijken dreigen door te breken. Hij heeft nog geen oog dicht gedaan. Katwijk stuurde o.a. 24 vletten en 14 roeiboten met bemanning. Een der kapiteins van de pendeldienst is een Katwijkse reus, de heer Klinkenberg, oud-varensgezel die met roodomrande ogen van vermoeienis maar met een wilskracht die voor niets uit de weg gaat, tussen de eilanden en Dordrecht op en neer vaart, zonder een ogen blik van rust. In het Dordtse Gemeente Lyceum komen de geredden binnen. Het is tevens de plaats van waar uit een kleine duizend dijkwerkers worden gedirigeerd naar de plekken waar hun hulp dringend nodig is. Talloze De nauwelijks herkenbare vaarwa teren, die zich door het andere grote water heenslingeren, zoals het Spui en de Noord, worden dag en nacht bevaren. Het laatste is niet zonder gevaar, maar de schippers en kapiteins ken» nen geen rust. Zij laden, lossen en varen bij tij en ontij. Elk convooi dat onder auspiciën van het Dor- drechtse Rode Kruis vertrekt, heeft een mobilofoon of een zender aan boord. Meestal weet men niet eens waarheen men vaart. Het Rode Kruis staat namelijk op allerlei manieren (o.a. met behulp van amateurzenders) in contact met Zierikzee, Bruinisse, Hellevoetsluis. Goedereede en 's-Gravendeel. Zierik zee wil zeggen: met heel Schouwen- Duiveland, want de burgemeester van Zierikzee is op zijn beurt een inlichtingen-centrum voor geheel het rampzalige gebied. Op het ogenblik immers varen scheepjes van allerlei soort kris-kras over de ondergelopen landerijen naar wat er van de dorpen over is. Zo ontvangen de kapiteins en schippers tijdens de vaart uit Dordrecht be richt waarheen zij moeten gaan. Het zij om hun lading goederen te bren gen, het zij om mensen te halen. Want pas op het laatste moment wordt uitgemaakt waar de nood het hoogst is. De evacué's van Woensdag waren voornamelijk afkomstig uit 's-Gra vendeel en via Zierikzee van Schouwen-Duiveland. Uit Dreischor, waarvan een lange tijd niets gehoord werd, passeerden vele honderden mensen Woensdag de gastvrije poor ten van de Merwestad. Honderden inwoners van Bruinisse kwamen ook deze dag hier aan. Bekend terrein Voor hen was het bekend terrein: In de oorlog immers werden de men sen uit Bruinisse ook naar Dordt geëvacueerd. Uit Dordrecht was ook de boot afkomstig die de dag tevoren Van onze speciale verslaggever) Hoewel het niet mogelijk is een compleet overzicht van de situatie in Zeeland te geven, kan het volgende beeld worden geschetst: WALCHERENdroog, toestand niet onrustbarend. Er wordt hard gewerkt aan het dichten van de gaten. NOORD-BEVELAND: de stads- polder, waarin Kortgene ligt, is weer nagenoeg droog. Men is hier bezig met het ruimen van kadavers. In de nacht van Dinsdag op Woens dag werden op de markt- te Middel burg voor dit doel handschoenen gedropped. ZEEUWSCHVLAANDEREN: toe stand niet verontrustend. Dank zij de nieuwe Braakmanpolderdijk, die een meter hoger is dan de oude dijk, is het land rond IJzendijke niet ondergelopen. Dit meisje, van wie men ver moedt, dat ze vijf jaar oud is, kwam helemaal alleen in de Ahoy-hal het opvangcentrum voor evacué's in Rotterdam aan. Niemand weet wie haar ouders zijn, en of ze nog leven. Een soldaat uit Den Haag, Fran cois van der Velden, laat haar een bekertje melk drinken. Op SchouicenDuiveland is gisteren de heer Meier uit Sieben- aewald gearriveerd. Hij had van 'de Duitse regering een auto ter beschikking gekregen en was ver gezeld van zijn hond. Deze hond is zo gedresseerd, dat hij in het bedreigde gebied op een teken van zijn meester met de lijn in de bek van de boot naar een aangeivezen punt zwemt, om zo contact te leg gen met mensen in nood, met vne op een andere manier geen