Als dijk bij ROTTERDAM was bezweken,
was ook Holland ondergelopen
De burgerij van Zierikzee
voelt WEINIG voor
evacuatie
Wagens met ZANDZAKKEN
rijden af en aan
Filmreportages opdat de hele wereld
WETE
Dagblad voor de Zaanstreek „De Typhoon" van Donderdag 5 Februari 1953-
5
MET MAN EN MACHT BEHOUDEN:
■jVTa de vlucht, die veertig diplomaten
gisteren boven de getroffen gebieden
in eén DC 6 van de K.L.M. maakten, heeft
dr. ir. V a n Vee n, hoofdingenieur van
de Rijkswaterstaat, de ambassadeurs, ge
zanten en vertegenwoordigers van de di
plomatieke missies nog een korte uiteen
zetting gegeven.
Op dit ogenblik richt zich alles op de
red aing van de bevolking. Daarna zal een
begin kunnen worden gemaakt met het
herstel van de dijken. Aan de hand van
de tijdens verkenningsvluchten gemaakte
foto's gaat men na waar de dijkdoorbra
ken zijn, die het allereerst zullen moeten
worden aangepakt en op welke wijze men
het meest doeltreffend aan het herstel zal
kunnen beginnen. Dan kan ooK worden
gezien wanneer van de hulp kan worden
gebruik gemaakt, die uit vele landen
werd aangeboden en waarvoor men in
ons land zeer dankbaar is.
In zijn toelichting zei dr. ir. Van Veen,
dat men het overstroomde gebied moet
zien als een kunstmatig gebied, dat door
de aanleg der dijken werd gewonnen.
Men verwachtte vroeger, dat iets derge^
lijks als thans het geval is, maar eens in
misschien 500 jaar zou kunnen voorko
men en later dat een dergelijke vloed
Ter opheldering:
Springtij, springvloed,
stormvloed
Daar er over de begrippen springtij en
springvloed en stormvloed bij velen ver
warring blijkt te bestaan, zodat som
migen zich zelfs ongerust maken over het
op 16 Februari a.s. te verwachten spring
tij, deelt het KNMI het volgende mede:
Er zijn twee oorzaken waardoor eb en
vloed langs onze kusten niet altijd gelijk
zijn: le de wisselende samenwerking van
zon en maan, 2e de werking van de wind
op de Noordzee.
De maan en de zon beïnvloeden bei
de het eb- en vloed verschijnsel, doch de
maan het meest. Derhalve zijn eb en
vloed het sterkst als de zon precies met
de maan samenwerkt, het zwakst als de
zon de maan tegenwerkt. Het eerste ge
val treedt altijd kort na volle maan en
kort na nieuwe maan op. Men spreekt
dan van een springtij. Een springtij is
dus een normaal verschijnsel, dat om de
twee weken optreedt. Het bestaat uit een
springvloed en een springeb, of een
springhoogwater en een springlaagwater.
Een springvloed is dus een hoogwater
dat wat hoger is dan het gemiddelde
hoogwater, doch het wordt ook onmid
dellijk gevolgd door een springlaagwater
dat lager is dan het gemiddelde laag-
water.
Doch nu komt hier de invloed van de
wind bij. Het is bekend, dat een storm
uit het Noordwesten een ophoping van
water in het Zuidelijk deel van de Noord
zee, dus tegenover de Nederlandse kust
veroorzaakt. Is deze verhoging van het
waterpeil door de storm groot, dan
spreekt men van een stormvloed. Treft
nu een uitzonderlijk zware en langdurige
Noordwesterstorm over de Noordzee
bovendien nog samen met een spring
vloed, dan kunnen de gevolgen cata-
strophaal worden. Dat nu was het geval
in de nacht van 31 Januari op 1 Februari.
Het bijzondere was dus niet het springtij
van die nacht, doch wat daarbij kwam
door die uitzonderlijke storm.
Nu zijn ook zonder de wind de spring
vloeden niet alle precies even hoog. Zó
zou, zonder wind, de springvloed van die
bewuste nacht door de werking van maan
en zon iets minder hoog geworden zijn
dan de voorafgegane springvloed van 18
Januari en dan de volgende van 16
Februari. Dit betekent dus:
le Dat de stormvloed nog hoger ge
worden zou zijn als dezelfde storm op 18
Januari of 16 Februari opgetreden zou
zijn;
2e Dat bij het eerstvolgend springtij,
indien de wind geen complicatie geeft,
het hoogwater en het laagwater ver
wacht moeten worden ongeveer even
hoog te zullen zijn als het hoogwater en
het laagwater op 18 Januari.
