Springvloed bij stormweer
Overweldigend is de hulp die uit het
buitenland geboden wordt
groot gevaar voor dijken en polders
In 's-Gravendeel avondklok tegen
plunderaars ingesteld
Millioenen guldens zijn al opgehaald
en.... de acties beginnen pas
Straf voor militairen, die pas
Zondagavond terugkeerden
DE HONGAARSE
GALEISLAAE
De Rotterdammer
Pag. 5
Donderdag 5 Februari 1953
Nergens ter wereld moeten op zo'h klein gebied zoveel bescher
mingsmaatregelen tegen het water worden genomen als in de lage
landen. Nergens ook is aan haar kusten de zee zo onrustig en gevaar
lijk. Bij stormweer kunnen de golven van de Noordzee door de vele
ondiepten niet vrij op en neer bewegen. De dalen van de golfbeweging
worden bij de zandbanken geremd, waardoor de zo. gevreesde
branding ontstaat,
Behalve de golven, veroorzaakt
door de wind, loopt er door de Noord
zee twee keer per etmaal een kilo
meters lange vloedgolf. Tweemaal
per zien qc bewoners van deze
lage - bieden langs de Noordzee de
vloe .ujgen tot hoogwater, elke 12
uur, 25 minuten. Tweemaal daags
valt het water gedurende eb weer te
rug tot zijn laagste stand Elke dag
echter is het ongeveer 50 minuten la
ter hoogwater dan de vorige dag.
Hieruit blijkt de samenhang met de
maanstanden, want de hoogste stand
van de maan, de maansdoorgang,
verschilt elke dag ook 50 minuten.
De vloedgolf in de Noordzee is een
z.g. ..vrije" gc'ajgolf. welke gevormd
wordt dooi- verhoging van het water
niveau. Deze wordt veroorzaakt door de
„staande" vloedgolf, welke in de Atlan
tische Oceaan ontslaat onder de invloed
van de maan- en zonstanden ten opzich
te van de aarde. Door de Britse Eilan
den gehinderd in haar loop. buigt zich
deze Atlantische golf om het Noorden en
hc'. Zuiden om deze eilanden heen. P-i-
do golven krijgen onderweg meer ruim
te en veizwanKen daardoor; op onge
veer 53 gi Noorderbreedte ongeveer
bij den Helder) ontmoeten zij elkaar
w.er en langs de Noord-Friese Eilan
den.
I door zichtbaar uitgehold. Zij loopt de
nauwere zeegalen en riviermonden
binnen en wint daar aan hoogte,
aan breedte verloren gaat. Naar ge
lang van het verscnil in breedte
de rivieren en waterwegen is ook het
verschil in waterhoogten. Te Zierik-
zee is dit 2.80 m. Bergen op Zoom
3.70 m. Hansweert 4.20 m.
Te Den Helder is het bewegingsver
mogen van de vloedstroom uitgeput
door de draaiing van de helling van het
golfvlak. Liep de laatste aanvankelijk
naar het Noorden, door de ontmoeting
met de Atlantische vloedgolf uit het
Noorden, gaat het in Oostelijke richting
verder. Hel golfdal komt nu ongeveer
bij Den Helder aan de Zuidzijde van de
golf. waardoor de getijstroom terug
gaal lopen (eb). Waar de stromen in hun
vaart door de bodem van zee en ri
vier worden gestuit, bezinkt veel slib
en ontslaat dus een ondiepte. Bij de
vloedstroom gebeurt dit ver binnen
waarts het land in; bij de ebstroom
voor de mond der zeegaten, waar het
aflopend water botst tegen de ebstroom
der Noordzee en in Zuidelijke richting
wordt meegevoerd. Daardoor komt het
dat de zeegaten alle naar het Zuidwes-
'en wijzen.
Springtij
Onder de invloed van nieuwe en
■olie maan ontstaan de. in ons pol-
In bijgaande tekening zijn de ver
schillende vloedslromen aange
geven. (Voor de duidelijkheid iets
overdreven.)
der land zo gevreesde springvloeden
Gevreesd, omdat reeds enige malen
in onze geschiedenis deze springvloe
den samenvielen met stormgetij. Het
zijn vooral de landwaartse stormen,
die op deze momenten voor onze kus
ten en dijken gevaarlijk zijn. De stor
men op onze kusten komen gewoon
lijk uit het ZW, W, en NW, waardoor
vaak stormvloeden ontstaan die 2 tot
3 meter boven de gewone vloedstan
den uitkomen. Bij de vreselijke ramp,
die thans ons vaderland heeft getrof
fen, heeft de stormvloed de ongeme
ne hoogte van bijna 4 meter boven
de normale hoogwaterstand bereikt.
