Ramp BEDREIGDE
Zuid-Holland
geheel
Hoe het heeft gespannen in
Rotterdam
Behandeling van gevangenen
PRINS BERNHARD TERUG
UIT AMERIKA
Dr Kortenhorst houdt
thermometerbij
Verliesli jsten van het Rocle Kruis
W at Breda ons niet moet leren
Water zon doordringen tot Leiden toe
LICHTE VORST
Speciale waters-
nood-postzegel
DONDERDAG 5 FEBRBARf "1933=
W—T—NZ
PAGINA 9
nvni'al rlo hoctraJ inopn wnoffccchiuivd
,.Dit is wel de verschrikkelijkste nacht van mijn leven geweest".
Ir J. D. Quak, hoofdingenieur en hoofd van de afdeling Bestratingen,
wiens afdeling belast is met de zorg voor de waterkering in Rotterdam,
vertelt ons zijn ervaringen in die enkele uren van Zaterdag op Zondag,
toen wind en water beslisten over het leven van vele honderden en over
bestaan en toekomst van tienduizenden in Nederland.
„Te weten, dat het lot van 500.000 Rotterdammers afhangt van enkele
centimeters meer of minder en machteloos te moeten afwachten, is iets,
dat een mens nauwelijks kan verdragen. Als zicli in de IJsseldijk een
werkelijk ernstige breuk had voorgedaan, was niet alleen de hele rechter
oever van de Maas in Rotterdam blank komen te staan, maar had het water,
vrijwel ongehinderd kunnen doordringen tot Leiden toe".
Rotterdam heeft in Capelle a. d. IJssel dan ook alle mogelijke hulp ver
teend. Zestig auto's van de gemeente hebben de hele Zondag af- en aan
gereden om niet minder dan 2000 kubieke meter zand aan te voeren ter
versterking van de dijk. Bovendien hebben nog tien andere auto's duizen
den zakken, gevuld met zand, naar de bedreigde plaatsen gereden. Dank
zij deze hulp, die tevens een kwestie was van eigen lijfsbehoud en dank zij
het Korps Mariniers, dat met het dijkleger en vrijwilligers samenwerkte,
is een doorbraak van deze dijk, die onoverzienbare gevolgen zou hebben
gehad, voorkomen.
In Rotterdam was men Zaterdagmid
dag reeds paraat, gewaarschuwd door
de Rijkswaterstaat, dat om zes uur in
de middag een waterstand van drie
meter boven A.P. kon worden ver
wacht. In werkelijkheid steeg het wa
ter tot 2.40 m., zodat er geen enkele
reden was tot ongerustheid. Maar toen
bij laag later de waterstand was. opge
lopen tot 2.75 m. in plaats van dat zich
een daling voordeed, werden de posten
gewaarschuwd, die belast zijn met de
controle op de waterkering.
Op de rechter Maasoever bevinden
zich een viertal van deze posten, waar
200 zakken zand, schoppen en verder
materiaal liggen opgeslagen. In Rotter
dam-Zuid bevindt zich op het Emma-
punt bij de St Janshaven een dergelij
ke, centraal gelegen post. Bij alarm
worden deze posten bemand met 20
man elk, die de beschikking hebben
over de nodige vrachtauto's en die de
gehele waterkering, langs Honinger-
dijk, Groenendaal, Blaak, Schiedam.se-
dijk, Westzeedijk, Vierhavenstraat, Ma-
thenesserdijk, Marconiplein en Schie-
damseweg tot de grens van Schiedam
controleren.
K. H. Prins Bernard, die zijn Ame
rikaanse reis in verband met de ge
beurtenissen in het vaderland heeft af
gebroken, is gistermorgen om half acht
met het K.L.M.-vliegtuig -„Olivier van
Noort" op Schiphol aangekomen. De
werken aRParksluizen. Schond en
Het vliegveld lag nog
Bovendien komen nog speciale ploe
gen in actie, die de verschillende kunst
dag door de buitengewone omstandig
heden. die zich toen voordeden, geste
gen tot 3,75 meter, terwijl in 1916 geen
hogere stand dan 3.31 werd gemeten.