verbinding meer zou kunnen wor den verkregen. Naar verluidt heejt men op Schouwen Duiveland met dit tweetal uit Duitsland reeds de eerste successen kunnen boeken. Oud-ambassadeur dr A. London overleden (Eigen nieuwsdienst) Dr A. Loudon, secretaris-generaal van het Permanente hof van Arbitrage is gisteravond plotseling overleden tij dens een concert van het Residentie- Orkest in het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen in Den Haag. Dr Loudon, die 60 jaar geworden is, woonde het concert bij als voorzit ter van het bestuur van het Residentie-Orkest. Aan het begin van het concert had hij gedurende een tiental mi nuten het publiek toegesproken naar aanleiding van de nationale ramp en tot het doen van mededelingen over de veranderingen in het pro gramma van hét orkest. Nadat hij zich naar zijn loge had begeven speelde het orkest het Air van Bach ter herdenking van de slachtoffers. Omstanders viel het op, dat de heer Loudon zich daarbij niet van zijn zitplaats verhief. Hij is overleden aan de gevolgen van een hartaanvaL Het concert is uiteraard afgelast. Levensloop Dr Loudon werd in 1892 in Den Haag geboren. Hij studeerde in Lei den in de rechten en koos een diplo matieke loopbaan. Hij was o.m, ge zant te Bern en vertegenwoordiger van Nederland bij de Volkenbond. Van 1938 tot 1947 verbleef hij te Washington, waar hij eerst als ge zant en sinds 1942 als ambassadeur voor ons land optrad. In 1947 werd hij benoemd tot- lid van de Raad van State. In het be gin van het vorig jaar vroeg hij ont slag als zodanig wegens zijn benoe ming tot secretaris-generaal van het Permanente hof van Arbitrage, dat in het Haagse Vredespaleis geves tigd is. Als voorzitter van het Residentie- Orkest was de heer Loudon in het Haagse culturele leven een vooraan staande figuur. Koos V or rink, voorzitter van de Partij van de Arbeid en mr J. A. W. Burger, voorzitter van de Tweede-Kamerfractie van de Partij van de Arbeid, hebben gisteren een tocht gemaakt door de Zeeuwse nood- gebieden. scholieren helpen bij de etenuitde- ling, het verdelen van kleding, enz. In de gang zit een vrouw met een jas die niet past, een kaart op de borst en piekhaden. Zij is ge red, zij kijkt zielsgelukkig. Maar ook zit daar een echtpaar, waarvan de vrouw huilt. Onder de bemoedigende schouderklopjes van een ongeveer 15- jarige helper en een verpleegster be gint zij steeds erger te huilen. Zij en haar man, die star voor zich uit kijkt, komen uit Dreischor. Zij missen nog twee zoons. Zij weten beter dan alle anderen wat dat waarschijnlijk betekent. „Kom, drink nog es van uw koffie", zegt de verpleegster. Het oude ge zicht dat grauw en vertrokken is van de doorstane ontberingen en waar over thans de bevingen van het ver driet gaan. buigt zich gehoorzaam naar de kom koffie. „Misschien hebt u nog geluk", zegt een tweede ver pleegster en zij trekt de oudjes zacht weg. Anderen, steeds anderen, staan klaar om hun plaats in te Met man en macht wordt hier gewerkt om de dijk aan de noordwestpunt van Zuid-Beve land tijdig weer zo te krijgen, dat er mensen veilig achter kun nen wonen. Deze luchtfoto werd gemaakt door de K.L.M. Dit is de dijk bij Strijen op het eiland Tholen. Het water knaagt er aan. elk uur. elk ogenblik. Met zand zakken proberen studenten en school jongens de strijd tegen de verrader lijke golven te winnen. Zal het ze gelukken? Terwijl het redden van de ge- evacueerden op Schouwen-Duiveland nog in volle gang was, werd er op Sint Philipsland ook al gewerkt aan het herstellen van de dijken. Dicht bij Anna Jacoba, het punt. waar het veer naar Zijpe ligt, was een groot: gat in de buitendijk ge slagen. De experts hadden uitge maakt, dat het