In het binnenland waren de gevolgen
hiervan catastrophaal. Het springtij
uit het Zuiden, teruggestuwd door
een bulderende orkaan uit het Noord
westen had, mede ook door de zeer
lage luchtdruk in het nauwe gedeelte
van de Noordzee een buitengemeen
hoogwaterniveau tengevolge. Het wa
ter, dat geen andere .snellere, uitweg
had. drong zich met geweld in de zee
gaten en riviermondingen, waar het
wederom in de steeds nauwer wor
dende waterwegen in het binnenland
tot nog grotere hoogte kwam. De eer
ste berichten van dijkbreuken en
overstromingen kwamen dan ook van
plaatsen waar het water praetisch
geen uitweg meer had.
W'e heeft Biibel of
^lalmhoek te missen
Ieder die een Bijbel of psalmboek of
nog liever deze beide in een band ge
bonden te missen heeft, zende deze aan
Bijbelhulp, Postbus 78 te Arnhem ten
behoeve van hen die door de waters
nood deze verloren hebben. Aanvra-
gen om deze kerkboeken ten behoeve
van getroffenen kunnen eveneens aan
dit adres worden gericht.
Evacuatie Texels vee
Als voorzorgsmaatregel is de boeren
var. oe revelse polder .Het Noorden" in
overweging gegeven ••et vee uit deze doI-
der te evacueer- Toer Zondag i 1. de diik
van polder „De Eendracht" bezweek, werd
de Noorderdnk. een vrij zwakke zanddijk,
aangewezen tot bescherming van de polder
„Het Noorden".
Duitse Bondsdag herdacht slachtoilers
Veer een zeehaven a;n de Noordzee
treedt de hoogste waterstand in, zodra
c;j top van de vloedgolf daar is aan
gekomen. Het is voor de scheepvaart
van zeer veel belang te weten, wanneer
dit geschiedt, want tal van diepgaande
vaartuigen kunnen bepaalde zeehavens
slechts bij hoog water bereiken (vloed
havens). Als we ons van Calais naar
Den Helder bewegen, wordt het uur
van de vloed steeds later; Hoek van
Holland en den Helder verschillen on
geveer 5 uur. Deze verschillen worden
veroorzaakt door het afstromen van het
water in de golf zelf. welke langs de
kusten de snelheid van de golf vermin
deren. Bij beide golven, zoals die, welke
door de wind worden veroorzaakt, heeft
het water geen tijd om van de top naai
beneden te vloeien. Bij de vele kilome
ters lange vloedgolf echter wel. Het wa
ter van de top vloeit over grote afstand
af naar de dalen, waardoor een krachti
ge stroom ontstaat. Deze stromen noem;
men getijstromen. Wanneer het getij
opkomt, heet deze vloeds-room. Bij o
nemend getij, als de top van de
vloedgolf al voorbij is, loopt de getij-
stroom nog door. Deze is dan tegenge
steld aan de richting van de vloedgolf
en neemt steeds af in kracht; dit is dan
de ebstroom.
Getijstroom
Voor de lage landen is de getij
stroom. die wordt veroorzaakt door
het Zuidtij, van zeer veel belang. Ge
lijk iedere beweging op het Noorde
lijk halfrond, wijkt de vloedgolf, on
der de invloed van de aardrotatie
nam' rechts af en dringt zich tegen
de Belgische en Nederlandse kust. In
de loop der eeuwen is de laatste hier-
kracht van het opkomende
water bij springtij.
Situatie in de Hoekse Waard thans
enigszins te overzien
In 's-Gravendeel is het noodzakelijk gebleken, een avondklok in te stel
len tegen plunderaars. Gisteren heeft de politie aldaar vijf onverlaten ge
arresteerd, die verlaten woningen binnendrongen om te stelen. Zij ziin in
liet Huis van Bewaring in Dordrecht ingesloten.
Tegen deze schandelijke handelingen zal de politie zeer streng optreden.
Men mag zich in 's-Gravendeel tussen half zeven 's avonds en zeven uur
s ,^.0I\ens. n'e* meer °P straat bevinden zonder vergunning daartoe De
politie heett opdracht, na de eerste sommatie tot staan blijven te schieten.
In s-Gravendeel bevinden zich duizend personen, die niet weg willen
of weer teruggekeerd zijn.
De Hoekse Waard met haar 23.000 ha
cultuurgrond, ongeveer 40 grote en
kleine polders, veertien gemeenten en
verscheidene buurtschappen met in totaal
^".000 inwoners, is zeer zwaar getroffen
derden stuks vee verloren gegaan en de
materiële schade is aanzienlijk, doch nog
niet in cijfers uit te drukken.
