DIPLOMATEN VLOGEN BOVEN
DE NOODGEBIEDEN
Bijna geheel Goeree en Overflakkee
is thans ontruimd
Vakbeweging en bedrijfsleven
op de bres voor getroffenen
DONDERDAG 5 FEBRUARI 1953 ROTTERDAMSCH NIEUWSBLAD DERDE BLAD - PAGINA I
Men zag alles daarbeneden
met ontzetting
(Van een onzer speciale verslaggevers)
Met ontsteltenis hebben Woensdag de diplomatieke vertegenwoordigers van een
veertigtal landen van een vliegtuig uit waargenomen welke enorme afmetingen
de ramp heeft. Ook de vertegenwoordigers van die landen in ons land werden
Zondagochtend opgeschrikt. Velen hunner bezochten reeds een stukje van dat
door geweld getroffen gebied, zij wisten dat het verschrikkelijk, meer dan ver
schrikkelijk was.
Maar niet één was er, die gisteren niet nog meer onder de indruk kwam. Dat
de ramp van zulk een geweldige afmetingen was, dat ons land zo lievig getroffen
was, dat had men zich eigenlijk niet kunnen realiseren.
Wij willep hier niet alle uitroepen aanhalen, die in vele talen klonken. Men was
diep onder de indruk, men zag dat alles met ontzetting en met groot meeleven
met het zo zwaar getroffen volk en land.
De diplomaten maakten de vlucht van bijna twee uur, op uitnodiging van het
ministerie van Buitenlandse Zaken, dat vertegenwoordigd was door mr J. Visser
en dr E. O. baron van Boetzelaer.
De diplomaten werden vergezeld van dr ïr J. van Veen, hoofdingenieur van
de Itijkswaterstaat, die tijdens de vlucht en daarna een uiteenzetting van de
toestand gaf.
Twee uur in de lucht
Van Amsterdam vloog men over Den
Haag, waarbij men aan de kust de eerste
vernielingen zag en waar men het bij
Scheveningen gestrande schip nog op het
strand zag staan. Men volgde de spoorlijn
Delft—Schiedam, waarna men Rotterdam
zag liggen en vervolgens over IJsselmonde
en Hoekse Waard vloog, op Moerdijk aan.
Boven 's Gravendeel zag men de grote ver
nielingen, welke hier door het water wer
den veroorzaakt.
Men vloog vervolgens Oostwaarts in een
lus over de Biesbosch-, om over 's Graven
deel weer terug te keren en vervolgens het
overstroomde deel van Westelijk Noord
Brabant in ogenschouw te nemen. In 's Gra-
vejjdeel was er nogal beweging op de wegen
en dijken; er blijkt daar hard te worden ge
werkt.
Steeds groter uerd de
ontsteltenis
Steeds groter werd de ontsteltenis der
buitenlandse diplomaten. Het grote water
gebied. dat het Westelijk deel van Noord
Brabant is geworden, maakte diepe indruk.
Het werd steeds stiller jn het vliegtuig.
Over Itilland Bath vloog men over een deel
van Zeeuwsch Vlaanderen en men reali
seerde zich, dal de aangebrachte ellende
niet onder woorden te brengen is. Hier en
daar een paar auto's op de weg, op enkele
plaatsen een paar verloren stuks vee op een
paar grasveldjes, die nog niet onder het
gele, modderige water zijn gekomen.
Dan gaat het naar Walcheren. Men. laat
Vlisslngen en Middelburg links liggen, om
over Arnemuiden naar Noord-Beveland te
vliegen. De eerste reactie van velen boven
Walcheren is, dat dit eiland gelukkig met
in die mate getroffen is als vele andere.
Want ook bij de buitenlandse diplomaten
leeft nog de herinnering aan hetgeen Wal
cheren in de oorlogsjaren heeft ondergaan
en hoe het zich heeft hersteld.
We vliegen verder langs Veere, dat ge
heel ligt ingesloten en waar men drukte in
enkele straten ziet. Boven Noord-Beveland
vliegen enkele helicopters, zoekend om hulp
te bieden. We steken de Schelde over naar
Tholen en komen boven het zwaar getroffen
Stavenisse, waar reeds vele huizen zijn ver
nield door het water.
