FRIESE
KOERIER
Het dodencijfer stijgt ontstellend;
thans 1272
Giften voor de getroffenen
stromen van alte kanten toe
Evacuatie van
Goeree en
Overflakkee
Ons dagelijks
weeroverzicht
Zondag algemene
gedenkdag
In Engeland
265 doden
DONKER EN
LICHT
Uitgeefster:
Stichting „Je Maintiendrai-Friesland".
Directeur: L. R. Stallinga.
Hoofdredactie: F. Schurer.
Onafhankelijk dagblad voor Friesland en aangrenzende gebieden
DONDERDAG 5 FEBRUARI 1953 9e JAARGANG Nr 30
Bureau: Heerenveen, Heideburen 11
Telefoon: Adm. 2696 - Redactie 2231 (K 5130)
Bijk. Gorredijk, Hoofdstraat 290, telef. 319 CK 5133)
Abonnementsprijs t 5,45 per kwartaal, f 1,85 per
maand of 42 cent per week. Giro 272334.
Alle voorstellingsvermogen faalt bij de ontzettende werkelijkheid,
die nu steeds meer wordt onthuld. Deze overstroming is geen
ramp, ze is een catastrofe in de geschiedenis van het Nederlandse
volk, waarvan wij de volle omvang nog niet vermogen te bevatten.
De sombere dodenlijst heeft reeds de fatale duizend overschreden
en is geklommen tot het getal van 1272. Maakten wij gister melding
van 200 doden alleen in het kleine dorp Stavenisse op Tholen, thans
wordt deze tragiek nog overstemd door het drama van Oude Tonge
op Overflakkee, waar niet minder dan 300 mensen het leven lieten.
En nog is het einde niet. De evacuatie, soms tegen wil en dank, is
thans in volle gang. Pas wanneer zij voltooid is, zal de droeve reke
ning definitief kunnen worden opgemaakt.
eiland moet nu vooral beschermd wor
den door de binnendijken. Er is een
nijpend gebrek aan materiaal ter ver
steviging en instandhouding van deze
dijken. Slechts enkele polders op Tho
len zijn droog gebleven
In de loop van gisteren wierpen
vliegtuigen verscheidene zandzakken
uit.
Minister Algera in Zierikzee
De minister van Verkeer en Water
staat bracht gisteren een bezoek aan
Zierikzee. Hij had daar een bespreking
met B. en W. van het oude stadje. De
burgemeester deelde mee, dat het
zwaar getroffen Zierikzee voor de
tweede maal in negen jaar zal moeten
worden geëvacueerd. Een kern uit de
bevolking zal achterblijven. Deze per
sonen zijn nodig voor het herstel van
de dijken en het bestuursapparaat.
De meeste bewoners blijken gekant
te zijn tegen evacuatie.
De gemeentsecretaris van Zierikzee
verklaarde, dat hij onmogelijk een
schatting kon maken van de schade
op het eiland. In tegenstelling met vele
veronderstellingen verzekerde hij, dat
de veestapel niet geheel is verloren
gegaan. Dit wordt als een schraal licht
punt beschouwd.
Op de Noorderdijk zyn 3.000 stuks
vee bijeen gedreven. Het aantal slacht
offers in Zierikzee bedraagt 15. Het
aantal slachtoffers op het gehele eiland
is nog niet bekend. Men vreest, dat
dit zeer hoog zal zijn.
De toestand van de dijk tussen Zie
rikzee en Brouwershaven is zeer kri
tiek. Zandzakken zijn daar dringend
nodig. In het gebied, dat bij doorbraak
onder water korSt te staan, bevinden
zich vele mensen.
Het dorp Klundert, dat voor negen
tig procent onder water staat, is geheel
geëvacueerd. In het dorp zijn vele
huizen ingestort en verscheidene koei
en omgekomen. Honderden mannen
van* de genie en enige burgers werken
aan de dijken.
De toestand in Abbenbroek was gis
teren zeer kritiek. Er bevinden zich
duizend mensen, die beslist geëvacu
eerd moeten worden.
Gisteren heeft men het besluit geno
men. dat alle vrouwen en kinderen
van het eiland Goerree en Overflakkee
worden geëvacueerd. Dat betekent, dat
er nog maar zeer weinig bewoners op
het eiland zullen overblijven. Reeds
zijn er talrijke bewoners naar Den
Bosch en Utrecht overgebracht.
De burgemeester van Ooltgensplaats
deelde gisteravond- nog mee, dat de
toestand in Nieuwe Tonge zeer kritiek
is. Hij achtte evacuatie van de bevol
king door middel van hefschroefvlieg-
tirgcn dringend gewenst.
De evacuatie van Brouwershaven en
Dreischor op Schouwen Duiveland, dat
bijna geheel onder water staat, was
gisteren in volle gang.
