van de binnendijken
THOLEN vreest doorbraak
Alblasserwaard voor een
derde gedeelte blank
Dijk breekt door
voor tweede keer
Stavenisse is nu
geheel ontruimd
Leeg...
Drinken!
2WITSAL
SIROOP
Peking stelt
voor vuren
te staken
Toen het water terugtrok...
Alblasserdam in het
teken van voorzorg
Voor millioenen schade
bij scheepswerven
Water blijft nog steeds
binnenstromen
Ook Woerden
zat niet stil
Deens voetbal
HET VRIJE VOLK DONDERDAG 5 FEBRUARI 1953
PAGINA 4
(Van onze speciale verslaggever)
THOLEN, DINSDAGNACHT
Het eiland Tholen is voor tweederde geen eiland meer, maar
zee. Een zee, die mensen, vee en huizen verzwolgen heeft. Zij
die het er levend hebben afgebracht, zijn naar de droge plek
ken gevlucht. Een van die droge plaatsen is het stadje Tholen,
waar de hulpverlening op volle toeren draait.
Het stadje maakt de indruk van een groot hulpcentrum. Huis aan huii
rijn evacué's ondergebracht. Alle beschikbare zalen zijn gevuld met slacht
offers. Maar ook daar ziet men de toekomst donker tegemoet. De zee
kabbelt nu tegen de zwakke binnendijken en men vraagt zich af wat er
tal gebeuren als de wind sterker zal worden.
Zullen die dijken, die geen ecnte
zeedijken zijn. het dan houden?
Wanneer zij niet bestand zouden zijn
tegen het zeewater, is het leed voot
het nu nog droge deel van het eiland
niet meer te overzien.
Niemand durft daaraan denken,
maar als de nood zó hoog zou stij
gen. is er voor het oude stadie Tho
len ook weinig hoop meer. Daarom
is een groot deel van de mannelijke
eilandbevolking gemobiliseerd om te
proberen de dijk bij St Annaland zó
stevig te maken, dat de zee er niet
doorheen zal breken. Dag en nacht
wordt doorgewerkt om nieuwe ram
pen te voorkomen.
Vanavond zijn hier in Tholen vijf
tig mensen uit Stavenisse aangeko
men. Gered door een motorschip van
de Samenwerkende Havenbedrijven
uit Amsterdam. Vijftig verkleumde,
angstige en wanhopige mensen wer
den door dit schip uit een der wei
nige, nog droge straten van Stave
nisse opgepikt.
Met als enige bagage wat kleren
Bescherm Uw Kinderen
Bij gevatte kou direct de Uw kind
[bedreigende gevaren bestrijden met J
De premier van communistisch
China, Tsjoe En-Lai, heeft Woens
dag voorgesteld het vuren in Korea
onmiddellijk te staken op de be-
standsvoorwaarden, die reeds met
de delegatie der Verenigde Naties
zijn overeengekomen.
Het staken van het vuren zou ge
volgd moeten worden door een poli
tieke conferentie van elf landen over
de repatriëring der krijgsgevangenen,
het laatste agendapunt van de be
sprekingen in Panmoenjom, dat nog
openstaat.
Tsjoe deed zijn voorstel op een
vergadering van het politieke volks-
comité te Peking. Het is door Radio
Peking omgeroepen.
Een Britse officiële woordvoerder
verklaarde onmiddellijk, dat het voor
stel voor Engeland onaanvaardbaar
is. Het komt neer op een herhaling
van het Russische voorstel, dat voor
Kerstmis al door de Algemene Ver
gadering der VN. verworpen is.
Militairen terecht
De twee militairen van de Konink
lijke Marine, van wie aanvankelijk
werd aangenomen, dat zij vermist
waren, zijn thans terecht.
en beddegoed zijn zij aan boord ge
stapt. Drie van hen waren er tame
lijk ernstig aan toe. o.a. een 93-jarige
vrouw, voor wie de emoties van de
laatste dagen zwaarder geweest wa
ren dan alle emoties uit haar lange
leven te zamen.
