ioEREE-OVERFLAKKEE WEGGEVAAGD i rMe stilte over welvarend eiland1 dat is verdronken DOODNUCEITERE GLOEILAMPEN PALEN HET LANDINGSTERREIN AF Tocht door Sommelsdijk een irreële belevenis Voor militairen afkomstig uit geteisterd gebied Amsterdam's dagblad e rouw Op een klein plekje grond brengen zeven Amerikanen met helicoptères geïsoleerde bewoners in veiligheid 1273 doden Reddingsactie nadert voltooiing Tot hoofd en hart DE NIEUWE DAG VAN DE N.V. DRUKKERIJ DE TIJD - N.Z. VOORBURGWAL 65—73 - AMSTERDAM - TEL. 63381 (5 lijnen) - POSTGIRO 22884 - GEM.-GIRO A'DAM N 665 - DIRECTIE: J. J. W. BOERRIGTER EN RL VAN DER KALLEN - HOOFDREDACTIE: H. BARON VAN LAMSWEERDE EN W. SE VERIN - ABONNEMENTSPRIJS6.— PER KWARTAAL, 1 2.— PER MAAND, 47 CENTS PEE WEEK DONDERDAG 5 FEBRUARI 1953 61ste JAARGANG No. 20851 Het weer Verwachting tot morgenavond: Opklaringen, maar ook plaatselijk enkele buien. In de nacht en ochtend voornamelijk in het binnenland lichte vorst. Morgen overdag onge veer dezelfde temperatuur als vandaag. Zwakke tot matige, maar aan de kust tijdelijk krach tige wind, in hoofdzaak tussen Noord en West. Zon: 8.12—17.37. Maan: 1.12—10.04. iep 'npzalig hoog is het aantal dó én gestegen. Hoger dan bij het jinnenkomen der eerste berich- Ik maar iemand durfde vermoe- \n nog, moet men vrezen, is de or het wrede water geëist, niet „11c bekend. alle materiële schade, hoe onaf- \ar dan ook. blijft het ergst wat kan worden hersteld: het ver in mensenlevens. Hele gezinnen i de vloed verdronken: soms een :r, een vader of een kind. Diepe is gekomen over vele families, de geteisterde eilanden, over .eel land. Geen mens. die zich mens" durft noemen, of hij leeft met al de getroffenen en hij' >mt er niet aan, zich in te den- vat de stakkerds, die hun dood golven vonden, gedurende hun e ogenblikken moeten hebben taan. Maar het christelijke wer- rheidsbesef zal tot troost daarbij bedenken, dat de korte of lan- ;tijd van een vreselijke agonie ijen is overgegaan in de neuwige van een blijde rust. Want nu illen veilig in de hand van Hem. mensen en wateren schiep en Jrhtig beschikt over het ogenblik •tbp het Hem goeddunkt zijn kin- :,i tot Zich te roepen. Wat. wij nog len doen is bidden voor hun zie- ;t in het zekere weten van wat raefatie der Requiemmis als volgt •tuleert: Door de dood wordt het slechts veranderd, niet wegge- pn we naar de nationale reactie Je verbijsterende ramp, dan blijkt tie diepste eigenaard van een volk boven komt. wanneer het komt «taan tegenover gebeurtenissen, 5e zich buiten ieder menselijk fcen voltrekken en waartegen 9 zich niet of nauwelijks wapenen ft I Dan is er tijd noch. kans noch ite om zijn diepste wezen te ver in cn men handelt in volslagen ikheid overeenkomstig wat men jnlijk is. Van de Nederlander Idt gezegd, dat hij individualistisch |!n hij is dat ook, maar niet in dip jeloze betekenis van het woord, jrin het gewoonlijk wordt ver- „n; hij is het slechts in zoverre hij pilijk gecoördineerd werken kan "in een eerste gevnelsreactie zich ^viducel inzet om te helpen naar ."mate van zijn krachten en vaak frbovenuit; eerst later nleegt de ge ^niseerde samenwerking tot stand stomen. De wijze, waarop de hulp- ie zich voltrokken heeft, heeft dit j. duidelijkste bewezen. Men kan ,r kritiek op hebben, maar wan- «r men ziet naar de intentie, blijft oordeel van onze minister-presi- Jt onverlet, dat „de wijze waarop leiecl Nederland te hulp is gesneld 'ben iedere lof verheven is" r^lotseling is ons volk weer één en :èn onderling gekrakeel van vroeger ^in de toekomst weegt op tegen de ïjicht van het ene feit, dat reeds Iders hun leven lieten bï.i het te lp snellen van de in nood .verke nde evenmens. Maar ook in Europa 1 L over de hele wereld toont men met .'