Door propeller gedood
Tijdens de door Engelse helicoptères
uitgevoerde werkzaamheden tot steun
en redding van de drenkelingen op
Schouwen Duiveland is een bewoner
van Oude Tonge gedood. De man liep
achteruit tegen de razend snel rond
draaiende propellerbladen en was op
slag dood. Het toestel bevatte medica
menten en kleding en was juist aan de
grond gezet toen het ongeluk gebeurde.
Noord-Brabant
In de toestand van het water in de
noodgebieden in Noord-Brabant is
over het algemeen weinig verandering
gekomen. De waterstanden regelen
zich naar eb en vloed en van winst in
de strijd tegen het water is nog geen
sprake.
Tholen
Het gevecht met het water is zeer
hevig op Tholen en in het land van
Heusden en Altena. De zeedijk langs
de Zuid- en Zuidwest zijde van het
eiland Tholen is weggeslagen. Het
(Van onze weerkundige medewerker)
Barometerstand hedenmorgen 8 uur 1007
mb 755 mm). Tendenz stijgend. Témp.
uitersten, max. 2.5 gr. C. (0.7), min. -0.8
gr. C. (-2.2). Aan de grond -2 gr. C.
Neerslag 5.2 mm. Munnekeburen
en Gorredijk Yz cm sneeuw.
SNEEUWBUIEN
Het slechte weer van gistermiddag
werd veroorzaakt door een depressie, die
over Scandinavië naar het Zuiden trok.
In de vooravond passeerde, vergezeld
van flinke windstoten (8 Beaufort) hel
koufront. Achter de depressie zijn in
Scandinavië de barometers weer geste
gen, waardoor de koude Russische lucht
opnieuw naar het Westen begon te stro
men. Komende nacht zal het hierdoor in
Duitsland matig vriezen. In Moskou
vriest het 's nachts meer dan 30 gr. C,
s middags plm. 23 gr. C.
.Een storing boven Schotland doet in
ons land de kans op winterse buien aan
houden. Tijdens nachtelijke opklaringen
zal er lichte vorst optreden, terwijl de
wind tijdens buien nog flink kan aanha
len.
HOE IIET WORDT
(vanmiddag tot morgenavond)
Wisselend bewolkt met enkele sneeuw
buien. Krachtige tot matige wind tussen
Noordwest en Noordoost. Koud met ko
mende nacht lichte vorst.
Hoeksche Waard
De Hoeksche Waard is zeer ernstig
getroffen door de watersnood. Vier van
de veertien gemeenten op het eiland
zijn droog gebleven. In de tien andere
zijn vele woningen overstroomd. Het
ergste zijn Numansdorp, Strijen, 's-Gra-
vendeel en Goudswaard getroffen. In
Numansdorp zijn alleen al 67 doden,
In verband met de ramp, die
Nederland heeft getroffen,
hebben de gezamenlijke ker
ken besloten aanstaande Zon
dag in de kerkdiensten op te
roepen tot bijzondere veroot
moediging, tot gebed en tot
offer.
Koningin Juliana zal zich
Zondag om 1 uur in een radio
rede tot ons volk richten.
De programma's van de om
roepverenigingen zullen het
stempel dragen van herdenking
en bezinning op het geleden
leed. De regering spreekt de
verwachting uit, dat algemeen
in het openbare leven met het
bijzondere karakter van deze
Zondag rekening zal worden
gehouden.
De bewoners moeten hier door een
grote vloedgolf zijn verrast.
In totaal zyn in de Hoekschewaard voor
zover thans bekend is 150 personen
verdronken. Men vreest, dat dit aantal
nog zal stijgen als overal naspeuringen
zün verricht.
Geheel overstroomd
Het eiland Tiengemeten is geheel
overstroomd. Op het Oostelijk gedeelte
heeft een aantal personen zich kunnen
handhaven; anderen zijn geëvacueerd.
Honderden stuks vee zijn hier verlo
ren gegaan; vele poerderijen en huizen
stortten in.
In het zwaar getroffen Oude Tonge
drijft een groot aantal lijken in het
water langs de dijk. Om begrijpelijke
redenen kunnen de dorpelingen niet
voor het bergen daarvan worden. rc-
bruikt. De /burgemeester eefi- C'ïw-
gend verzocht mensen te zenden, die
de berging op zich kunnen nemen. Te
vens verzocht hij om lijkkisten of het
daarvoor benodigde hout.
Voorts heeft de burgemeester ge
vraagd om personeel en materiaal voor
het bergen en onschadelijk maken van
Gistermorgen vroeg is Prins Bernhard met een K.L.M.-toestel uit Neio York in
Nederland aangekomen. Op Schiphol legde de Prins een korte verklaring af.
