Water kwam hoger dan men ooit
mogelijk geacht had
GOEREE - OVERFLAKKEE VERZWOLGEN
Piloten van vijf naties onvermoeid
boven verdronken land
Reddingsmateriaal stroomt naar
randen van noodgebied
MINSTENS 800 SLACHTOFFERS
WEERBERICHT
Reeds zeven millioen
voor Rampenfonds
Eilanden werden duinringen in het water
Militaire vliegers van vijf naties, Nederlanders, Amerikanen, Britten, Italianen
en Belgen speuren van het krieken van de ochtend tot dat de avond invalt over
de waterwoestijnen van Goeree en Ovedlakkee, Schoüwen Duiveland, St.
Philipsland en Tholen. Snelle jagers, zware transporttoestellen en amphibie-
vliegtuigen, zeer lichte Pipercups" en zeer fragiel lijkende hefschroefvlieg-
tuigen, ongeveer 130 bij elkaar, doen hun werk krachtig en moedig, verbonden
door krakende en gonzende radioverbindingen. Hier worden zandzakken,
voedsel of medicamenten afgeworpen, daar duiken de verkenners diep naar
het gore water. Een waarschuwing, en kort nadien komt een helicopter aan.
Ergens op een dak zit een eenzame mens, verkleumd, wanhopig te bidden tot
het eindeloze watervlak.
Ducks een uitkomst
Overal ziet men de vliegtuigen zoeken
en helpen. Zieken worden getranspor
teerd, gezonden naar veiliger haven ge
bracht. De verkenningsvliegtuigen diri
geren ook de „ducks", de amphibiewa-
gens, die als vette slakken over de ver
dronken eilanden kruipen.
Deze varende wagens zijn een ware
uitkomst bij het reddingswerk. Velen
kunnen thans bereikt worden, die an
ders reddeloos verloren zouden zijn.
Met 40 tegelijk kan men de slachtof
fers snel en veilig vervoeren.
Eerst ging het transport over de on
diepe wateren met roeiboten, doch ook
deze staken soms nog te diep om ge-
isoleerde plaatsen te bereiken. Bij tien
tallen varen grote en kleine schepen op
de Zuid-Hollandse en Zeeuwse stromen.
Het weer was vanmiddag nog kalm.
Vele schippers, die met deze wateren
niet bekend zijn hebben hun weg niet
kunnen vinden. Sommige boten zijn
vastgelopen, enkelen blijken bij eb bo
ven op een zandbank te zitten.
ZIELIGE BROKJES DROOG LAND
Rond het middaguur klinkt een nood
kreet van het Haringvliet: schip in nood.
Verkenners, helicopters en een amphi-
bievliegtuig spoeden zich erheen om as
sistentie te bieden.
Zo werken schepen, vliegtuigen en
ducks aan alle'kanten samen om te hel
pen, waar nood heerst. Ons verkennings
vliegtuig, bestuurd door een jonge kun
dige vlieger, scheert over Flakkee. Van
Ooltgensplaat tot voorbij Middelharnis
en Sommelsdijk is dit een watervlakte,
waaruit de daken van boerderijen, hui
zen en schuren, of zeer vaak slechts res
ten daarvan, steken. Tussen Dirksland
en Neliszand zien wij een droog polder
eiland. Gered? Het is de vraag, want de
polderdijken zien er zwak en afgekalfd
uit. Vliegtuigen werpen er balen niet
zandzakken af. Men ziet de bevolking
graven van hun nog van de vloed ver
schoonde grond om ze te vullen. De
dijken moeten verstrekt .worden.
Over grote trajecten is de zeedijk van
Flakkee weggeslagen. Op enkele stukken
gespaarde polderwijken grazen hier en
daar wat runderen. Hun aantal wordt
verre overtroffen door de cadavers, die
hér en der met van het water opgezwol
len lijven tegen de dijken gespoeld lig
gen. Enorme hoeveelheden wrakhout,
stro. dode kippen en varkens, kleren en
huisraad werden door de wind tegen de
dijken en huizenresten geblazen. De lij
ken der bewoners zijn zoveel mogelijk
uit deze rampzalige ravage gevist. Stel
lendam ligt achter zijn haventje leven
loos tussen water en slijk. Deze door Urk
geadopteerde vissersplaats is noch aan
het Haringvliet, noch aan het Springers-
diep meer door dijken beschermd.
t 17 uur aan staaldraad!
