Hef aantal slachtoffers stijgt tot een
verbijsterend lange lijst
Situatie op Tolen is niet te beschrijven
Plunderaars
CHRISTELIJK NATIONAAL DAGBLAD
Alles opofferende helpers vallen
van uitputting in slaap
Moeders en kinderen
VERLIESLIJST vermeldt thans totaal 1372
Zondag algemene gedenkdag
Verlieslijsten van Roode Kruis ter inzage
DONDERDAG 5 FEBRUARI 1953 O
Commissie van Redactie: H. Algra (hoofd-
red.), Ir L. Eringa en E. B. Folkertsma.
Directie: R. Boomgaardt, a.d.
Bureaux: Leeuwarden, Galileër Kerkstr. 17
Telefoon Redactie 509S: Dir. en Adm. 5058
Bijkantoren: Sneek, tel. 2S21; Dokkum, tel.
354; Drachten, tel. 2195; H'veen, tel. 2010.
Abonn. prijs £1,82 per maand. Giro 18418.
Dit nummer bestaat uit acht pagina's
friese!) Daciblaö
48ste Jaargang
No, 30
^ïlaticnaal
Den Haag giro 9575
(Van onze Utreohtse correspondent)
Het staat er zo simpel op die wegwijzer in Bergen op Zoom: Goes 36 km.
Maar in deze tijd zijn alle zekerheden in het zwaar getroffen Zeeland wegge
vaagd en de Amerikaanse colonne, die ons door het nachtelijk duister mee zal
nemen naar dit centrum van Zuid-Beveland, heeft een tocht van 175 km, voor
de boeg Aan de haven is er een druk beweeg in het rosse schijnsel van vele
lampen en schijnwerpers. Hier komen regelmatig de binnenschepen aan met
vluchtelingen van Stavenisse, Bruinisse en Zierikzee. Zieken worden op brancards
geladen en in Rode Kruisauto's weggebracht. Zij, die nog lopen kunnen, gaan per
autobus naar de opvangcentra. Het is een droeve stoet, deze mensen met ver
wilderde gezichten, waarin de doodsangst nog schuilt. In een bundeltje dragen
zij mee, wat zij uit hun inboedel nog hebben gered. Velen missen een familielid
en hopen dit in de centra terug te vinden, maar deze hoop is maar verdwijnend
klein.
Dit geldt vooral voor hen, die ontkomen
zijn aan de hel van Stavenisse. In dit dorp
op de Westkust van Tholen wordt het aan
tal doden tussen de 200 en 300 geschat.
Als het schip „De Valk" meert met over
levenden uit deze plaats, klimt een oude
dame van boord. De groepen evacué's
kijken onbewogen toe. Maar plotseling
gaat het gefluister door de rijen: „De
Frinses, de Prinses?" En werkelijk, het is
Prinses Wilhelmina, die na een moeite-
volle tocht langs de zwaargetroffen ge
bieden aan de vaste wal terugkeert.
Er wordt zwak gejuicht en gezwaaid en
gezichten vol irfnige erkentelijkheid voor
dit opofferend blijk van warm medeleven
volgen de grijze figuur, die zich tussen
.stapels brood en brancards een weg zoekt
'naar haar wachtende auto.
's Avonds om negen uur vertrekt onze
■colonne naar Goes, via Putte, Antwer
pen, Gent. Breskens, Vlissingen en Mid
delburg. Het zai de volgende morgen
wéér negen uur zijn, voor de auto's stop
pen op het plein voor het Goese post
kantoor. De Amerikaanse chauffeurs wa
ren op Maandagavond vertrokken van
"het geallieerde hoofdkwartier te Fontal-
nebleau en bij aankomst op de plaats
van bestemming hebben zij er 36 uur op
zitten. Geen wonder, dat af en toe een
zware wagen wel eens een rare zwenking
maakt of over de weg zigzagt. „Ik was
compleet in slaap gevallen", zegt een
chauffeur als zijn wagen bijna tegen een
boom botst
Maar dat is niets bijzonders. Over
werkt is iedereen hier in Zeeland. De
wakkere commando's uit Roosendaal, die
dag en nacht doorwerken aan de verster
king van de dijken, de vrijwilligersgroe-
pen, de verpleegsters. Niemand heeft tijd
om aan zichzelf te denken. Er staan nu
belangrijker dingen op het spel.