Wel moet verwacht worden, dat de ge
tijstromen van het in- en uittrekkende
water sneller zullen zijn dan gemiddeld.
HOL HOOG HLT WATER IS GLSTEGLN
HEB
Zelfs een kerk wilde men laten
springen om dichtingsmateriaal
te hebben
Diplomaten van een veertig landen, uit alle delen van de wereld, hebben
gisteren vanuit de lucht waargenomen van welke enorme afmetingen de
ramp is, die ons land is toegebracht, Door hen heeft de gehele wereld gezien
hoe ons kleine, lage land aan de zee, dat aller bewondering afdwong om de
kracht en vastberadenheidwaarmee het na-oorlogse herstel werd aange
pakt, thans opnieuw wordt geslagen en bloedt aan duizenden wonden. De
'diplomaten wisten dat het verschrikkelijk, meer dan verschrikkelijk was.
Maar niet een was er, die gisteren niet nóg meer onder de indruk kwam.
Dat de ramp van zulk een geweldige afmetingen was, dat ons land zó hevig
getroffen was, dat hadden zij zich eigenlijk niet kunnen realiseren. Uitroepen
klonken in vele talen. Men was diep onder de indruk, men zag dat alles met
ontzetting en met groot meeleven met het zo zwaar getroffen volk en land.
maar eens in de 350 jaar mogelijk zou
zijn. Het water kwam thans echter ho
ger dan ooit tevoren. Men zal dus meer
moeten doen. Spreker gewaagde van de
plannen, die er voor deze ramp beston
den, tot een grote afdijking. Wil men het
water eruit houden, dan zal men het land
geheel van de zee moeten afsluiten, met
uitzondering van de Nieuwe Waterweg
en de Schelde.
Ais de dijk ten Westen van Rotterdam,
de Schielandse hoge zeedijk, was door
gebroken, dan zou de ramp nog gewel
diger afmetingen hebben aangenomen,
zo deelde dr. ir. Van Veen mee. Het ge
bied rond Rotterdam ligt nog lager dan
het overstroomde. Deze dijk begon het
op één punt te begeven. Er is toen met
man en macht gewerkt om het gat te
dichten. Alles werd aangesleept wat
maar gepakt kon worden. Er kwamen
schepen met zand, er was een ploeg van
300 militairen aan het werk en men zou
zelfs een kerkgebouw hebben lateri
springen, om dichtingsmateriaal te heb
ben, als men dynamiet bij de hand had
gehad. Want als deze dijk het zou heb
ben begeven, dan zou een groot gebied
van Zuidholland en van Noordholland
zijn overstroomd. Dat zou betekend heb
ben, dat 3.000.000 mensen gevaar zouden
hebben gelopen, in dit dicht bevolkte ge
bied van ons land. Men is er echter in
geslaagd de dijk Zondag nog te redden;
Dr. ir. Van Veen maakte het de buiten
landers duidelijk, dal het niet mogelijk
is overal de dijken te verhogen en te
versterken. Van ouds zijn vele steden op
de dijken gebouwd. Zo kan men onmoge
lijk Dordrecht geheel gaan verwijderen.
Men moet het dus in een andere richting
zoeken, in welk verband hij herinnerde
aan de hiervoor genoemde plannen.
Vrijwel alle dijken zijn door het water
overspoeld. Daardoor werden de dijken
aan de binnenzijde weggeslagen en
dat leidde tot dijkbreuk. Men kan zeggen,
dat 300.000 inwoners alles hebben verlo
ren. Een millioen mensen is in nood.
Dr. ir. Van Veen hoopte, dat de dijken
dezer zomer hersteld kunnen zijn. Na
een of twee maanden kunnen de gebie
den weer drooggemalen zijn. Hij merkte
op, dat men thans sneller kan werken
dan onmiddellijk na de oorlog, omdat
men thans weer beter geoutilleerd is en
veel hulp kan verwachten. Hoe het met
de landbouwgronden zal zijn, kan thans
nog niet worden gezegd. Veel hangt er
van af, of er veel vers water in de ge
bieden is. Dat kan de verzilting tegen
houden. In vroegere jaren waren er ze
ven jaren nodig wilde men het zout er
uit hebben. Thans gaat dat met de hulp
middelen vlugger.
