ST PHILIPSLAND IS NIET MEER... MI'S?] Ml Zwitsaletten WEK DE GAL IN UW LEVER OP Achter de schermen zwoegt de R.Y.D. Afsluitdijk redde Overijssel en Gelderland BESTRIJD DIE GRIEP! Woensdag 4 Februari 1953 Pagina G Opgc ■zweepte water verzwolg schiereiland (Van een onzer speciale verslaggevers). St Philipsland, zich minder met het water verbonden voelend sinds het geen eiland meer is, is geheel verdronken, het bestaat niet meer.. Door zes gaten, die de stormvloed in de zware zeedijk sloeg alsof het een slap zanddammetje was. stroomde het water binnen, en binnen een uur was het gehele schiereiland een wild golvende binnenzee, alles vernielend wat in de weg kwam. De zee sloeg gaten in de huizenstraatjes van het vriendelijke dorpje St Philipsland. Talrijke woningen waren niet bestand tegen het ge weld. Zij stortten in elkaar. Alleen wat steenklompen steken boven de watervloed uit. dc huizen ontstaan en wijzen boven het water uitstekende steenklompen aan, dat hier een huis heeft gestaan, dat het geweld van het water te mach tig werd. Zo kan men door het stadje lopen over de Oostdijk, die als een oase van droogte in het water ligt. Tussen de huizen zwerft hier en daar een roeibootje met een jongen of een meisje er in. Oliegoed en wa terlaarzen hebben zij aan. Zij bomen de roeiboot voort tot zij bij een open raam zijn en stappen naar binnen. Zij geven uit de woonkamer aan wat zij maar vinden, dat de moeite waard is gered te worden na die eerste over haaste vlucht in de vroege 'Zondag ochtend. Herstel lijkt onbegonnen werk De tocht naar het schiereiland dooi de Brabantse Noordwesthoek ging niet over rozen. Verscheidene bleken dood te lopen in .ondergelopen land, maar via Steenbergen kon de dijk worden bereikt, die naar St Philipsland voert en over grote gedeelten tussen de on dergelopen polders doorloopt. Steen bergen, als opvangcentrum aangewe zen, davert van leven en bedrijvigheid. In het gemeentehuis is het een komen en gaan van autoriteiten, die bespre kingen voeren en orders uitvaardigen. In de straten hopen zich met het uur meer militaire auto's en colonnes op. Soldaten wachten op orders. En als we toestemming krijgen de dijk naar het verdronken schieieiland op te rijden, begint een zes kilometer lange weg die op elke honderd meter herinnert aan de ramp, die zich nog bezig is te vol trekken. Wel is de hulp, spontaan ge boden, algemeen. Autobussen van de Gelderse tramwegen ontmoeten we, overvol met ouden van dagen en kin deren, mei\sen die uit het dorpje St Philipsland worden afgevoerd naar een onbekendemaar veilige bestemming. Vrachtauto's en personenauto's, volge laden met inderhaast samengeraapte bezittingen in een laken geknoopt, vol gen op elkaar. Koppels angstig loeiende koeien dreigen de weg te versperren maar ook veeauto's komt men tegen, volgeladen met koeien, die men uit het water heeft kunnen redden of langs de dijken heeft aangetroffen. En als we dan de dijk tot het einde gereden zijn, met links van de weg steeds maar geïnundeerd land en geïsoleerde boer derijen, waar allerlei geïmproviseerde vlotjes voor de ramen liggen, waarin huisraad wordt overgeladen en rechts droog land laat zien welk een ramp een overstroming is, staan we voor een grote watervlakte. De weg verliest zich in het water. Anna Jacoba, vanwaar men kan oversteken naar Duiveland, is onbereikbaar. Want het gehele schier eiland is water geworden. Zo uit 't bed in 't ijskoude water Bij het tramstationnetje staan wat autobussen en vrachttrucs, ©ver het modderige dijkje komen soldaten aan die koffers en kisten sjouwen en ge bukt gaan onder in toegeknoopte lakens geborgen linnengoed en kle dingstukken. Eén heeft een oude vrouw stevig onder de arm genomen en luis tert. geduldig naar het