Boerderijen en huizen zijn ingestort
Opnieuw moeilijkheden
te flbbenbroek
Te Abbenbrock op Voorne en Putten
is de toestand weer zeer critiek. De
gehele bevolking moet worden geëva
cueerd. Er bevinden zich te Abben-
broek nog ongeveer duizend mensen.
Door de harde wind gedurende de af
gelopen nacht zijn gevaarlijke situaties
ontstaan op de zwakke punten in de
dijk.
Te Spijkenisse is men eveneens
koortsachtig bezig aan versterking van
de dijken. De toestand is op het ogen
blik vrij gunstig, maar men wacht nog
in spanning af, hoe de dijken zich zul
len houden.
Voor de achter gebleven inwoners
van Zuialand bestaat geen gevaar. Er
oehoeft hier niet lot evacuabe te wor
den overgegaan.
Verbinding Gorinchem-
Dordrecht hersteld
Van hedenmorgen acht uur af zullen
voorlopig slechts tijdens daglicht weer
treinen rijden op het baanvak Dor
drechtBaanhoek, De bedoeling is deze
treindienst op een autobusdienst tus
sen Baanhoek en Gorinchem te doen
aansluiten, waarmede de verbinding
DordrechtGorinchem is hersteld,
door de watersnood. Er zijn 25 polders! de bevolking heeft hard gevochten
overstroomd. 8 noldors staan dras; slechts te behouden wat behouden kon worden.
5 polders zijn geheel droog gebleven
Slechts 4 gemeenten hebben geen last
van het water; in de tien andere zijn
vele woningen een prooi van het water
geworden.
Het ergste zijn Numansdorp, Strijeu,
's-Gravendeel en Goudswaard er aan toe.
In Numansdorp telt men thans G7 doden,
allen bewoners van de polder Het Hoge-
zand, waar de hoofdwaterkering overl
een lengte van pl.m. 2 km is doorge
broken en de bewoners door een grote
vloedgolf werden verrast. In 's-Graven
deel zijn 57 slachtoffers en in Strijen!
meer dan 20.
Voor zover thans bekend is, zijn in de
Hoekse Waard 150 personen verdronken.
Men vreest dat dit aantal nog zal stijgen
als overal naspeuringen zijn verricht.
In de hoofd waterkering, welke de
Waard moet beschermen, zijn minstens
30 breuken geslagen, op enkele plaatsen
zijn deze gaten kilometers breed. Het
aantal galen in de binnendijken is nogj
niet bekend, doch is zeer groot.
Het eiland Tiengemeten is geheel over- i
stroomd. Op het oostelijke gedeelte heeft j
een aanlal bewoners zich nog kunnen
handhaven, de anderen zijn geëvacueerd.
Dank zij voorbeeldige samenwerking
kon Oud-Beyerland droog gehouden
worden. Deze gemeente is thans het
voorzieningscentrum van het eiland. Hier
worden levensmiddelen, brandstof, mate
rialen enz. aangevoerd en verder ge
transporteerd.
OVERWELDIGEND is de hulp die het buitenland ons biedt nu wij
door zulk een zware ramp getroffen zijn. Uit steeds meer landen
van de wereld komen tientallen berichten over kleinere en vaak zeer
grote acties. Algemeen is het grote medeleven in het leed van Holland.
Italië, Duitsland, Zweden en Denemarken staan wel bovenaan, maar
zelfs uit de mede getroffen landen Engeland en België komt hulp
opdagen. Protestantse kerken in Schotland, Duitsland en Canada
zonden telegrammen en gaven, en de Paus, die reeds 30.000 ter
beschikking stelde, stuurde nog een treinlading citrusvruchten.
Duizenden en nog eens duizenden
militairen van land-, zee- en luchtmacht
hebben de laatste dagen de handen
meer din vol met de hulpverlening
aan de getroffen landgenoten.
De Koninklijke Landmacht heeft een
aantal ingezet,' datvoortdurend wisselt,
maar steeds tussen de 10 en 20.000 man
schommelt en de Koninklijke Marine
steekt met 2000 man de handen uit de
mouwen.
De Landmacht komt uit alle delen
van ons land en heeft voortreffelijk
werk gedaan. Er werd door de civiele
autoriteiten een graag gebruik gemaakt
van het materieel, dat de troepen mee
brachten, en dat maar al te goed te
pas kwam, en er bestaat niets dan lof
over de prestaties van de jongens. De
Koninklijke Marine heeft nu 100 motor
vaartuigen ingeschakeld, waarvan 12
mijnenvegers. Sinds Maandag is
activiteit verlegd naar SchouwenDul-
veland en Stavenisse. Ook de Marine
Luchtvaartdienst is uitermate actief
geweest.