Toch zou er niets zijn gebeurd, als de
wind het water hier en daar niet had
opgestuwd tot 'n hoogte van 4.40 m. Dit
is uitsluitend gebeurd op de Zuidelijke
oever. Daarop immers stond de wind en
dit is dan ook de reden, dat de linker
oever zo veel ernstiger is geteisterd. Uit
Maas- en Rijnhaven is het water in grote
golven over de waterkering heen de
woonwijken binnengedrongen en heeft op
zijn weg naar de laagst gelegen punten
overal de bestratingen weggeschuurd,
het zand met zich meevoerend, dat in de
Putselaan bezonk en daar een meters
hoge da"' vormde. Aan deze dam is het
waarschijnlijk voor een deel te danken
geweest, dat Tuindorp-Vreewijk aanvan
kelijk veel minder last van het water
heeft gehad dan het zwaar geteisterde
Bloemhof. Later is ook in Vreewijk het
water doorgedrongen en Dinsdagavond
stond in de omgeving van de Groene
Zoom bij het Witte Paard nog water. Het
grote Zuid-Oostelijke gemaal aan het
Afrikaanderplein. dat een even grote
capaciteit heeft als de drie kleinere ge
malen aan het Ameiandseplein. Gooi
land en het Zuidwestelijke gemaal sa
men en dat geheel buiten bedrijf is ge
weest, is met behulp van een noodpomp
weer gedeeltelijk aan het werk. Thans
is men in staat ongeveer 165 kubieke
meter water per minuut af te voeren.
Nalatigheid in IJsselmonde
De toestand in IJsselmonde aan de Bo
venstraat js, zoals men weet, eveneens
zeer kritiek geweest. Het gevaar is daar
geruime tijd veel groter geweest dan in
Capelle. Een nalatigheid was. dat er geen
vloedplanken waren aangebracht tussen
de huizen op de dijk, hoewel dit dwin
gend is voorgeschreven- De vrijwillige
brandweer ter plaatse, geholpen door de
technische diensten van Rotterdam, heeft
er prachtig werk verricht en de situatie
weten te redden.
Schade valt mee
Op de vraag naar de schade, die aan
wegdek en bestrating is aangebracht,
deelde de heer Quak nog mede. dat deze
waarschijnlijk zeer zal meevallen. Binnen
veertien dagen mag worden venvacht,
dat er orde in de chaos zal zijn gescha
pen en dat de voornaamste verwoestin
gen zullen zijn hersteld.
Tenslotte sprak de heer Quak de ver
wachting uit, dat het hele probleem van
de waterkering, opnieuw zal worden be
zien. Dit zou volgens hem toch nodig zijn
geweest, omdat de verschillende rege-
Verkenningsvlucht over West-Nederland
Leuvehavensluis inspecteren.
Ernstig onheil voor het oude Delfs-
haven is voorkomen, doordat deze ploe
gen de sluizen bij de Schiemond, het
laagst gelegen punt in de Rotterdamse
waterkering met zandzakken hebben
opgehoogd, zodat het water geen kans
heeft gekregen dit stadsdeel binnen te
dringen.
Bij het Oostplein is het water in de
meest letterlijke zin tot de lippen ge
komen, terwijl slechts het aanbrengen
van vloedplanken op de Westzeedijk
heeft voorkomen, dat het water de Een-
drachtsweg binnenstroomde.
Slechts op één punt aan de Honin-
gerdijk ter hoogte van café-restaurant
„In den Rustwat" heeft men op de
rechteroever moeilijkheden gehad. „Dit
is een laag punt in onze waterkering,
omdat zich daar de spoorweg bevindt,
maar ook daar komen we van af, als
het Maasstation eenmaal buiten ge
bruik is gesteld", aldus de heer Quak.
De waterkering in Rotterdam garan
deert volledige veiligheid aan de bewo
ners tegen een waterstand van 3,85 me
ter boven A. P. Intussen bestaan er reeds
plannen, (die zo mogelijk bij de aanleg
van nieuwe wegen en kademuren wor
den uitgevoerd) om deze hoogte in be
schermde gebieden op te voeren tot vijf
meter en in onbeschermde gebieden,
waar dus rekening moet worden gehou
den met de golfslag, zelfs tot 5.50 me
ter.
Dit zal bijvoorbeeld geschieden bij de
aanleg van de boulevard aan de Boomp
jes.
Volgens de officiële metingen is het
water in de nacht van Zaterdag op Zon-
Gezin in watermassa
omgekomen
In Klundert zijn zeker 13 doden te be
treuren, aldus deelde de burgemeester van
deze gemeente vandaag mede.
Een woning aan de Buitendijk werd na
de doorbraak geheel weggesleurd, waarbij
de heer L. van Wensen met zfo'n echtge
note cn zeven kinderen in de watermassa
omkwamen.
De inwoners van Klundert zijn voor
driekwart geëvacueerd. Rond de gemeente
ligt een grote vlakte onder water. Zeer
veel boerderijen staan tot het dak onder
water. In het hoger gelegen gedeelte van
het stadje zijn de mensen, voorzover niet
geëvacueerd naar de zolders gevlucht.
Direct gevaar is thans niet meer aan
wezig, aldus deelde de burgemeester
mede. Er is wel een groot gebrek aan
boten met motor. Hij verzocht daarom zo
spoedig mogelijk boten te sturen.