Hier is er in de omliggende wateren een
kaanse of dc zaakgelastigde van Pakistan,
de gezant van Denemarken of de ambassa
deraad van België, de gezanten van de lan
den als Argentinië, Venezuela en Brazilië,
zjj zyn zeer diep onder de indruk. De Ierse
gezant, mrs Jos McNeill, de enige vrouivc-
ljjke diplomaat uit zich allereerst over het
ontzaglijke leed van de getroffen bevolking,
een leed, dat nog lang niet is te overzien.
We praten met vertegenwoordigers van de
landen, die onder hel Europese Herstelpro
gramma de wederopbouw na de oorlog ter
hand namen. Er wordt gesproken over het
einde van de Marshall-hulp aan ons land.
Het eerste, dat zich met alle kracht en op
offeringen zo had hersteld, dat daarvan kon
worden afgezien. Nederland stapte als het
ware uit de boot. Thans deze slag, waarvan
de draagwijdte niet is te overzien. Men 16
er zich van bewust, dat ons land op de een
of andere wijze weer in die boot zal moeten
terugkeren, want het herstel van Nederland
is ook een deel van het Europese herstel.
Telegram naar Zuid-Afrika
Na de vliegtocht heeft de ambassadeur
van de Unie van Zuid-Af rika zich telegra
fisch tot de Zuid-Afrikaanse regering en
het Zuid-Afrikaanse volk gewend. In zijn
telegram sprak hij de hoop uit, dat hel
Zuid-Afrikaanse volk, dat bekend staat om
zijn vrijgevigheid met milde hand zou
geven. „Tot de zakken leeg en de harten
vol waren. Ilier is grote ellende. Hulp is
dringend nodig".
KSV'
Noordhollandse botters met een rubber
boot, waarin enige geredden, op sleep
touw in het Hellegat, het water ten
Noorden van Overflakkee
grote concentratie van allerhande vaartui
gen. Het Westelijk deel van Tholen is ge
heel overstroomd. In-troosteloos is de aan
blik, die Schouwen-Duiveland biedt, dat met
uitzondering van een klein gedeelte in het
Westen geheel is overspoeld. Ook hier ziet
men in de wateren vele schepen en er vliegen
helicopters. Ergens tussen twee boerderijen
een wit geschilderde sloep, die mensen uit
hun benarde positie bevrijdt.
Dan Goeree Overflakkee. Het wordt nog
stiller :n het vliegtuig. Onbeschrijfelijk is
hetgeen het water op dit eiland beeft aange-
richt. Boven Voorne en Putten eenzelfde
beeld van ellende. Langs de kust teruggevlo
gen naar Schiphol, waar men nog ergens een
schip op het strand ziet staan als in Sche
veningen.
Ontstellend
Indrukken der diplomaten? Zij zyn alle
dezelfde. „Ontzettend", „verschrikkelijk",
„dat had ik met niet kunnen voorstellen",
„het is nog veel erger dan het beeld, dat ik
me reeds bij Dordrecht of in Noord-Brabant
persoonlijk bad gevormd".
Wie wij het ook vragen, de Franse
ambassadeur of de Canadese, de Zuid-Afri-
Zonder papieren via
België naar Zeeland
De ambassade van België te 's-Gravenha-
ge deelt mee, dat de Belgische douane en
grensoverheden de gewenste faciliteiten
zullen verlenen aan personen van Neder
landse nationaliteit, die zich van Nederland
uit via België naar de geteisterde gebieden
in Nederland begeven, en door wie in de
huidige omstandigheden geen identiteitsbe
wijzen kunnen worden overlegd. Facilitei
ten zullen eveneens worden verstrekt aan
die personen, welke goederen transporteren
bestemd voor de geteisterde gebieden.
Man kreeg klap van
vliegtuigscliroef
Kort nadat te Oude Tonge een met medi
camenten en warme, kleding geladen hef-
schroefvliegluig aan de grond was gezet, is
één van de bewoners van dit plaatsje, die
bij de lossing aanwezig was, door onoplet
tendheid achteruit op de staartschroef in
gelopen. De man kreeg een slag van de met
razende snelheid ronddraaiende propeller
bladen en was op slag dood.