X In Zierikzee is dezer dagen een
man gered, die 17 uur aan een Z
staaldraad had gehangen, om zich t
van de verdrinkingsdood te redden.
Lichte vorst verwacht
Het K.N.M.I. deelt mede:
Een depressie, die over Noorwegen en
Zweden naar het Zuidelijk deel van de
Oostzee trok, veroorzaakte vannacht in
het Zuidelijk deel van de Noordzee
stormachtige Noord-Westelijke tot Noor
delijke wind.
Koude uit de Poolstreken afkomstige
lucht dringt nu steeds verder naar het
Zuiden over België, Frankrijk en Duits
land door. In de koude lucht komen
sneeuw- en hagelbuien voor. Langs de
Noorse kust trekt een storing, die tot
dusverre weinig activiteit vertoonde,
naar het Zuiden. Deze storing veroor
zaakte enige luchtdrukdallngen op de
Britse eilanden, terwijl tegelijkertijd de
barometerstanden in Denemarken wat
hoger werden. Dit had tot gevolg, dat
de windkrachten in het Noordzeegebied
nu weer kleiner zijn geworden. Daar er
de komende nacht in ons land flinke
opklaringen zullen voorkomen, moet
vooral in het binnenland op lichte vorst
worden gerekend.
Goeree is daardoor weer een apart
eiland geworden, waarvan de duin
rand nog slechts boven het water uit
steekt.
Verkenning boven Schouwen-Duive-
land bevestigt de berichten, dat dit
eiland op de duinenrij na, die tot onge
veer Renesse, Haamstede en Burgh
reikt, vrijwel totaal door de zee verzwol
gen is. Brouwershaven, Zierikzee, Brui-
nisse en alle andere plaatsen daartus
sen zijn geheel of gedeeltelijk over
stroomd. Men kent ze aan de kerktorens
en vormen van de havens. Het eiland
biedt hetzelfde beeld als Flakkee met
zijn rampzalige plaatsen als Oude- en
Nieuwe Tonge. De havens liggen vol
schepen. Vliegtuigen speuren en helpen.
(Roeiboten, ducks en ook rubberboten
j trachten geïsoleerde stakkers te be vrij-
I den. Hulpverlening en evacuatie zijn in
I volle gang. En tegen de duinen en dijk-
resten ligt de zee, die als een bruut
beest, gezweept door de felle orkaan, al
deze ellende veroorzaakte
DUIZENDEN IN TOUW.
Duizenden en duizenden slachtof
fers van de stormvloed worden van de
eilanden gehaald. Duizenden verlenen
hulp bij transport, verpleging en on
derdak. Ook de gisteren hier gearri
veerde Amerikanen sjouwen en sloven
bij het reddings- en herstelwerk. Zo
doen ook de Britten, de Fransen, de
Italianen, de Belgen en de Nederlan
ders. Zo zullen de helpers van andere
nationaliteiten doen, die thans in aan
tocht zijn. Grote colonnes stromen
naar de uiterste randen der geteis
terde gebieden met voedsel, kleding,
medicamenten en materialen.
Daar wordt het transport voortgezet
met boten, schepen en vliegtuigen, die
dan weer met tientallen ongelukkigen
terugkomen. Met het uur zwelt deze
stroom. Ze ontvangen kleding, voedsel,
medische zorg en gaan dan slapen. Na
dien vertrek naar een evacuatie-oord.
Zo geldt het in de opvangcentra, waar
artsen, verpleegsters, het Rode Kruis,
militairen van alle wapenen en andere
vrijwilligers van diverse organisaties
dag en nacht in de weer zijn. Ondanks
de onvervaarde aanpak, ondanks de
hechte nationale en internationale sa
menwerking, is toch nog de hulp voor
velen te laat gekomen.
DOOD WAART ROND OVF.R
ZOLDERS EN DAKEN.
Het menselijke uithoudingsvermo
gen is beperkt. Na dagenlang wachten
zijn mannen, vrouwen en kinderen
Onder voorzitterschap van Prins
Bernhard vergaderde gistermiddag
in het ministerie van Binnenlandse
Zaken te Den Haag. het bestuur
van het Nationale Rampenfonds.
Foto: tijdens de vergadering v.l.n.r.
Dr M. Prinsen Sccr.-Genvan
Binnenlandse Zaken), Prof. Dr L.
