GOEREE EN OVERFLAKKEE in de
dodelijke greep van het water
naar Rotterdam
Geen paniek in een plaatsje, waar
circa driehonderd slachtoffers vielen
Episcopaat
Dagbladpers en
Rampenfonds
PAG. 5
HET BINNENHOF
DONDERDAG 5 FEBRUARI 1953
zelf en anderen gered met roeiboten en
buiten de kom hebben de helicopters en
watervliegtuigen prachtig werk verricht.
Daar moesten we er veel meer van heb
ben. De militairen verzetten ook bergen
werk, prachtkerels, die van geen ophou
den willen weten".
Geïmproviseerde volkstelling
De boeren in Oude Tonge zijn niet pessi
mistisch. De grond Oude Tonge is een
landbouwgemeente kan weer spoedig
bouwrijp worden gemaakt.
Langzaam maar zeker is Oude Tonge
leeggestroomd. Er waren er, die bang wa
ren voor de nacht en liever de volgende
dag afwachtten en die weggingen als het
vloed was; want Oude Tonge is een tij-
haven en kan alleen met hoog water wor
den bereikt. Een kleine driehonderd zijn
niet weggekomen.
Dat aantal kan wel worden aangeno
men, want Maandag is er aan de hand
van de lijsten nog een geïmproviseerde
volkstelling gehouden. Driehonderd onge
veer ontbraken er on het appèl. Mensen,
die niet zo beschermd zijn als de baby
in de wieg, welke is blijven drijven, waar
door het kindje gered kon worden. Het is
èen wees, want vader en moeder zijn om
gekomen in het water, dat het stadje op
Overflakkee zo ontzettend heeft geteis
terd.
Oproep van het
Dierbare gelovigen.
God heeft ons volk een zwaar kruis
opgelegd. Honderden verloren het
leven, tienduizenden verloren huis
en haard, honderdduizenden lijden
bitter en millioenen lijden innig
mee. Wü buigen in diepe ootmoed
ons hoofd voor Gods heilige wil
en aanbidden Zijn ondoorgronde
lijke Voorzienigheid. Zijn heilige
wil is ons a 11 ij d goed en ge
zegend.
Maar, dierbare gelovigen, wij moe
ten veel meer doen. Ons volk moet
op de knieën in gebed en boete.
Wü moeten niet ophouden de
goede God te smeken, dat Hü zich
in barmhartige goedheid over ons
moge ontfermen en ons de kracht
moge geven, om deze zware uren
gelovig te dragen en om in waar
achtige broederschap elkander te
helpen.
Uw bisschoppen doen daarom een
heilig beroep op U allen: doet boete
verenigt IJ in gebed en helpt zo
goed als ge kunt. Als wij allen op
deze wqze in Zijne Naam verza
meld zullen zün in deze droevige
dagen, dan zal God in ons midden
zün en dan zal zelfs deze zware
beproeving ons dichter bü God
brengen. En vergeet dan ook Haar
niet, die ons door God werd ge
geven als Troosteres der bedroef
den. Zü is onze Moeder, vooral in
de nood, en Zij zal ook nu door
Haar smekende almacht tonen, dat
Zij tevens de oorzaak van onze
blijdschap wil zün.
Geheel christelük Nederland gaat
op Zondag aanstaande, 8 Februari,
samen de handen vouwen, katho
lieken en niet-katholieken. Zorgt,
priesters en gelovigen, dat al onze
gelovigen van die dag een bid- en
boetedag maken. Wü schrüven aan
onze geestelijkheid voor, dat zü te
dien einde gepaste regelingen zal
treffen, zoals bijvoorbeeld enkele
uren van gezamenlijke aanbidding,
en Wy smeken al onze gelovigen,
om zonder uitzondering mee te
bidden en mee te offeren, met het
hart en met de daad.
God zegene en bescherme ons land
en volk.
t Dr B. J. ALFRINK,
Aartsbisschop-Coadj. v. Utrecht
f Dr J. H. G. LEMMENS,
Bisschop van Roermond
f J. P. HUIBERS,
Bisschop van Haarlem
t W. P. A. M. MÜTSAERTS,
Bisschop v. 's-Hertogenbosch
t J. W. M. BAETEN,
Bisschop van Breda
LA
Duizenden stromen
Meeste slachtoffers onder de jeugd
en ouden van dagen
(Van een onzer verslaggevers)
„Om vier uur luidde de klok en een kwartier later wist iedereen in Oude
Tonge, dat de dijk het had begeven. Toen het vijf uur was stond het
water tot de vijfde traptree van bovenaf. Het zal een anderhalf uur later
zijn geweest toen het hoogste punt werd bereikt, tot bovenaan de trap
klotste het water". Dat was Zondagnacht in Oude Tonge, het plaatsje op
Overflakkee, dat met omstreeks driehonderd slachtoffers een gruwelijke
lol heeft moeten betalen aan het water. Een van de inwoners van het
stadje is in Den Haag en hij vertelt het verhaal van de overstroming,
triest en sober, zonder opsmuk.