Gas en electra weer
normaal te Rotterdam
De werkzaamheden bij het gemeen
telijk energiebedrijf te Rotterdam zijn
nu zo ver gevorderd, dat het, mede
door de van elders via het koppelnet
verkregen hulp, mogelijk is gebleken,
dé beperkende bepalingen voor het
electrïciteitsverbruik met ingang van
hedenochtend op te heffen.
Het gemeentelijk gasbedrijf te Rot
terdam is thans de moeilijkheden ge
heel te boven en werkt nu weer op
volle capaciteit.
Uit Denemarken
2,2 millioen gulden
Ten behoeve van het Nationaal Rampen
fonds iieefl het Internat. Kindernoodfonds
van de Ver. Naties afstand gedaan van zïj'n
aandeel van 40 pc'- in de inzameling van de
ationale Commissie voor Vluchtelingenhulp.
Vervolgen; geven we opnieuw een korte
opsomming van hetgeen in andere landen
•oor de nood in ons land gedaan wordt.
ÏTALIë: er is al bijna 15 millioen lire bij
en. Twee vliegtuigen zijn gestuurd,o.a. om
kinderen te halen. Honderdvrjftig brand
weerlieden komen bij de wederopbouw in
Nederland helpen. De afd. Verona van de
Ital. Parachutistenvereniging bood hulp aan.
Het ministerie van Landbouw wil bemidde
len bij het herstel van de vernielde land
bouwbedrijven. Vele honderden kinderen
kunnen in ■vocantii-KCionics terecht. Ladin
gen eeiste-hulpgoederen kwamen vandaag in
vier Ita! militaire vliegtuigen op Valkenburg
aan- Een Milanese firma bood tien grote
kantelvraehtauto's met personeel aan. De
Vereniging van Jonge Europese Federalisten
heeft in zestig steden centra geopend voor
inzameling. Een halve dag na een radio-op
roep was in Milaan 4 millioen lire bijeen.
100.000 Dekens
Waterschapsbestuur en burgerlijke
overheid doen met hulp van technici van
buiten het eiland al het mogelijke om
herstellingen te verrichten en uitbreiding
van de overstroming te voorkomen. De
stemming op het eiland is rustig.
Verlaten liggen de woningen in
's-Gravendeel in hel waterdat in
deze gemeente zoveel onheil
stichtte.
Numansdorp leeg
Numansdorp is geheel geëvacueerd.
Een klein aantal mannen is achter
gebleven. In het dorp staat het water
nog één tot anderhalve meter hoog. Met
man en macht wordt gewerkt aan her- -
stel en versteviging van de dijken. Men de stadsmuur komen moet.
komt echter nog materiaal te kort.
middag van hun zetels op, toen president dr
Hermann Elilers de zitting van de Biondsdag
in Bonn begon met een herdenking van de
slachtoffers In Nederland, Engeland en Bel
gië. De Bondsdag heeft eenstemmig een voor
stel van alle partijen aanvaard, waarin de
regering werd opgedragen zoveel mogelijk
hulp te zenden. De Bondsdag begroette met
applaus van alle banken de mededeling van
bondkanselier dr Konrad Adenauer, dat de
regering reeds haar hulp had aangeboden-
Hij zei dal nog meer Duitse rivierboten
naar Holland zouden worden gezonden, na
dat de eerste tien Dinsdag reeds waren ver
trokken.
De Duitse steden Bielefeld, Hamm. Aken,
Munster. Krefeld en enige kleine plaatsen
hebben aangeboden Nederlandse kinderen
onderdak te verlenen. De Volkswagenfabrie
ken boden vanmorgen een ambulance aan
dr Drees aan. Het Duitse soc. vakverbond
schonk i 45.000. Duitsland zond broeiglas ter
waarde van 20.000. De Westduitse bladen
zouden vandaag op de voorpagina's een op
roep tot hulp publiceren. Op het gebouw van
de Nedersaicsische Rijksdag werd de vlag
halfstok gehesen De bevolking van Frank
fort! e.o. stuurde een vliegtuig vol dekens en
medicamenten. De Bayerfabriek te Lever-
kusen schonk 28.000 aan medicamenten.