J. AI. Beel (minister van Binn.
Zaken). Z.K.H. Prins Bernhard.
Mr F. van Thicl minister van
Maatschappelijk Werk) en Air
Werner (staatssecr. van Maat
schappelijk Werk).
van uitputting op zolders en daken
gestorven. Vooral in de nacht van
Dinsdag op Woensdag, toen het vro
zijn slachtoffers gevallen. Het az
tal gevallen van longontsteking is
groot. Artsen worden met helicopters
gebracht naar geïsoleerde zieken, die
dringend hulp behoeven. Iedereen
spant zich tot het uiterste in om
vens te redden en te behouden,
levens van hen die van alle aardse
bezit zijn beroofd.
Afdijking van gehele kust behalve
Schelde én Waterweg?
Na de vlucht, welke door een 40-tal diplomaten boven de getroffen geb'edert
in een DC 6 van de KLM werd gcmaa kt, heeft dr ir Van Veen, hoofdingenieur
van de Rijkswaterstaat de ambassadeur s, gezanten en vertegenwoordigers van
de diplomatieke missies in ons land, n og een korte uiteenzetting gegeven aan
de hand van dezer dagen genomen luc htfoto's.
HU deelde tijdens die uiteenzetting en de vragen, die daarna werden gesteld
en beantwoord mede, dat het gevaar n og lang niet is geweken.
Aan de boerderüen en huizen, die nog niet zün bezweken, kan nog meer schade
worden toegebracht en de materiële ve rliezen zullen nog groter worden dan
thans reeds het geval is.
Op dit ogenblik ^icht zich alles op de redding van de bevolking. Daarna ml
eerst een begin kunnen worden gemaa kt met het herstel van de dijken.
Aan de hand van de verkennings
vluchten en de gemaakte foto's wordt
nagegaan waar de dijkdoorbraken zijn,
welke het allereerst zullen moeten wor
den aangepakt en op welke wijze men
het meest doeltreffend aan het herstel
zal kunnen beginnen. Dan kan ook wor
den gezien wanneer van de hulp kan
worden gebruik gemaakt, die uit vele
landen werd aangeboden en waarvoor
men in ons land zeer dankbaar is.
De heer Van Veep merkte op dat,
wanneer de springvloed 14 dagen la
ter zou zün gekomen, het water nog
hoger zou zün geweest. In zijn toelich
ting zei de heer Van Veen, dat men
het overstroomde gebied moet zien als
een kunstmatig gebied, dat door de
aanleg der dükcn werd gewonnen.
Men verwachtte vroeger, dat iets der
gelijks als thans het geval is, maar
eens in misschien 500 jaar zou kun
nen voorkomen en later dat een der
gelijke vloed maar eens in de 350 jaar
mogelijk zou zijn. Het water kwam
thans echter hoger dan ooit tevoren.
Men zal dus meer moeten doen.
Hij gewaagde van de plannen, die
er voor deze ramp bestonden, tot een
grote afdijking. Wil men het water er
uit houden, dan zal men het land ge
heel van de zee moeten afsluiten, met
uitzondering van de Nieuwe Waterweg
en de Schelde.
Groot gevaar bezworen
Als de dijk ten Westen van Rotter
dam, de Schielandse Hoge Zeedijk, was
doorgebroken, dan zou de ramp nog ge
weldiger afmetingen hebben aangeno
men. zo deelde hij mee. Het gebied rond
Rotterdam ligt nog lager dan het over
stroomde. Deze dijk begon het op één
punt te begeven. Er is toen met man en
macht gewerkt om het gat te dichten.
Alles werd aangesleept wat maar ge
pakt kon woi'den. Er kwamen schepen
met zand, er was een ploeg van 300 mi
litairen aan het werk en men zou zelfs
een kerkgebouw hebben laten springen,
om dichtingsmateriaal te hebben, als
men dynamiet bij de hand had gehad.
Want als deze dijk het begeven zou heb
ben, dan zou een groot gebied van Zuid
Holland en van Noord-Holland zijn
overstroomd. Den Haag zou gespaard
gebleven zijn, omdat het op duinzand
ligt. Dat zou betekend hebben, dat drie
millioen mensen gevaar zouden hebben
gelopen, in dit dicht bevolkte gebied
van ons land. Men is er echter in ge
slaagd de dijk Zondag nog te redden.