Verlaten dorp
Het plaatsje is voor meer dan de
helft weggevaagd.
Maandag begon de evacuatie van
Stavenisse en Woensdagmorgen zijn
de laatste overlevenden in veiligheid
gebracht.
De mensen uit Stavenisse. die hier
zijn aangekomen, zeggen: .Maar op
Schouwen is het nog veel erger."
Dat zeggen de mensen op Schou
wen over Stavenisse. Een Tholense
visser, die vanmiddag in de haven
terugkeerde van een tocht naar
Schouwen zei: Het is ontzettend. Ik
heb er geen woorden voor. Op de
dijken hebben we de koeien radeloos
heen en weer zien lopen. Mensen
hebben we niet gezien. We weten
niet of ze gered of verdronken zijn.
Bij de haven van Tholen staat
nei van 's morgens vroeg tot
's nachts laat zwart van de men
sen. Men verdringt er zich voor elk
schip, dat terugkeert uit Stave
nisse, St Annaland of Schouwen.
In een school is een noodhospitaal
Ingericht. Maar de ernstige gewon
den. die er gebracht worden, moeten
doorgestuurd worden naar de vaste
wal. Naar Bergen op Zoom, dat al
leen maar per boot te bereiken is.
De voedselpositie is nog niet zorge
lijk. Enkele keren zijn er door mili
taire vaartuigen en tanks kisten met
levensmiddelen aangeveerd.
Het regiment Prins Frederïk Hen
drik en de Franse hulptroepen doen
al het mogelijks om mensen en ma
teriaal af en aan te voeren.
Groot gebrek is er alleen aan
drinkwater en electricitelt.
Om een beeld te krijgen van de
toestand op Tholen. zijn wij vanmid
dag laat over het eiland gereden. Van
Tholen naar Oud Vossemeer. waar
gelukkig niets bijzonders gebeurd is.
De weg tussen deze twee plaatsen
Is geheel intact en als men de droge
weilanden aan weerskanten van de
weg ziet, kan men moeilijk begrijpen,
dat tien kilometer verder honderden
mensen de dood hebben gevonden in
de golven.
Schapen en koeien grazen hier nog
rustig op de weilanden en de boerde
rijen staan kaarsrecht en kurkdroog
overeind.
Verdronken land
Maar in St-Annaland begint de
misère van het verdronken land. In
dit dorp is Zondagmorgen de zee in
ongekende kracht over de kade van
de haven heengeslagen. Negen huizen
werden in diggelen gebeukt en de
Voorstraat werd herschapen in een
snelstromende rivier. Nu is het water
er al weer een stuk gezakt, maar de
trieste overblijfselen van de huizen
illustreren nog de ellende, die Zon
dagnacht werd veroorzaakt door de
woest geworden zee.
In de haven liggen schepen van
binnenschippers, die geboren en ge
togen zijn in St-Annaland. Zij wor
den nu geladen met de opgezwollen
kadavers van koeien, paarden en
varkens.
Stavenisse kunnen we per auto niet
bereiken. Daar is de zeedijk 't Scheld
Waar het water terugtrekt laat 1 ergens in het zeer zwaar getrof-
het talloze cadavers van vee ach- fen Schouwen-Duiveland.
ter. Hier ziet men zo'n triest beeld
over een lengte van 1800 meter totaal
weggeslagen. Een bewoner van deze
streek, die ons wijst waar Stavenisse
moet liggen, zegt: „Uit die zeedijk
hebben ze nog niet zolang geleden
alle Duitse bunkers weggegraven. Zo
ontstonden zwakke plekken, waardoor
de zee zijn bressen sloeg. In de gaten
heeft men namelijk zand gegooid en
zand vermengt zich nooit met de
vette klei van de dijk.
Zelfs op de plekken waar telefoon
palen stonden heeft de springvloed
het eerst gaten in de dijken gesla
gen".