ZWEDEN: Tot nu toe zijn 564.000 kro
nen, w.o. een koninklijke gift. ingeza
meld. De Leeuwenclub te Joenkoeping
stuurde vandaag een vliegtuig met ge
noeg melkpoeder voor 10.000 liter melk
en bontjassen ter waarde van lö.OOO kro
nen. Zaterdag vertrekt uit Joenkoeping
een colonne vrachtauto's met goederen
voor 100.080 kronen De Zweedse coöpe
ratieve verenigingen hebben een half
millioen kronen geschonken. De Zweedse
regering besloot gisteren als aanvulling
op de 25.000 dekens die Dinsdag werden
afgezonden, nog 75.000 dekens te zenden
Vele fabrieksarbeiders offeren het loon
van een dag.
NOORWEGEN: de rederijen Fred Olsen
en Co te Oslo en Det Bergenske Dampskibs
Selskab te Bergen stortten ieder f 10.000.
Vliegtuigen vol dekens en beddegoed zijn
verzonden.
DENEMARKEN: in geld is tot nu toe 4
millioen kronen bijeengebracht Dat. is
2,2 millioen gulden, terwijl de bevol
king half zo groot is als de onze. De Haagse
dirigent Willem van Otterloo zal op 14 Fe
bruari het Deense Nationale Orkest dirige
ren ten bate van het Rampenfonds. Lucht
macht en genie stuurden 53 rubberboten
BELGIë: medicamenten. kleren, fruit,
chocolade en biscuits zijn uitgedeeld. De be
woners van Sint Nicolaas boden onderdak
aan voor evacuó's uit St. Philipsland, St.
Maartensdijk, St. Annaland, St. Laurens en
Scherpenisse. Een Nederlandse kapper in
Brussel heeft een complete inrichting van
een kapsalon voor een gedupeerde kapper
aangeboden. De Sabena bracht 2500 paar
rubberlaarzen. De Nat. Dienst voor de
Jeugd stuurde heel zijn kampeermateriaal.
bestaande uit 300 bedden, 3CO matrassen en
600 dekens.
LUXEMBURG: de regering bood 2500 de
kens aan: de inzameling van geld en goe
deren is pas in vol lie gang.
OOSTENRIJK, dat zich herinnert hoe in
de eerste wereldoorlog honderden van zijn
kinderen In Nederland een goed onthaal
•onden. slaat thans een zeer goed figuur
bond kan 250 kinderen 12 weken verzorgen),
de Socialistische Partij lOo.OOO schilling, de
Volkspartij 12.000 en de coöperaties 100.000
schilling, en kardinaal aartsbisschop Innit-
zer van Wenen eveneens 100.000 schilling.
De vereniging Kinderfreude en de gemeen
teraad van Wenen nodigden ieder duizend
Ned. kinderen uit.
ZWITSERLAND: hier is 1.198.000 francs
bijeengebracht. Het Rode Kruis stuurde
rubberkleding en beddegoed en vanda:
kwam er een Zwitserse helicopter aan. sp
ciaal uitgerust voor reddingswerken m
de mogelijkheid op het water te landen.
De z.g- Glüeksketie heeft een soort sneeuw
bal ontketend ten bate van de slachtoffers
in Nederland en Engeland en tot dusver
niet minder dan f 850.000 opgebracht!
FRANKRIJK: de organisatie van brand-
stoffenhandelaren stelde 300.000 francs ter
beschikking voor getroffen collega's.
SAARLAND: de regering zal een trei
met steenkolen en een trein met leven;
middelen naar Nederland zenden en stortte
in een hulpfonds als eerste bijdrage eer
millioen francs.
100.000 DOLLAR
VER. STATEN: Het Amerikaanse
Rode Kruis heeft 100.000 dollar beschik
baar gesteld als een eerste bijdrage. De
gemeenteraad van het plaatsje Zeeland
in Michigan besloot Eisenhower te ver
zoeken een onbeperkt aantal door de
watersnood getroffen Nederlanders in
aanmerking te laten komen voor emi
gratie naar de Ver. Staten. In het ge
hele land werken de Ned. consulaten
onder hoogspanning om de toevloed
van pakjes cn geldbedragen,variërend
van vijf tot duizenden dollars, te ver
werken. Het consulaat m New York
lijkt wel een pakhuis.
Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen
zorgen voor gratis vervoer naar New York
en de KX-M. zorgt voor verder transport.
In Baltimore is zoveel ingezameld dat de
Amerikaanse regering is gevraagd een spe
ciaal legervliegtuig te-sturen om het op te
the 'sfchildrcn-fecerat!e
kleding naar Nederland
haien. De Sav,
zes ton
sturen.
CANADA: 250 kisten met kleding die het
Rode Kruis in Genève had opgeslagen, zijn
op weg naar Nederland; de K.L.M. ver
voert bovendien nog 40 dergelijke kisten
uit Toronto.