Als dit alles zou zijn samen gegaan met
de vloed van de Rijn, dan zou het hope
loos voor het hart van Holland zijn ge
weest. Maar ongetwijfeld zullen wij het
land terugwinnen, zo antwoordde de
hoofdingenieur op de vragen van ambas
sadeurs en gezanten. Het kleine land zal
zich weer groot tonen.
MINISTER ALGERA IN ZEELAND:
(Van een speciale verslaggever
Toen gistermiddag omstreeks het middaguur minister mr. J. Algera, aan boord
van het directieschip van de Rijkswaterstaat „Jan Blanker" bit zijn bezoek aan
de geteisterde gebieden Schouwen en Duiveland passeerde, was de strijd om het
behoud van mensenlevens op dit eiland in vollegang. Tientallen schepen,
variërende van ürker vissersboten tot mijnenleggers van de koninklijke marine,
alsmede Amerikaanse, Britse en Franse amphibievoertuïgen, waarvan vooral de
Amerikanen met hun fcl-oranjekleurige zwemvesten in staat bleken de zwaarste
hindernis te overwinnen, cn tientallen vliegtuigen en hclicontères vormden
tezamen met de bemanningen een internationale strijdmacht, die talloze mensen
in veiligheid heeft gebracht.
VOLKSWAGEN-AMBULANCE
OVERGEDRAGEN
De volkswagenfabrieken hebben door
bemiddeling van hun Nederlandse verte
genwoordiger aan de Nederlandse rege
ring een volkswagen-ambulance aange
boden, die vanmorgen door de minister
president is aanvaard. Daarna is de am
bulance in de noodgebieden ingezet.
Naschrift redactie: Wij hebben niets
tegen officiële overdrachten. Maar als er
mensenlevens op het spel staan kan elke
minuut te laat nog méér slachtoffers
kosten.
Moedige schipper: 1
150 mensen gered
per roeiboot
l^ijdens het bezoek, dat de minister aan
Zierikzee bracht, kon hem weinig op
wekkends worden medegedeeld over de
toestand. Dinsdagavond had de gemeente
raad van burgemeester mr. J. Schuur-
becke-Boeye het besluit tot evacuatie van
het grootste deel van de bevolking ver
nomen en tijdens de conferentie, die de
minister met gemeentelijke en provinciale
autoriteiten had, bleek dat het gevaar van
uitbreiding van de ramp, die Schouwen
en Duiveland heeft getroffen, nog niet is
afgewend. Integendeel: toen het gezel
schap de haven van Zierikzee uitvoer,
waar de eerste groepen evacué's werden
ingescheept op de gereed liggende sche
pen, werd de bevolking opgeroepen zich
naar een dijkgedeelte te begeven, waar
het water wederom een overwinning
dreigde te behalen.
De zware schade, die het geweld van
het water in Zierikzee heeft aangericht
in de straten direct achter de haven, staat
in schrille tegenstelling tot de groten
deels ongeschonden huizen en gebouwen
in de daarachter gelegen wijken.
Om het stadhuis te bereiken moest
de minister door een gapende ope
ning, waar eens een grote spiegelruit
was geweest, in een café klimmen,
van waaruit hij via de kelder in een
straat kwam, die aan beide zijden
werd geflankeerd door geheel ver
nielde huizen en waarvan het plavei
sel was verdwenen. Een zwaar bom
bardement zou wellicht een effect
kunnen hebben, dat met deze ravage
kan worden vergeleken.
Alle straten, die de verbinding vormen
tussen de haven en het daarachter gelegen
delen van het stadje, zijn veranderd in
modderpoelen met diepe gaten als bom-
trechters, waaruit vernielde gas- en wa
terbuizen omhoog steken en besmeurd
meubilair als het ware achteloos is neer
gesmeten. Hier en daar zijn over de diep
ste gaten planken gelegd. Maar hoe ge
schokt de bevolking van Zierikzee door
al deze vernielingen is en hoe groot de
gevaren ook mfgen zijn, die haar nog be
dreigen: er is maar weinig bereijd-
h e i d onder haar vrijwillig te evacueren.
De ervaringen van negen jaar geleden
zijn nog niet vergeten.
Vijftien doden heeft Zierikzee als tol
aan het water moeten betalen. Betrouw
bare cijfers over het aantal slachtoffers
buiten Zierikzee zijn er nog niet. Hon
derden mensen zijn door moedige red-
dings-acties gered kunnen worden. Een
wel zeer uitzonderlijke prestatie leverde
de mosselenschipper, die met een roei
boot 150 mensen in veiligheid wist t<
brengen. Slechts op één terrein is de
schade tot nu toe meegevallen: van de
veestapel hebben duizenden dieren de
ramp overleefd.