M
Minstens 1 millioen
uit bouwbedrijf
In het bouwbedrijf is een actie begonnen
tot steun aan het Nationaal Rampenfonds.
De werknemers zullen acht uur loon be
schikbaar stellen. De werkgevers zullen een
gelijk bedrag er aan toe voegen. De geza
menlijke organisaties van werkgevers en
werknemers in bet bouwbedrijf hebben
verklaard, dat deze actie tenminste een
millioen gulden zal opbrengen.
De Rotterdamse bouwvakarbeiders, aan
gesloten bij alle vakverenigingen in Rotter
dam, hebben twee vacantiebons (voor één
snioperdag) beschikbaar gesteld voor de ge
troffen gebieden, daar bouwvakarbeiders
niet kunnen overwerken.
Het N.V.V. en de daarbij aangesloten
organisaties zullen het bedrag van 100.000.
het Nationaal Rampenfonds, verhogen tot
dat ter beschikking zal worden gesteld van
f 250.000. Het verbonasbestuur heeft het
Troelstra-oord in Beekbergen ter beschik
king gesteld voor het onderbrengen van
évacué's. De algemene bond van ambtena
ren heeft voor hetzelfde doel zijn vacantie-
j oorden in Uddel en in Ellecom aangeboden
en de algemene bond Mercurius heeft het
vacantie-oord in Lunteren beschikbaar ge-
steld.
Het verbondsbestuur heeft de hoofdbe
sturen van de aangesloten organisaties ver
zocht, hun leden op te wekken gevolg te
geven aan de oproep van de Stichting van
de Arbeid. Verwacht mag worden, dat, in-
dien alle werkgevers en werknemers aan de
i oproep gevolg geven, een bedrag van onge
veer 50 millioen voor het Nationaal Ram-
I penfonds zal kunnen worden bijeengebracht.
De gezamenlijke centrales van overheids
personeel bevelen met instemming van de
minister van binnenlandse zaken het gehele
personeel met grote 'klem aan, één gedrags
lijn te volgen door te beginnen met op basis
van vrijwilligheid één procent van het
maandsalaris over Februari of 1 pet van het
salaris over 4 weken af te staan. Over de
wijze, waarop hieraan met medewerking
van overheidsorganen uitvoering kan wor
den gegeven, wordt overleg gepleegd.
In de landbouw een
vacantiedag
Het dagelijks bestuur van de Stichting
voor de Landbouw heeft zich beraden over
de wijze, waarop op korte termijn in het
agrarisch bedrijfsleven de door de Stichting
van de Arbeid voorgestelde maatregelen
ter voorziening in de ontstane nood kunnen
worden verwezenlijkt. Het verrichten van
overwerk is in deze tijd van het jaar niet
mogelijk. De gedachten gaan uit naar een
oproep tot het ter beschikking 6tellen van
de waarde van één vacantiedag.
Het Nederlandse Rode Kruis deelt mede,
dat de gezamenlijke Nederlandse sigaretten
industrie een hoeveelheid van 3.050.000 siga
retten aan het Rode Kruis beschikbaar heeft
gesteld ten behoerve van de slachtoffers.
Faciliteiten aan getroffen
adspirant-emigranten
Het Commissariaat voor Emigratie deelt
mee, dat, als onderdeel van de hulpverle
ning, aan adspirant-emigranten, die getrof
fen zijn door de overstromingsrampen en
in wier voornemen tot emigratie geen wij
ziging is gekomen, zoveel mogelijk facili
teiten zullen worden verleend ten behoeve
van hun vertrek. De mate van urgentie
van ieder afzonderlijk geval zal hierbij de
doorslag geven.
Deze adspirant-emigranten kunnen zich in
verbinding stellen met een van de aan
meldingskantoren der gewestelijke arbeids-
bureaux of van de particuliere emigratie-
organisaties in of nabij de plaats, waar zij
zich bevinden. Indien dit niet mogelijk is,
kunnen zij zich telefonisch in verbinding
stellen met de stichting Landverhuizing Ne
derland in Den Haag, teL K 1700-392380.
toestel 55.