In Zeeland
Het is een vreemd gezelsohap, dat daar
's nachts om twee uur aan de tafel zit in
een Belgisch staminecke dn de buurt van
Gent.-Een Nederlandse luchtmacht-luite
nant. en mannen van de Amerikaanse
verbindingstroepen; een verpleegster en
een adjudant-vlieger uit Milwaukee. Dit
gezelschap rijdt in de zware Amerikaan
se trucks Walcheren op. na op de pont
uit Breskens te zijn overgestoken.
Zij brengen Zuid-Beveland een zend
en ontvang-apparatuur, zodat de verbin
ding tussen dit gebied en West-Brabant
niet verbroken wordt. De telefoonlijnen
zijn overbelast en bovendien is er kans,
dat de kabels het in het ondergelopen
gebied begeven.
Op Walcheren is de situatie betrekke
lijk gunstig. Overal zien we nog de spo
ren .van''het water, maar het water zelf,
"is verdwenen, behalve in de Oostelijke
'strook van Veëre tot Ritthem. Het leven
heeft hier verder zijn gewone loop her
vat zo goed en zo kwaad als het gaat.
Zuid-Bevelancl
Hetzelfde geldt voor het middelste ge
deelten van Zuid-Beveland met Goes als
centrum. Maar hier zijn ook nog trooste
loze watervlakten. De Sloe-dam, die Wal
cheren met dit eiland verbindt, is nog
-ondermijnd en slechts kris-kras door de
Sloe-poldcr rijdend gelukte het ons
's Heer Arendskerke te bereiken.
De Zak van Zuid-Beveland staat nog
onder water, evenals de omgeving van
.Wolphaartsdi.ik en het gedeelte ten Oos
ten van het Kanaal door Zuid-Beveland.
Enkele personen zijn er' in geslaagd via
"de Noordelijke oever vanuit Brabant Ier-
seke te bereiken, maar van een verbin
ding tussen dit eiland en het vasteland
kan nog niet worden gesproken. De post
wordt van Ierseke per boot naar Bergen
op Zoom vervoerd.
Hoewel Goes zelf er goed is afgekomen,
staat het als opvangcentrum van evacué's
toch in het teken van de yamp. Aan het
Goese S.as drijiyen 4§$ êh dè -dlpe*
vige bewijzen aan van de ramptoestand,
die nog steeds op Schouwen en Duive-
land heerst. Tafels, stoelen en dieren
lijken spoelen aan land, buffetten met het
glaswerk er nog in.
Ook een wieg kwam aangedreven met
een baby, die o groot wonder nog
in leven was. Wie denkt hier niet aan
het oude verhaal van de wieg met de kat
tijdens de St. Elisabeths\doed, een ver
haal dat door de historieschrijvers steeds
naar het rijk der fabelen werd verwezen.
Rampgebieden
De situatie op Noord-Beveland is niet
zo ernstig als eerst werd gedacht, zoals
blijkt nu er regelmatig berichten uit dit
gebied binnenkomen. Tholen, dat half
onder water staat, is tot een der zwaarst
getroffen gebieden geworden, nu bekend
is wat zich te Stavenisse heeft afgespeeld.
Het dorp Tholen is nog droog en de be
woners zijn er nog steeds 'gebleven.
Schrijnend is de toestand op Schouwen
en Duiveland. Zelfs nu zitten daar nog
mensen op zolders en daken gevangen en
het aantal doden wordt officieus in dit
gebied alleen op 1000 geschat. Er zijn
meer dan genoeg grotere schepen om eva
cué's uit Zierikzee. Bruinisse en Brou
wershaven naar veiliger oorden te voe
ren, maar er zijn geen platboomde vaar
tuigen, die de huizen cn boerderijen in
de polders kunnen bereiken over de over
levenden naar deze verzamelpunten te
voeren. De schippers van de binnensche
pen vloeken en razen, omdat zij werkloos
moeten blijven, maar niemand kan hier
wat aan veranderen.
En bovendien zijn de polders soms door
drooggevallen stukken van elkaar ge
scheiden, wat. liet reddingswerk per boot
ook nog bemoeilijkt. De rubberboten, die
hier en daar worden afgeworpen, zijn
nuttige en nodige druppels op een
gloeiende plaat. Als dit eiland tenslotte
een catastrophaal dodental te zien zal
geven, ligt het aan deze moeilijke om
standigheden. Voor de bev/oners van de
Oostkant daagt hoop door het krachtige
optreden van de commando's onder lei
ding van kolonel Antoni van de Limburg
se Jagers, waarover we reeds schreven.
