Bergers van Tak redden
honderden boeren
Waterstaat openbare plannen
yerziltingsbestrijding
Hun vletten zwerven op Schouwen-Duiveland
TWEEDE BLAD - PAGINA 4
DONDERDAG 5 FEBRUARI 1953'
MM Route naar hetToodqebiedj^*™^"1^
O Wncwid
Gravenhagen/V I Centrum ».d
='jqosd2ee=^
Rotterdam
Gilze Rijen
BELGfE
UIZENDÈN vrijwilligers uit het gehele land
zijn dag en nacht in de weer bij het ver
lenen van hulp in de overstroomde gebieden.
In allerlei soorten vaartuigen brengen zij
mens en dier in veiligheid; zij assisteren bij het vullen
van zakken met zand, die de bressen in de dijken
dichten; kortom, met man en macht lenigen zij de
grote nood, die hier heerst. Overal komt men in de
getroffen streken de trieste colonnes tegen van vluch
telingen, die naar elders geëvacueerd worden; en in
de tegenovergestelde richting rijden de vrachtauto's
met levensmiddelen en materialen voor hen, die nog
niet verlost kunnen worden uit de boeien van de
watersnood, of al hun krachten inspannen, nóg meer
schade te voorkomen. Ook het buitenland helpt. Sol
daten van de Amerikaanse luchtmacht bevestigen
op Valkenburg parachutes aan levensmiddelenpak
ketten, die in de noodgebieden „gedropt" zullen wor
den. En op Schiphol arriveren voortdurend vliegtui
gen van verschillende nationaliteit met allerlei nut
tige goederen voor de getroffenen.
NIEUWE DIJKEN TEGEN OUDE VIJAND
De ivatersnoodramp accentueert actualiteit
van een groot probleem
Gelijktijdige bestrijding
van zout en water
In het jaar 1340 hadden onze duinen en
zeedijken een totale lengte van 1900 km. In
1930 was deze kustlyn teruggebracht tot
1700 km: na de aanleg van de afsluitdijk
voor het IJselmeer werd Nederland nog
slechts over een lengte van 1400 km door
het zeewater bedreigd. Dat was noodzaak,
meer dan wat ook is het zeewater onze vij
and.
Tegen wassende rivieren heeft de moderne
techniek de middelen tot afdoend verweer
gevonden. Tegen de zee zijn wij, blijkens de
gebeurtenissen van de laatste dagen, nog
niet opgewassen.
En toch bieden de sinds lang bij Water
staat bestaande plannen tot een verdere
systematische verkorting van de Nederl.
kustlijn een definitieve en afdoende oplos
sing voor de schade die de zee ons land,
door de eeuwen heen berokkende.
Niet alleen gaat het daarbij om het ge
weld van golven, wind en springvloed.
Want groter schade nog dan het water doet
ons het zout.
Strijd tegen het zout
Het komt, door alle open zeemonden, ons
land binnen en dringt tot 10, 20 km langs de
riviermonden het land in. Het kwelt onder
duinen en dijken door. Bij het schutten van
een zeeschip door de Noordersluis in
IJmuiden, om het even of het hierbij om een
uitgaand of een binnenkomend schip gaat,
komen iedere keer 4000 ton zout, dat zijn
vijf treinen van 50 wagons ieder, geladen
met zout, in het zoete water van het Neder
landse polderland.
Hoe hoger het zoutgehalte van het bin
nenwater is, des te geringer waarde heeft
het voor land-» en tuinbouw, des te mager
der zijn de opbrengsten van tal van produc
ten. De melkopbrengst van onze koeien
vermindert bij een zoutgehatle van 1600 mg
per liter, belangrijk. Voor druivencultuur is
water met een zoutgehalte lager dan 500
mg per liter nodig, en over het algemeen
wordt voor kascultuur, waarbij slootgiet-
water gebruikt moet worden i.p.v. regen
water, een zeer laag zoutgehalte vereist.
Zoet water ontvangt Nederland door mid
del van regen èn, in belangrijker mate, van
Rijn en Maas, waarbij de Rijn de grootste
rol speelt. Dat ook het Rijnwater dat ons
land binnenkomt, de laatste jaren een stij
gend zoutgehalte te zien geeft is een extra
reden tot ongerustheid.