lendijk, Oostdijk en het voorste gedeelte
van de Zuiddrjk met het dorpsplein, dat
daartussen ligt. Daar zijn drie café's, een
paar winkels en wat huizen. In die kleine
ruimten zat de bevolking van Oude
Tonge, ten minste drie gezinnen in één
huis: de rest opgepropt in de café's en
de winkels.
Wondere redding van
baby in wieg
„Vier straten in het nieuwste gedeelte
van het dorp lopen parallel. De eerste is
de Julianastraat. Toen het water met
tomeloze kracht kwam toestormen, werd
de ene kant van deze straat, welke de
eerste stoot moest opvangen, geheel
weggevaagd. Het water golfde voort en
steeds meer huizen werden ondermijnd.
In een paar uur was het gebeurd. An
derhalve straat stond n'og droog, de Mo-
Delftse militair door
ongeval omgekomen
In het noodgebied wordt sinds Zondag
vermist de dpi. soldaat J. E. Willemsen,
legernummer 320905414, afkomstig uit
Didam. Ten gevolge van een ongeval tij
dens de hulpverlening het slachtoffer
werd geraakt door een propeller van een
helicopter is op 4 Februari te Oude
Tonge overleden de dpi. korporaal L. N.
van Polanen uit Delft, legernummer
310419285. In totaal zijn thans van de Ko
ninklijke Landmacht twee militairen om
het leven gekomen. Drie worden ver
mist.
Niet hoog genoeg
„Ik vermoed, dat het water op bepaal
de punten over de dijk is gestroomd. Zo
moet het begonnen zijn. Het Oude Land,
een polder, kwam het eerst onder water
te staan en daar woont driekwart van de
bevolking. Veel huizen waren niet hoog
genoeg, zodat de mensen geen gelegen
heid hadden om naar boven te vluchten.
De oude boerderijen zijn eenvoudig in
elkaar gezakt, de nieuwere hebben het
veelal kunnen houden".
Er is geen paniek geweest in Oude
Tonge. De mensen hebben hun lot aan
vaard, zoals dat in zoveel steden en dor
pen is gebeurd, dof, men zou haast zeggen
zonder belangstelling. De klap had hen
verdoofd en zij hebben zich laten wegvoe
ren naar veiliger oorden. In Oude Tonge
hebben de inwoners tussen de 15 en i
jaar het minst geleden. De slachtoffers
zrjn grotendeels gevallen onder de kinde
ren onder de vijftien jaar en de oudere
mensen boven de vijf en vijftig.
„Met de baggerboot van de gemeente
zijn er weggegaan, de mensen hebben zich-
ïeder spoor van branie, van zo een stem
ming van „wij komen eens even redden"
bij vrijwilligers en militairen van het be
gin af aan de kop ingedrukt. Deze pracht
kerels hebben maar één gedachte: helpen!
Bleek van de slaap, smerig er is geen
water om je te wassen sjouwen zij voort,
dag en nacht, als het moet. Zij lossen de
schepen, die een onafgebroken stroom van
goederen aanvoeren, zij werken al weer
aan het herstel van dijken, zij gaan er op
uit om mensen op te halen, zij putten zich
uit, zolang ze kunnen. Zijn er uitvallers
en hoe kan het anders bij dat tempo, waar
in gewerkt wordt? dan springen dadelijk
anderen in de opengevallen plaatsen. De
soldaten, die eerst wel wat gemopperd
hebben, omdat hun keuken niet was (en
nog niet is) nagekomen, zwegen spoedig,
toen de burgerbevolking, bemerkende, dat
zij geen warm eten kregen, van het arm
zalige restje dat zij nog over had, met
hun ging delen. „Wij krijgen van de bur
gers beter eten dan van het leger." In Mid-
delharnis zelf, dat ondertussen bijna hele
maal weer drooggekomen is, hebben de
soldaten er zijn er 1000 op alle mo
gelijke manieren onderdak gevonden. Voor
degenen, die geen slaapplaats konden vin
den in het ruim van de drie grote Belgische
schepen, die in de haven van Middelharnis
liggen, hebben winkeliers hun etalages uit
geruimd. Van het naamloze leger vrijwilli
gers, dat daar op Goeree zoals elders met
overgave werkt voor de getroffen be
volking, komt een extra eresaluut toe aan
die 17-jarige H.B.S.-er, die, tot aan de
komst van een marine-officier, practisch
alleen de haven-organisatie van Middel
harnis heeft geleid.