QMMRSJPHHPHBHietföiÊ veria
ten in de schemering, toen minister Beel-
en de secrtaris-generaal van Algemene
Zaken, njr C. Foclc' naar de aankomsthal
werden geleid. Enige minuten voordat
het lüntoestel, waarin de Prins en ziin
particuliere secretaris, dr F. de Graaff,
zich bevonden, zou arriveren, stopte de
koninklijke auto aan de rand van het
vliegveld. De Koningin begaf zich, zon
der gevolg, met de minister en mr Fock
naar een ontvangkamer.
Prins Bernhard was kennelijk verrast
toen hü bij zijn aankomst door de Ko
ningin werd begroet. Beiden waren zicht-
baar onder de indruk van de gebeurtenis
sen der laatste dagen.
Alvorens het vliegveld te verlaten be
gaf de Prins zich naar een gereedstaande
microfoon, waarin hij enige woorden
sprak, eerst voor de Nederlandse en de
wereldomroep, vervolgens voor de B.B.C.
Van 't ogenblik af. zo zeide Mj. waarop
de slag. die Nederland heeft getroffen,
in Amerika bekend was geworden, was
hem een overvloed van medeleven be
tuigd. „Mijn telefoon heeft niet stilge
staan en ik geloof dat er op grote schaal
geholpen zal worden".
Voor de B.B.C. sprak de Prins zijn
diepgevoelde dank uit voor de blijken
van medeleven met een ramp. die ook
Engeland zo zwaar heeft getroffen.
Al die tijd stond H. M. de Koningin
beheerst maar zwjjgend en in gedachten
verdiept temidden van de groep perso
nen. die bij deze korte, plechtige ver
welkoming aanwezig waren.
Te omstreeks acht uur vertrok de Ko
ninklijke Familie naar Soestdyk
Om kwart vóór elf gistermorgen is de
Prins ondanks de vermoeienis van de
Oceaanvlucht van het vliegveld Soester-
berg opgestegen voor het maken van een
oriëntatievlucht over de getroffen ge
bieden. Gevlogen werd over de Alblas-
serwaard, de Moerdijk, het eiland Goeree
en Overflakkee, Schouwen en Duiveland,
Tholen, Zuid-Beveland, Zeeuwsch-Vlaan-
deren en daarna terug over Walcheren,
Noord-Beveland, Schouwen en Duiveland
en Goeree en Overflakkee. om dan over
Rotterdam en de Alblasserwaard naar
Soesterberg terug te keren.
De Dakota, die de Prins zelf bestuurde,
vloog op een_ hoogte van ongeveer 600
meter, zodat hij een goed overzicht ver
kreeg. De Prins was bijzonder onder de
indruk van het beeld, dat hü aanschouw
de. Tüdens de vliegtocht zag men bü
Vreeswijk de „Piet Hein'\ die als hospi
taalschip op weg is naar de geteisterde
gebieden.
Gistermiddag heeft Z.K.H. onmiddellijk
deelgenomen aan de besprekingen over
de hulpverlening.
ringsplannen tot afsluiting van de rivier
monden, wijzigingen in de waterstanden,
vooral meer naar het Noorden van het
land, zullen brengen- Dit is echter een
aangelegenheid van Provinciale Water
staat en Rijkswaterstaat
Crediet voor getroffen
middenstand
Noodregeling in bewerking
Er wordt momenteel in Den Haag hard
gewerkt aan een regeling betreffende een
voorlopige credietverlening aan midden-
standsbedrüven in de getroffen gebieden,
teneinde deze. in anticipatie op de uitein
delijke schaderekening, in staat te stellen
\'oorshands hun verloren gegane voorra
den te vervangen.
In deze voorlopige credietverlening zul
len o.a. de filialen van de Ned. Midden-
standsbank worden ingeschakeld.
Na derc en meer definitieve gegevens
over deze noodregeling kunnen spoedig
worden tegemoet gezien.
SNEL RECHT
Op Walcheren hebben een be
roepssergeant-majoor en twee be
roepssergeanten zich met grove
veronachtzaming van hun plicht
onttrokken aan de hulpverlenings
werkzaamheden, waarvoor zij wa
ren ingezet. Zij zijn onmiddellijk
gedegradeerd.
Het K.N.M.I. deelt mede Een depressie,
die over Noorwegen en Zweden naar het
Zuidelijk deel van de Oostzee trok. ver
oorzaakte in de nacht van Woensdag op
Donderdag in het Zuidelijk deel van de
Noordzee stormachtige Noord-Westelijke
tot Noordelijke winden.
Koude, uit de Poolstreken afkomstige
lucht, dringt nu steeds verder naar het
Zuiden over België. Frankrijk en Duits
land door. In de koude lucht komen
sneeuw- en hagelbuien voor. Langs de
Noorse kust trekt een storing, die tot
dusverre weinig activiteit vertoonde, naar
het Zuiden. Deze storing veroorzaakte
enige luchtdrukdalingen op de Britse
eilanden, terwijl tegelijkertijd de barome
terstanden in Denemarken wat hoger wer
den. Dit had tot gevolg, dat de windkrach
ten in het Noordzee-gebied nu weer klei
ner zijn geworden. Daar er in de komende
nacht in ons land flinke opklaringen zul
len voorkomen, moet vooral in het bin
nenland op lichte vorst worden gerekend.
