ranl
GEREGELDE UITTOCHT IS BEGONNEN
Europees leger in ijlmars naar
wankelende dijken
ONTSTELLENDE DODENCIIEERS
OP SCHOUWEN-DUIVELAND
Dodencijfer
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR NEDERLAND
ONTRUIMING OP BEVEL
1269
Bij Papendrecht
bijna gewonnen
WATERNOOD BIJ WATERSNOOD IN BROUWERSHAVEN
Dijken nog deze
zomer dicht
ALGEMENE GEDENKDAG.
Koningin Zondag voor de radio
Gerucht ontmoet geen tegenspraak
Panische ANGST
voor hoog tij
STORM maakt
toestand critiek
ZEVEN millioen
Volk
DONDERDAG 5 FEBRUARI 1953
30ste Jaargang No. 8577 ACHT PAGINA'S
J~\ENKT voordat gij doende zijl en
doende denkt dan nog. U moet
denken aan de onbeschrijfelijke nood
van de slachtoffers en dan moet u
doen. En terwijl u dan doet moet u
wel bedenken: doe ik genoeg? Want
genoeg is meer dan veel."
De voorzitter vnn de Tweede Kamer
Nieuwezijds Voorburgwal 345, Amsterdam - Telefoon 64633 (8 lijnen) - Giro 46006 Hoofdredacteur J. M. Lücker - Directeur J. A. Kolkman Abonnement f 6,35 per kwartaal; 49 cent per week; 13 cent per nummer
(Van onze correspondenten
AMSTERDAM, 5 Februari „Vluchten of verdrinken!" Voortgejaagd op rukwinden van 85
kilometer per uur joeg dit alarm in de avond van de vierde noodlotsdag allerwegen door de rampgebie
den. Vlucht, want de wind stuwt het water hoger op en de dijken wankelen. Alsof gans de
gekwelde waterkant moest vergaan, zo flitsten door een nacht van regen en jachtsneeuw de noodkreten.
.Van Walcheren waar honderd extra helpers naar Zonnemaire snelden om de zeedijk te behouden
tot Texel, waar een bres dreigde in de Noorderdijk. Nieuwe doorbraakdreigingen bij Haamstede op
Schouwen, waar honderd militairen en ingenieurs de zware wind trotseerden. En de Biesbosdijk zó
kritiek, dat het Land van Heusden en Altena plotseling op bevel moest evacueren. Toestand kritiek bij
Abbenbroek op Voorne en toenemende ongerustheid op Zuid-Beveland. Vlucht en houdt de dijkenEen
waarlijk Europees reddingsleger van 20.000 man sterk rukte in dit nachtelijk uur op voor een frontale
aanval op de wrede zee.
Terwijl Nederlandse commando's in allerijl nog duizend mensen
van Schouwen-Duiveland wegvoerden, rukten Franse genietroepen
in ijlmars door Tholen om daar de opnieuw verzwakkende dijken te
versterken. Amerikaanse amphibievaartuigen rolden in hetzelfde
uur in een twee kilometer lange colonne van Roosendaal op. De Ame
rikaanse ducks waren evenwel bemand met 400 Duitsers, gerecru-
teerd uit de hulptroepen in de Amerikaanse zone. En daar was de
luchtvloot. Binnen de tijd van zes uur wierpen transportvliegtuigen
af: 59.700 zandzakken, 11.150 broden, 2000 liter drinkwater en voorts
grote bussen voedsel. Rode-Kruispakkctten, dekens en rubberboten.
Tonnen voedsel, medicamenten en brandstof in de ruimende wind
op de nog geïsoleerde plaatsen. Daarbij hulp van ontelbare auto's
en schepen om de laatste wanhopigen, die met afnemende krachten
nog het gevecht leveren tegen honger, koude en verlatenheid, te
verlossen.