De landbouwwetenschap heeft in deze tijd
de grote betekenis van voldoende zoetwater
volkomen erkend en men kan op dit ogen
blik de stelling poneren dat iedere Neder
landse bodemsoort geschikt is voor het le
veren van maximale opbrengsten, mits men
maar genoeg kunstmest en genoeg zoetwater
heeft! Want met 400 liter zoet water wordt 1
kg droge oogst verkreggn!
Door de aanleg van de Afsluitdijk werd
het zoute water, dat de Hollandse grond
vergiftigde, en dat als een tang met een bek-
In het zwaar getroffen Amemuiden laat
ook de jeugd zich bij het herstellen van
de dijk niet onbetuigd. IJverig werken de
jongens mee aan het vullen van de zand
zakken, waarmee het gat in de dijk wordt
gedicht.
opening van slechts 6(1 km tussen Amster
dam en Rotterdam, van Zuiderzee tot
Nieuwe Maas, het lage land omvatte, terug
gedrongen, zodat de afstand van Nieuwe
Maas tot het zoute water in het Noorden,
tot 150 km vergroot werd. De gehele zoet
waterpositie van Noord-Holland werd er
door verbeterd. Het enorme zoetwaterbek
ken van het IJselmeer, regelmatig aange
vuld met Rijnwater, was een reservoir dat
o.m. gebruikt kon worden om er zoetwater
aan te onttrekken tot het doorspoelen van
het Noordzeekanaal.
Betekenis nieuue dijken
De tweede factor bij de aanleg van de af
sluitdijk en ir Lely heeft destijds met
zoveel woorden op dit grote voordeel ge
wezen was het feit dat als met één slag
alle rond de Zuiderzee gelegen dijken, tot
binnendijken werden. Een grote zeedijk zou
vooraan het lage land tegen storm en ontij
behoeden. De zwakkere binnendijken zou
den door geen eb en vloed meer gekweld
worden: springvloeden zouden voortaan
door de rechte en korte afsluitdijk tegenge
houden worden.
En dan, last not least, waren er de voor
delen van het winnen van nieuw land, voor
del endie in de aanvang alle andere argu
menten voor het droogleggen van de Zui
derzee naar de achtergrond hadden ge
drongen.
Met de plannen tot afsluiting van de Ne
derlandse zeemonden is het in feite niet
anders gesteld. Voorop stonden hierbij ar
gumenten van landbouwkundige aard: er
zou nieuw land gewonnen worden, (achter
de Waddeneilanden) en in de strijd tegen het
zout zal Nederland de grootste aanval van
eeuwen gedaan hebben.
Maar het verkorten van onze kustlijn, het
afsluiten van de Zeeuwse en Zuid-Hollandse
watermonden betekent ook dat, als bij het
bouwen van de afsluitdijk, één grote, rechte,
nieuwe zeedijk de beschermende taak van
de vele kilometers lange kronkelende oude
dijken zal overnemen. Oude dijken, die
blijkens de ervaring van de jongste dagen,
niet tegen zeer ernstig ontij bestand zijn.
Hierbij komt als belangrijke factor het
feit dat sedert de dagen van Lorentz, wiens
leven en werken Nederland juist in deze
tijd herdenkt, en dank zij de ervaring op
gedaan bij de Zuiderzeewerken, ons land
de wetenschap èn de technische ervaring
bezit om zulk waterwerend werk uit te
Toen tegen het einde van de dertiende
eeuw Hollanders de rivier de Maas-afdam
den en grote stroken nieuw land wonnen,
bezat men nog niet het inzicht, dat wie zich
tegen het water keert, door het water zal
worden aangevallen. Hoger dijken bete
kenen hoger vloedpeil, sterker getijstromen.
Eerst prof. Lorentz heeft voor de getijbewe
gingen een wiskundige formule geconstru
eerd die het van dat ogenblik af aan moge-
1 lijk maakte dijken en dijkcomplexen zo te
bouwen dat zij tegen de krachten die zij
zelf opriepen bestand zouden zijn. En vóór
j Nederland de nieuwe Afsluitdijk van Hol-
land naar Friesland trok, heeft men eerst
de dijken ten Noorden daarvan verhoogd.