De voorzitter van de Tweede Kamer,
dr L. G. Kortenhorst, zal iedere avond
over de beide Hilversumse zenders na de
nieuwsberichten van zes. zeven en acht
uur zulks op verzoek van de gezamen
lijke omroepverenigingen een uiteen
zetting geven van de stand van zaken
bij het Nationale Rampenfonds. In deze
dagelijkse uitzendingen zal hij tevens het
totale bedrag van de binnengekomen
giften op dat moment noemen. Dr Kor
tenhorst gaf in zijn eerste uitzending op
Woensdagavond een uiteenzetting van
het ontstaan van het Nationaal Rampen
fonds in 1935, toen het door talrijke sa
menwerkende verenigingen werd opge
richt.
Hulp van Rode Kruis
De directie van het hoofdbestuur van
het Nederlandse Rode Kruis heeft ter
coördinatie van de werkzaamheden wel
ke liggen op het gebied van de waters
noodramp, te harer assistentie tijdelijk
een aparte afdeling op het hoofdbestuur
in Den Haag ingericht, t0t welke men
zich in eerste instantie betreffende vra
gen om hulpverlening dient te wenden.
Telefoonnummers 184790, 184791 en 184792
Meubelbeurs gaat door
De beurs voor Meubelen en Woning
textiel, welke Maandag te Utrecht aan
vangt, gaat in ieder geval door-
Steunt het Nederlandse
Rampenfonds. Postgiro
9575
Arbeidsbureau's
's avonds open
De directeur-generaal van het rijksar
beidsbureau deelt mede, dat de arbeids
bureau's te Dordrecht, Siiedrechi, Gro
ningen, Rotterdam, Maassluis. Den Haag.
Delft. Leiden, Gouda, Utrecht. Zeist, Den
Bosch, Almkerk, Tilburg, Breda, Roosen
daal en Bergen op Zoom tot 11 inn
's avonds geopend zijn voor het in ont
vangst nemen van aanvragen om arbeids
krachten voor de noodgebieden.
Beperking invoer van
zuivel in Amerika
Regering staat in contact met
andere landen
Op vragen van het Tweede-Kamerlid
de heer den Hartog over de Amerikaanse
maatregelen tot beperking van de invoer
van zuivelproducten hebben de ministers
Beven en Luns en de minister van Land
bouw, Visserij en Voedselvoorziening o.a.
het volgende geantwoord
Harer Majesteits ambassadeur te Wash
ington heeft reeds te bevoegder plaatse
van zijn bezorgheid doen blijken met be
trekking tot de op 30 December 1952 inge
voerde invoerbeperkingen, welke een ge
voelige slag toebrengen aan de Nederland
se export naar de V.S. De regering staat
voorts in voortdurend contact met de re
geringen van de landen, die eveneens door
de onderwerpelijke Amerikaanse invoer-
restricties zijn getroffen. Met deze landen
wordt thans mede in afwachting van
meer nauwkeurige gegevens nopens de
draagwijdte van de onderhavige invoer-
restricties overleg gepleegd met betrek
king tot de stappen, welke gedaan zouden
dienen te worden, teneinde zo mogelijk
opheffing of anders verzachting van de
voor onze export van zuivelproducten zo
nadelige bepalingen te bewerkstelligen.
Mtt man cn macht is men bezig de waterdichte zakken met direct consumeerbare levensmiddelen te vullendie
boven de rampgebieden worden gedropt.
Ten behoeve van de getroffenen
zul P.T.T. op zeer korte termijn
een speciale watersnood-postzegel
uitgeven in de frankcer-ivaarde
van 10 cent met een toeslag, even
eens van 10 cent. De opbrengst
van de toeslag komt geheel ten
goede aan dc slachtoffers.
Omtrent het tijdstip waarop
deze zegels, die nog gedrukt
moeten worden, verkrijgbaar zul
len zijn, volgt nader bericht.
Vandaag de eerste met meer dan 100 namen
Vandaag heeft het Ned. Rode Kruis een eerste verlieslijst uitgegeven,
waarop meer dan honderd namen voorkomen van personen, waarvan ver
luidt, dat zij om liet leven zouden zijn gekomen of vermist worden.
Deze lijsten zullen zo veel mogelijk dagelijks worden uitgegeven. De ge-
gevens, die daarop voorkomen, zijn ongecontroleerd. Zij kunnen voor
familieleden en verwanten van daarop vermelde personen dus hoogstens
een aanwijzing zijn, dat rekening moet worden gehouden met het feit, dat
de verwant mogelijk iets is overkomen.