verhaal, dat zij hem vertelt van die ongeluksnacht toen zij, wakker geworden, uit haar bed in het ijskoude zeewater stapte, dat haar huisje binnenstroomde. Hij zal haar even veilig naar de autobus bren gen. Daar benedendijks ligt SI Phi lipsland en men staat onwillekeu rig even stil om die lugubere ver nieling, die het opgezweepte water in dit dorpje verrichtte, in zich op te nemen. Want de vloedgolf heeft hier huisgehouden op een wijze, die de hardste mens een brok in de keel jaagt. De huisjes staan tot over de kozij nen in het water. Hier en daar staan ramen open en ziet men het meubilair in de kamers ronddrijven. De schil derijen hangen nog aan de wand, een pendule staat nog op de schoorsteen. De wind jaagt de gordijnen fladde rend naar buiten. Houten schuurtjes zijn in elkaar ge slagen èn in hoeken waar al dat weg drijvende wrakhout zich kon verza melen en op de deining van het wa ter schuifelend en krakend door el kaar wart, ziet men verloren gaan wat nog geen twee etmalen tevoren nog tot een nette inboedel behoorde. Hier en daar zijn gapingen tussen llllll1IIIIIIIDIIIIIIIlllllll!ll!!l!llllilllll!llll!!nil!lllllllllllll!!DIII'l!l!lllillllllll!l!]>llllllinill!llll!l>i DE BRES IN DE DIJK WORDT GEDICHT - Honderden vrijwilli gers uit het' gehele land en uit alle lagen der bevolking zijn koorts achtig in de weer om het 85 meter brede gat in de dijk Het Gat" te Papendrecht te dichten, met welk werk men reeds goede vorderingen heeft gemaakt. Een overzicht van de werkzaamheden. Opengeslagen hoek np drijvend ledikant. Achter de huizen aan de Oostdijk, onder dc wind, hebben water en storm samengedreven wat uit de hui zen werd gespoeld. Tussen wrakhout van loodsjes en varkenshokken drijft, merkwaardig genoeg, een ledikant rond, waarvan het bed is opgemaakt of geen geweld het hier heeft gebracht. Op het hoofdkussen ligt een openge slagen bibliotheekboek. Daarnaast ligt een reeds wanstaltig opgeblazen cada ver van een roodbonte koe. Wat ver derop een half stuk geslagen linnen kast, waaruit linnengoed puilt. Kin derspeelgoed en klompen drijven in de nabijheid. Tafels en stoelen liggen door elkaar, gekraakt en gebroken. Als we in Anna Jacoba naar onze auto teruggaan, wordt juist weer een bus vol evacué's geladen om te wor den 'afgevoerd. Er wordt niet gehuild of geklaagd. Zelfs de oude mensen pra ten nuchter over wat zij nog hebben kunnen redden, al is het niet veel. Nu, na anderhalve dag, zijn ze het er mee eens, dat ze naar veiliger oorden wor den gebracht. Misschien dat de reactie komt als ze hun benen onder een an dermans tafel moeten steken. Want daar verweg ligt immers een overstroomd dorp, waaraan het water steeds schade toebrengt. Alles ziet er hopeloos uit In dat dorp hebben ze gewoond, van hun prille jeugd af. Als we in de avond weer Brabant in rijden, daveren over de grote we gen lange colonnes militaire vracht wagens naar het Westen. Ze zijn be laden met vlotten, platboomvaartui gen, motorboten, levensmiddelen en ander materiaal. Voorop rijden radio wagens. Van andere kanten komen particuliere vrachtauto's aanzetten,! volgeladen met zandzakken, rijshout en 1 kruiwagens. Maar wie, zoals wij, de zes gaten in de zeedijk van St Phi lipsland heeft gezien, gaten van 70 tot 300 meter, wie heeft gezien hoe de nog gave dijk door het in de pol der opgejaagde water aan de binnen zijde afkalft, zodat de kruin soms niet meer dan enkele decimeters breed is, vraagt zich af wat hieraan nog kan worden gedaan. Het ziet er alles zo volkomen hopeloos uit. De vloed heeft zijn werk zo grondig gedaan, dat her stel een onbegonnen werk lijkt. IHIIIIIIIIIlllllllilllllllflll!l!l!lllllllll!IQI!llll!llllllllllllli1IM Burgemeester van R. Bath omgekomen O Commandotroepen deden goed werk