Ongeveer een jaar geleden hebben enkele
leden van de Tweede Kamer kritiek ge-
oefend op het beleid van de toenmalige
minister van Verkeer en Waterstaat, waar
bij werd opgemerkt dat er te veel geheim
zinnigheid heerste met betrekking tot de
plannen die Waterstaat had aangaande de
strijd tegen de verzilting.
Nog heeft men in ruime kring te
weinig daarvan vernomen. Er werd een
begin gemaakt door het afsluiten van de
I Brielse Maas, maar deze plannen die voor
een periode van 100 jaar een totaal uitgave
j van circa 1Va milliard voorzien, leven
slechts in de geest van weinigen. Zij werden
opgezet om Nederland van het zout te be
vrijden wanneer zij zullen zijn uitge
voerd zullen zij gebeurtenissen als die van
1421 en 1953 onmogelijk maken.
Natuurlijk zijn er ook nadelen, ook afge-
OOK IN ENGELAND De Engelsen, die ons
zo prachtig bijstaan, hebben zelf nog grote
zorgen in hun overstroomd gebied.
Evacuatie in Mablethorpe aan de
Lincolnshirekust.
Een blik op Tiengemeten
De commandant van een Oxford van de
Marine-luchtvaartdienst, die gisteren bo
ven het eiland Tiengemeten heeft gevlogen,
vertelde ons het volgende:
Het hele eiland behoudens enkele plek
ken staat onder water. In het dorpje
Tiengemeten zag hij de bewoners naar
buiten komen toen het vliegtuig rondcir
kelde. Op een klein stukje grond langs het
dorpje was vee samengedreven. Bij de in
gang van de haven is een scheepje over de
dijk geslagen en ligt 6 7 meter ver in
het land.
Een boerderij te Vluchtheuvel in de Mid
denpolder is door het water stukgeslagen.
Er werden daar geen mensen waargenomen.
Op de uiterste oostpunt van het eiland,
waar enige huisjes staan, hangt de was
buiten. Ook hier werd echter geen teken
van leven gezien. Op het Hollands Diep.
bij Willemstad, nadert een vloot van van
wel 40 kleine scheepjes, op weg naar de
noodgebieden..
Punters met aanhangmotoren
naar Bruinisse
s Gisternacht om één uur is van Rotter- 5
5 dam vertrokken naar Bruinisse de 5
5 Willem I, een omgebouwd landings- tf
vaartuig van Wm. H. Mueller en Co.,
5 te Rotterdam. Aan boord ztfn 25 pun- s
5 ters uit Giethoorn, voorzien van aan- 5
S hangmotoren en behalve met de men- s
S sen uit Giethoorn, met marineperso- s
5 neel bemand.
Iwumuuiiinmnnmmminmmummttnmmmu
DEVIEZENVOORRAAD WEER
FLINK GESTEGEN
De goudvoorraad van de Nederlandsche
Bank is deze week onveranderd gebleven
op 2149 millioen gld. Daarentegen vertoont
de netto deviezenreserve een behoorlijke
stijging, n.l. van 1588 tot 1650 millioen gld.
Goud en deviezen samen bedragen nu 3799
millioen gld.
(Van onze speciale verslaggever).
De kerels van Van den Tak's Bergingsbedrijf hebben Dinsdag prachtig werk op Schou
wen-Duiveland verricht. Met een enkele vlet hebben twee bergers tijdens daglicht niet
minder dan 130 mensen, die op de daken of zolders van geïsoleerde boerderijen zaten, ge
red en veilig in Zierikzee aan wal gebracht. En vandaag zijn zij verder gegaan met dit
prachtige reddingswerk, zonder zich van iemand iets aan te trekken. Zij praten niet maar
doen.
Van den Tak heeft direct na de ramp drie
van zijn bergingsblazers naar Zeeland ge
zonden, nadat de burgemeester van Zierik
zee het bedrijf om hulp had gevraagd. Het
waren de Meermin, de Bruinvis en de Wal
rus. Dinsdag heeft een va ndeze scheepjes
die radio^-telefoon aan boord heeft, gemeld,
dat de Walrus alleen al 130 mensen, die op
de daken en de zolders van boerderijen in
een van de Duivelandse polders zaten heeft,
gered. De anderen hebben ook reddingen
op hun naam staan, maar het is nog niet
bekend hoeveel.