VIA 10 ZENDERS
10 Radiozenders in Duitsland, Oostenrijk,
België, Frankrijk, Nederland. Italië. Luxem
burg. Monte Carlo. Saarbrilcken en Zwitser
land. zullen een gezamenlijke oproep tot
hulp uitzenden.
Paus Pius XII gaf een bijzondere
afgevaardigde opdracht in België en Ne
derland te gaan bezien hoe het Vaticaan
verder kan helpen.
De Canadese minister voor Immigratie,
Harris, kondigde aan dal. speciale hulp zal
worden verschaft, om gedupeerden
watersnood in Engeland en het Europese
vasteland naar Canada te laten emigreren.
De centrale verkooporganisatie van Roer
kolen bood een millioen zakkenslrippe-i
voor het dichtnaaien van zandzakken aar
Uit Frankfort vertrok een vliegtuig met
dekens en medicamenten; uit Arpajon (Fr.)
twee hefsehroefvliegtuigen en een Dakota;
uit Genève een colonne Rode Kruisauto's;
enkele fabrieken sturen mobiele ploegen
voor het repareren van water-, gas-
electriciteitsleïdingen.
DE KERKEN
De Verenigde Kerk van Canada maakte
10.080 dollar naar Nederland en Engeland
over De moderator van de Kerk vat:
Schotland zond een telegram van mede
leven en voorbede aan de praeses van de
generale synode der Ned. Hervormde Kerk
en de Evangelische Gesellschaft te Stuit-
gart vroeg de Hervormde synode hoe zij
kan helpen.
Op aansporing van de wnd. Hoge Com
missaris van Indonesië zal de Mohamme
daanse Raad in Nederland op Zondag as
om 12 uur een bidstond houden op de
residentie van de Hoge Commissaris,
Backershagen tc Wassenaar, voor de slacht
offers van de ramp Vertegenwoordigingen
van Pakistan, Perziè, Egypte en Turidji
zullen de bidstond bijwonen.
De burgemeester van Amsterdam heeft
gisteren een evacuatie-commissie geïn
stalleerd. Deze commissie, bestaande
vuuucji, UMU, «cr KOCU uguut V5m- OVerhe?*>:
Het provinciaal bestuur van Tirol steldeien particulieie instellingen, is opgelicht
100-000 schilling en de gemeenteraad vanom voorbereid te zijn voor het geval,
Innsbruck 40.000 schilling beschikbaar; öe I Amsterdam aangewezen wordt als ont-
Oosteurijkse vakbond 500.000 schilling (devangstcentrum.
I
In totaal zün uit de Hoekse Waard
3500 personen geëvacueerd. Er zijn hon-
De heer Algra in Eerste Kamer:
In de Eerste Kanier, die giste
ren de behandeling van de begro
tingen van Oorlog en Marine heeft
voortgezet, heeft de heer Algra (a.r.)
aan minister Staf gevraagd, of er
maatregelen zullen worden genomen
tegen de militairen, die zich Zondag
ochtend niet terstond naar hun kazer-
nementen hebben begeven, maar
's avonds nog door de politie aan hun
plicht moesten worden herinnerd.
Dit vond hij een schandaal.
De heer Algra heeft gevraagd, of de
gehele voorbereiding, waarom het nu
gaat, wel voldoende wordt gedragen door
net besef, dat allereerst rekening moet
worden gehouden met de dodelijke ge
volgen van een strategische overval. Hij
wenste een onmiddellijke militaire paraat
heid, De officieren moeten bij de troep
zijn, en vitale objecten dienen scherper
te worden bewaakt. De heer Algra vond
het verontrustend, dat de aanmelding
voor de opleiding tot beroepsofficier be
slist onvoldoende is, Voor een grondige
wijziging van het officierencorps zal
rekening moeten worden gehouden met
een wijziging van de opleiding, een radi
cale wijziging in de promotie en het
scheppen van de mogelijkheid, uit te
wijken naar een andere bestemming in
het bedrijfsleven.
De heer Wendelaar (vvd) die consta
teerde, dat sedert het optreden van
minister Staf de toestand van de krijgs
macht met sprongen omhoog is gegaan,
drong aan op een ruimere munitievoor-
raad en versterking van de luchtafweer.
De territoriale troepen, die z.i. te veel
achteraan komen, zag hij als het zwakke
punt in de legerorganisatie.
17
Thomas haalde de schouders op. „Precies ken
ik de weg hier ook niet. Ik weet alleen, dat je bij
..O!"
Meer zei zijn neef niet. Hij keek oplettend rond.
als wilde hij zich deze buurt goed in het geheu
gen prenten. Dus die stegen gingen naar de stads
muur...