De weg van St Annland naar Sta
venisse is voor het grootste deel on
begaanbaar. Aan de linkerkant van
de weg. die over de binnendijk loopt,
staat het water maar enige 'centi
meters hoog. Maar gisteren waren
de uitgestrekte weilanden hier nog
volkomen droog. Het water in de
ondergelopen Weipolder, die tot Sta
venisse loopt, ondermijnt op het
ogenblik echter de dijk. Ook daar
wa..r de dijk nog heel is stroomt
het brakke water al onder de dijk door,
Op deze plek ziin mannen uit Tho-
Rubberbootjes op Schouwen-
Duiveland, die wellicht voor en
kelen redding hadden kunnen
brengen als ze niet waren afge
dreven op de wind en de stroom
en nu leeg en verloren ergens in
het water, dat het eiland heeft
weggevaagd, dobberen
len en St Annaland bezig zandzak
ken aan te dragen ter versteviging
van de dijk.
Wanneer zij er niet in zullen sla
gen de vloed hier te keren zuilen
nog veel meer polders onderlopen.
Tot het stadje Tholen toe.
De gedacht aan deze nieuwe ramp
vervult ieder, die nog in een droge
woning woont, met angst en schrik.
Als de wind maar niet opsteekt.
Dan zal dit ons bespaard blijven,
denkt men.
Eiland van ellende
Zonder een woord te zeggen wordt
er daarom gewerkt om het derde
deel van het eiland Tholen, dat nog
niet overstroomd is, te behouden.
Maar het is moeilijk werken op de
plek, die het meest bedreigd wordt.
In het water drijft daar namelijk
een tweehonderd meter lang eiland
van hooi, stro en riet met daartus
senin huisraad en dode koeien. Gis
teren nog heeft men uit dat eiland
van ellende en droefenis acht lijken
van mensen uit Stavenisse geborgen.
En de mannen moesten doorwerken
om de dijk te redden.
Ze hadden nergens anders oog voor.
Ook niet voor de uitgeputte man uit
Stavenisse. die met zijn kind in de
armen geklemd werd opgepikt door
een paar Tholenaars in een roeiboot.
Toen hij in de boot werd gehesen
bleek, dat zijn kind. waarmee hij een
dag op een dak van een verwoeste
boerderij had gezeten, gestorven
was.
Dit zijn de met. geen pen te be
schrijven gebeurtenissen, die de be
volking van het eiland Tholen bij
tientallen hoort. Men hoort het, en
wordt er stil van. Woorden zijn er
ook niet te vinden vooral dit mense
lijke leed. dat deze streek van ons
land in de diepste duisternis heeft
gedompeld.
Daar is de stikdonkere nacht,
waarin Tholen door het uitvallen van
de electrische stroom, nu gedom
peld is, niets bij.
(Van één onzer verslaggevers)
LANGE RIJEN auto's staan bij de brug over de Noord bü Alblasserdam.
Zü kunnen niet verder want geen wagen die niet om zeer, zeer dringende
reden de Alblasserwaard in moet, wordt er toegelaten. Een van de proble
men waarmede de gemeente Alblasserdam te kampen heeft ligt dan ook
op het gebied van het verkeer, zo zei ons Woensdagmiddag de gemeente-,
secretaris B. J. Stam. Auto's, die per sé de Alblasserwaard in moeten, wor
den gedirigeerd via Rotterdam, Gouda, Utrecht en Vianen.
De honderden auto's, die materialen
aanvoeren worden bij de brug over
geladen. Omdat de diik bii Noordhoek
tussen Paoendrecht en Alblasserdam
het heeft begeven is het gehele Zuide
lijke gedeelte van de Alblasserwaard
onder water gelopen.
Het water verspreidt zich in ooste
lijke richting. Elke dwarsweg vormt
een waterkering. Omdat het gebied
oostelilk hoger ligt, klimt het water
als het ware. De afvoer en de over
tollige aanvoer van al dit water be
zorgt de mensen in Alblasserdam heel
wat hoofdbrekens. Want het riviertje
de Alblas krilgt een geweldige hoe
veelheid water te verwerken.
Het is nu maar de vraag of de
Zuid- en Noord-Alblasdük deze grote
watertoevloed kunnen opvangen. Bre
ken deze dijken, dan stroomt het wa
ter het noordelijke gedeelte van de
Alblasserwaard binnen.