Naast hem Koningin Juliana en minister Beel, die ter verwelkoming
aanwezig
de ronddrijvende cadavers van het vee.
Het aantal daarvan wordt geschat op
600 stuks.
Gat gedicht
Het plaatsen van het tweede zi'nk-
stuk in de bres van de dijk bij Papen-
drecht is uitstekend geslaagd. Het gat
is reeds gehalveerd en de werkzaam
heden vorderen goed. Vanavond kan
een toestand bereikt zijn, waarbij geen
water van enige betekenis meer bin
nenkomt.
Volgens de laatste gegevens
zijn 265 personen bij de overstro
mingen in Zuid-Oost Engeland
om liet leven gekomen. Het is niet
mogelijk het aantal vermisten te
schatten.
Ruim 7 inillioen voor Rampenfonds
Van alle kanten stromen de giften voor de getroffen bevolking toe.
De offervaardigheid in binnen- en buitenland wordt nog dage
lijks groter. Overal is het medeleven met de bewoners van Zuid
westelijk Nederland verheugend groot. Bij het Nationaal Rampen
fonds was tot gisteravond zes uur reeds een bedrag van f 7.131.000,
binnengekomen.
Het is onmogelijk alle berichten, die
in een nimmer aflatende stroom op de
redactie binnenkomen, te publiceren.
De gehele bevolking van de gemeente
Kruiningen op Zuid-Beveland evacueert.
In lange rijen trekken de voertuigen,
waarop de inwoners van het stadje met
slechts weinige bezittingen hebben
plaats genomen, naar veiliger oorden.
Uit die grote hoeveelheid volgt hier
onder slechts een kleine bloemlezing.
In talrijke bedrijven is een actie be
gonnen. Vele werknemers hebben toe
gezegd acht uur van him loon be
schikbaar te stellen. De opbrengsten
van de collectes, die gisteren werden
gehouden, zijn uitzonderlijk hoog.
Gemeenten, waar tien gulden per in
woner wordt gegeven, behoren al niet
meer tot de uitzonderingen. Een aan
tal gemeentebesturen heeft besloten
gemeenten in het getroffen gebied te
adopteren.
Kwart millioen van N.V.V.
Het N.V.V. en de daarbij aangeslo
ten organisaties zullen het bedrag van
f 100.000, dat zij ter beschikking heb
ben gesteld, verhogen tot f 250.000.
Het verbondsbeêtuur heeft het Troel
stra Oord in Beekbergen beschikbaar
gesteld voor het onderbrengen van
evacué's. De Algemene Bond van
Ambtenaren heeft voor hetzelfde doel
zijn vacantie-oorden in Uddel en Elle-
kom aangeboden.
Het verbondsbestuur heeft de aan
gesloten organisaties verzocht hun
leden op te wekken gevolg te geven
aan de oproep van de Stichting van
de Arbeid. Verwacht mag worden dat,
indien alle werkgevers en werkne
mers aan deze oproep gevolg geven,
een bedrag van ongeveer 50 millioen
gulden zal kunnen worden bijeenge
bracht.
Prinses Wilhelmina geeft
f 25.000.
Prinses Wilhelmina heeft aan het
Nationaal Rampenfonds een gift van
f 25.000 geschonken voor de geteister
de gebieden. Tevens stelde zij haar
auto, een Cadillac, beschikbaar.
In de provincie Groningen is reeds
meer dan een millioen gulden bijeen
gebracht.
De K.L.M. heeft een vierde Dakota
vrijgemaakt voor de luchtbrug naar
de geteisterde gebieden.
De Amsterdamsche Bank stortte
gisteren een bedrag van f 250.000 op
de rekening van het Rampenfonds.
De werknemers van de wërf Wilton
Feijenoord te Schiedam staan f 100.000
af. De directie voegt daar een bedrag
van f 150.000 aan toe.
Het personeel van een dochtermaat
schappij van de B.P.M. bracht
f 250.000 bijeen. De directie van de
B.P.M. stelde f 500.000 beschikbaar en
de Nederlandse Aardoliemaatschappij
schonk f 25.000.
Prins Bernhard voorzitter
Prins Bernhard is gistermiddag in
het minister'e van Binnenlandse Za
ken geïnstaleerd als voorzitter van het
Nationaal Rampenfonds. Het bestuur
van het fonds heeft terstond zijn
werkzaamheden aangevangen.
In de geweldige spanningen die een
gemeenschap in zware tijden beroe
ren, komen zowel de slechte als de goe
de eigenschappen van de enkeling aan
het licht; de gedachten en begeerten uit
veler harten worden in deze vuurproef
geopenbaard. Dat heeft ons volk tijdens
de oorlog ondervonden, dat ondervindt
het nu weer bij de ongeëvenaarde ramp
der overstroming.