ondoenlijk was deze opening te dichten, voordat achter deze dijk een dam was opgetrokken. Honderden studenten en arbeiders uit de streek zijn daarom begonnen aan het opwerpen van een reserve- dam. Zij zijn er in geslaagd met zandzakken een waterkering op te werpen en het ziet er naar uit. dat deze binnen enige dagen hoog genoeg zal zijn om de vloed te keren. Daar na zal men de dijk zelf aanpakken en, tenzij de westenwind al te krach tig waait, is er goede hoop. dat door dit werk Sint. Philipsland binnen af zienbare tijd veilig zal zijn tegen bin nenstromend water. Ambtenaren van de provinciale wa terstaat zijn momenteel druk bezig met het verkennen van alle dijkdoor braken in het Brabantse gebied. Deze worden zo spoedig mogelijk m.kaart gebracht en daarna zal een algemeen plan de campagne kunnen worden ontworpen. 5? (Van een speciale verslaggever) Schipper Rog maakte Woensdag onverwacht zijn eerste reis als commandant van het hospitaal-kerkschip De Hoop. Nooit zal hij deze tocht vergeten. Neen... twintig ernstige patiënten en evenveel lopende zieken bracht zijn oude aftandse boot uit Brouwershaven naar Dordrecht. Mensen, nauwelijks beseffend te leven. Oude mannen en vrouwen, die sinds uren buiten bewustzijn zijn, kinderen die geen ouders meer hebben. Een proefreis maakte De Hoop, en toch zal zelden een vaart zoveel vol doening geven, omdat men hoopt dat de meeste passagiers toch nog het leven zullen bewaren. Verpleegden uit het ziekenhuis Noord-Gouwe waren het. Patiënten, die drie volle dagen bezeten zijn ge weest van de angst, nooit meer het ondergelopen eiland te kunnen ver laten. Woensdagmorgen herleefde in hun harten de hoop. Bussen en auto's brachten hen naar Brouwers haven, twee Britse landingsboten, die indertijd gebruikt z.ijn bij de in- Alle hockey-, handbal-, tafeltennis- en korfbalwedstrijden voor Zaterdag en Zondag zijn wegens de nationale ramp. die ons volk heeft getroffen, afgelast. Hoogstwaarschijnlijk wor den ook alle voetbalwedstrijden af gelast. Het bestuur van de KNVB zal hierover vandaag beslissen en de or ganisatie van een stcunactie voor de getroffen gebieden bespreken. Weer treinverbinding Van vandaag acht. uur af zullen voorlopig slechts tijdens daglicht, weer treinen rijden op het baanvak DordrechtBaanhoek. De bedoeling is deze treindienst op een autobus dienst tussen Baanhoek en Gorin- chem te doen aansluiten, waarmede de verbinding DordrechtGorinchem is hersteld. Pipt Dpin" ingericht als 55 J-X lvzlll 1 hospitaal J (Van onze speciale verslaggever aan boord van de „Piét Hein") Het koninklijke jacht Piet Hein, ingericht als noodhospitaalschip, ver trok Woensdagmorgen om zeven uur uit Amsterdam en zou in Brouwers haven of Zierikzee ligplaats kiezen zo snel mogelijk geneeskundige hulp te kunnen bieden. Maar kapitein Arie van der Meer moest tegen het vallen van de avond een betreurenswaardig besluit ne men: de sombere weerberichten dwongen hem te meren in de zee haven van Dordrecht. De voorspelling was: storm achtige wind; het KNMI deed per radio mededeling van het dreigende gevaar door nieuwe springtij en in de Zeeuwse wa teren ontbrak alle bebakening. De hulpverlening aan de duizenden op de verzonken eilanden schijnt ernstig vertraagd te worden. Want het is niet alleen ons motorjacht, dat zijn actie heeft moeten onder breken; tientallen kleinere en grotere reddingvaartuigen hebben uit angst voor een nieuwe aanval van de na tuur de steven gewend. Verscheidene Urker botters zijn reeds op de terugweg naar Rotter dam. Naast ons ligt ondere andere ook het trotse jacht Sylvia, dat met en kele honderden bedden en dekens op weg was naar Zeeland. Zijn kapitein, door en door be kend