Moeilijkheden zijn er met sommige bewoners die hun woningen
weigeren te verlaten. Een officier van de marine gelastte vanmorgen
mensen in Nieuwerkerk op Schouwen-Duiveland „in naam der Ko
ningin" en met de revolver in de hand hun huizen te verlaten. Ge
kluisterd aan het bezit dat hun nog is gebleven, zijn sommigen blind
voor het gevaar, dat met een nieuwe storm in het vooruitzicht, in hun
afbrokkelende huizen toeneemt met het uur. Blind ook voor het ge
vaar dat de redders lopen om hunnentwil en voor de mateloze energie
die voor de bedreigden wordt opgebracht. Zwichtend voor 't pistool
stappen ze tenslotte in de boten. En de uittocht begint. De straf ge-1
organiseerde uittocht, die jammerlijk genoeg, voor vele honderden
een uitvaart was, een dodenmars. 1269 Doden; in vier dagen al
ruim de helft van het aantal Nederlandse militairen dat viel in de
vijf oorlogsdagen van Mei 1940.
'nkstiik is goed ge-
sen van het tweede
laagd, waardoor het gat is gehalveerd.
De hoeveelheden water die binnenstro-
(Zie verder pagina 2, kolom 3)
Algemene uittocht. De evacuatie van
Brouwershaven op Schouwen is in volle
gang en ook Zierikzce meldde: Geen
voedsel meer afwerpen. Dc buitenwacht
heeft al geleerd: dat betekent algehele
evacuatie. Aan het einde van het Voorns
kanaal komt sterke wind op en drukt
het water op de kade van Hcllevoetsluis.
Kr komen cvacué's aan van Goeree en
Overflakkee, ze worden via Brielle naar
Rotterdam afgevoerd.
Vliegtuigen vliegen heel laag over
Goeree voor droppings. Schepen hebben
het bij de overtocht heel moeilijk.. Langs
het Voornse kanaal in de richting Spi.j-
kenisse en Abbenbroek staat alles blank
rondom de dijken.
Het gemeentehuis van Abbenbroek is
verdwenen. De burgemeester zetelt nu
in een kamertje van een cafeetje, boven
op de dijk. De burgemeester overweegt
de evacuatie van de gehele bevolking-
Oververmoeid vallen redders in slaap na
een hap eten. Rode-Kruiswerkers dek
ken ze toe.
In de hoofdwaterkenng van de HOLK-
SEWAARD zijn minstens dertig gaten,
waarvan sommige kilometers breed. De
materiële schade is aanzienlijk. Honder
den stuks vee zijn verloren gegaan. Boer
derijen en huizen zijn ingestort. Dank zij
een'prachtige samenwerking van de be
volking is 'OUDBEIJERLAND droogge-
bleven, Deze gemeente doet nu dienst als
voorzieningscentrum van de Hoekse-
waard Al liet mogelijke wordt gedaan
om herstellingen te verrichten en uitbrei
ding van de overstroming te voorkomen.
Het eiland TIEN GEMETEN is hele
maal overstroomd. Op het Oostelijk deel
van het eiland heeft een aantal bewoners
zich weten te handhaven. De overigen
zijn geëvacueerd.
Een dijk dicht
Het dichten van het gat in de dijk bij
PAPENDRECHT in Zuid-Holland aan d<
Mcrwede vordert uitstekend. Het plaat-
GERED?
Dat hangt óók van U af!
Giro 9575
Rijkswaterstaat:
Groter ramp voorkomen
(Vari onze correspondent)
DEN HAAG, 4 Pebr. Nog deze zo
mer wellicht kunnen dc vernielde dijken
in het overstroomde gebied hersteld zijn;
sen of twee maanden later kunnen de
'ebieden zijn drooggemalen.
Veen, hoofdingenieur van
staat, die vandaag als gids
een aantal buitenlandse
op uitnodiging van het
Buitenlandse Zaken,
man" van de KLM ee
geteisterde gebied hebben gemaakt.
Als de dijk ten westen van Rotterdam,
de Schielarïdse hoge zeedijk, was doorge
broken, aldus ir Van Veen, zou de ramp
nog geweldiger afmetingen hebben aan
genomen. 1-Iet gebied rond Rotterdam ligt
'nog lager dan het overstroomde. Deze
dijk begon het 9P één punt te begeven.