.den, waaraan woorden zo vaak de- n twijfelen. Tegenover de onmacht n de vergaderingen over Atlanti- ïe en Europese integratie staat het erke feit. dat Amerika en zovele an- »re landen ons spontaan en daad werkelijk steunen. eiEr zijn in deze dagen in eigen land Jpk enkele beschamende wanklanken 1 signaleren, maar zij verdwijnen in :t niet bij zoveel edelmoedigheid, en «jver dan deze uit te meten, willen -ij vooruitzien naar hetgeen na de I ridding te doen zal staan: herstel der •rihade en het terugdringen van het w'ater naar zijn uitgangspunt: de ver- iderlijke zee. Met alle middelen, •elke de moderne techniek ten dien- :e stelt, zal men moeten pogen het evaar voor de toekomst te bezweren, rfevens zullen met betrekking tot de ikulpverlening al die lessen moeten "kirden getrokken, die te trekken ijn. Wat menselijkerwijs mogelijk is. .ient te worden gedaan. Wij zeggen: I henselijkerwijs. Want bij al ons wik ken is er tenslotte Eén die beschikt. |sl In deze dagen van onbegrijpelijke beproeving zal het boek Job in de ge- dachten zijn geweest van de mensen 'kiit de zwaarst getroffen streken, wier b°!evenssfeer zozeer van de Bijbel door trokken is. Dat er van de regerings tafel geen woord kon klinken, dat de diepste gevoelens van dit godsdien stige volk vertolkte, of zelfs aanduid de, is de grote leemte geweest in de Gregeringsverklaring van jongstleden Critieke toestand te Heenvliet De met tienduizenden zandzakken versterkte dijk langs het Voornsche Ka naal cn de afsluitdam te Oostvoorne hebben de storm van hedennacht goed doorstaan. Te Heenvliet is de toestand evenwel zeer critiek. Doordat het water in de Heenvlietse polder nog voortdu rend bljjft stijgen, is de toestand voor dc Wieldijk by Nieuwesluis (Z.H.) zeer ernstig. Men vreest deze dUk. waar het water reeds op enkele plaatsen over heen spoelt, ondanks de grote spoed waarmee wordt gewerkt, niet te kunnen behouden. Ergens in de kop van Goeree-Overflakkee ligi een kleine plek die gespaard is geble ven. Dai is een mooi droog stukje land. Een verrukking voor hei oog van hem, die dagen niei anders gezien .heeft dan een grauwe waier-woesienij. Er siaai wel geen huis op, op dii eilandje in hei ondergedom pelde eiland, maar hei is ienminsie droog. Dii dorado in hei overstroomde Overflak- kee is niei ver verwijderd van Sommelsdijk. En wellicht nimmer is van enkele simpele vierkante kilomeiers op deze aardbodem zulk een heilzaam gebruik gemaakt als hier hei geval is. Men heeft er namelijk een geïmproviseerd landingsterrein voor helicoptères aangelegd, dai wordi afge paald door doodnuchiere gloeilampen. Gelukkig hebben hefschroefvliegiuigen weinig ruimie nodig, anders was hei alles uiteraard onmogelijk geweesf. Maar nu is een klein siuk, droge dijk van zes- a zeven honderd meier lengie een niet te schaffen kostbaarheid. Zeven Amerikaanse helicop- Zo begini een onzer verslaggevers zijn reportage over de evacuatie van hef „noodeiland" Goeree-Overflakkee. Hij vervolgt: Wij hebben Woensdag middag enkele ogenblikken op het lan dingsterrein bij Sommelsdijk staan kij ken. Een helicoptère daalde neer. De piloot onder de glazen koepel, naast hem een vrouw met een rose omslag