Met geëvacueerden naar
Rotterdam
De hulpverlening en de wijze, waarop
die wordt geboden, bevredigt nagenoeg alle
slachtoffers. Klachten over de organisatie
hoorden wij alleen van de vrijwilligers,
niet van de getroffenen. Integendeel. Zij
beschouwen de sympathie en het mede
leven, dat uit de hulpverlening blijkt, als
hun grootste steun; en niet alleen als een
materiële maar ook als een morele steun,
die hen voor moedeloosheid heeft behoed.
Moedeloos zijn zij niet. Dat hebben wij
kunnen constateren, toen wij Woensdag
avond met een grote groep geëvacueerden
uit Nieuwe Tonge van Middelharnis via
Hellevoetsluis naar Rotterdam zijn gereisd.
Deze slachtoffers, van wie er verscheidene
lange tijd op een dak gezeten hadden, wa
ren meer onder de indruk van de ellende,
die een alleenwonend boerengezin op een
„stee" moet hebben doorgemaakt, dan van
hetgeen zij zelf in hun dorp hadden be
leefd. En dat was toch wel wat.
„Ik zat op het dak van mijn huis toen
het inzakte. Het water sleurde me mee in
de richting van de zee, maar ik kon nog
net de dakgoot grijpen van mijn buur
man." Een ander vertelt van een stadje,
dat onder de watermassa's „als een kaar
tenhuis" wordt ineengedrukt.
Zjj, die over hun ervaringen praten,
zün degenen, die geen kinderen hebben,
die voor afleiding kunnen zorgen. Kinde
ren zün naast alle blyken van sympathie
en medeleven toch wel de voornaamste
oorzaak, dat er weer een glimlach komt
op het gezicht van de ouderen, zelfs als
zü met trots hun mooiste schoentje laten
zien, dat een dun zomerschoentje is, om
dat de vader of moeder in de haast een
verkeerd paar heeft meegenomen. Kinde
ren zullen ook de troost zün voor die ene
vrouw, die Woensdagavond naar Rotter
dam werd gebracht. Zü denkt nog steeds,
dat haar man zich bü haar en de kinde
ren zal voegen. Heel de bus wist echter,
dat haar man bü het reddingwerk in de
eerste uren van de ramp door het water
is meegesleurd, maar niemand heeft het
haar nog durven zeggen.
(Van een onzer verslaggevers)
De haven van Middelharnis is het beginpunt van de weg, waarlangs
de zwaargetroffen bewoners van het Zuidhollandse Eiland Goeree Over
flakkee kunnen ontsnappen aan de dodelijke greep van 't water. Vandaar
vertrekken zij, die de verschrikkelijke gevolgen van de springvloed in
Oude Tonge (300 doden), Nieuwe Tonge (100 doden), Ooltgensplaat,
Stellendam, Dirksland en Herkingen hebben overleefd met salonboten en
rijnaken naar Hellevoetsluis, waar lange rijen autobussen en ambulance
wagens klaar staan om hen onmiddellijk door te voeren naar
Den Briel, Botterdam of andere evacuatiecentra in de provincie
Daar, in die eindpunten van de „escape-line" kunnen zij tot rust komen,
kunnen zij proberen die grauwe ellende te vergeten, die over hen kwam, toen Zaterdag
nacht een twee meter hoge waterwals neersl oeg op de dijken van hun langgerekt eiland.
Slechts één indruk:
leed en verdriet
Wie middelharnis vanaf het Haringvliet
nadert, ziet een hoge dijk en een druk
bezochte haven. Eenmaal aan land gekomen
wordt het uitzicht anders. Dan strekt zich
voor U, zover het oog rijkt, een. onderge
lopen polderland uit met hier en daar als
vergeten posten na een verloren slag de
door geel-drabbig water omspoelde boer
derijen. En men wijst U: „Daar zitten nog
vier mensen, en daar moeten ook nog
mensen huizen." Helicopters en amphibie-
vliegtuigen cirkelen laag over het land,
zoekend naar mensen. Al degenen die per
vliegtuig of vlet van zolder zijn gehaald,
komt men in Middelharnis tegen. Met een
enkel koffertje of tasje lopen zij naar de
haven, voorbij grijs-grauwe cadavers van
verdronken koeien. De boeren kijken er
even naar, maar gaan dan direct weer door.