De lijsten zullen ter inzage liggen op de plaatselijke afdelingen van het
Rode Kruis en op de bureaux van onze krant. Men gelieve noch deze afde
lingen noch onze bureaux op te hellen voor informaties.
In Zeeland en de Zuid-Hollandse eilanden zijn speciale functionarissen van het
Rode Kruis bezig met het verzamelen van gegevens. Sommige daarvan zullen
verstrekt zün door nog ter plaatse aanwezige autoriteiten, andere afkomstig van
ooggetuigen, evacué's. militairen en burgers, die helpen aan de bestrijding van
rie ramp en haar gevolgen, enz. Daar het onder de huidige omstandigheden on-
doenlük is de verstrekte gegevens alle op korte termijn te controleren en op
hun betrouwbaarheid te toesten, kunnen genoemde verlieslysten dus alleen be
schouwd worden als een voorlopige informatie, die voor correctie vatbaar is.
In verband met de reacties, die publiek en pers "hebben laten horen njuv. de
Bredase ontvluchtingen, kan men zich afvragen, of het eigenlijk niet een gelukkige
omstandigheid moet genoemd worden, dat de behandeling van onze gevangenen
en speciaal de nieuwe koers in dit opzicht weer eens in de belangstellingssfeer
van ons volk is getrokken. In het algemeen gesproken kan die belangstelling zeer
nuttig zijn en in zekere zin kan ze zelfs moeilijk gemist worden.
De wijze toch, waarop een land zijn gevangenen behandelt, is niet uitsluitend
een aangelegenheid van de overheid en enkele penitentiaire deskundigen en
criminologen. Zij is een zaak, die het gehele volk aangaat en het zou jammer zijn,
als dit er onverschillig tegenover kwam te staan.
Want de gehele rechtsgang t.a.v. de delinquenten,waarvan de penitentiaire,
behandeling een onderdeel vormt, behoort te beantwoorden aan en mede gedragen
te worden door het rechtsgevoel der gemeenschap, waaruit die delinquenten
voortkomen. Deze heeft er daarom ook een recht op te weten, wat er in onze
gevangenissen omgaat. Het is ook minder gezond, als hier een te grote divergentie
zou gaan groeien tussen de opvattingen van het publiek en die der overheid.
Bovendien is het voor de gevangenisautoriteiten en functionarissen even on
prettig te moeten werken in de onzekerheid, of hun optreden wel de instemming
heeft van het volk. als het voor datzelfde volk weinig bevredigend moet zijn te
leven in de overtuiging, dat de gedetineerden behandeld worden op een wijze, die
zijn goedkeuring niet kan wegdragen.
Daarmee is niet gezegd, dat de volksreactie altijd in alle opzichten een be
trouwbare gids is, waardoor men zich blindelings kan laten leiden. Zij kan in
bepaalde omstandigheden en hij hevige emoties ook wel eens verschijnselen van
minder beredeneerde neigingen vertonen en daarmee in het licht stellen, dat een
zekere voorlichting zo nu en dan niet overbodig is.
Nu de eerste stormen n.a.v. de Bredase gebeurtenissen een beet je geluwd en de
tijd voor rustige bezinning meer rijp schijnt te worden, is het daarom misschien
wel goed bepaalde volksreacties eens onder de loupe te nemen en na te gaan, wat
daaruit te leren valt.
Het zal wel aan weinigen ontgaan
zijn, hoe opvallend de eerste grieven
gericht waren tegen dë z.g. „verzetjes"
en versnaperingen, die men de gedeti
neerden speciaal met het oog op de
Kerstdagen te Breda bleek bereid te
hebben. Daarom liepen de uitingen van
verontwaardiging aanvankelijk vooral
uit op scherpe protesten tegen wat men
een „verwennen en vertroetelen" van
de gevangenen noemde.
Men wenste een strengere en straf
fere behandeling, vooral voor deze po
litieke delinquenten; en drong er op
aan, dat het op korte termijn uit moest
zijn met het „herenleventje", dat zij in
hun „luilekkerland" genoten. Men
sprak zelfs van een „bijna onbegrensd
aantal ontspanningsgelegenheden", die
in het leven zouden geroepen zijn om
hen „zoet te houden".
Sommigen gingen bij hun roep om
een strengere behandeling zo ver, dat
ze het barbaarse en wrede optreden van
de nazi's en N.S.B.ers in de concentra
tiekampen min of meer als een voor
beeld ter navolging stelden en de in
druk gaven, dat onze overheid het ook
maar in die richting moest zoeken voor
de politieke misdadigers.
Wat het voedsel betreft werd o.a.
herinnerd aan de „rauwe zuurkool en
knolrapen", die men zelf in de kampen
als kerstdiner had voorgezet gekregen.