doek op het hoofd. Aan weerszijden van het toestel waren een soort draag baren bevestigd, ook overhuifd door een glazen koepeltje. Daar lagen twee mensen op. Nauwelijks was het toestel geland of een jonge man in een blau we schipperstrui sprong op de begane grond. Hij rekte zich uit en keek even verdwaasd om zich heen. Daarna liet hij zich gewillig door een zuster van het Rode Kruis wegleiden. De piloot, een forse gebruinde kerel, hielp de vrouw uitstappen en gaf haar een oe- möedigend klopje op de schouder. Hij wande'de even voor ziin toestel op en neer, deed een paar trekken aan een sigaret en stapte weer in. Enkele se conden later steeg hij op: richting Nieu we Tonge. Na een kwartier, twintig minuten misschien, keerde hij terug. Nu had hij vijf mensen in zijn toestel geperst. Dit is één voorbeeld. Zijn zes collega's deden evenzo. Soms daalden drie, vier helicoptères tegelijk, drie, vier stegen er vlak na elkaar op. Zeven Amerikanen zijn bezig de be narde bevolking van Goeree-Overflak kee te redden. Zij doen het in alle rust. met een routine-gebaar bijna, maar doeltreffend en vooral vastberaden. Eén van hen landde met zijn machine bij een huis. Daar was een vrouw met haar bovenlijf bekneld geraakt in het raamkozijn; zij kon vóór noch achter uit. De piloot rukte het hout uit zijn sponningen, zette de vrouw in zijn toe stel en leverde haar af op het lan dingsterrein; zü droeg nog het houten kozijn om de schouders. Voila. Een andere Amerikaan trof een man aan hangend in een boom. De ongelukkige was totaal verstijfd. Hij kon zijn han den die de takken omklemden niet meer ontspannen. Maar nochtans werd hij bevrijd. De piloot rukte de takken af en vervoerde de man. Zeven harde, zakelijke, kauwgom kauwende Amerikanen redden hon derden mensen van een afgrijselijke ondergang. Zij doen het met de van zelfsprekendheid van lieden-die-er- immers-voor-gekomen-zijn. Wij wil den dat wij huldigende woorden voor hen konden vinden, die niet bespot- fères kunnen er gemakkelijk op landen,- wanneer dal nodig is alle iegelijk. Zeven Amerikaanse piloien zijn bezig de benarde bevolking van Nieuwe Tonge ie redden. Wani daar, enkele iieniallen kilomeiers van de siari- en landingsplaats verwijderd, ligi óók een stuk dijk. Daar siaan wél hui zen op,- zij hei. door hei waier ondermijnde en uii hun voegen gescheurde huizen. De bewoners van Nieuwe Tonge hebben er zich, op dai siukje dijk, samengetrokken, ioen de vloedgolf over hun dorp sprong. Zij heben zich mei veeriigen of vijftigen samengeperst in één woning of in een fragment daarvan. Sinds dagen leven zij op zolders en op daken in omstandigheden, die voor een mens mei beide benen siaan- de op een veilig, droog siuk grond, nau welijks voorstelbaar zijn. Sinds dagen worden zij gepijnigd door een helse on zekerheid. Zeven Amerikanen zijn bezig hen ie redden. Snel en afdoend. keken in de huizen naar binnen. Het da gelijkse leven was er met één slag afge broken, dat viel af te leiden uit aller lei veelzeggende omstandigheden. Wij zagen dik bemodderde vloeren, omver geworpen stoelen en kasten met uitge trokken laden. Maar ergens in een ka mer lag op een tafel naast een krant een bril: aan de wand van de kamer hingen aandoenlijk vredige wandspreu- ken. - - Wij trachten ons voor te stellen hoe het in dit vertrek toegegaan moest zijn op het moment van de ramp. Maar cn- ze fantasie verontrustte ens en wij ziin snel verder gegaan. „Gesloten zijnde, zich te vervoegen