De heer Van Veen maakte het de bui
tenlanders duidelijk, dat het niet moge
lijk is overal de dijken te verhogen en
te versterken. Van ouds zijn vele steden
HELLEVOETSLUIS als evacuatiecentrum
(Van onze speciale verslaggever).
Hellevoetsluis. De eerste geëvacueerden uit Middelharnis, gelegen op
GoereeOverflakkee, hebben pas nu een beeld kunnen ophangen van de
ramp, welke zich in de nacht van Zaterdag op Zondag heeft voltrokken.
Uit hetgeen zij hebben meegedeeld valt af te leiden dat de plaatsjes Oude
Tonge, Nieuwe Tonge en Stellendam vrijwel geheel door het water zijn verzwol
gen. Van deze gemeenten steken alleen nog maar de spitsen van de kerktorens
boven water uit.
Met een enorme kracht beukte de zee tegen de dijken op Goeree, die
omstreeks halfdrie in de nacht op verschillende plaatsen werden doorbroken.
Inmiddels hadden ook de dijken in het Haringvliet het onderspit moeten delven
tegen het geweld van het water waardoor het gehele eiland in practisch een
kwartier van twee kanten door het water werd overweldigd. De mensen in
Oude Tonge, Nieuwe Tonge, Stellendam en Den Bommel hebben geen kans
Zon op: 812 uur: onder: 17.37 uur. 9«z'en rich in veiligheid le brengen.
Maan op: 1.12 uur: onder: 10.04 uur. Aangenomen moet daarom worden dat hier het aantal slachtoffers misschien
Hoogwater te Katwijk te 7,32 en 19.50 u. we| ^et grootste zal zijn van de gehele watersnood. Volgens schatting van des-
I kundigen is de vrees gewettigd dat het totaal aantal mensen, dat hier het leven
Dit nummer b«lMt uit 10 patin» verloren, de 800 zal overschrijden.
Opklaringen en lichte vorst
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Opklaringen, maar ook plaatselijk en
kele buien. In de nacht en ochtend
voornamelijk in het binnenland lichte
vorst. Morgen overdag ongeveer dezelf
de temperatuur als vandaag. Zwakke tot
matige, maar aan de kust tijdelijk
krachtige wind in hoofdzaak tussen
Noord en West. (Opgemaakt te 10 uur).
6 FEBRUARI.
Dank zij het feit dat Middelharnis,
Dirksland en Melissant door een bin
nendijk enigermate werden beschermd
en deze plaatsjes hoger liggen dan de
andere gemeenten, konden de bewoners
hiervan zich op de hoogstgelegen punten
in veiligheid brengen.
Met evacuatie van de bewoners van
die gemeenten is men in versneld tempo
begonnen. Gevreesd wordt namelijk dat
door de aanwakkerende Noord-Weste
lijke wind de binnendijk, die Melissant
met Middelharnis verbindt, en waaraan
omdat hij practisch geen dienst meer
deed geen bijzondere zorg meer is
besteed, heu tegen het opdringende water
niet meer zal kunnen houden. Ongeveer
2.000 mensen worden nu met alle be
schikbare botenmateriaal weggevoerd
naar Hellevoetsluis.
Boven de bedreigde gebieden cirkelen
onophoudelijk Marinevliegtuigen, die de
schippers van de ter hulp snellende
vaartuigen radiografisch de nodige aan
wijzingen verstrekken.
Het water van het Haringvliet ls van
een zo onstuimig karakter dat het red
dingswerk onder wel uitermate moeilijke
omstandigheden moet plaats vinden.
De vluchtelingen var het eiland, die
wij te Hellevoetsluis hebben zien arri
veren, hadden vrijwel allen drie dagen
zonder water en met een geringe hoe
veelheid voedsel gezeten.
Mariniers en soldaten, die sinds Maan
dag in Middelharnis zijn gearriveerd en
actief aan het reddingswerk deelnemen,
zijn met man en macht aan het werk
gegaan om de ongelukkigen van drink
water en oedsel te voorzien. Velen van
hen, die in de haven van Hellevoetsluis
aankwamen, verkee-den in een staat van
volkomen uitputting.