Het i< thans zeker, dat de burgemees ter van Rilland Bath (Zuid-Beveland) is omgekomen. Hij zou meegereden zijn met een der bussen, waarmede hulp zou worden gehaald. Toen dit voertuig voor het water moest' keren, stapte de burgemeester uit om bij te lichten. Er kwam toen eensklaps een vloedgolf, waardoor hij de bus niet meer kon be reiken en in het water verdween. De chauffeur had het geluk op het dak van de bus te kunnen klimmen, van waar hij later gered werd. De dijkgraaf va ndc Frederikpolder heeft een bijzonder woord van hulde gebracht aan de commandotroepen uit Roosendaal. Deze hebben met taaie verbetenheid de dijk verdedigd. Zij bleven stand houden, toen anderen j wegtrokken. De kom van Baarland op Zuid-Beve- lancl is thans droog. Hier staan 300 stuks vee bijeen. Zij zullen per vlot weggevoerd moeten worden. Ellewoutsdijk is omgeven door bin nenzeeën. De marine zal de bewoners oren naar Heinkenszancl. ADVERTENTIE. l! cult morgens „kiplekker" alt bed springen. Elke dag moet uw lever een utei gal tn uw Ingewanden doen stromen anders verteert uw voedsel niet. het bederft. U raakt verstopt, wordt humeurig en loom. Neem de plantaardige CARTER-S LEVER PILLET J ES om die liter gal op te wekken en uw spijsvertering en stoel gang op natuurlijke wijze te regelen Een plantaardig zacht middel, onovertroffen om de gal te doen stromen. Eist Carter's Leveroilletics- Op liet vliegveld Valkenburg bij Leiden heerst een drukte van be lang, vliegtuigen vliegen aj en aan naar de noodgebieden. Vele dien sten zoals de Marine. Luchtmacht Amerikaanse luchtmacht en KLM nemen deel aan het reddingswerk. Foto: Een zojuist gelande Sca Oil it ran de Marine bracht ge wonden vit Nicvwekerke ('Schou- wen-Dutveland) mee, d e i Haagse ziekenhuizen zullen ivorden onder gebracht. De Sea-Olters kunnen 11.1. in het overstroomde gebied ■een lunding uitvoeren. Utrecht doorgang--- o O centrum voor dc provincie 40.000 evacué's verwacht Utrecht is bestemd als doorgangs centrum voor de provincie, wat be treft evacué's en het distribueren van de voor de noodgebieden bestemde binnenkomende goederen. De jaar beurs heeft een aantal hallen op hef Croeselaanterrein beschikbaar gesteld, waar ruimte is voor 40.000 mensen. Stroo en beddegoed zijn voldoende aanwezig, terwijl ook de gemeentelijke centrale keuken is ingeschakeld. Het is de bedoeling de vluchtelingen maar kort- in de hallen te laten verblijven cn na registratie door te geven aan de verschillende plaatsen in de provincie. Voorts staan op liet veemarktter rein duizenden stuks naar Utrecht overgebracht vee. In Utrecht werden, zoals uit het bo venstaande reeds blijkt ongeveer veer tigduizend evacué's veriVacht, waar van ongeveer 3000 in de stad Utrecht worden ondergebracht. Van „luchtjes" gesprokenBaby wedijvert met Moeder's keukengeuren en de onaf scheidelijke pijp van Opa. Al die geurtjes verdwijnen radicaal door Air-Wick met het wonderbaarlijke natuurproduct chlorophyl. EEN F'^£neuS Scliade in Scheveningeu f 2 millioen B. en W. van 's Gravenhage vragen de gemeenteraad een crediet beschik baar te stellen van f 2.000.000 voor her stel van de schade, ontstaan aan. de Scheveningse boulevard. de haven hoofden, de binnenhavens, de werken van het afvoerkanaal naar zee. de af gangen naar het strand en het bad- strand bij Kijkduin, tengevolge van de storm. Het crediet is gebaseerd op een zeer globale schatting van de schade. Geïmproviseerd bericlitensysteem binnen 24 uur snel werkend bemiddelingsapparaat (Van onze Haagse redacteur) De radio staat volledig ter beschikking voor het doorgeven van berich ten, het verspreiden van dringende oproepen en om contacten te leggen, waar geen andere communicatiemiddelen zijn. Door het uitvallen van de telefoon, zijn