hiernaast", lazen wij voor de étalage- ruit van een winkel. „Hiernaast" was herschapen tot een troosteloze ruine. In een der huizen scharrelde doelloos een man rond. De vitrine-met-plaatjes van een bioscoop schokte ons door het bizar-normale. Wij stonden voor een protestants, kerkgebouw. In de gevel stond een Psalmtekst gegrift: „O Heere mijn God, dat Uwe oogen zijn nacht en dag over dit Huys, over déze Plaatse". In de kerk waren men sen, veel mensen. Het gebouw werd als opslagplaats voor Rode Kruis- goederen gebruikt. In slordige stapels lagen etenswaren en kleren overal verspreid. En ergens stonden drie doodkisten met zilveren knoppen. Wij zijn in de toren van het kerk gebouw naar boven geklommen. „U kunt daar alles prachtig zien", zei ie mand. Maar wat wij zagen was dit verbijsterende: een eiland is weg gevaagd. En terwijl wij daar ston den op de toren, moesten wij denken aan een tocht, die wij enkele jaren ge- telijk zouden klinken. De evacuatie per helicoptère werd ook vannacht voortgezet. De landingsplaats werd met twintig gloednieuwe, door Philips geschonken, schijnwerpers ver licht. Inmiddels was gisteren de evacua tie van het eiland ook op andere fron ten in volle gang. De bevolking van Oude Tonge wordt met een amphibie- vaartuig dat 50 a 60 mensen kan mee nemen naar veiliger oorden gebracht. In eerste instantie naar Dirksland, dat nog droog ligt, cn waar iedere evacué wordt ingeschreven. Vervolgens steken zij per boot het Haringvliet over naar Iiellevoetsluis. waar bussen voor hen gereed staan. Nu geldt de evacuatie al leen nog voor vrouwen, kinderen en ouden van dagen. Mannen van vijftien tot vijf en veertig jaar kunnen, indien zij dat verkiezen, voorlopig nog ach terblijven. Zij zullen behulpzaam kun nen zijn ,bij het redden van het vee. voorzover dat nog te redden is en bij het liquideren van de talrijke bij de dijken aangespoelde cadavers, waarvan er tot nu toe alleen al bij Middelharnis ruim 5500 zijn geteld. Dit laatste is van urgent belang voor wat betreft het even tueel uitbreken van besmettelijke ziek ten. Een lachend jongetje De evacuatie van Sommelsdijk en Mid delharnis zal morgen haar voltooiing naderen.' hebben gisteren een wan deling door beide stedekes gemaakt. Een irreële belevenis. In een brede straat in Middelharnis stonden lange rijen koeien en gaarden vastgebonden aan palen. Een man droeg een schreeuwend varken op zijn rug; zijn enige bezit wellicht. In sommige huizen waren de bewoners nog achtergebleven. Ergens in een ove rigens volkomen verlaten straat tuurde m een huis een jochie achter het raam naar buiten. Het lachte toen wij voorbij kwamen. Een vrouw klopte haar stof doek uit en wij scjirokken bijna van de gewoonheid van dat gebaar. Wij kwamen door straten waaruit het zakkende water reeds was weggevloeid. Er heerste daar een doffe stilte. Wij Een van de Amerikaanse helicop ters is juist op het stukje droge grond geland en neemt drie men sen aan boord. -n het kan 1948 of 1949 zijn ga st over een bloeiend, zomers GoereeOverflakkee hebben gemaakt Een welvarend land destijds, dat zich verbluffend snel had hersteld van de erschrikkelijke gevolgen van de oor logsrampen. Een blij land met vriende lijke maar energieke mensen, die zich. in hun betrekkelijk (insulair) isolement een eigen bestaan hadden verworven. Daaraan dachten wij, staande op de kerktoren van Sommelsdijk. Het is al les verworden tot een fictie. Inderdaad: een eiland is weggevaagd. (Vervolg