Er is toen met man en macht gewerkt
om het gat te dichten. Alles werd aan;
sleept wat maat gepakt kon worden,
kwamen schepen met. zand, er was een
ploeg van 300 ïhilitairen aan het werk en
men zou zelfs een kerkgebouw hebben
laten springen, om dichtingsmateriaal te
hebben, als men dynamiet bij de hand
had gehad. Want als deze dijk het be
geven zou hebben,' dan zou een groot gr
bied van Zuid-Holland en van Noord-Ho
land zijn overstroomd, Ben Haag zo
gespaard zijn gebleven, omdat het op
duinzand ligt. Dat zou betekent hebben,
dat drie millioen mensen gevaar zouden
hebben gelopen, in dit dicht bevolkte ge
bied. Men is er echter in geslaagd de dijk
Zondag nog te redden.
Nationaal Rampenfonds
Igiro 9375—1
Geen rad van avontuur
AMSTERDAM, 4 Febr. De aange
kondigde hulpactie ten bate van de nood-
gebieclen door de standwei'kers op de
Dam met een zogenaamd rad van avon
tuur is afgelast. De minister van Justitie
heeft voor deze loterij-actie geen toe
stemming verleend.
DE dijken MOETEN dicht; het'
is voor Nederland een levens
belang. Pas daarna lean een begin
worden gemaakt mbt het leegma-
len van de ondergelopen polders.
Een grote ploeg is hier koortsach
tig indeweer om het dijkgat bij
Nieuw-Strijen aan de Zuidkust
van het eiland Tholen te dichten
en afdoende te beveiligen voor
het geweld van mogelijk nieuioe
stormen.
IN verband mét de ramp welke Nederland heeft getroffen heb
ben de gezamenlijke kerken besloten Zondag' in de kerk
diensten op te roepen tot bijzondere verootmoediging, tot gebed
en tot offer.
Hare Majesteit de Koningin zal zich om één uur op die dag
door de radio tot haar volk richten.
De programma's der omroepverenigingen zullen het stempel
dragen van herdenking van en bezinning op het geleden leed.
De Regering spreekt de verwachting uit dat algemeen in het
openbare leven met het bijzondere karakter van deze Zondag
rekening zal xoorden gehouden.
OP de luiken van een grote aak die mei andere schepen voor het getroffen i gegaan, las de piloot, van liet foto-vliegtuig van de KLM gistermiddag de woorden
stadje Brouwershaven op het eiland Schouwen-Duiveland voor anker is „Zend water". Een noodkreet uit het verdronken land.
(Van onze speciale verslaggever)
SCHOUWEN-DUIVELAND, 4 Febr. De toestand op Schouwen
en Duiveland is ten hemel schreiend. Bij honderden spoelen de
lijken in het Oostelijk deel op de dyken van Schouwen aan. Iemand
van de reddingsploeg schatte het aantal doden zeer voorlopig op
duizend. Van andere zijde werd dit bevestigd. Schatte men het aan
tal doden in Nieuwerkerk op 500, Ouwerkerk zou 250 van dc inwo
ners verloren hebben. Zeventien honderd mensen moeten nog gered
worden. De reddingswerken zyn thans in dit stadium gekomen, dat
men naar de slachtoffers zoekt. Ook te Dreischor moeten veel doden
te betreuren zijn. We hebben alle moeite gedaan om deze ontstellen
de berichten tegengesproken te krijgen, maar steeds tevergeefs.
dode varkens en kippe.n, zolderbalken en
klompen, wrakhout, vlas, wortelen en
zelfs nog limonadeflcssen spoelen in mas-
aan als het tij weer hoog is.
hebben van de omvang van de ramp.
Nagenoeg ieder denkt, dat juist hij ge-
'Offen werd, dat alleen zijn polder is
ondergelopen. Het vernemen van de
uitgebreidheid der dijkdoorbraken
brengt dan ook een schok te weeg. De
hoop dat het herstel van dé polder snel
zal worden aangepakt, verdwijnt. Want
waar moet nü worden begonnen.