Evacuée
Indrukken uit het verdronken land:
Vaak door een meter
water
ïyfaandagochtend om half twaalf vertrokken
wij per auto uit Amsterdam om in de nood
gebieden onze hulp aan te bieden. Via
Utrecht en Vianen kwamen wij in Brabant.
De eerste plaats waar wij stopten was Waal
wijk. Hier was de toestand echter niet ge
vaarlijk. De rivierdijk was verstevigd met
zandzakken en er bestond geen gevaar voor
doorbraak.
Na een kort oponthoud ging het weer ver
der, nu naar Raamsdonksveer. Hier lagen vele
landerijen onder water. Vele huizen waren
grotendeels vernield door het water. Het
dorp zelf lag gelukkig nog droog. Velen hiel
pen hier om de getroffenen bij te staan.
Treurig was het echter, dat het noodzakelijk
bleek, een auto met luidspreker door het
dorp te laten rijden om de mensen te waar
schuwen voor plunderaars en dieven! Directe
hulp was niet nodig en verder ging het w
naar het Westen.
Via Oosterhout kwamen we te Breda. Deze
stad was geheel als evacuatie-oord inge
richt. Op het stadhuis was het een gaan en
komen van evacué's. Van Breda uit vertrok
ken bussen met vrijwilligers naar Halsteren
en omgeving. In het donker vertrokken v
met een van deze bussen. In de buurt v;
Halsteren konden wij echter niet verder. De
weg stond onder water. We moesten een eind
terug en bereikten langs een omweg Steen
bergen. Ook hier kwamen vele evacué's bin
nen. Het stadje was propvol met militairen.
Vele soldaten waren bezig met het vullen
van zandzakken. Vrachtwagens zowel
militaire als particuliere reden af en aan.
De ene wagen na de andere werd volgeladen
met de zandzakken en reden naar de be
dreigde plaatsen. De vrijwilligers uit Breda
konden nu de reeds uren bezig zijnde mili
tairen aflossen. Om 2 uur 's nachts werden
wij afgelost Wij ontvingen koffie en brood
en konden gaan slapen in een schoollokaal.
De volgende ochtend reden wij met de
zandauto's naar St. Philïpsland. Hier aan
schouwden wij een mateloze ellende. Zo
ver men kon zien was alles één water
vlakte, hier en daar onderbroken door da
ken en boomkruinen. Het water was be
dekt met bossen riet, en allerlei soorten
meubels. Vele huizen waren ingestort.
\Tet iedere beschikbare camera legt
Polygoon-Profilti de nationale ramp
op duizenden meters filmband vast. Deze
ramp zal in al zijn oneindige droefheid
voor het nageslacht bewaard blijven.
Sinds Maandagmorgen wordt het kantoor
in Haarlem overstroomd met telegram
men, waarin filmmaatschappijen uit alle
delen van de wereld dringend reportage-
films van de geteisterde gebieden vra
gen. Sinds Maandagmorgen worden die
films per vliegtuig naar alle werelddelen
gezonden. Nederlands nationale ramp
trekt tlians in honderdduizenden
bioscopen overal op de wereld als het
voornaamste nieuws op het witte doek
aan het publiek voorbij.
Reeds Maandagmiddag werd in vele
bioscopen van ons land de eerste (7
minuten durende) film over de ramp
vertoond, een extra editie van Polygoon-
Profilti. Onmiddellijk na de vertoning
van deze extra editie wordt in de
bioscopen gecollecteerd. Niemand laat de
bus passeren zonder iets te offeren.
Vandaag draait reeds de tweede af
levering der reportage, waarin de eerste
luchtopnamen voorkomen. Men ziet er
o.a. opnamen in van het zwaar getrof
fen Halsteren, van Papendrecht, van
's Gravendeel en van Zeeuwsch-Vlaande-
ren. Men ziet hoe grote verknochtheid
aan eigen have en goed een boerenfami
lie er toe brengt slechts opa en oma aan
de reddingboot af te staan, terwijl alle
andere familieleden wuivend op de paar
vierkante meter droge grond op hun
hoeve achterblijven, hoewel ze volkomen
door het water zijn ingesloten. En men
ziet hoe het verdronken vee wordt weg
gesleept, omdat het in het water rottend
een gevaar voor de volksgezondheid
vormt.