op. pag. 3 tweede kolom) 300 cloden in Stavenisse Vanochtend bereikt ons een telegram van -le burgemeester van Stavenisse op Tholen, waarin hy mededeelt, dat in zyn gemeente vermoedelijk 300 doden te betreuren zijn. Hij noemt Stavenisse de zwaarst getroffen gemeente van Eu ropa. Een groot gedeelte van het stadje is totaal verwoest. Geen enkel huis is onbeschadigd. Volgens de tot dusverre binnenge komen berichten is bet aantal doden gestegen tot 1273. Uit de volgende plaatsen zijn gegevens binnengeko men: Goeree-Overflakkee: 40, Ouddorp 1, Oude Tonge 300, Stellendam 27 Sommelsdijk 1, Nieuwe Tonge 75. Schouwen-Duiveland: 4, Burg 10, Zierikzee 15, Burgsluis 10, Bruinisse 1, Brouwershaven 3, Dreischor 15, Se- rooskerken 15. Nieuwerkcrk 13. Tholen: Stavenisse 200 St. Maartensdijk 4. Hoeksewaard: Elfplaat (Poortugaal) 7, 's Gravendeel 57, Numansdorp 67, Heinenoord 2. West-Noord-Brabant: Halsteren 17, Willemstad 12, Moerdyk 13, Dintel- oord 3, Raamsdonkveer 2, Fynaart 46, Nieuw Vossemeer 50 Lage Zwa- luwe 2. Heiningen 25, Theodoruspol- der 11, Steenbergen 13. Wagenberg 1, Heusdcn en Altena 3, Klundert 13. Zuid-Beveland: Krabbendijke 4. Iloedekenskerke 1. Kruinin^en 11. lerseke 10, Wolfaartsdijk 9, Rilland 1, Oudelande 2, Kapelle 3, Goese Sas 7 Walcheren: Vlissingen 3. Veere 2. Zeeuwsch Vlaanderen: Nieuwe Neuzenpolder 1, Temeuzen 4, Hon- tenisse 8, Kloosterzande 9, Ossenisse 1. Kruispolder 8. St. Philïpsland: 1. Voornc-Putten: Abbenbroek 1, Hel- levoctssluis 5, Zuidland 20, Stryen 15. Noord-Beveland: Kortgenc 40. Gecrsdyk J. Alblasserwaard: Slïedrecht 1, Pa pend recht 1, Brandwijk 2. Krimpenerwaard: Stormpolder 6. Ouderkerk 2; Rotterdam 1; Maassluis 1; IJselmonde 3; Texel 5; Hondsbosse zeewering 1; Militairen 2. Nachtelijke evacuatie uit VoorneGoeree en Schouwen Het aantal slachtoffers is thans opgelopen tot 1273. Vannacht Is, ondanks duisternis en zware wind, uit alle macht gewerkt aan de evacuatie van bedreigde gebieden op Voorne-Putten, Goeree-Overflakkee en Schouwen-Duive land. Van het laatste eiland zijn 15.000 van de 20.000 Inwoners geëvacueerd. In de vroege ochtend werd de evacuatie van Oude en Nieuwe Tonge op Overflakkee gelast. De burgemeester van Nieuwe Tonge deelde mede, dat er geen ijeden tot ongerutheid meer is. In Brabaau is bij Nieuwendijk, in het land van Heus- den en Altena, een nieuwe dijkdoorbraak geweest, waarbij drie doden gevallen zijn. Op Tholen, waar de dijk aan de West- en Noordzijde grotendeels is weggeslagen, was men er op voorbereid, dat men werkeloos nieuwe overstromin gen moest aanzien, maar berichten daaromtrent zijn tot dusverre uitgebleven. Daaruit blijkt reeds duidelijk genoeg, dat alle gevaar voor de noodgebieden nog lang niet geweken is. Het werd gisteravond acuut, omdat een nieuwe storm was aange kondigd. Uil de binnengekomen berichten is af te leiden, dat het aanmerkelijk minder erg is geweest dan men ge vreesd had. In de vroege ochtend werd bericht, dat de wind naar het Noorden gedraaid en in kracht afgenomen was, en dat hij nog meer zou afnemen. Van Veen, hoofdingenieur van de Rijkswaterstaat uiteengezet. Of de landbouwgronden veel schade hebben Men nadert nu het punt, waarop de reddingsacties voltooid zullen zijn. Daarop was tot dusverre allereerst de aandacht gericht. Eerst daarna zal men zich geheel kunnen gaan wijden aan het herstel der dijken. Pas deze zomer mag men verwach ten, dat de dijken hersteld zullen zijn en dan zal men na een of twee