De achtergevel van de gevangenis was hoog.
met vierkante venstergaten, waarin dikke, ge
kruiste tralies waren aangebracht.
„Wist ik maar. waar vader zit", mompelde
Lajos.
Thomas hoorde dat wel maar Thomas ging
er niet op in. Het was hier op straat de plaats
niet om over die dingen te praten.
„We moeten op huis aan", zei hij, „het zal toch
tegen etenstijd wezen, eer we daar zijn."
„Goed, oom."
Nog nooit had Lajos zo nauwkeurig op de weg
gelet die hij ging. als dit keer. Dit keer, nu het
de weg was tussen de gevangenis van zijn vader
en het huis van zijn oom.
Er zat iemand op Thomas Aczél te wachten,
toen de twee thuis kwamen. Een jonge vent. Ma
ria had hem in de huiskamer gelaten en Lajos
herkende hem onmiddellijk.
„Hé, jij hier?" zei hij en zijn oom hoorde ver
wonderd op van de toon, waarop dat werd gezegd.
Want die klonk wel verrast, maar niet bijster
verheugd.
„Kennen jullie elkaar?" vroeg Thomas, van de
een naar de ander kijkend.
„We hebben een stuk van de reis naar Buda
samen gemaakt", zei de vreemde. „Maar ik wist
niet, dat we elkaar hier zouden treffen."
„Allicht niet", mompelde Lajos.
De ander hoorde dat gemompel wel, maar ver
stond het niet.
..Ik zoek werk", wendde hij zich tot de oudere
man „Ik ben schrijnwerker en terug van mijn
handwerkreis. De vrouw hij knikte in de rich
ting van Maria zei, dat u misschien iemand
gebruiken kon."
„Ik heb er wel eens over gedacht", antwoord
de Thomas. Hij sprak langzaam trachtte zich
te herinneren, of Lajos iets over die vreemde
verteld had. Maar de vreemde legde dat lang
zaam spreken anders uit. Natuurlijk had die reis-
DOOR
H. te Menve
gezel van hem alles van de reis verteld ook
van hun gesprek aan boord.
„Ik zie het al", zei hij. „D'r zal voor mij hier
wel geen werk te krijgen wezen."
„Waarom zou dat niet?" De onvriendelijke ver
onderstelling verbaasde Thomas.
..Nu je merkt, dat je bij een ketter bent, zul
je hier wel geen werk willen hebben", viel Lajos
uit. „Je wou immers niet eens met ketters ver
der varen!"
„Met dat varen hoefde ik de kost niet te ver
dienen met werken wil ik dat wel", gaf dc
handwerksgezel terug.
„Je kunt ook bij anderen werken", meende
Lajos
„Als dat jullie laatste woord is..." en de vreem
de stond op. Maar Thomas kwam tussenbeiden.
„Van wat jullie zegt, begrijp ik niet veel", zei
hij. En tegen Lajos: „Hoe kennen jullie elkaar?"
„We hebben samen gereisd. Hij was ook aan
boord van de schuit, waarvan ik u vertelde."
„Laat maar. Je hoeft de meester niet verder
over me in te lichten. Want hij neemt me na
tuurlijk toch niet aan."
„Allicht niet", snauwde Lajos.
„Dat heb jij niet te beslissen, jongen, zou ik
denken", wees Thomas terecht. „Maar wend
de hij zich tot de ander voor ik beslis, moet ik
natuurlijk meer van je weten."
„Dat zal hij wel vertellen", en de handwerks
man wees naar Lajos. „En hij zal het wel zo ver
tellen, dat ik geen schijn van een kans maak.
Ik wil jullie groeten."
Hij liep naar de deur ging zonder verder een
woord de kamer uit, de winkel door, naar buiten.
De drie in de kamer keken hem na: Thomas en
Maria met blikken van niet-begrijpen; hun neef
met iets triomfantelijks in zijn ogen.
„Wat...?" begon Thomas.
„Da's een ketter-hater, zo fel. als je maar den
ken leunt, oom. Aan boord..." En toen kwam het
verhaal.
„Ja, dan is het misschien beter, als ik hem
niet in dienst neem", zei Thomas. „Maar, jongen,
je had dat zaakje wat kalmer moeten opknappen.
Je had me immers onder vier ogen kunnen in
lichten."
„Zeker, dat was beter gewest", gaf Lajos toe.
Maar zo erg was het nu toch ook weer niet, dat
het wat heftig was gegaan.
Als hij geweten had.
Vijf doden op Texel
De burgemeester van Den Burg
(Texel), mr. C. de Koning, heeft gister
avond medegedeeld, dat het doden
cijfer op Texel thans vijf bedraagt.
