ZEVENTAL AMERIKANEN REDT
BEVOLKING van NIEUWE TONGE
Reddingsactie nadert voltooiing
Klein stuk dijk van slechts 6 a 700 meter
lengte van niet te schatten kostbaarheid
Helicopters
vliegen af
en aan
Tocht door Sommelsdijk een
irreële belevenis
Verlieslijsten van het
Rode Kruis
Vandaag eerste verschenen
1320 doden
Nachtelijke evacuatie uit VoorneGoeree en Schouwen
NIEUWE DIJKDOORBRAAK IN BRABANT
Dijk bij Renesse
bezweken
Communistisch China wenst dadelijk
wapenstilstand in Korea
Krijgsgevangenenkwestie pas
later bespreken
Alle bioscopen
Zondag gesloten
Het weer
DONDERDAG 5 FEBRUARI 1953
HOOFDKANTOOR: N.Z. Voorburgwal 65—73 - AMSTERDAM (CENTRUM)
Telefoon 63381 (5 lijnen)
BIJKANTOREN: 's-Gravenhage: Stationsweg 10, telefoon 111696,
Rotterdam: Tan Kruyffstraat 33 tel. 36769; Haarlem: Smedestraat 5,
tel. 21543 en 21544; Eindhoven: Vestdijk 5, telefoon 2445: Hilversum:
Emmastraat 12, tel. 9985: Maastricht: Stationsstraat 20, tel. 3013; Utrecht:
Steenweg 37 tel. 10064.
ABONNEMENTSPRIJS bij vooruitbet. t 6.65 p. kwart., f 2.25 p. mnd., 52 ct.p.w
Losse nummers 13 cents.
Directie: J. J. W. Boerrigter en mr. W. A. M. van der Kallen.
Hoofdredactie: Mr. W. A. M. van der Kallen en H. Baron van Lamsweerde.
DE TIJD
108e JAARGANG No. 35260
DAGBLAD VOOR NEDERLAND
DIED ET MOV DROIT
De prijs der advertentiën in de Tijdpers bedraagt 70 cent per m.m.-
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel tarief. Contracttarieven op
aanvrage verkrijgbaar bij de administratie en bij de erkende advertentie-
bureaux. Familieberichten 50 cents per m.m.-hoogte. Bewijsnummers
13 cents. De administratie behoudt zich het recht voor adver
tentiën eventueel zonder opgaaf van redenen te weigeren. Wij reserve
ren ons het recht brieven op advertentiën niet af te geven, indien wij
daartoe gronden aanwezig achten. Niet afgehaalde of niet doorgezon
den brieven worden een maand na ontvangst vernietigd.
UITGAVE VAN DE N.V. DRUKKERIJ DE TIJD, AMSTERDAM-C.
Postgiro 22884 - Gemeente-giro Amsterdam N. 665.
Ergens in de kop van Goeree-Overflakkee
ligi een kleine plek die gespaard is geble
ven. Dai is een mooi droog stukje land.
Een verrukking voor hei oog van hem, die
dagen niei anders gezien heefi dan een
grauwe waier-woesienij. Er slaai w.el geen
huis op, op dii eilandje in hei ondergedom
pelde eiland, maar hei is ienminsie droog.
Dii dorado in hei oversiroom.de Overflak-
kee is niei ver verwijderd van Sommelsdijk.
En wellicht nimmer is van enkele simpele
vierkante kilomeiers op deze aardbodem
zulle een heilzaam gebruik gemaakt als
hier hei geval -is. Men heefi er namelijk
een geïmproviseerd landingsterrein voor
helicopières aangelegd, dat wordt afge
paald door doodnuchiere gloeilampen.
Gelukkig hebben hefschroefvliegiuigen
weinig ruimte nodig, anders was hei alles
uiteraard onmogelijk geweesi. Maar nu is
een klein siuk, droge dijk van zes- a zeven
honderd meier lengte een niei ie schaliën
kostbaarheid. Zeven Amerikaanse helicop-
Zo begint onze reporter Herman
reportage over de evacuatie van hei
Goeree-Overflakkee.