Op het voor 95 percent ondergelopen
eiland treurt vrywel elk gezin om het
verlies van een familielid en nog van
daag zitten honderden tot het heen ver
kleumd van kou in de bomen, op daken,
of op zolders. Geen vutir of licht, geen
water. Cadavers van koeien drijven rond;
Het tij hoog! Met angst en beven wach
ten redders, geredden en nog te redden
mensen de terugkeer van liet hoogwatei
af. Voor hen betekent de vloed een
nieuwe aanval op het bestaan van allen,
lie nog wachten op verlossing. De storm
die zich vandaag dreigend aankondigde,
kan nieuw leed brengen. En dat, terwijl
de toestand nog lang niet t,e overzien is
Geen der geredden blijkt enig idee te
Zieken bevrijd
Het is nu wel zeker, dat op een klein
stukje duinen bij Haamstede aan de
Westkust na, alles is ondergelopen. In
Noord-Schouwen zijn met inspanning van
vele krachten de zieken weggehaald, die
op de bovenverdieping van het zieken
huis dicht naast elkaar moesten afwach
ten wat hun verder lot zou zijn. De ge
volgen van de drie dagen zonder vol
doende bekleding zijn nog niet te over
zien.
In het zwaar getroffen Oosterland zijn
twee mensen in het bejaardenhuis aan
getroffen. Zij verbleven' er terwijl voor-
en achtermuur waren weggeslagen en
het huis doorzakte. In hetzelfde dorp
werden op een zolderkamer van 3 bij
3 meter 23 personen aangetroffen. Zjj be
schikten te zamen over één bed, maar
niet over stoelen waai-voor trouwens
^een plaats was. Overigens begint de toe
stand zich hier reeds af te tekenen. De
meest in het nauw zittende bewoners
werden vandaag allen opgehaald.
In Brouwershaven zijn enkele personen
n de dijk begraven. Deze plaats is ge
kenmerkt met een eenvoudige lat. Ook
le kerkhoven zijn immers alle onderge
lopen.
Voedsel komt met tonnen tegelijk naai
de bedreigde plaatsen. In Bruimsse en
Zierikzee wierpen vliegtuigen reeds
Maandag brood uit. Veei kwam in het
water terecht, maar de hongerige be
woners aten er van alsof het taart was.
Op het ogenblik is het al zo dat er brood
genoeg is, uitgezonderd op de droge
Noordwestkust, waar 10.000 personen zijn
bijeengedrongen. Sigaretten zijn evenwel
een begeerd bezit.
„NHMEGEN" SLUIT
Tweehonderd studenten staan
in het rampgebied
(Van onze correspondent)
NIJMEGEN, 3 Febr. Op last van dc
rcctormagnificus der Nijmeegse univer
siteit, prof. nu- Ch. Petit zijn vandaag
•die colleges tot nader order afgelast.
Vanmiddag om half zes vertrok een
groep van honderd Nijmeegse studenti
naar Oudenbosch om te gaan werken a:
de versterking der dijken. Om negen
uur vanavond kwam geheel onverwacht
een tweede oproep. Nu voor veertig man,
die naar Vecnberg moesten vertrekken
ter aanvulling van een groep van vijftig
Nij mogenaren die daar reeds sedert
Dinsdagmorgen aan de dyk staan.
DEN HAAG, 5 Febr. Vannacht om
één uur was dc toestand als volgt:
DIRKSLAND op Goeree en Overflakkee:
Storm maakt situatie kritieker. DEN
BOMMEL: Nieuwe dijkdoorbraak, sterke
stroming van binnenuit. Bevolking ge
heel geëvacueerd. VOORNE PUTTEN:
Kanaaldijk houdt het nog. Ook bij
SPIJKENISSE maakt de toenemende
ind de toestand kritieker.
OUDDORP op Goeree: Toestand stabiel.
TIENGEMETEN staat geheel blank. In
de 1-IOEKSEWAARD kan het ingestroom
de water niet weg. Men is er met nood-
bemalingen heen. 1JSELMONDE: Men
is daar bezig de gaten te dichten. In de
ALBLASSERWAARD loopt nog steeds
water door het gat bij Papendrecht. Door
opkistingen tracht men het oostelijk
deel nog te redden. In het algemeen zal
bij sterk toenemende wind vannacht zeer
veel schade worden aangericht.
ZO SPOEDIG MOGELIJK
Verlof voor militairen
uit noodgebicden
(Van onze correspondent)
DEN HAAG, 4 Febr. De chefs van
de staven maken bekend, dat zij zich vol
komen bewust zijn van <le grote onge-
ustheid welke op het ogenblik bij de
militairen, afkomstig uit de geteisterde
gebieden, bestaat. Z0 zouden niets liever
doen dan deze militairen met verlof tc
zenden.