Iemand, die opmerkte, dat het de
meeste politieke gevangenen in de be
zettingstijd niet eens gelukt was tijdig
een kerstgroet uit de cel de vrije we
reld in te smokkelen, maakte zelfs de
indruk met een zeker heimwee naar
die tijd terug te zien, door er de ver
zuchting aan toe te voegen: „Er is een
en ander veranderd sindsdien, dunkt
ons".
Ik kan mij moeilijk voorstellen, dat
de schrijver dezer regels, als hij ze nu
nog eens overleest, er zelf niet verwon
derd over zal staan, dat hij op die uit
roep het woord „gelukkig" met een
paar uitroeptekens niet heeft laten vol
gen. Maar ook anderen, die zich op het
voorbeeld hunner vijanden beriepen
om onze penitentiaire behandeling te
verzwaren, zullen zich achteraf wel
enigszins de ogen uitwrijven, dat ze
zich in een eerste opwelling zo ver
galoppeerden.
Want zij vergaten, hoeveel onze va
derlandse helden er voor over gehad
hebben om die van boven af georgani
seerde rechtsverkrachting te bestrijden
en onze eigen rechtsopvattingen te
doen triompheren. Wat zou er van het
laatste terecht komen en waarin' zou
onze maatschappij van die der nazi's
en N.S.B.ers nog verschillen, als zelfs
onze overheid hun methoden ging na
volgen en de gruwelen onze landgeno
ten destijds aangedaan, volgens het
principe „kwaad met kwaad vergel
den", zou gaan verhalen op de politie
ke en oorlogsmisdadigers onzer ge
stichten?
Het is merkwaardig, hoezeer die ver-
geldingsdrang bij de eerste reacties op
„Breda", ook bij hen, die zich niet op
het nazi- en N.S.B.-beleid beriepen, op
de voorgrond is getreden. En dan nog
wel als een drang, welke de vergelding
voor de misdaad bij gevangenen niet
beperkt ziet tot de vrijheidsbeneming
zelf, maar welke door het onttrekken
van allerlei ontspanning daaraan nog
ander leed wil toevoegen, dat aan de
vrijheidsberoving zonder meer niet be
hoeft vast te zitten.
Natuurlijk brengt de tenuitvoerleg
ging van de gevangenisstraf ook nog
zekere beperkingen wat betreft de be
wegingsvrijheid in het gesticht mét
zich mee, omdat de instandhouding of
veiligstelling der vrijheidsberoving dit
vraagt. Deze kunnen natuurlijkerwijze
door de betrokkenen reeds als een
kwelling aangevoeld worden, maar zijn
nu eenmaal noodzakelijk en inhaerent
aan de vrijheidsberoving. Men heeft
echter niet het recht om daaraan nog
andere onnodige kwellingen toe te
voegen, ook niet bij wijze van straf,
want dat heeft de rechter niet opge
legd.
Wie derhalve een dergelijke verzwa
ring der vrijheidsstraf wensen, zien
over het hoofd, dat daarin iets onrecht
matigs zit, hetwelk het begrip „vergel
den" gevaarlijk dicht dat van „terrori-
satie" en wraakneming doet naderen.
Bovendien is het i.v.m. boven aan
gehaalde reacties misschien ook wel
goed er op te wijzen, dat de vrijheids
ontneming zelf en de daarvoor nood
zakelijke beperkingen der bewegings
vrijheid in de gevangenis ook afge
zien van de sociale discriminatie, die
aan deze straf vastzit in het alge
meen voor de betrokkenen op zich al
een onaangenaam ingrijpen betekent.
Men behoeft daarom niet zó bang te
zijn, dat het verblijf in een gevangenis
zeker niet als het gaat over een
langdurige straf zo gemakkelijk tot
een „pretje" kan gemaakt worden. Dit
laatste bewijst trouwens iedere ont
vluchting opnieuw en de Bredase ont
snappingen moeten dit wel bij uitstek
gedaan hebben, als het aantal ontspan
ningsgelegenheden daar werkelijk vrij
wel onbeperkt was.
Want niettegenstaande volgens zekere
beweringen de „verzetjes" er zelfs zo
talrijk waren, dat „niemand in de vrije
maatschappij er de tijd voor zou hebben",
gekozen de gedetineerden toch die vrije
maatschappij en zelf een ietwat onze
kere en minder plezierige vrijheid
boven alle amusement en vermakelijkhe
den in de gevangenis. Zij gaven dan daar
mee wei een sterke waarschuwing, dat
men over de aangename kanten van de
vrijheidsberoving niet te gering moet
denken. Men tracht er zich aan te ont
trekken, ook al worden er geen andere
bezwaringen, maar zelfs aanlokkelijke
verlichtingen aan toegevoegd.