Hij vervolgt: "Wij hebben Woensdag
middag enkele ogenblikken op het lan
dingsterrein bij Sommelsdijk staan kij
ken. Een helicoptère daalde neer. De
piloot onder de glazen koepel, naast
hem een vrouw met een rose omslag
doek op het hoofd. Aan weerszijden
van het toestel waren een soort draag
baren bevestigd, ook overhuifd door
een glazen koepeltje. Daar lagen twee
mensen op. Nauwelijks was het toestel
gfclsmö- oT-fccn jvngtr man m rai uiau-',
we schipperstrui sprong op de begane
grond. Hij rekte zich uit en keek even
verdwaasd om zich heen. Daarna liet
hij zich gewillig door een zuster vau
het Rode Kruis wegleiden. De piloot,
een forse gebruinde kerel, hielp de
vrouw uitstappen en gaf haar een be
moedigend klopje op de schouder. Hij
wandelde even voor zijn toestel op én
neer, deed een paar trekken aan een
sigaret en stapte weer in. Enkele se
conden later steeg hij op: richting Nieu
we Tonge. Na een kwartier, twintig
minuten misschien, keerde hij terug.
Nu had hij vijf mensen in zijn toestel
geperst. Dit is één voorbeeld. Zijn zes
collega's deden evenzo. Soms daalden
drie, vier helicoptères tegelijk, drie, vier
stegen er vlak na elkaar op.
Doeltreffend en vastberaden
Zeven Amerikanen zijn bezig de be
narde bevolking van Goeree-Overflak
kee te redden. Zij doen het in alle rust,
met een routine-gebaar bijna, maar
doeltreffend en vooral vastberaden. Eén
van hen landde met zyn machine bij
een lmis. Daar was een vrouw met
haar bovenlijf bekneld geraakt in het
raamkozijn: zij kon vóór noch achter
uit. De piloot rukte het hout uit zijn
sponningen, zette de vrouw in zijn toe
stel en leverde haar af op het lan
dingsterrein; zy droeg nog het houten
kozijn om de schouders. Voila. Een
andere Amerikaan trof een man aan
hangend in een boom. De ongelukkige
was totaal verstijfd. Hij kon zijn han
den die de takken omklemden niet
meer ontspannen. Maar nochtans werd
hij bevrijd. De piloot rukte de takken
af en vervoerde de man.
Zeven harde, zakelijke, kauwgom
kauwende Amerikanen redden hon
derden mensen van een afgrijselijke
ondergang. Zij doen het met de van
zelfsprekendheid van lieden-die-er-
- immers-voor-gekomen-zijn. Wij wil
den dat wij huldigende woorden voor
hen konden vinden, die niet bespot
telijk zouden klinken.
De evacuatie per helicoptère werd ook
vannacht voortgezet. De landingsplaats
werd met twintig gloednieuwe, door
Philips geschonken, schijnwerpers ver
licht, Inmiddels was gisteren de evacua
tie van het eiland ook op andere fron-
ières kunnen er gemakkelijk op landen;
wanneer daf nodig is alle iegelijk. Zeven
Amerikaanse piloten zijn bezig de benarde
bevolking van Nieuwe Tonge le redden.
Wani daar, enkele iieniallen kilomeiers
van de siari- en landingsplaats verwijderd,
ligt óók een siuk dijk. Daar staan wél hui
zen opf zij hei door hei waier ondermijnde
en uii hun voegen gescheurde huizen.
De bewoners van Nieuwe Tonge hebben er
zich, op dai stukje dijk, samengetrokken,
ioen de vloedgolf over hun dorp sprong.
Zij heben zich mei veertigen of vijftigen
samengeperst in één woning of in een
fragment daarvan. Sinds dagen leven zij
op zolders en op daken in omstandigheden,
die voor een mens mei beide benen staan
de op een veilig, droog siuk grond, nau
welijks voorstelbaar zijn. Sinds dagen
worden zij gepijnigd door een helse on
zekerheid. Zeven Amerikanen zijn bezig
hen ie redden. Snel en afdoend.