Voorstel toeslag militairen te
geven aan Kampenfonds
De leerlingen van de school voor reserve
officieren van de Genie te Soesterberg heb
ben voorgesteld, dat de militairen, werk
zaam in het rampgebied en die per dag een
gulden extra krijgen, dit bedrag afstaan aan
het Rampenfonds.
De Stellendamse schipper Pteter van Es
bracht met zijn botter 23 vluchtelingen,
onder wie zijn moeder, naar Scheveningen
Hier brengt, hij haar van boord; even later
zal zij met de andere Stellendammers naar
de Haagse Dierentuin worden vervoerd,
waar het Haagse centrum voor
vluchtelingen is gevestigd;
Schepen moeten voorzichtig
langs Rozenburg varen
In de Staartdijk op het eiland Rozenburg
is gisteravond weer een gat geslagen. Met
man en macht is men vanmorgen vroeg
weer begonnen met het dichten daarvan
Er dreigt geen onmiddellijk gevaar, maar
wel moeten de zeeschepen, die de Waterweg
in- en uitvaren, de grootst mogelijke voor
zichtigheid in acht nemen. De loodsdienst is
daarvan op de hoogte gesteld.
Ook het dichten van de gaten in de dijk
bij de Kroonpolder is in vdïle garig. Hier is
de toestand minder gevaarlijk, daar de dijk
niet zo diep is weggeslagen als de Staart-
dijk.
Geld
helpende militairen
De minister van Oorlog heeft goedge
keurd. dat militairen, die daadwerkelijk op
treden in de noodgebieden. tot nader order
per dag een extra zakgeld zullen ontvangen
van één gulden, alsmede een pakje sigaret
ten. met terugwerkende kracht van Zondag
1 Februari.
Hoe oud zal dit meisje zijn? Vijf of zes? Hoe
is haar naam en waar komt ztj vandaan?
Geheel alleen kwam zij met andere
évacué's in de Ahoy'-hal. Men weet niet.
of haar ouders zijn omgekomen, of nog
leven en of zij nog familieleden heeft, men
weet slechts, dat. zij uit het overstroomde
gebied is gevlucht.
In de Hoekschcwaard en op Voorne-
Puft.cn is de toestand stabiel. In Rockanje
is men gerust. Het contact over land met
Goudswaard is hersteld. Via Piershil kun
nen auto's dit dorp bereiken. Er bestaat
geen gevaar voor dc achtergebleven in
woners van Znidland. Er zal niet tot
evacuatie behoeven te v
bijna voltooid. Men schat dat ongeveer
15.000 van de ongeveer 20.000 bewoners van
Schouwen-Duiveland zijn geëvacueerd naar
veiliger oorden. Op Duiveland heeft men
gisteren alle boerderen en huizen systema
tisch afgezocht naar achtergebleven perso
nen. Hetzelfde doet men vandaag
Met iedere beschikbare came
ra legt Polygoon-Profilti de
nationale ramp op duizenden
meters filmband vast. Deze
ramp zal in al zijn oneindige
droefheid voor hel nageslacht
bewaard blijven. Sinds Maan
dagmorgen wordt het kantoor in
Haarlem overstroomd met tele
grammen, waarin filmmaat
schappijen uit olie delen vfan dc
wereld dringend reportagcfilms
van de geteisterde gebieden vra
gen. Dagelijks worden die films
thans per vliegtuig naar alle
werelddelen gezonden. Neder
lands nationale ramp trekt thans
in honderdduizenden bioscopen
overal op de wereld als het
voornaamste nieuws op het uit
te doek aan het publick voorbij.
Reeds Maandagmiddag werd
in alle grote bioscopen van ons
land de eerste 7 minuten du
rende film over de ramp ver
toond, een extra-editie van Po
lygoon-Profilti. Onmiddellijk na
de vertoning van deze extra
editie wordt in de bioscopen ge
collecteerd.