Overigens blijft natuurlijk de vraag, of
het werkelijk zo'n vaart heeft gelopen
met het verwenningsregiem. Terecht is in
latere, meer bezadigde perscommentaren
er op gewezen, dat men er wel een eigen
aardige denksport op moet nahouden om
verband te zien tussen het ontvluchten en
het verwennen van gevangenen. Tenzij 't
té veel aan ontspanning op de duur heeft
geleid tot grote verveling moet voorshands
worden aangenomen, dat in tegenstelling
met kwellerij een zachtzinnige behande
ling er eerder op afgestemd is om de ge
detineerden in het gesticht te houden dan
om ze daaruit weg te doen lopen.
Ontbreken van schuldbesef
Om de verwenningstheorie m.b.t. de
politieke delinquenten te staven, heeft
men zich er ook op beroepen, dat het bij
brengen van schuldbesef in de meeste ge
vallen bij hen heeft gefaald.
Gesteld dat dit laatste juist is voor
de buitenstaanders nog al moeilijk te be
oordelen dan heeft men niet alleen ie
bedenken dat het hier- ook over een bij
zondere soort.van crimineliteit gaat, maar
ook nog te bewijzen, dat dit ontbreken
van schuldbesef een gevolg moet zijn van
verwenning. Het is immers ook wel moge
lijk dat dit verschijnsel 19 toe te schrijven
aan de omstandigheid, dat de betrokkenen
te recht of ten onrechte verbitterd
zijn over de wijze waarop zij door de
rechter, enz. behandeld zijn.
Voor de persoonlijke gesteltenis van de
gevangene bewijst een ontvluchting
direct niets meer dan dat in hem zoals
laatst in een Amerikaanse tijdschrift werd
opgemerkt „een gezonde drang naar de
vrijheid is blijven bestaan, die niemand
kan kwalijk nemen". Inderdaad, dit is 'n
normale natuurlijke drang, 'de mens aan
geboren en doorgaans zó sterk, dat juist
daarom de ontneming der vrijheid op zich
reeds een voldoende afschrikkende en ge
schikte strafmaatregel blijft. Maar daar
om is een ontvluchten als resultaat van
een penitentiaire behandeling gezien op
zich nog een gezonder teken dan een er
blijk van geven, dat men de moed ver
loren heeft om verder te leven.
Recht op menswaardig
bestaan
Natuurlijk moet die behandeling geen
verwennerij zijn, maar evenmin tot ver
bittering aanleiding geven. Daarom heeft
men te bedenken, dat binnen de perken,
die noodzakelijk zijn voor de veiligstel
ling der vrijheidsstraf, de gedetineerden
het recht behouden op een menswaardig
bestaan. Dit impliceert dat de noodzake
lijke beperkingen dragelijk worden ge
maakt. ook door een redelijke ontspan
ning. Daarom moet er ook het nodige voor
gedaan worden, dat de gevangenen niet
psychisch en geestelijk verkwijnen of tot
wanhoopsdaden worden gebracht, zoals
die bij langgestraften in de vorm van
zelfmoorden kunnen voorkomen.
Wat deze kant der penitentiaire be
handeling betreft mogen we niet vergeten,
dat ook misdadigers onze medemensen
blijven en au fond van ons alleen zijn
onderscheiden, doordat zij als oplossing
voor hun maatschappelijke problemen 'n
weg kozen, waardoor zij in conflict met
de maatschappij kwamen. Dat verder die
maatschappij ook niet in alle opzichten
volmaakt is en dat er fouten en gebreken
aan kunnen kleven, waarvoor óók wij
verantwoordelijk zijn. Dat deze milieu
factoren voor een niet onbelangrijk deel
een verklaring kunnen bieden en ook
aansprakelijk zijn voor vele maatschap
pelijke ontsporingen, zodat het inderdaad
wat schijnheilig aandoet de schuld steeds
meer op het individu af te schuiven. Cri
minaliteit is steeds evenals elk onmaat
schappelijk gedrag een bilateraal ver
schijnsel, waarvoor de oorzaken deels bij
het individu, deels aan de kant van de
maatschappij kunnen liggen.
Tenslotte moeten we er nog aan denken,
dat een grote meerderheid van gevange
nen na een zekere tijd weer naar de vrije
maatschappij terugkeert en dat we hen
dan weer als medeburgers in onze samen
leving moeten kunnen opnemen. En voor
de levenslang gestraften geldt zelfs, dat
zij behalve mens ook nog lid van onze
volksgemeenschap blijven, of wij hen als
zodanig erkennen of niet.
Er zijn daarom vele redenen van recht,
menselijkheid en sociaal belang om niet
toe te geven aan de aandrang, n.a.v
„Breda" van sommige kanten uitgeoefend,
om voor de politieke delinquenten en oor
logsmisdadigers en evenmin voor an
dere categorieën van gedetineerden de
vrijheidsstraf te gaan verzwaren door hun
ook vormen van .spanning en materiële
afleidingen te ontzeggen, die de tenuit
voerlegging van di straf niet in gevaar
brengen. Hoe goed Spdoeld en begrijpelijk
die opwellingen misschien in de omstan
digheden mogen geweest zijn, zü mani
festeerden onjuiste..opvattingen over het
wezen der vrijheidsstraf.
vis H. van Rooy O.F.M.