vele noodgebieden geïsoleerd en het is daaraan te wijten, dat men pas Maandagochtend enig vermoeden kreeg van de omvang van de ramp op Goeree, op Schouwen cn op Noord-Beveland. En nu zendt de radio de hele dag door en ook des nachts de korte zakelijke mededelingen uit, die voor de noodgebieden van zo onschatbaar gewicht zijn OOK 'S NACHTS IN DE AETHER De buitenstaander verbaast en verheugt zich bij het aanhoren van deze berichten over de hulp, welke uit 't gehele land op zo ruime wijze wordt geboden, over de mate van eensgezind heid en van nationale verbondenheid, welke daaruit spreekt. In het leven van Hij voorkwam grotere ramp dan in 1823 Oostelijke gewesten trof De nood en rouw. die het water over Zuid-Holland, Zeeland en Noord-Brabant heeft gebracht, hield onze gedachten zozeer bezig, dat we ons nauwelijks bewust ge worden zijn, dat het lot van de Overijsselse en Gelderse kustbe woners menselijkerwijs gespro ken in de stenen handen van de afsluitdijk gelegen heeft. De af sluitdijk heeft het watergeweld van de Noordzee gekeerd, ook al heeft hij onige doch niet ernstige schade opgelopen. Had de dijk het begeven, of was hij er niet geweest, dan had men ook in onze oostelijke provincies de afschuwe lijke schouwspelen gezien, die de Westelijke en Zuidelijke gewesten thans opleveren. De ramp zou die van 1825 hebben overtroffen, om dat het water thans hoger wies dan in dat rampjaar. Wij herinneren ons plotseling de felle waarschuwingen die eens de be jaarde maar verbeten vijand van de afsluitdijk, wijlen de heer E. den Her der ons land in slingerde. Al lachten de technici van Zuiderzeewerken een beetje om de dreigende vinger van deze eerbiedwaardige, maar ondeskun dige, toch wist hij door de felheid van zijn protesten en zijn taai aanhouden menigeen onder de bekoring van zijn visie te brengen. Profeet, die nog) geen gelijk kreeg Hij achtte het vertrouwen op de afsluitdijk vals: bij een „superstorm" zou het peil in de Noordzee tengevol ge van de afsluitdijk der Zuiderzee, wel'tot zeven a acht meter hoog ko men, en over alle dijken en sluizen langs de Noordzee-kust, en uiteraard ook over de afsluitdijk zelf gaan. Zoveel steeg het water echter niet bij dit noodweer. De afsluitdijk heeft de beproeving met weinig kleerscheu ren doorstaan. Tot nog toe heeft wij len Den Herder en zijn groep van aanhangers geen bewijs op hun stel ling gekregen. De afsluitdijk heeft onze Oostelijke provincies behoed voor een herhaling van neen, sterker nog, een grotere ramp dan die van 1825, waarover wij reeds schreven. Het water drong toen in Overijssel door tot in Staphorst en Dalfsen, zelfs in Westelijk Drente! De beproeving onzer dagen is tevens in letterlijke zin een beproe ving van dijken, waterkeringen er7, geweest- Dat geldt in het bijzonder ^e afsluitdijk en Zuiderzeewerken, die zich goed hebben gehouden. Afsluitingen langs de Noorzeekust De gevolgen van dit noodweer zul len er ongetwijfeld aan meewerken, dat plannen tot afsluiting van wateren tussen de Zuid-Hollandse en Zeeuwse eilanden aan populariteit winnen. Deze materie vormt reeds een ernstig stu dieobject bij onze waterbouwkundigen, en ongetwijfeld heeft de ramp de aan dacht voor dit onderwerp niet ver minderd. Uitgave gewijd aan catastrophe Opbrengst geheel voor Rampenfonds De Vereniging ter Behartiging van de Belangen des Boekhandels zal op korte termijn een uitgave het licht doen zien, gewijd aan de overstro mingsramp, die ons land heeft getrof fen. De uitgave zal in 'foto's een sober relaas geven van de ernstige gevolgen van deze catastrophe. Genoemde ver eniging heeft voor de verzorging en de verspreiding van deze uitgave de be langeloze medewerking verkregen zowel van de uitgevers als van de boekhandel in