Hofhuizen zijn "'reële belevenis. In een brede straat in
Middelhamis stonden lange rijen koeien
en paarden vastgebonden aan palen. Een
man droeg een schreeuwend varken op
zijn rug; zijn enige bezit wellicht. In
sommige huizen waren de beiooners
nog achtergebleven. Ergens in een ove-
keken in de huizen naar binnen. Het da
gelijkse leven was er met één slag afge
broken, dat viel af te leiden uit aller
lei veelzeggende omstandigheden. Wij
zagen dik bemodderde vloeren, omver
geworpen stoelen en kasten met uitge
trokken laden. Maar ergens in een ka
mer lag op een tafel naast een krant
een bril; aan de wand van de kamer
zijn
„noodeiland"
ten in volle gang. De bevolking van
Oude Tonge wordt met een amphibie-
vaartuig dat 50 a 60 mensen kan mee
nemen naar veiliger oorden gebracht.
In eerste instantie naar Dirksland, dat
nog droog ligt, en waar iedere evacué
wordt ingeschreven. Vervolgens steken
zij per boot het Haringvliet over naar
Iiellevoetsluis, waar bussen voor hen
Een van de Amerikaanse helicop
ters is juist op het stukje droge
grond geland en neemt drie men
sen, aan boord.
gereed staan. Nu geldt de evacuatie al-'
leen nog voor vrouwen, kinderen en
ouden van dagen. Mannen van vijftien
tot vijf en veertig jaar kunnen, indien
zij dat verkiezen, voorlopig nog ach-
lerblijven. Zij zullen behulpzaam kun
nen zijn bij het redden van het vee,
voorzover dat nog te redden is en bij
het liquideren van de talrijke bij de
dijken aangespoelde cadavers, waarvan
er tot nu toe alleen al bij Middelhamis
ruim 5500 zijn geteld. Dit laatste is van
urgent belang voor wat betreft het even
tueel uitbreken van besmettelijke ziek
ten.
Een lachend jongetje
De evacuatie van Sommelsdijk en Mid
delhamis zal morgen haar voltooiing
naderen. Wij hebben gisteren een wan
deling door beide stedekes gemaakt. Een
Vandaag heeft liet Ned. Rode Kruis een eerste verlieslost uitgegeven, waar
op meer dan honderd namen voorkomen van personen, van wie verluidt,
dat zij om het leven zouden zijn gekomen of vermist worden.
Deze lijsten, zo vernemen wij van de directeur van het Informatiebureau
van het Rode Kruis, de lieer J. van de Vosse, zullen zoveel mogelijk dage
lijks worden uitgegeven. De gegevens, die daarop voorkomen, zijn onge
controleerd. Zij kunnen voor familieleden en verwanten van daarop
vermelde personen dus hoogstens een aanwijzing zyn, dat rekening
moei worden gehouden met liet feit, dat de verwant mogelijk iets is over
komen.
De lijsten zullen ter inzage liggen op de p 1 a a t s e 1 ij k e afdelingen van
het Rode Kruis. Men gelieve deze afdelingen niet op te bellen voor infor
maties. Ook op onze redactiebureaux liggen deze lijsten ter inzage.
In Zeeland en op de Zuidhollandse eilanden zijn speciale functionarissen van
het Rode Kruis bezig met het verzamelen van gegevens. Sommige daarvan
zullen verstrekt zijn door nog ter plaatse aanwezige autoriteiten, andere
afkomstig van ooggetuigen, evacué's, militairen en burgers, die helpen aan
ds bestrijding van de ramp en haar gevolgen, enz, Daar het onder de huidige
omstandigheden ondoenlijk is de verstrekte gegevens alle op korte termijn
te controleren en op hun betrouwbaarheid te toetsen, kunnen de verlies
lijsten dus alleen beschouwd worden als een voorlopige informatie, die voor
correctie vatbaar is.
v
hingen aandoenlijk vredige wandspreu-
ken.
Wij trachten ons voor te stellen hoe
'igens volkomen verlaten straat tuurde
in een huis een jochie achter het raam
naar buiten. Het lachte toen wij voorbij
kwamen, Een vrouw klopte haar stof
doek uit en wij schrokken bijna van de
gewoonheid van dat gebaar.