D-treinnaar Amsterdam
bij Luik ontspoord
Dc D-trein van Basel naar Amsterdam
via LuikMaastricht is 20 km voor Luik
ontspoord. Er z\jn geen doden of zwaar
gewonden, wel werden enige reizigers
licht gewond. Of zich hieronder Neder
landers bevinden, is nog niet bekend. De
reizigers van de ontspoorde trein zyn per
extra trein naar Nederland vervoerd.
EMIGRATIE GING MET DOOR
Directeur van „Vogelkop"
vrijgesproken
De 67-jarige werktuigkundige F. E. uit
Amsterdam, oprichter en directeur van de
niet meer bestaande handelsvereniging
..Vogelkop", tegen wie veertien dagen ge
leden wegens verduistering 6 maanden
voorwaardelijk was geeist, is gisteren door
de Amsterdamse rechtbank vrijgesproken.
Deze werktuigkundige had in 1951 met
een ander de genoemde handelsvereniging
opgericht, welke tot doel had een groep
mensen naar Nieuw-Guinea te doen emi
greren om aldaar verschillende onderne
mingen te gaan exploiteren. Ongeveer 15
geïnteresseerden stortten destijds 'n waar
borgsom van 63.
Het hele plan liep spaak en slechts en
kelen ontvingen hun geld terug. De direc
teur vertelde ter zitting te goeder trouw
te zijn geweest. Ruzie met zijn compagnon
was voor een groot deel de oorzaak der
mislukking. De zaak was hem daarna
over het hoofd gelopen. Hij wilde 't geld
alsnog terugbetalen^ zodra hij hiertoe in
staat was.
HOOFD OP HOL GEBRACHT
DOOR FILMS
Gevoelige straffen voor jeugdige
inbrekers
De Maastrichtse rechtbank heeft uit
spraak gedaan in de zaak tegen drie
jongelui, die door opwindende films van
de kook gebracht, zich hadden schuldig'
gemaakt aan een inbraak in de maga
zijnen van Vroom en Dreesmann in de
late avond van 8 op 9 December jl. Daar
bij roofden zü voor een waarde van
2500 aan goederen.
De hoofddader, de 17-jarige loopjon
gen A. van L., die vroeger bü deze firma
in dienst was geweest en de inbraak had-
opgezet. werd conform de eis tot ander-
half jaar jeugdgevangenis veroordeeld.
Zün mededader, de 18-jarige stoffeerder
F. S. en de 24-jarige timmerman F. V.,
die bü de inbraak op de itkyk had ge
staan, werden veroordeeld tot én jaar,
waarvan vier maanden voorwaardelijk.
Tegen hen was de eis eveneens anderhalf
jaar jeugdgevangenis geweest.
STRAATROVER VOOR DE
RECHTER
Veroordeeld tot anderhalf jaar
Op 18 December was Maastricht in 'rep
en roer geraakt, omdat bü de achter
volging van een ontsnapte arrestant.
de politie na waarschuwingsschoten te
hebben gelost, op de vluchteling schoot,
maar een voorbügaand jongetje raakte.
De verdachte was de 27-jarige G. K.,
zonder beroep, die aangehouden was na
een straatroof, welke hij even tevoren
op de stille St Pieterskade had bedreven
en waarbij Mi een bejaarde dame van
haar handtas met 150 had beroofd. De
verdachte had enkele weken tevoren bü
zijn vroegere patroon, de heer P. te
Amby, ingebroken en toen een porte
feuille met 1050 gestolen.
Conform de eis is verdachte, die voor
de rechtbank een heel stugge houding
had aangenomen, veroordeeld tot ander
half jaar gevangenisstraf.
TARIEVENSTELSEL VOOR
KOLENPRIJZEN K. S. G.
Na afloop van de besprekingen van
de ministerraad van de Europese Kolen-
en Staal Gemeenschap welke tot Zater
dag a.s. is verdaagd, werd vernomen,
dat na langdurige en mooilüke onder
handelingen, die verleden week gevoerd
zijn door vertegenwoordigers van West-
Duitsland en liet. Hoge Gezagsorgaan een
nieuw tarievenstelsel voor de kolen-
prüzen binnen de gemeenschappelijke
markt is totstand gekomen.
Het Hoge Gezagsorgaan zou zich het
recht hebben voorbehouden vóór 1
Maart a.s. maximumprijzen voor kolen
vast te stellen. Het Hoge Gezagsorgaan
kan op 15 Maart a.s. ook maximumprü-
zen voor schroot vaststellen.