De film van de ivatersnood
gaat naar alle werelddelen
Gisteren draaide reeds de
tweede aflevering van de repor
tage, waarin de eerste luchtop
namen voorkomen. Men ziet er
o.a. opnamen in van het zwaar
getroffen Halsteren, van Papen-
drecht. van 's Gravendeel en
van Zeeuws-Vlaanderen. Men
ziet hoe grote verknochtheid
aan eigen have en goed een boe
renfamilie er toe brengt slechts
opa en oma aan de reddingboot
af te staan, terwijl alle andere
familieleden wuivend op de
paar vierkante meter droge
grond op hun hoeve achterblij
ven, hoewel ze volkomen door
het water zijn ingesloten. En
men ziet hoe het verdronken
vee wordt weggesleept, omdat
het in het. water rottend een
gevaar voor de volksgezondheid
vormt.
TT It de 2000 meter film, die
Maandagmorgen werd ge
bracht, is de eerste reportage
van 7 minuten samengesteld. Op
hoogspanning draaien de ma
chines bij Polygoon, waarmede
afdrukken worden vervaardigd.
Die afdrukken gaan niet alleen
naar alle bioscopen in de wereld
doch bovendien naar de rege
ring. die smalfilms heeft besteld
voor alle Nederlandse ambassa
des en gezantschappen.
Gisteren, drie dagen na hun
vertrek, zijn de eerste reporta
gewagens even naar Haarlem
teruggekeerd.
„Ik heb moeten filmen," zegt
de chef-cameraman Piet Buis,
„maar soms was het moeilijk om
koelbloedig en nuchter je came
ra te richten op zoveel menselijk
leed. Ik heb mezelf ingeprent:
het buitenland moet dit ook we
ten. Er moet hulp komen."
„Ik heb roeibootjes zien aan
leggen, waarin ook honden wa
ren meegenomen. Die beesten
sprongen er uit, schudden het
water uit hun vacht en spron
gen dan weer het ijskoude water
in om terug te zwemmen naar
hun huis. Onderweg werden ze
weer door andere bootjes opge
pikt en dan herhaalde zich het
zelfde spelletje."
Piet Buis is gisteren om half-
elf van het vliegveld Soester
berg opgestegen in de Dakota,
die Prins Bernhard zelf bestuur
de. Naast de Prins nam majoor
vlieger Gerben Sonderman
plaats.
„De Prins heeft heel Zeeland
overgevlogen," vertelt Buis. „Hij
was zichtbaar getroffen en zei
zich dit niet te hebben kunnen
voorstellen. Op het vliegveld
Valkenburg is de Prins ten slotte
geland."
Abbenbroek is ontruimd. Ongeveer dui
zend mensen zijn hier afgevoerd. Ook
Numansdorp is thans geheel geëvacueerd.
In de afgelopen dagen zijn ongeveer 3500
inwoners naar veiliger oorden vervoerd.
Een klein aantal mensen is achtergebleven.
Het water in het dorp staat nog één tot
anderhalve meter hoog. Met man en macht
wordt gewerkt aan het herstel en de ver
steviging van de dijken.
Met uitzondering van een aantal perso
nen, wier aanwezigheid ter plaatse gewenst
en noodzakelijk is, is thans practisch geheel
Goeree-Overflakkee geëvacueerd. Alleen
de bevolkingen van Dirksland en Melissant
zijn achtergebleven. Evacuatie van deze ge
meenten is minder noodzakelijk. Indien de
omstandigheden zulks noodzakelijk maken,
zal ook in Dirksland en Melissant tot eva
cuatie van de burgerbevolking worden
overgegaan.
Stavenisse is zwaar getroffen. Het aantal
doden wordt op 300 geschal. Bij de dijk
doorbraak stortte een vloedgolf .zich recht
op de twee voornaamste straten van het
dorp. Slachtoffers in andere gemeenten zijn
vrijwel uitsluitend te zoeken in dc polders.
I Van Tholen uit zijn over de dijken te be
reiken: Oud-Vossemeer en St Annaland en
St Maartensdijk. Het Westelijk deel van
het eiland heeft veel van het water te
lijden: het Oostelijk deel (waarin Tholen en
Oud-Vossemeer) veel minder. De dijk aan
die kant werd gered doordat Zondagochtend
de dijk aan de Brabantse zijde polder
Halsteren het 't eerst begaf en het water
uit de Eendracht die polder binnenstroomde.