in de wateren, die ook ons doel zijn, meende dat verder varen in de nacht levensgevaarlijk was, nu de meeste bakens daar geen bakens meer zijn. Nog een ander gevaar bedreigt de hulpschepen. De weggeslagen dijken vormen moeilijk te nemen barricaden in de zeegaten. Tal van dammen zijn ontstaan volgens de marine-autoriteiten én die komen uiteraard op geen enkele kaart voor. Vanmorgen vroeg nog zou de Piet Hein verder varen om zich voor Zie rikzee te voegen bij de vloot, die daar reeds gearriveerd is. De natio nale vlag op het achterschip is half stok gehesen. Goed uitgerust Dertig veldbedden liggen in de sa lons gespreid voor ernstige zieken: alle hutten van het jacht zijn nu beschikbaar. Een kleine ploeg van de Centrale Ziekenboeg van de Marine in Den Helder onder leiding van een jonge militaire dokter belast zich met de verzorging. Aan boord bevin den zich tientallen liters plasma en uitgebreide voorraden penicilline en morphine. Het ligt in de bedoeling het jacht een pendeldienst te doen onderhou den tussen de eilanden en Rotter dam en de zieken na een voorlopige behandeling aan boord in de Maas stad onder te brengen. (Van een onzer verslaggevers) Toen de mensen van Arnhem langs mij heen trokken, in September 1944 heb ik heel hard en heel beslist gezegd: „Dit wil ik nooit meer zien. Een keer is genoeg voor een leven." Maar ik heb het weer gezien. En het was eender. Precies een der. Kinderen, die niets zeggen, die niet meer kunnen lachen en niet durven te huilen. Zes vaartuigen met vluchtelin gen meerden Dinsdagmiddag kort na elkaar aan een ponton bij het Willemsplein in Rotterdam. Eerst de „Crescendo", een kust vaarder, met 450 mensen uit Sta venisse. Daarna binnenschepen met vele honderden van Goeree en Overflakkee en tweehonderd uit Den Bommel. En tenslotte de rondvaartboot Prinsesseplaat met 285 évacué's uit Zijpe en Brui nisse op Schouwen-Duiveland. Een van onze verslaggevers ver telt hiernaast zijn impressies van de aankomst. Ze laten zich uit het ruim tillen van de schepen, waarmee ze naar Rotter dam zijn gebracht. Ze kijken over de schouder naar hun moeder, die moei zaam de ladder opklautert. Ze staren naar de agenten, verpleegsters en soldaten van het Rode Kruis. Ze mompelen iets, dat je niet verstaat, al voel je hun adem tegen je gezicht. Als een kleine warmte in de grote koude van de vlucht voor het water over het water. De vrouwen maken zich zenuw achtig om een zwarte handtas. Sommigen lopen zachtjes te schreien. Er zijn er bij, die straks in een ziekenhuis een nieuw kind het leven zullen schenken. Tot Dinsdag avond registreerde men te Rotter dam al zeven van dergelijke beval- lingen-in-ballingschap. Mannen met grauwe stoppelbaar den sjouwen zwijgend zakken met kleren naar de lange rij autobussen. Ineens schreeuwen ze met hese stem een aanmoediging naar een lotge noot. Een stokoude boer draagt een Zondagse pet en een onberispelijke parapluie. Het lijkt of hij niet meer leeftals een wonderlijk mecha niek beweegt hij zich, stap voor tra ge stap, over de gladde loopplank. Eendere ver halen Verhalen willen de meeste wel ver tellen. Alsof ze anderen willen waar schuwen voor de kracht van het woedende water en alsof ze pogen de ellende van zich af te praten. Maar de verhalen lijken allemaal op elkaar,In een paar minuten stond het dorp onder". „Er is zoveel vee verdronken". „Ik heb niks meer". „Toen we de sirene hoorden, was het te laat" Een veehandelaar uit Stavenisse zegt tussen zijn tanden: „Ze schat ten het aantal doden bij ons op 200 of meer. God weet de waarheid." Een landarbeider uit Den Bommel zegt haast opgewekt: „M'n huis ligt plat. Maar bij ons zijn er niet veel slachtoffers denk