Onbeschrijflijk zijn de tonelen, die dit
eiland tc zien geelt aan de bemanningen
van de reddingboten. Voor velen komt
hulp te laat en op verschillende plaatsen
hangen de lijken in de takken van de bo
men. Tegen de oever van een dijk ligt een
vrouw met twee kinderen als de over
volle reddingboot nadert. Maar de kinde
ren zijn reeds lan^ dood. Zonder haar
kleinen moet de moeder in de boot stap
pen en de stoffelijke overschotten achter
laten daar op die natte dijkglooiing in de
vallende duisternis. Even verder drijft
het lichaam van een moeder, die haar
kind zelfs in de dood nog in de armen
kiemt.
*N iemand cc-a yööPst eUiagsVcu.'-
mogen, sterk genoeg om zich deze tafe-
reien in tc denken. Niemand kan de
woorden vinden om ze in al hun schril
heid te beschrijven. En dat is ook goed,
want dit is voor beschrijving niet vat
baar. Hier past 't slechts te zivijgen en
deze stilte van niet te dragen leed is het,
die als een lijkwade hangt over dit
zwaargetroffen gebied.
Nog steeds is geen volledig overzicht verkregen
Het aantal slachtoffers van de over
stromingsramp is gestegen tot 1372. Wij
geven op verzoek een geheel overzicht van
alle plaatsen waar slachtoffers zijn ge
vallen.
Abbenbroek 1, Brandwijk 2, Brouwers
haven 3, Bruinisse 1, Burgsluis 10, Ca-
pelle 3, Dinteloord 3, Dreischor 15, Elf-
plaat gem. Poortug'aal 7, Fijnaart 46,
Geersdijk 1, Goeree en OverflakJkee 40,
Goese Sas 7, 's Gravendeel 57,. Halsteren
17, Hellevoetsluis 5, Heijningen 25, Hoe-
dekenskenke 3, Hondsbosse Zeewering 1,
Hontenisse (Kerkdorp, Samswaarde) 3,
Klundert 13, Kortgene 40, Krabbendijke
4, Kruiningen 11, Maartensdijk 4, Maas
sluis 1, Moerdijk 13, Nieuwendijk (N.B
3, Nw. Neuzenpolder 1, Nieuwerkerk (Ou
derkerk) 13, Nieuwe Tonge 75, Nw. Vos-
semeer 50, Numansdorp 67, Oosterland 40.
Oosterschelde 4, Ossenisse 1. Ouddorp 1.
Ouderkerk a.d. IJsel 2, Oudelande 2.
Oude Tonge 300, Papendrecht 1, St. Phi-
lipsland 1, Raamsdonkveer 2, Rilland 1,
Rotterdam 1, Serooskerke 15, Stavenisse
300, Steenbergen 13, Stellendam 27, Slie-
drecht 1, Stormpolder 6, Streijen 20, Ter-
neuzen 4, Texel 4, Veere 2, Vlissingen 3,
Wagenberg 1, Willemstad 12, Wolfaarts-
dijk 9, Yerseke 10, IJsselmonde 3, Zierik
zee 15 en Zuidland 20.
Vier militaire helpers
verongelukt
Tijdens de hulpverlening aan
slachtoffers van de watersnoodis
op 1 Februari de dienstplichtige
soldaat E. Kasan, legernr. 260724240
van het regiment zware luchtdoel
artillerie Waalhaven, nabij Klun
dert ten gevolge van verdrinking
om het leven gekomen. Hij was af
komstig uit Amsterdam.
Bij dit ongeval zijn twee militai
ren van hetzelfde onderdeel ver
mist. Het zijn de dpi. soldaat N. F
Berg. legernr. 310401011, afkomstig
uit 's-Gravenhage en dpi. soldaat A.
Zwarts, legernr. 310501440. afkom
stig uit Delft.
Sinds Zondagavond wordt vermist
in de omgeving van Fijnaart de sol
daat van het korps commandotroe
pen J. E. Willemsen, afkomstig uit
Didam (Gld.).
In deze lijst zijn enige correcties op
vroegere opgaven verwerkt. (Red.)
Extra zakgeld en sigaretten voor
helpende militairen
De minister van Oorlog heeft goedge
keurd, dat militairen, die daadwerkelijk
optreden in de noodgebieden, tol' nader
order per dag een extra zakgeld zullen
ontvangen van een gulden, alsmede een
pakje sigaretten, zulks met terugwerken
de kracht van Zondag 1 Februari af.
De Regering deelt mede:
In verband met de ramp welke Nederland heeft getrof
fen, hebben de gezamenlijke kerken besloten a.s. Zondag in
de kerkdiensten op te roepen tot bijzondere verootmoediging,
tot gebed en tot offer.