Wij kwamen door straten waarui,t het
zakkende water reeds was weggevloeid.
Er heerste daar een doffe stilte. Wij
het in dit vertrek toegegaan moest zijn
op het moment van de ramp. Maar on
ze fantasie verontrustte ons en wij ziin
snel verder gegaan.
„Gesloten zijnde, zich te vervoegen
hiernaast", lazen wij voor de étalage-
ruit van een winkel. „Hiernaast" was
herschapen tot een troosteloze ruïne.
In een der huizen scharrelde doelloos
een man rond. De vitrine-met-plaatjes
van een bioscoop schokte ons door
het bizar-normale. Wij stonden voor
Een helicoptère helpt mee bij de red ding van de bewoners van Nieuwe Tonge.
Volgens de tot dusverre binnenge
komen berichten is het aantal doden
gestegen tot 1320. Uit de volgende
plaatsen zyn gegevens binnengeko
men:
Goeree-Overflakkee: Ouddorp 1,
Oude Tonge 300, Stellendam 27, Nieu
we Tonge 75.
Schomven-Duiveland: Zierikzee
15, Biirgsluis 10, Bruinissc 1, Brou
wershaven 3, Dreischor 15, Seroos-
kerken 15, Nieuwerkerk 13, Ooster-
land 40.
Tholen: Stavenisse 300, St. Maar
tensdijk 4.
Hoeksewaard: Elfplaat (Poortugaal)
7, 's Gravendeel 57, Numansdorp 67,
Heinenoord 2.
West-Noord-Brabant: Halsteren 17,
Willemstad 2, Moerdijk 13, Dintel-
oord 3, F.aamsdonkveer 2. Fijnaart 46,
Nieuw Vossemeer 50, Heiningen 25,
Steenbergen 13, Wagenberg 1. Heus-
den en Altena 3, Klundert 13.
Zuid-Beveland: Krabbendijke 4,
Hoedekenskerke 1, Kruiningen 11,
lerseke 10, Wolfaartsdijk 9, Rilland 1,
Oudelande 2, Kapclle 3, Goese Sas 7.
Walcheren: Vlissingen 3. Veere 2.
Zeeuwseh Vlaanderen: Terneuzen
2, Hontenisse 8, Zaamstag 1, Qsse-
nisse 1.
St. Philipsland: 1.
Voorne-Putten: Abbenbroek 1. Hel-
Ievoetssluis 5, Zuidland 20, Stryen 20
(minstens).
Noord-Beveland: Kortgene 40,
Geersdijk J.
Oosterschelde: 4 (aangespoeld van
elders).
Alblasserwaard: Sliedrecht 1, Pa-
pendrecht 1, Brandwijk 2.
Krimpenerwaard: Stormpolder 6,
Ouderkerk 2; Rotterdam 1; Maassluis
1; IJselmonde 3; Texel 5; Hondsbosse
zeewering 1; Militairen 2.
He! aasa!al sïacha©fSesrs is ifiaams ©pgelopem tot 1320.
VaimaeSs! is, ondanks dwüisSeiraïs en zware wind, ui! alle
mach! gewerkt aan de evaeuaËse van bedreigde gebieden
©p V©©rstte=Pu3Sen, (Goeree-© veEflakkee en Schouwen-Buive-*
Sand. Van foeS Iaa8sfie eiland zijn 15.000 van de 20.000
inwoners geëvacueerd. En de vroege oehfiend werd de:
evaeuafiie van ©ude era Naewwe Tonge op OverHakkee
deelde
In Eratoasulbig Nieuwemdijk, in he! Sand van Hens-
den en Miema, een nieuwe dijkdoorbraak geweesS, waarbij
drie doden gevallen zijn. ©p Tholen, waar de dijk aast de
West- en Noordzijde grotendeels is weggeslagen, was men
er op voorbereid, da! men werkeloos nieuwe oversSroman-
gen moes! aanzien, maar berichfien daaromSrenfi zijn 8©3
dusverre uiigebleven.