het gehele land. Verwacht wordt, dat ook de papier handel en de drukkers belangeloos hun diensten aan deze opzet zullen verle nen. Op deze wijze zal het de vereni ging mogelijk zijn, de gehele opbrengst van de uitgave aan het Nationaal Ram penfonds af te dragen. Texel: drie doden en drie vermisten Een derde slachtoffer van de ramp op Texel is de 48-jarige landarbeider W. Dijker uit De Waal. Speciale reddings ploegen doorkruisen de ondergelopen polder de „Eendracht", omdat nog altijd drie personen vermist worden. Met vereende krachten wordt gewerkt aan de versteviging van de aangetaste dijken om bij eventueel komend slecht weer de toestand meester te kunnen blijven. Alle kottervissers van het eiland zijn uitgevaren en ook de stoomboot de „Voorwaarts" is ter beschikking van het reddingswerk in Zuidwest Nederland ge steld. alle dag is er Tiet gevaar, dat wij het gevoel voor saamhorigheid verliezen, dat het besef: één volk te zijn, ver vaagt. Maar vandaag, nu vele duizen den van onze landgenoten in de op perste nood verkeren, nu openbaart zich de sterke verbondenheid, waarin geen plaats is voor de grote menings verschillen, waardoor het leven van elke dag zo vaak wordt bemoeilijkt. In deze zware dagen zijn wij sterk, zijn wij als volk dichter bij elkaar geko men: de hulpverlening is daarvan het tastbare bewijs. Hoe kan defe hulpver lening worden gecoördineerd? Nog nooit voor zulk heet vuur Om een antwoord op deze vraag te krijgen, zijn wij een kijkje gaan nemen achter de schermen. Achter de scher men zwoegt de Regerings-Voorlich- tingsdienst. Het is daar op de Wasse- naarseweg in Den Haag in het begin eigenlijk een geïmproviseerde zaak ge weest. Men heeft er wel geleerd, meer dan normale spanningen de baas te blijven. Ook al merkt men daar van naar buiten niets, op de cen trale, waar telefoon, telex en radio worden bediend, heeft men vaker voor hete vuren gestaan. Maar zó heet als het vuur ditmaal werd ge stookt. tja, dat wist men te voren ook niet. Toen de leiders van dit apparaat de heren G. v. d. Wiel en A. v. d. Dool Zondagochtend met het coördineren van de vervoersaanbiedingen a hadden gezegd, moesten zij ook wel b zeggen. En op die wijze groeide binnen nauwe lijks 24 uur het geïmproviseerde appa raat uit tot een centrale berichten dienst en een bemiddelingsapparaat, dat, nu de telefoonverbinding zo ern stig is gestoord, onschatbare diensten bewijst. Bemiddeling, dat is op 't ogenblik de eigenlijke functie van het R.V.D.-appa- raat. Het brengt contacten tot stand en geeft tevens de mededelingen over ge vraagde of te verwachten hulp door. Dat wil zeggen, wanneer het hulp van enigszins grotere omvang is, welke voor de technische bijstand of de eva cuatie van belang is. Voor het doorgeven van deze berich ten blijft een der Hilversumse zenders Hilversum I ook in de nacht open. En hoe waardevol dit werk is, bleek in de nacht van Zondag op Maandag wel, toen niet minder dan 58 berichten kon den worden omgeroepen. Prachtige hulp van techniek De moderne techniek komt noodlij dend Nederland wel op prachtige wijze te hulp. Want behalve dat men op de R.V.D.-centrale de radio-meldingen doorgeeft en via de politietelex berich ten ter verspreiding ontvangt, speurt men er ook de aether af naar de stem van de amateurzenders. En zo kreeg de R.V.D. Zondagnacht verbinding met een amateurzender, die dringend hulp verzocht voor ziekenvervoer uit Stel lendam. En via de radio kwam het hulpapparaat in beweging. Zo ging het Maandagavond met een amateurzender uit Zierikzee. Uit het verdronken land roepen stemmen om hulp. Die stemmen zijn dringend, want de nood stijgt er met het uur. Mensen zijn in levensgevaar de lekkerstin half om kalf shag 85cl. Bevolking der zwaarst getroffen