maan den de ondergelopen gebieden droog gemalen hebben, aldus heeft dr. ir. Chronisch zieken worden vaak l chronisch vergeten geleden hangt af van de aanwezige hoeveelheid vers water, die verzilting kan tegen gaan. 15.000 mensen geëvacueerd De evacuatie van Schouwen is Woens dagnacht bijna voltooid. Men schat, dat ongeveer 15.000 van de ongeveer 20.000 bewoners van Schouwen-Duiveland zijn geëvacueerd naar veiliger oorden. Op Duiveland heeft men Woensdag alle boerderyen en huizen systematisch af gezocht naar achtergebleven personen. zee, Rencsse, Bruinisse en Haamstede is het grootste deel van de bevolking nog aanwèzig. De meeste slachtoffers in Zeeland zijn vermoedelijk te betreuren in het mid dendeel van het eiland Schouwen-Dui veland. Het gebied achter de westelijke duinenreeks tot Zonnemaire staat ge heel blank. Op sommige plaatsen staat het water twee tot twee en een halve meter hoog. De verwoesting in Zierikzee is ver schrikkelijk. Gehele huizenblokken zijn door de zware golfslag totaal wegge vaagd. Onder andere is het antieke Vrij- poortje en het aangrenzende uit 1753 daterende pand de „Witte Zwaan" ge heel ingestort. Met man en macht wordt gewerkt om het enorme gat in de zeedijk ten Zuiden van Poortvlietop Tholen te dichten. Laatste dijk bij N.-Gouwe besweken Dc Nederlandse territoriale bevelheb ber heeft medegedeeld, dat de laatste dijk bij Noord-Gouwe op Schouwen Duiveland (ten Noorden van Zierikzee) is doorgebroken. Schepen, die in de buurt zyn. is verzocht zich onmiddellijk hierheen te begeven om te helpen by dc evacuatie. Eveneens bezweken zijn de dijk ten Noord-Oosten van Zonnêm3ire, de djjk ten Noorden van Dijkhuisjes by Brou wershaven en de dyk één kilometer ten Westen, van Noordgouwe. Vermiste mariniers terecht De twee militairen van de Kon. Ma rine, van wie aanvankelijk werd aange nomen, dat zij vermist waren, zijn thans terecht. Spoedig verlof voor familiebezoek De chef marine staf, de chef generale staf en de chef luchtmacht staf maken het volgende bekend: Zowel de marineleiding als de leger en luchtmachtleiding zijn zich volkomen bewust van de grote ongerustheid, wel ke op het ogenblik bij de militairen, afkomstig uit de geteisterde gebieden, bestaat ten aanzien van het lot, dat hun familieleden heeft getroffen. Genoemde autoriteiten zouden niets liever doen, dan deze militairen met verlof zenden. Maar het zal iedereen d i t ogenblik, in gang zijnde is achtergebleven om behulpzaam te zyn I hulpverleningsacties, zéér ongewenst bij de herstelwerkzaamheden, die aller- zou zijn militairen met verlof naar hun wegen reeds zijn aangevangen. In Zierik-1 in het noodgebied gelegen woonplaats Hetzelfde gaat men vandaag doen op duidelijk zijn. dat het op Schouwen. Een deel van de bevolking alleen al in verband met ir te doen gaan. Daarom, hoezeer de militaire autori teiten zich ook bewust zijn van de zwaarte van de door hen te treffen maatregel, achten zij het niet verant woord, thans aan militair personeel verlof te verlenen. Zodra echter de toestand is gestabi liseerd en er tekening is gekomen in de evacuatie en de registratie zal aan al het militair personeel in werkelijke dienst by zee-, land- en luchtmacht, af komstig uit de door de nationale ramp getroffen gebieden, een buitengewoon verlof met familiebezoek worden ver leend van vier dagen. Zo spoedig mogeljjk zullen biervoor nadere regelen worde» vastgesteld.

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 1