H. M. de Koningin zal zich om 1 uur die dag door de radio
tot ons volk richten.
De programma's der omroepverenigingen zullen 't stem
pel dragen van herdenking van en bezinning op het geleden
leed.
De Regering spreekt de verwachting uit dat algemeen in
het openbare leven met het bijzondere karakter van deze
Zondag rekening zal worden gehouden.
Dagelijks verschijnt er een; vandaag de eerste
Vandaag geeft bet Ned. Rode Kruis een
eerste verlieslost uit, waarop meer dan hon
derd namen voorkomen van personen, waar
van verluidt, dat zij om het leven zouden
zijn gekomen of vermist worden.
Deze lijsten, zo vernemen wij van de direc
teur van het informatiebureau van het Ro
de Kruis, de heer J. van de Vosse, zullen zo
veel mogelijk dagelijks worden uitgegeven.
De gegevens, die daarop voorkomen, zijn on
gecontroleerd. Zij kunnen voor familieleden
en verwanten van daarop vermelde personen
dus hoogstens een aanwijzing zijn, dat reke
ning moet worden gehouden met het feit,
dat de -verwant mogelijk iets 's overkomen.
Versterking Rijkspolitie
in rampgebied
Zo nodig ook gemeente-politie
De ministers van Justitie en van Bin
nenlandse Zaken delen mede, dat ter ver
sterking van de rijkspolitie in het ramp
gebied ongeveer 1000 man rijkspolitie uit
het niet getroffen deel des lands zijn op
geroepen. Van dit aantal bevinden zich
reeds 650 man in het rampgebied, terwijl
de overige gereed staan om naar behoefte
te worden ingezet.
Mocht blijken, dat de rijkspolitie in het
rampgebied nog verdere versterking no
dig zou hebben en deze niet meer gevon
den zou kunnen worden in de rijkspolitie
in het overige deel des lands, dan zal aan
vulling plaats vinden uit de gemeentepo
litie. Daartoe zullen dan tijdig in overleg
tussen de departementen van Justitie en
Binnenlandse Zaken aanwijzingen worden
gegeven, zodat zelfstandige aanbiedingen
aan de noodgebieden uit gemeenten met
gemeentepolitie hoezeer de goede be
doeling daarvan wordt gewaardeerd in
het belang van de goede gang van zaken
achterwege dienen te blijven,
De lijsten zullen ter inzage liggen op de
plaatselijke afdelingen van het Kode Kruis.
Men gelieve deze afdelingen niet op te bel
len voor informaties. Zodra wij ze ontvan
gen hebben, zullen ze eveneens ter inzage
liggen op de kantoren van het Friesch Dag
blad te Leeuwarden. Dokkum, Drachten,
Heerenveen cn Sneek, van 9-5 uur.
In Zeeland en de Zuidhollandse eilanden
zijn speciale funclionarisen van het Rode
Kruis bezig met het verzamelen van gege
vens. Sommige daarvan zullen verstrekt zijn
door nog aanwezige autoriteiten, andere af
komstig van ooggetuigen, evacué's, militai
ren en burgers, die helpen aan de bestrijding
van de ramp en haar gevolgen enz. Paar het
onder de huidige omstandigheden ondoenlijk
is de verstrekte gegevens alle op korte ter
mijn te controleren en op hun betrouwbaar
heid te toetsen, kunnen genoemde verlieslijs
ten dus alleen beschouwd worden als een
voorlopige informatie, die voor correctie vat
baar is.
Rioolratten roven van
slachtoffers
In het zwaar getroffen 's-Gravendeel be
vinden zich 1000 inwoners die of niet ge-
evacueerd wilden worden of terug kwamen.
Vijf onverlaten, die zich aan plunderen
schuldig maakten, zijn gearresteerd en in
gesloten m het huis van bewaring te Dor
drecht.
Men heeft zich genoodzaakt gezien in
's-Gravendeel een avondklok in te stellen.
Het is verboden om van half zeven 's
avonds tot zeven uur 's-morgens zich op
straat te begeven, als men geen toestem
ming heeft. De politie heeft opdracht ge
kregen om na de eerste sommatie te schie
ten.
De gehele bevolking van de gemeente Kruiningen op Zuid-Beveland evacueert. In lange rij trekken de voertuigen
waarop de inwoners van het stadje met slechts weinige van hun bezittingen hebben plaa-te genomen, naar veiliger
oorden. Een triest beeld van de. bittere ellende, - diedoor de mensen in de noodgebieden geleden wordt.