ik. Zaterdagnacht om half een kwam het water al". Een sterke gebruinde boer uit Zij pe met een kleurige doek om zijn hals stamelt: „In de oorlog raakte ik alles kwijt. Tot op de laatste spij ker. Ik heb alles nu weer overeind gezet. Nu ben ik weer alles kwijt. Tot op de laatste spijker. Nu ben ik moe. Ik doe het niet meer. Ik schei er mee uit. Ik wil niet meer terug." En in'ëde bus naar de Ahoy-hal hoor ik fluisteren: „Die wilden niet. Die bleven op het dak zitten toen ze kwamen. En die liet een rubber boot voorbij drijven. Heus, ik zweer het je". Zo, tussen de vreselijke uitersten van liever dood dan vluchten en nooit meer terug naar de geboorte grond, schuift een eentonige stoet van verjaagde mensen naar een tijdelijk onderdak. Er werden nog meer schepen ver wacht, onder andere uit Zierikzee. Ik weet, dat het allemaal eender zal zijn, precies eender als mijn her inneringen. En ik weet daarom, dat alle hartelijkheid en aller hulp en alle koesteringen niet in staat zullen zijn, om die pijn, die radeloosheid van deze duizenden te genezen. Die zelf evacueerden, leert dat een mens op aarde één, zegge en schrijven één huis heeft. Dat ene, eigen huis, van puin desnoods en gevuld met modder. vasie in Frankrijk, transporteerden de Zeeuwen naar het buitengaats wachtende hospitaalschip. Toen kon de verlossende tocht door de kreken beginnen. Voor hen, voor zeven meegekomen verpleegsters uit het ziekenhuis en 18 familie leden. Zich bewust van hun redding waren de ernstig zieken niet. Met gesloten ogen lagen zij op de witte bedden in het hospitaal. De wereld bestond niet meer voor deze verloren lieden. Ook opa Kip Opa Kip, 102 jaar, Zeelands oudste inwoner, gered en wel na bange dagen in een klem huisje, keek met sombere blik. Alsof hij zeggen wilde: „Waarom ben ik wel gered, en zo veel jongeren omgekomen." Opa praatte veel. Vertelde, dat hij nog gewend was elke dag een rondje door de buurt te wandelen. „Zal ik ooit nog eens in Dreischor terug komen?" Het luchtte ook anderen op einde lijk iets te vertellen aan buitenstaan ders van het leed dat over hen ge komen was. Zo was het met een 50- jarige man uit Noord-Gouwe. Hij huilde het uit: „Mijn vrouw en mijn kind verdronken voor mijn ogen. Met mijn dochter (vijftien jaar) en zoontje (twaalf jaar) ben ik Zaterdagnacht in een schuurtje gekropen. Het ging drijven. Mijn enige overgebleven jongen wilde zich in het water laten vallen. Ik heb hem tegen moeten houden." Op de vloer van het hospitaal tussen de bedden zat een vader. Hij zag bij Noord-Gouwe een li chaam drijven, greep het vast en vond zo het lijk van zijn eigen jongen. Vier kleine jongens zwierven tij dens een reis van drie uur over „De Hoop": wezen. Zij hebben allen hun beide ouders niet meer gezien en ze zullen ze nooit terugzien. Omgekomen in de ongelijke strijd, in een hel, die van eilanden zeeën maakte. Een verpleegster vertelde ons van een achttienjarige jongen uit Noord- Gouwe. Drie maal vier en twintig uur zat hij op het dak, toen een helicoptère kwam en hem omhoog hees. Maar een mens was hij niet meer. Brouwershaven, Noord-Gouwe. Drei schor, dorpen, die in diepe rouw zijn gedompeld. Niemand weet, hoeveel slachtoffers er te betreuren zijn. Nie mand denkt aan de honderden in gestorte huizen in het land van Schouwen-Duiveland noch aan de kapotte vensters' en vernielde wegen in Brouwershaven. Met enorme letters heeft men I schip ligt in de Grevelingen voor I gegeven te worden door de over- op de luiken van een grote aak Brouwershaven op Schouwen en komend: vliegtuigen. „ZEND WATER!" gekalkt. Het de boodschap is bedoeld om door- (Luchtfoto K.L.M.)

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 4