Het stadje Tliolen heeft geen watersnood.
Hel ontvangt évacué's uit Stavenisse. j
Zwaar-gewón'len en ernstig zieken zijn in
amphibievoertuigen naar Bergen op Zoom
gebracht. In Oud-Vossemeer staat nage- i
nocg geen water. Van SI Annaland is het
raadhuis beschadigd. Verder is daar weinig
overlast van water. Te St Maartensdijk bij I
(le haven sloegen twee huizen weg tijdens
hoog water. Het dorp is thans droog
Poortvliet staat gedeeltelijk onder water.
In Almkerk was hedennacht niets aan dc
hand.
•orden overgegaan. I Schouwen. Een (Jeel van de bevolking is
achtergebleven om behulpzaam te zijn bij
de herstelwerkzaamheden, die allerwege
reeds zijn aangevangen.
In Renesse, Bruinisse en Haamstede is
het grootste deel van de bevolking nog
aanwezig. Zierikzee, Brouwershaven en
Dreischor zijn ontruimd. De evacuatie is
geschied van Bruinisse en Burgsluis uit. De
geëvacueerden zijn getransporteerd naar
Rotterdam, vanwaar zij via Gorinchem en
Utrecht verder zullen worden vervoerd De
evacuatie van Schouwen was het sluit
stuk van de overbrenging van een groot
deel van de bewoners van de Zeeuwse
eilanden. Ook enkele plaatsen in Zeeuwsch-
Vlaanderen zijn gedeeltelijk geëvacueerd.
De meeste slachtoffers in Zeeland zyn
vermoedelijk te betreuren in het midden
deel van het eiland Schouwen-Duiveland
Het gebied achter de Westelijke duinen-
reeks tot Zonnemaire staal geheel blank.
Op sommige plaatsen staat het water twee
tot twee-en-een halve meter hoog. Hoewel
hieromtrent nog geen zekerheid bestaat,
acht men het waarschijnlijk, dat zich in
en om de in dit gebied bevindende boer
derijen en huizen honderden doden moeten
worden geborgen Men heeft op Schouwen
en Duiveland nog geen dijken kunnen dich
ten. Door de s'crke stromingen wordt het
werk, dat duizenden eilandbewoners en
hulpkrachten aan de open geslagen dijken
verrichten, zeer bemoeilijkt. Alom heerst
grote verslagenheid. Men treurt over het
verlies van familieleden, buren en vrien
den en vele boeren zyn de gehele vee
stapel kwijtgeraakt.
De verwoesting in Zierikzee is verschrik
kelijk. Gehele huizenblokken zijn door de
zware golfslag totaal weggevaagd. De
Hoofdpoortstraat, de Nieuwe Boogertstraat
en de Venkeistraat bieden de meest troos
teloze aanblik. Maar ook elders is het een
chaos. Onder andere is het antieke vrij-
poortje en het aangrenzende uit 1753 date
rende pand de „Witte Zwaan" geheel in
gestort.
Omtrent de situatie in Zeeland vernemen I
wij hedenochtend het volgende Schouwen-
Duiveland staat voor 4 5 deel onder water,
Noord-Beveland voor de helft, St Philips-
land geheel, Tholen voor een derde deel
en Zuid-Beveland ongeveer voor een acht
ste deel. In Zeeuwsch-Vlaanderen staat wei
nig water meer; bijna alle gaten in de dijk
zijn gedicht en de Kruispolder is reedt
drooggemalen. Alleen bij Terneuzen, Bres
kens, Ossenlsse, Kruiningen en enkele an
dere plaatsen staan nog gebieden onder
water.
Het ernstigst is de situatie op Schouwen
De evacuatie van dit eiland is gisteren
Negentig jaar is dit oude vrouwtje uil Oude
Tonge, dat huis en haard overijld moest
verlaten. Tezamen met haar dochter vond
zij een liefderijke verpleging in de Rotter
damse Ahoy'-hal, waar enige militairen
zich over haar ontfermden.