De blazers kunnen niet in de overstroomde
polders varen. Zij gaan dan bij een dijkgat
voor anker en bemannen de vlet die zij mee
voeren. Met twee of drie man op de riemen
varen zij dan het overstroomde gebied bin-
ijpn en keren met de geredden terug. Als de
blazer geen mensen meer aan boord kan
hebben, vaart hij naar Zierikzee om de ge
redden te landen.
Zij hebben zich ook verdienstelijk gemaakt
voor de drinkwatervoorziening van Zierik
zee. Deze zeewaardige sterke scheepjes neb
ben een grote watertank aan boord omdat,
zij dikwijls lang wegblijven. In Wemeldinge
hebben zij meermalen drinkwater geladen
en dat in Zierikzee afgeleverd. Gisteren zijn
zij verder met dit werk gegaan. Honderden
ten dode opgeschreven boeren op Schouwen
Duiveland hebben hun leven aan hen te
danken. Deze geroutineerde varensmensen
Luchtbrug met het noodgebied
presteren op het ogenblik- veel. De marine
mannen kunnen ook goed met vletten om
gaan. De ingezette onderdelen van de Land
macht en de genie hebben, wat begrijpelijk
is, moeilijkheden met het hanteren van dit
vaarbaar materiaal. Ervaring ontbreekt en
kan maar gedeeltelijk worden aangevuld
door ijver en goede wil.
zien van de financiële offers. Waren die er
niet, dan zou niet van een moeilijk vraag
stuk kunnen worden gesproken. Eens te
meer is het thans evenwel noodzakelijk,
dat het vraagstuk van de verzilting en alles
wat hiermee verband houdt met de grootst
mogelijke voortvarendheid èn met de
grootst mogelijke openbaarheid wordt bc-
terughoudendheid op het gebied van de
openbaarheid in dit verband niet langer
kunnen en mogen handhaven.
SOCIALE VERZEKERINGEN
Geen premies van de
„extra" acht uur werk
Onder verwïjzïging naar de reeds in de
dagbladen opgenomen publicatie betreffen
de het verzoek van de Stichting van de
Arbeid aan de werknemers om zo spoedig
mogelijk ten minste 8 uren overwerk te
verrichten en de verdiensten uit dien
hoofde af te staan aan het Nationaal Ram
penfonds, delen de Federatie van Bedrijfs
verenigingen, de Rijksverzekeringsbank, de
Vereeniging van Raden van Arbeid en de
Ziekenfondsraad mede zich op het stand-
ount te stellen, dat over deze verdiensten
geen premie ingevolg de sociale verzeke
ringswetten is verschuldigd en dat zij ook
niet voor de berekening van uitkeringen in
gevolge deze wetten in aanmerking komen.
Concertgebouworkest
stexmt Rampenfonds
Woensdag 11 Februari geeft het Concert
gebouworkest, onder leiding van Rafael
Kubelik, ten bate van de rampgebieden een
concert, waaraan zullen medewerken het
Toonkunstkoor, afdeling Amsterdam, met
als solisten Erna Sporenberg, Annie Her
mes, Wibe Draaijer en Leon Combé en de
pianist Willem Andriessen. Uitgevoerd
worden het Kyrie uit de mis van Schubert,
het derde pianoconcert (c-mol) van Beet
hoven en de vijlde symphonie van Dvorak
(„Aus der neuen Welt").
Het concert zal met het Wilhelmus wor
den geopend. Alle medewerkers, van diri
gent tot programmaverkoopsters toe, heb
ben zich belangeloos ter beschikking ge
steld
De Piet Hein in Rotterdam
Het koninklijk jacht Piet Hein. dat in Den
Helder is ingericht tot hospitaalschip voor
de noodgebieden. is gistermiddag twee uur
de Parkhaven binnengelopen.
Aan boord van de Piet Hein bevindt zich
de adjudant van Prins Bernhard, luitenant
ter zee 1ste klasse A. F. Eibers, die zich hier
in verbinding stelde met de Commandant
Zeemacht, om te vernemen welke bestem
ming de Piet Hein zou krijgen.
De Piet Hein heeft voedsel aan boord,
medische instrumenten en twee doktoren.
De kajuit is als noodhospitaal voor twaalf
gewonden ingericht. Het slaapvertrek is in
gericht als magazijn voor bedden, dekens,
matrassen, e.d.