Daaruü blijk! reeds duidelijk genoeg, da! alle gevaar
voor de noodgebaeden nog lang nie! geweken is. Hel werd
gisleravond aeuaafi, omdaS een nieuwe slorm was aange
kondigd. Ui! de binnengekomen berachlen is af le leiden,
da! he! aanmerkelijk minder erg is geweesi dan men ge
vreesd had. In de vroege oclaSend werd bericht, da! de
wind naar he! Noorden gedraaid en in krach! afgenomen
was, en dal hij nog meer zou afnemen.
Men nadert nu het punt, waarop de
reddingsacties voltooid zullen zijn.
Daarop was tot dusverre allereerst de
aandacht gericht. Eerst daarna zal
men zich geheel kunnen gaan wijden
aan het herstel der dijken.
Pas deze zomer mag men verwach
ten, dat de dijken hersteld zullen zijn
en dan zal men na een of twee maan-
zijn nacht en dag over dit Huys, over
deze Plaatse". In de kerk waren men
sen, veel mensen. Het gebouw werd
als opslagplaats voor Rode Kruis-
goederen gebruikt. In slordige stapels
lagen etenswaren en kleren overal
verspreid. En ergens stonden drie
doodkisten met zilveren knoppen.
Wij zijn in de toren van het kerk
gebouw naar boven geklommen. „U
kunt daar alles prachtig zien", zei ie
mand. Maar wat wij zagen was dit
verbijsterende: een eiland is wee-
gevaagd. En terwijl wij daar ston
den op de toren, moesten wij denken
aan een tocht, die wij enkele jaren ge
leden het kan 1948 of 1949 zijn ge
weest over een bloeiend, zomers
GoereeOverflakkee hebben gemaakt.
Een welvarend land destijds, dat zich
verbluffend snel had hersteld van de
verschrikkelijke gevolgen van de oor
logsrampen. Een blij land met vriende
lijke maar energieke mensen, die zich.
in hun betrekkelijk (insulair) isolement
een eigen bestaan hadden verworven.
Daaraan dachten wij, staande op de
kerktoren van Sommelsdijk. Het is al
les verworden tot een fictie. Inderdaad:
een eiland is weggevaagd.
(Vervolg op pag. 3 tweede kolom)
„Zend ons drinkwater", staat er
met grote witte letters geschreven
op een der Rijnaken, die vol vluch-
den de ondergelopen gebieden droog
gemalen hebben, aldus heeft dr. ir.
Van Veen, hoofdingenieur van de
Rijkswaterstaat uiteengezet. Of de
landbouwgronden veel schade hebben
geleden hangt af van de aanwezige
hoeveelheid vers water, die verzilting
kan tegen gaan.
15.000 mensen geëvacueerd
De evacuatie van Schouwen is Woens
dagnacht bijna voltooid. Men schat, dat
ongeveer 15.000 van de ongeveer 20.000
bewoners van Scbouwen-Duiveland zyn
geëvacueerd naar veiliger oorden. Op
Duiveland heeft men Woensdag alle
boerderijen en buizen systematisch af
gezocht naar achtergebleven personen.
Hetzelfde gaat men vandaag doen op
Schouwen. Een deel van de bevolking
is achtergebleven om behulpzaam te zyn
hij de herstelwerkzaamheden, die aller
wegen reeds zijn aangevangen. In Zierik
zee, Renesse, Bruinisse en Haamstede is
het grootste deel van de bevolking nog
aanwezig.
De meeste slachtoffers in Zeeland zyn
vermoedelijk te betreuren in het mid
dendeel van het eiland Schouwen-Dui-
veland. Het gebied achter de westelijke
duinenreeks tot Zonnemaire staat ge
heel blank. Op sommige plaatsen staat
het water twee tot twee en een halve
meter hoog.
De verwoesting in Zierikzee is ver
schrikkelijk. Gehele huizenblokken zijn
door de zware golfslag totaal wegge
vaagd. Onder andere is het antieke Vrij-
poortje en het aangrenzende uit 1753
"daterende pand de „Witte Zwaan" ge
heel ingestort.