Hoezeer zij zich ook bewust zijn van
de zwaarte van de door hen te treffen
maatregelen, achten zij het niet verant
woord, thans aan militair personeel ver
lof te verlenen. Zodra echter de toestand
is gestabiliseerd zal aan. personeel uit de
door de nationale ramp getroffen gebie
den een buitengewoon verlof met familie
bezoek worden verleend van vier dagen.
voor Rampenfonds
(Van onze correspondent)
DEN HAAG, 4 Febr. De voorzitter
van de Tweede Kamer, dr L. G. Korten-
horst, heeft vanavond via de radio ne-
mens het Nationaal Rampenfonds (giro
9375) iu kernachtige woorden een be
roep gedaan op het Nederlandse volk om
(le geldinzameling zo ruim mogelijk te
steunen. Driemaal per dag, 's avonds na
liet nieuws van zes, zeven en acht uur,
zal dr Kortenhorst in een radiopraatje
verslag uitbrengen over de geldinzame
ling.
„Zeven millioen gulden is reeds bin
nengekomen", zei de voorzitter van de
Tweede Kamer, „als u bij de schenkers
bent: hartelijk dank. Indien u nog geen
gift heeft gestuurd, zorgt u er dan voor,
dat u morgen bij de véle Nederlanders
hoort, die ik namens de slachtoffers kan
bedanken".
(Zie ook pagina 5)
VANMORGEN 1 UUR:
AMSTERDAM, 5 Febr. Vol-
gens gegevens van het Algemeen
Nederlands Persbureau bedroeg
het aantal doden van de waters
nood voor zover bekend
vanmorgen om 1 uur 1269.
In onderstaande lyst, die het aantal
slaehtoffers in de verschillende plaatsen
vermeldt, is voor Fijnaart 46 opgegeven.
Volgens mededeling van een onzer ver
slaggevers bedraagt het officiële cijfer
23. Voor Willemstad geeft het ANP 12
doden; dit getal is echter officieel 2.
De doden-cyfers, die in de verslagen
elders in de krant worden genoemd, zijn
nog niet bevestigd. Zij worden dus onder
voorbehoud gegeven.
Abbenbroek 1.
Brandwijk 2, Brouwershaven 3. Bruinlsse 1.
Burgsluis 10.
Capelle 3.
Dinteloord 3. Dreischoor 15,
Elfplaat (Poortugaal) 7.
Fijnaart 46.
Geersdijk 1, Goeree en Overflakkee 40. Goe-
se Sas 7, s-Gra vend cel 57.
Halsteren 17. Ilellevoetsluis 5, Heijningon
25. Hoedekenskerke 1. Hondsbossezecwering
1. Hontenisse (Kerkdorp. Samswaarde) 8.
Klundert 13. Kortgene 40. Krabbendijke 4,
Kruinlngen 11.
Maartensdijk 4. Maassluis 1, Moerdijk 13.
Nw Neuzenpolder 1, Nieuwendijk 3, Nieu-
wericerk (Ouderkerk) 13. Nieuwe Tongc 75,
Nw Vossenieer 50. Numansdorp 67.
Oosterland 40. Oosterscbelde 4. Ossenisse 1.
Ouddorp 1, Ouderkerk aan de IJsel 2, Oude-
lande 2. Oude Tonge 300.
Papendrecht 1, St Philipsland 1.
Raamsdonksveer 2, Rilland 1. Rotterdam 1.
Serooskerke 15, Stavenisse 200. Steenbergen
13. Stellendam 27, Sliedrecht. 1. Stormpoldèr 6,
Streijen 20.
Terneuzen 4, Texel 4.
Veere 2, Vlissingen 3.
Wagenberg 1, Willemstad 12, Wolfaarts-
-Jfjk 9.
Ycrseke 10, IJsselmonde 3.
Zierikzee 15, Zuïdland 20.
Het Weerbericht
geldig tot vanavond, luidt: Ver
anderlijke bewolking met enkele
regen-, hagel- of sneeuwbuien. Ge
leidelijk afnemende en naar Noord
oost ruimende wind. Dezelfde of
iets lagere temperaturen.
VRIJDAG 6 Februari
Zon op: 8.12 Onder; 17.37
Maan op: 1.12 Onder; 10.04