Het vijfde slachtoffer is de landarbei
der W. Bernardus uit de Waal. Er wordt
echter nog steeds één persoon op het
eiland vermist.
De burgemeester heelt huis aan huis
in de polder Het Noorden door waar
schuwing laten mededelen, dat het ver
standig wordt geacht het vee uit deze
polder te evacueren.
r
(Wordt vervolgd)
Toch is het zo
(257). Er is een lijd geweest dal
geleerden en leken het zich nogal
gemakkelijk maakten mei allerhande
aistammingstheorieën. We zullen
daarop thans niel dieper ingaan,
want in de toekomst zal zich waar
schijnlijk nog wel een gelegenheid
voordoen, daarover een en ander
te zeggen. Voldoende zij, dat zo'n
halve eeuw geleden, vele lijsten
werden geproduceerd, waarin haar
lijn werd aangetoond dal de mens
en de aap in een nauwe familie
relatie lot elkaar stonden, en hoe
deze familieleden alstamden van
gemeenschappelijke voorouders.
Zoals gezegd, we zullen ons daar
niet verder in verdiepen, want al
dergelijke theorieën sterven hun
natuurlijke dood en de meeste
onderzoekers zijn al reeds lot het
inzicht gekomen dat het leven
mysterieuzer is dan zij oorspronke
lijk wilden aannemen.
We wilden hel in dit verband
alleen maar hebben over de hond.
Immers, wanneer de alstamming
van de mens zo nauwkeurig kon
geschieden, dan zal de alkomsi van
de hond toch wel in het geheel geen
moeilijkheden hebben opgeleverd?
Inderdaad, de zaak was gauw be
keken. want men nam als vanzelf
sprekend aan, dat de wolf tot de
verre voorvaderen van de hond
heelt behoord, dat dit dier door de
mens getemd werd en dat in de
loop van vele duizenden jaren
hieruit de verschillende honden
rassen en -typen zijn voortgekomen.
U ziet. de theorie was gauw opge
steld. Maar zoals met zovele vraag
stukken op dit gebied, was ook in
dit geval de kwestie wat minder
eenvoudig dan velen gemakshalve
hadden verondersteld.
Laten we kort zijn: Zelfs van een
zo simpel iets als de afstamming
van de hond kan totaal niets worden
aangetoond!
Bij alle goede eigenschappen die
de hond sieren, heelt hij één be
zwaar en wel, dal zijn geraamte
snel verleert Daarom zijn de over
blijfselen van dif huisdier uil het
verre verleden betrekkelijk zeld
zaam. In de collectie van millioenen
verbeende en versteende overblijlse-
len die de wetenschap van alle
mogelijke diersoorten in de laatste
anderhalve eeuw met grote zorg en
nauwkeurigheid uil oude aardlagen
heelt opgediept, ontbreekt de hond
echter niet geheel. Bijna een eeuw
geleden leidde de lage waterstand
van de Zwitserse meren tot het
vinden van overblijfselen van paal
woningen. Door de ligging aan de
oevers der meren, bleek in de
modaer veel bewaard Ie zijn ge
bleven. dat anders verloren zou zijn
gegaan. Behalve sporen en restanten
van hout. vlechtwerk, netten en ge
weven stollen, werden hier ook
hondenbeenderen gevonden. Nadien
zijn in de „keukenafvalhopen" die
in Denemarken en Schotland zijn
aangetroffen eveneens restanten van
de hond uit hef Nieuwe Stenen tijd
perk gevonden. Uit onderzoekingen
is toen gebleken, dat de hond die
destijds de mens vergezelde, niet
méér op een wolf geleek dan titans.
Het hondenras nif de Steentijd had
de meeste overeenkomst met de
Keeshond en algemeen wordt thans
aangenomen dat de tegenwoordige
Kees de rechtstreekse afstammeling
is van de hond uil de Zwitserse
paalwoningen en dat dit dier met
de paalbouwers uit Azië is ge
komen. De Kees was vroeger meer
dan thans in geheel flzië en Europa
de bewaker van huis en erf, en in
China van de rijstvelden. Kenners
zullen in de Chowchow en de
Samojedenhond ongetwijfeld ge
meenschappelijke gelaatstrekken
met de Keeshond kunnen ontdekken.
En nu we de Samojeden hebben
genoemd, kunnen we »el even
o verslappen naar de Eskimo's, welk
volk een scheldnaam draagt, doch
een taal bezit waarin als uitzon
dering geen enkel scheldwoord
voorkomt.
Daarover morgen.
(Nadruk verboden).
Duizenden militairen
helpen mee