Vooral de ouden van dagen waren er
erg aan toe
In Hellevoetsluis zelf, dat geheel als
evacuatiecentrum is ingericht, en waar
honderden autobussen en vrachtauto's
bij het station zijn gestationneerd, heer
ste gisteren grote bezorgdheid voor de
komende nacht. De Kanaaldijk Oostzijde
verkeert namelijk in een zodanige toe
stand dat gevreesd werd dat het water,
bij opkomend tij, gepaard gaande met
harde wind, kans zou zien door te bre
ken. Tot de gemeenten, die dan bedreigd
zouden worden, behoren Rockanje, Den
Brlel, Zwartewaal en Nieuw Hellevoet.
Alle beschikbare krachten werkten
gisteren aan de dijk. waartegen het water
met steeds sterkere golfslag aanklotste.
En de oppervlakte van dat water was
nog maar een halve meter beneden de
top van de dijk!
mogelijk Dordrecht geheel gaan verwij
deren. Men moet het dus in een andere
richting zoeken, in welk verband hU
herinnerde aan de hiervoor genoemde
plannen.
Zijn de dijken gesneuveld tengevolge
van de schade, welke er door het oor
logsgeweld aan is toegebracht, zo luidde
een andere vraag. De heer Van Veen
antwoordde ontkennend. Vrijwel alle
dijken zijn door het water overspoeld.
Daardoor werden de dijken aan de bin
nenzijde weggeslagen en dat leidde tot
dijkbreuk.
Dijken deze zomer dicht?
Men kan zeggen, dat 300.000 inwoners
alles hebben verloren. Een millioen
mensen is in nood.
HU hoopte, dat de dijken deze zo
mer hersteld kunnen zyn. Na een of
twee maanden kunnen de gebieden
weer drooggemalen zün. Hü merkte
op, dat men thans sneller kan wer
ken dan onmiddellijk na de oorlog,
omdat men thans weer beter geoutil
leerd is en veel hulp kan verwachten.
Hoe het met de landbouwgronden zal
zijn, kan thans nog niet worden ge
zegd. Veel hangt er van af, of er veel
vers water in de gebieden is. Dat kan
de verzilting tegenhouden. In vroe
gere jaren waren er zeven jaren no
dig wilde men het zout eruit hebben.
Thans gaat dat met de hulpmiddelen
vlugger.
Als dit alles zou zijn samengegaan
met de vloed van de Rijn, dan zou het
hopeloos voor het hart van Holland zijn
geweest. Maar ongetwijfeld zullen v.üj
het land terugwinnen, zo antwoordde
hij op de vragen van ambassadeurs en
gezanten. Het kleine land zal zich weer
groot tonen.
RESTAURANT
„IN DEN VERGULDEN TURK"
VOOR ZAALBESPREKING
TELEF. 24110
BU het Nationaal Rampenfonds
was gisteravond reeds een bedrag
van f. 7.131.000.ontvangen.
Prinses Wilhelmina, die o.m. voor
de materiële hulpverlening haar
auto ter beschikking stelde voor
ziekenvervoer, schonk f. 25.000.
aan het Rampenfonds.
Het -T.V.V. heeft he., aanvankelijk 1
toegezegde bedrag "an een ton ver-
hoogd tot f. 250.000.—. i
Verwacht wordt, dat indien ar- i
beiders gehoor geven aan de oproep
van de Stichting van de Arbeid, een
bedrag van f. 50 000.000 langs deze
weg voor het Rampenfo.ids bijeen
kan worden gebracht.
De Dok- en Werfmaatschappij
Wilton Feyenoord te Schiedam
schenkt f. 250.000. waarvan f. 100.000 i
van het personeel.
De BPM-directie in Den Haag
heeft een half millioei in het fonds
bijeengedragen, de dochteronder
nemingen op de Antillen reeds 1
f. 250.000.—. 1
Wat de verdere bijdragen ln het 1
lenigen van de nood betreft ver- i
dient nog vermelding, dat de i
Koningin het Paleis He4 Loo aan-
geboden heeft voor de huisvesting
van geëvacueerden.
Terwijl intussen op verschillende
plaatsen ln Hellevoetsluis koortsachtig
werd gearbeid, gingen honderden dorps
bewoners te voet achter een lange rij
rouwauto's, die ae eerste slachtoffers
van de ramp naar hun laatste rustplaats
brachten.
Een uur lang luidde de kerkklok, even
als zü dat in de racht van Zaterdag op
Zondag had gedaan, haar weemoedige
zang.
Geïsoleerden sterven van uitputting en hou