gemeenten Van de zwaarst getroffen gemeenten ïn van de gebieden die door de waters nood geteisterd zijn geven wij hier onder het aantal inwoners: Wissfekerke3562 Kortgene 3803 Kruiningen 4859 Hontenisse 5561 Stavenisse 1737 Nieuw Vossemeer 1671 Zierikzee 7097 Oudendijk 495 Serooskerke226 Stellendam 1923 Halsteren 7798 Heyningen en Fijnaart 1548 Numansdorp 4463 Oude Tonge3102 Oosterland 1807 Bruinisse 2330 1. Goeree-Overflakkee33922 2. Voorne-Putten 28050 3. West-Brabant91760 4. IJsselmonde (zonder gem. Rotterdam)57285 5. Alblasserwaard 85422 6. Schouwen-Duiveland 23881 7. Eiland van Dordrecht78308 (stad Dordrecht 72786) 8. Rozenburg 3120 9. Oost-Zeeuws-Vlaanderen 58749 10. West-Zeeuws-Vlaanderen 27401 11. Noord-Beveland 7365 12. Zuid-Beveland 49852 13. Hoeksewaard 45137 14. Tholen 17332 15. Walcheren 70490 met de snel en feilloos werkende: Duizenden stuks vee verloren Grote voorraden voeder worden aangeboden Naar wij van ofifciële zijde verne men is de evacuatie van het vee uit de getroffen gebieden in Zuid-Holland zo goed als voltooid. Volgens voorlo pige ramingen is van het vee op Goeree-Overflakkee 90 pet. verdron ken. Dit betekent dat op dit eiland ongeveer 9000 stuks vee verloren zijn gegaan. In het overige gedeelte van Zuid-Holland zijn naar schatting 1000 dieren verdronken. In de Alblasser waard moesten door verdere stijging van het water, de gebieden, waaruit vee wordt afgevoerd, worden uitge breid. De verliezen van de veestapel in N.W.-Brabant worden geraamd op 5000 stuks. De evacuatie van de veestapel in dit gêbied is nog aan de gang. In Drimmelen hebben honderden koeien en paarden de overstromingen over leefd; zij waren echter onbereikbaar en konden tot gistermiddag toe niet in veiligheid worden gebracht. Aangenomen moet worden, dat al het vee op Schouwen en Duiveland is omgekomen. Er zijn no£ geen berich ten over de veestapel op Tholen, maar ook hier worden grote verliezen ge vreesd. Uit Zeeland is geen vee ge- evacueerd. Hoewel op vele plaatsen veevoer is gebruikt om te .trachten gaten in dij ken te dichten, zijn er over het alge meen nog voldoende voorraden be schikbaar. Uit alle delen van het land worden voorraden veevoeder aange boden. Telegram van Eisenhower President Eisenhower heeft een tele gram gezonden aan koningin Juliana, waarin hij zegt. dat zijn landgenoten en hijzelf diep getroffen zijn door het nieuws van de ramp die het Nederlandse volk is overkomen. Hij betuigt hare ma jesteit de innigste deelneming van het Amerikaanse volk. min en op de schaarse droge hooggelegen plaatsen drommen zij bijeen, een dag, een nacht en nog een dag. Straks komt weer de lange koude nacht en over het donkere water speuren angstige en verkleumde mensen naar een lichtje: het schip dat redding brengt. In de telex- en telefoonkamer van de Regerings-Voorlichtingsdienst worden de stemmen opgevangen. En ook daar wordt de verbeten strijd gevoerd de mannen en de vrouwen, die er dag en nacht op post zijn, het nieuws opvan gen, verwerken en weer verder leiden, zij voeren er mee de strijd om de red ding van vele honderden mensenlevens Het is een nuchter bedrijf, het mag geen ogenblik van zwakte kennen. Maar in deze erg nuchtere sfeer is de spanning tastbaar. En wie overdag, of misschien ook 's nachts de berichten hoort: dringend hulp geboden, schepen zijn onderweg, een zender staat klaar, om drie uur vannacht kunt ge hulp tegemoet zien, neergeworpen rubber boten zijn met de stroom afgedreven, die ondergaat iets van deze vaak on dragelijke spanning: de -strijd om het leven van vele honderden op geïso leerde eilanden is een kwestie van uren. Het werk van de R.V.D. in deze worsteling is van onschatbare waarde. 28

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 6