Denken zij aan hun eigen dieren of aan
die boer, die krankzinnig is geworden,
omdat zijn 80 prachtige koebeesten ver
loren zijn gegaan? Men doet in Middel
harnis, zo dicht bij de plaats, waar die nog
niet in alle omvang begrepen tragedie
heeft plaats gehad, beter met niet naar
gedachten te vragen of te raden. Ieder
ogenblik worden nieuwe feiten ontdekt.
In een wei stonden twaalf paarden tot aan
hun hals in het water. Het angstig ge
hinnik van de dieren was van verre te
horen, dag en nacht. Men kon ze niet be
naderen en de paarden konden zich zelf
ook niet helpen. Toen men eindelijk bü
hen komen kon, staken er nog maar drie
paardehalzen uit boven het ijskoude water.
Apathisch van verdriet
De mannen, die met vletten langs de
huizen gaan op zoek naar overlevenden,
hebben op hun strakke gezichten de weer
schijn van hun ervaringen: mensen, die
liever verdrinken, dan hun huis en onder
gelopen erf te verlaten, mannen en vrou
wen, die van ontbering en verdriet vol
komen apathisch zijn geworden en als kin
deren moesten worden weggeleid. Dinsdag
nog ontdekte een reddingploeg een oude
man en een oude vrouw in een boom. Zij
hadden zich vastgebonden om niet door de
sterke stroom te worden meegesleurd.
Beiden waren gestorven van ontbering.
Deze bijna apocalyptische verschrikkin
gen op Goeree en andere eilanden hebben
„Ifc durf niet" waren de enige
woordendie het angstige
knaapje spraktoen hij over de
loopplank moest om veilig aan
de wal in Dordrecht te komen.
Vastgehouden door zijn redders
liep hij aarzelend naar de
veiligheid.
30.000 als reclamefonds
De Haagse Kring van Dagbladdirec
teuren heeft als een deel van zün bü-
drage tot leniging van de nood de tegen
waarde van 30.000.beschikbaar ge
steld aan advertentieruimte, in de eerste
Slaats voor opwekkingen e.d. van het
'ationaal Rampenfonds, erkende lief
dadigheidsinstellingen, en eventueel nog
ten bate van enkele andere organisaties,
die acties entameren.
(Feestavonden, bals, sportwedstrüden
met liefdadige doeleinden, zaken die een
deel van hun omzet afstaan e.m.d., komen
niet voor steun uit dit reclamefonds in
aanmerking).
Aanvragen dienen te worden geadres
seerd aan de directie van het blad, waar
in deze mededeling is opgenomen.
Haagse Kring van Dagbladdirecteuren
Verdere liulp van
Z.H. de Paus
Nu de omvang van de ramp in Neder
land, Engeland en België groter blükt te
zün dan aanvankelük verwacht werd, heeft
Z.H. de Paus besloten om in aansluiting
op zün gift van 30.000,aan Nederland
en op de andere reeds genomen maatrege
len ten behoeve van de gezinnen, die van
huis en haard verdreven zün, nieuwe hulp
acties te treffen.
Vermiste militairen terecht
De twee militairen van de Koninklüke
Marine, van wie aanvankelük werd aan
genomen dat zü vermist waren, zün thans
terecht.
Flitsen van hier en daar
De ambassade van België deelt mede. dat de
Belgische douane- en grensautoriteiten de
gewenste faciliteiten zullen verlenen aan
personen van Nederlandse nationaliteit, die
zich uit Nederland over België naar de ge
teisterde gebieden van Nederland begeven
en die in de huidige omstandigheden geen
identiteitsbewijzen of paspoorten kunnen
overleggen.
De ministers van Justitie en van Binnenlandse
Zaken delen mede, dat ter versterking van
de rijkspolitie in het rampgebied ongeveer
1000 man rijkspolitie uit het niet getroffen
deel des land is opgeroepen. Van dit
aantal bevinden zich reeds 650 man in het
rampgebied, terwijl de overige gereed staan
om naar behoefte te worden ingezet.