Zoals het slagveld zijn hyena's kent,
zo sluipen ook hij de ramp de a-socialen
nader, die het vermogen tot medeleven
missen, maar een sterk ontwikkeld in
stinct hebben voor het behalen van
eigen voordeel. Het is nodig deze ele
menten te onderkennen en tijdig uit te
bannen, omdat zij storend werken op de
bundeling van positieve krachten tot één
doel. De vraag of hun geval bij de rech
ter of bij de psychiater behoort, komt
eerst in de tweede plaats aan de orde.
Ze behoren nu eenmaal tot de onvermij
delijke inventaris van een volk, en ons
volk ontkomt niet aan deze onvermijde
lijkheid.
Zo zijn er de laatste dagen lieden, die
zich niet ontzien geld op te halen, zoge
naamd voor de getroffenen, met de be
doeling het zichzelf toe te eigenen. Uit
het overstroomde gebied kwam het be
richt van twee militairen met een rang,
die zich schuldig maakten aan grove
plichtsverzaking. We lazen van een vee
handelaar, die zich naar het oord der
ellende spoedde, omdat hij dacht daar
;oede zaken te kunnen doen. Van een
man en van een vrouw, die beiden poog
den zich goederen toe te eigenen, be
stemd voor de slachtoffers van de wa
tersnood. En tenslotte hoort nog in deze
rij de boer, die een collectant toevoegde,
dat wij hier in het Noorden genoeg aan
onszelf hadden, en dat men daar in het
Zuiden zijn eigen boontjes maar moest
doppen. Deze ongelukkigen plaatsen
zichzelf buiten de gemeenschap, en men
dient hen in het oog te houden. Dat is
betrekkelijk gemakkelijk, omdat ze ho
ge, of liever lage uitzonderingen zijn.
Daartegenover staat de laaiende acti
viteit van hen die iets willen doen.
De periode van de spontane beschik
baarstelling van goederen schijnt thans
haar hoogtepunt gepasseerd te zijn;
wanneer een mens eenmaal alle kleren
en dekens heeft weggegeven die hij bij
mogelijkheid missen kan, laat zich dat
niet herhalen. De geldinzameling gaat
door, en moet doorgaan, omdat men
voor geld alles kan kopen wat nodig is.
Men begint zich nu toe te leggen ook
op andere middelen dan die van lijst en
bus, van overwerk en loonsafstand. De
gedachte komt als vanzelf op de belan
geloze uitvoering, waarvan de opbrengst
geheel ten bate van het rampenfonds
komt. Reeds horen wij, dat de Noren
voor de getroffenen gaan schaatsenrij
den. Dat is een voorbeeld, dat gemakke
lijk met andere kan worden aangevuld
en misschien prikkelt tot variëring.
Wij achten het echter onze plicht, op
gevaar af van goede bedoelingen te
kwetsen, er op te wijzen dat hier zekere
gevoelsgrenzen liggen die men niet moet
overschrijden. Een hulpactie-hardrijde
rij in Noorwegen overschrijdt die gren
zen niet. Noorwegen ligt ver af.
Maar voor ons besef gaat het niet,
hier in Nederland het amusement
in dienst der naastenliefde te stellen. Wij
hier kunnen deze zaak niet zo vlot for
muleren, dat we zeggen: Kom, daar zijn
mensen in nood, wij willen ons amuse
ren, en nu paren we het nuttige met het
aangename door met de opbrengst van
onze pret hun leed te lenigen.
Hier schrijnt iets. Deze ramp tocK is
zo vreselijk, en raakt ons zo van dicht
bij, dat wij de behoefte aan hulp voor
de levenden niet los kunnen zien van al
die doden en nog dagelijks stervenden,
waaraan die levenden nog met alle veze
len verbonden zijn. Waar zoveel doden
zijn, daar danst men niet, daar stalt men
geen geestigheden uit, daar past geen
enkel amusement of nog zo gestyleerde
vorm van levensvreugde. Ons volk moet
niet trachten de rouw, in haar meest
diepe en menselijke zin, te ontwijken.
Enkele weken van nationale rouw, waar
in alle uiterlijk amusement gebannen is,
een soort van vasten, past het best op de
toestand waarin ons volk geworpen is.
Daarom achten wij boksmanifestaties en
cabaretvoorstellingen, om maar twee
dingen te noemen die aangekondigd
zijn, niet gepast, hoe voortreffelijk ze
ook bedoeld zijn De hulp aan de leven
den moet haar uiterste spankracht kun
nen bereiken, zonder dat de rouw om
de doden wordt geschonden of gestoord.
Aan deze opgave ontkomen wij niet.