Uit de 2000 meter film, die Maandag
morgen werd gebracht, is de eerste
reportage van 7 minuten samengesteld.
Op hoogspanning draaien de machines
bij Polygoon, waarmede afdrukken wor
den vervaardigd. Die afdrukken gaan
niet alleen naar alle bioscopen in de
wereld, doch bovendien naar de rege
ring, die smalfilms heeft besteld voor
alle Nederlandse ambassades en gezant
schappen. Vandaag, drie dagen na hun
vertrek, zijn de eerste reportagewagens
even naar Haarlem teruggekeerd.
„Ik heb moeten filmen," zegt de chef
cameraman Piet Buis, „maar soms was
het moeilijk om koelbloedig en nuchter
je camera te richten op zoveel menselijk
leed. Ik heb mezelf ingeprent: het bui
tenland moet dit ook weten. Er moet
hulp komen."
„Ik heb roeibootjes aan zien leggen,
waarin ook honden waren meege
nomen. Die beesten sprongen er uit,
schudden het water uit hun vacht en
sprongen dan weer het ijskoude
hun huis. Onderweg werden ze
water in om terug te zwemmen naar
weer door andere bootjes opgepikt
en dan herhaalde zich hetzelfde spel
letje."
Toen er Maandagmorgen in Am
sterdam meer scholieren dan col
lectebussen warenzijn Joop
Koelman, Westzijde 37, Zaan
dam. leerling van de Gem. Kweek
school te Amsterdam, en vier
schoolvrienden liftend naar het
noodgebied vertrokken om daar
hulp te bieden. Hiernevens geeft
hij een relaas van zijn ervaringen.
Militairen en burgers hielpen bij het eva
cueren en redden van inboedel. Zo zagen
wij hele groepen boeren uit de polder ko
men. Wat beddegoed was vaak het enige
dat ze hadden kunnen redden. Onbe
schrijflijke tonelen speelden zich voor
onze ogen af. Vaders en moeders met hui-
tende kinderen trokken voorbij en militai
ren die oude vrouwtjes ondersteunden.
Verderop langs de dijk lagen vele cada
vers van koeien, paarden en varkens.
Wagens met zandzakken reden af en aan;
vaak door een meter diep water. Er was een
stuk weg weggeslagen en dit moest hersteld
worden met zandzakken. Vrachtauto's met
militairen en wagens met boten trokken in.
lange rij over de ondergelopen wegen ver
der de polders in, om te trachten te redden
wat er te redden viel.
Tegen de avond keerden wij met een mili
taire wagen naar Steenbergen terug. De hele
weg terug zagen wij niets dan ellende. Boe
ren die paarden opjoegen. Koeien die ver
zameld werden en daartussen ook nog vele
cadavers, 's Nachts sliepen we in een
kloosterschool in Steenbergen.
De volgende ochtend reden we terug naar
Breda en vandaar verder naar Den Bosch.
Alle wegen waren vol met auto's. Lange
file's wagens trokken voorbij. Wij zagen
auto's beladen met zandzakken en goederen
uit heel Nederland, zowel uit Groningen als
uit Noordholland. Ook kwamen we een hele
colonne Amerikaanse trucks en amphibie-
wagens uit Duitsland, tegen.
Van Den Bosch uit konden wij met een
wagen van Van Gend en Loos meerijden
naar Amsterdam. Onderweg vertelde de
chauffeur dat hij sinds Zondagmiddag reeds
in het noodgebied zat. Hij had 54 uur aan
één stuk door gereden. En zo wordt door
heel Nederland eensgezind hulp geboden,
aan de getroffen gebieden.
KLEDINGSTUKKEN EN
MEUBILAIR GENOEG
In verband met het feit, dat op het
ogenblik het aantal ontvangen gedragen
kledingstukken en gebruikt meubilair een
dergelijke omvang heeft aangenomen, dat
in de eerste behoefte ruimschoots kan
worden voorzien, verzoekt het Rode
Kruis de inzameling van deze goederen in
het gehele lar.d tot nader order stop te
zetten. Wel is er grote behoefte aan
dekens, overig beddegoed en matrassen,
die alle gestuurd kunnen worden naar de
intendance van het hoofdbestuur van het
hoofdbestuur van het N.R.K., Fluwelen
Burgwal 19, Den Haag.
tutblbrng -met het noodgebied