De dire.cteur-generaal van het Rijksarbeids
bureau deelt mede. dat de arbeidsbureaux te
Dordrecht. Sliedrecht. Gorinchem, Rotter
dam. Maassluis, Den Haag. Delft, Leiden.
Gouda. Utrecht, Zeist, Den Bosch, Almkerk,
Tilburg, Breda. Roosendaal en Bergen op
Zoom tot 11 uur 's avonds geopend zijn voor
het in ontvangst nemen van aanvragen om
arbeidskrachten voor de noodgebieden.
De vereniging voor penningkunst heeft beslo
ten 'n penning uit te geven, die de waters
nood 1953 tot onderwerp heeft. De penning
wordt algemeen verkrijgbaar gesteld en de
netto-opbrengst zal ter beschikking van het
Nationaal Rampenfonds worden gesteld.
Prof. L. O. Wenckebach is bereid gevonden
het ontwerp hiervoor te maken.
In Poortvliet zijn geen verongelukten te be
treuren.
In Dordrecht is men begonnen met de ver
sterking van een zwakke plek ln de dijk bij
de zgn. Bovenpolder. Voor het overige lopen
de dijken in Dordrecht geen gevaar meer.
De Sabena zal een derde hefschroefvliegtuig
ter beschikking stellen. Het toestel is van
daag uit Brussel vertrokken.
Vier en twintig vaartuigen van de Britse Rijn-
flottilje zijn naar Rotterdam gezonden om
deel te nemen aan reddingswerkzaamheden.
De Britse luchtmaarschalk Sir Robert Forster,
bevelhebber van de tweede geallieerde tacti
sche luchtmacht in West-Duitsland, heeft on
beperkte vliegtuighulp toegezegd. Er zullen
ook nog vliegtuigen uit Frankrijk. Italië,
Zwitserland. Noorwegen, Zweden en Dene
marken arriveren.
In de Hoekse Waard, die ongeveer 40 grote
en kleine polders telt en 23.000 ha. cultuur
grond heeft, zün 25 polders geheel over
stroomd, 8 polders staan dras en slechts vijf
zijn geheel droog. Vier van de veertien ge
meenten hebben geen last van water. Het
ergste zijn Numansdorp. Sstrijen. 's-Graven-
deel en Goudswaard getroffen, iri totaal zijn
in de Hoekse Waard 150 mensen verdronken.
Men vreest dat dit aantal nog hoger zal
worden.
Het gerucht, dat de burgemeester van Nieuwe
Tonge zou z«n omgekomen, is niet juist.
Voor de achtergebleven inwoners van Zuidland
bestaat geen gevaar. Er zal niet tot evacuatie
worden overgegaan.
Op drie kilometer ten Zuidwesten van Bommel
bevinden zich mensen, geïsoleerd op een dijk,
Een van de vele zwaar getroffen plaatsen in Zuid- Holland, 's-Gravendeel. Staande op het hordes van
de woning van de dorpsarts, die tot tijdelijk gemeentehuis is ingericht, kijkt burgemeester C. van
Hoogen uit over zijn ondergelopen dorp.
De evacué's zün op hun tocht van Mid
delharnis naar Rotterdam overal met de
meeste zorg bejegend. Onderweg werd kof
fie en melk aangeboden. Wel moesten zü
geruime tüd bü verkeersopstoppingen
wachten, maa rdaar mopperde niemand
over, omdat zandtransporten voorrang
moesten hebben. Zü verschaften de solda
ten, die in stromende regen bij bet licht
van schünwerpers aan enkele düken werk
ten het enige middel om het verraderhjke
water te keren. Verraderlüke water? Zo
hebben wü eigenlük nog geen enkele
eilandbewoner over de zee horen spreken.
Het standpunt van deze moedige, onbuig
zame mensen is: „Wy hebben de zee ja
renlang er onder kunnen houden. Nu heeft
het water weer eens een overwinning op
ons behaald, maar wij zullen het er weer
onder krijgen". Mogen wij niet trots zün,
dat zulke mannen en vrouwen tot ons volk
behoren?
Dit kleine meisje, men vermoedt, dat zij ongeveer vijf jaar is, kwam
geheel alleen in de Ahoy-hal aan. Men weet niet, of haar ouders zijn
omgekomen, of nog leven, of zij nog familieleden heeft, men weet
slechts, dat zij uit het overstroomde gebied is gevlucht. Soldaat
Franqois van der Velden uit Den Haag, laat haar eens drinken.
INWONER VAN OUDE TONGE VERTELT:
i