Nog 4 dijkdoorbraken
op Schouwen
Op Schouwen zijn wederom vier dy-
ken doorgebroken. Vanmorgen meldde
zeer précair. De Nederlandse territo
riale bevelhebber had reeds eerder
medegedeeld, dat de laatste dijk hij
Noord-Gouwe op Schomven-Duiveland
eveneens is doorgebroken. Schepen, die
zich in de buurt bevonden, werd ver
zocht zich onmiddellijk daarheen te be
geven om bij de evacuatie behulpzaam
te zijn. Ook zijn de dijk ten Noord-
Oosten van Zonnemaire en de dijk ten
Noorden van Dijkhuisjes hij Brouwers
haven bezweken.
300 doden in
Stavenisse
Vanochtend bereikt ons een telegram
van de burgemeester van Stavenisse op
Tholen, waarin hij mededeelt, dat in
zyn gemeente 300 doden te betreuren
zyn. Hij noemt Stavenisse de zwaarst
getroffen gemeente van Europa. Een
groot gedeelte van het stadje is totaal
verwoest. Geen enkel huis is onbe
schadigd.
Premier Tsjoe-en-Lai van communistisch China heeft gisteren verklaard, dat com
munistisch China en Noord-Korea „bereid zijn onmiddellijk een wapenstilstand"
op Korea te sluiten dat de kwestie van de repatriëring der krijgsgevangenen later
geregeld zou kunnen worden. De uitwisseling van de krijgsgevangenen is de enige
grote kwestie, die een wapenstilstand nog in de weg staat. Volgens radio-Peking
heeft Tsjoe-en-Lai verklaard, dat de kwestie van de repatriëring der krijgsgevan
genen naderhand besproken zou kunnen worden op een conferentie van de elf
naties, die bij de oorlog betrokken zijn. Tsjoe sprak tot het nationale comité van
de raadgevende conferentie der Chinese volksrepubliek te Peking.
De Chinese premier daagde de V.S.
uit de besprekingen in Pan Moen Jon
onmiddellijk te heropenen en voegde er
dreigend aan toe: „Indien de Ameri
kaanse regering niet van plan is deze
besprekingen te heropenen en de Ko
reaanse oorlog wil uitbreiden, is China
volledig bereid verder te stryden."
Volgens een woordvoerder van het
Britse ministerie van Buitenlandse Za
ken is het voorstel van Tsjoe en Lai
voor Engeland volkomen onaanvaard
baar. Volgens hem is het in wezen het
zelfde als het voorstel, dat vervat is:
in de Sovjet-x-esolutie over beëindiging
van de strijd in Korea, die reeds dooi
de Algemene Vergadering van de V.N.
vóór Kerstmis werd verworpen.
Volgens de Chinese nieuwsdienst zijn
meer dan 580.000 georganiseerde anti
communistische guerilla-strijders actief
opgetreden op het Chinese vasteland.
Intussen heeft dè gouverneur van
Formosa, K. C. Woe via de „Voice of
America" de Chinezen op het vasteland
aangespoord lijdelijk verzet tegen het
communisme te organiseren en de
krachten van vrij China te ondersteu
nen als zij een tegenaanval op het vas'
teland doen. Hij wekte de Chinezen op
het vasteland op, zich aan te sluiten bij
afdelingen guerilla-strijders en deze te
helpen „verbindingen, te vernielen en
oorlogsmateriaal te vernietigen".
Met het oog op de algemene gedenk
dag heeft het hoofdbestuur van de Ned.
Bioscoopbond bepaald, dat a.s. Zondag
alle bioscopen gesloten zyn.
Verwachting tot
Opklaringen, maar ook plaatselijk
.'nkele buien. In de nacht en ochtend
,'oornamelyk in het binnenland lichte
vorst. Morgen overdag ongeveer de-
elfde temperatuur als vandaag.
Zwakke tot matige, maar aan de kust
lydelyk krachtige wind in hoofdzaak
tussen Noord en West.
Zon: 8.12-17.37. Maan: 1.12-10.04.