Dit proces zal zich dan weliswaar
geleidelijk voltrekken, doch het is
duidelijk, dat daardoor grote gebieden
in gevaar komen. In dit verband
moge de ongunstige wind worden ge
noemd. die Woensdag over de Alblas
serwaard stond.
Alblasserdam is dus bezig zich te
beschermen, niet tegen dijkdoorbra
ken. maar tegen het overtollige water.
Daarom is men bezig rond het be
langrijkste gedeelte van de gemeente
de bestaande polderkaden, aanslui
tend op de rivierdijk. te verhogen en
te versterken, opdat de waterlozing'
via de bestaande boezems en uitwa
teringssluizen zal kunnen geschieden.
Lukt dit, dan zal het belangrijke
(Van onze redactie te Gorkum)
De strijd te Papendrecht gaat voort met een taaie vasthou
dendheid. Met man en macht is men bezig met het aanbrengen
van de zinkstukken. Verwacht wordt dat op het eind van deze
week het gat gedicht zal zijn, als er ten minste geen tegenslagen
komen. Woensdagavond begon het echter weer hard te waaien
en te regenen.Maar de mannen zetten door. Het moet.
Zolang het gat niet gedempt is, blijft het water de Alblasser
waard binnenstromen.
De gebieden in de Nederwaard ten
noorden van Graafstroom en Alblas,
ongeveer 3000 ha, zullen daarbij on
der water komen te staan. De kaden
van de Overwaard zullen het water
wel tegen kunnen houden. De laag
ste plekken worden met zandzakken
verhoogd.
Ook in Giessendam stijgt het wa
ter langzaam, evenals in Sliedrecht.
Het water komt langzaam Giessen-
Oudekerk binnen zetten. Enkele ge
zinnen hebben deze plaats reeds ver
laten. ook het kleinvee is geëva
cueerd.
Het water heeft ongeveer 9000 ha
in de Alblasserwaard onder water
gezet. Hieronder zijn de polders: Al
blasserdam. Bleskensgraaf, Brand
wijk, Gelkenes, Giessen-Oudebene-
denkerk, Giessen-Oudenbovenkerk,
Gijbeland, Hofweg, Laag-Blokland,
Molenaarsgraaf, Oud-Alblas, Papen
drecht, Sliedrecht en Wijngaarden.
Dit is ongeveer een derde van de Al
blasserwaard.
Sliedrecht herademt
In Sliedrecht. waar met grote moed
gevochten is, om het gat bij de grens
van de gemeente Giessendam te her
stellen. Is de toestand op het ogen
blik vrij rustig. De Sliedrechtenaren
hebben spontaan de talrijke eva
cué's, niet alleen uit eigen gemeente,
maar ook bv. uit Wijngaarden, on
derdak geboden, van kleding en eten
voorzien. Er zijn huizen waar vier
gezinnen zolang een verblijf hebben
gevonden. De nieuwe uitbreiding
staat geheel onder water, evenals de
Stationsweg en de stoepwoningen
binnendijks. Het is te hopen dat het
niet te lang zal duren. Zodra het gat
bij Papendrecht tot het peil van het
rivierwater is gedicht, zal men trach
ten het water weg te pompen. Als
dit niet gauw kan gebeuren, zal de
schade nog aanzienlijker zijn, dan
die op het ogenblik al is.
Naar schatting staan 1400 huizen
onder water. Er zullen ongeveer 4000
personen geëvacueerd zijn. Het on
dergelopen gedeelte van Sliedrecht is
tot verboden gebied verklaard.
Sliedrecht is weer zichzelf. Don
derdag wordt het onderwijs op de
scholen weer hervat. In de bedrij
ven en fabrieken, die enigszins kun
nen draaien, wordt gewerkt. Men
tracht dus zoveel mogelijk het
normale leven te hervatten. En
dat is hard nodig. Hoe sneller men
weer in gewone doen geraakt, hoe
beter het is.
Woensdagmiddag is in deze ge
meente het enige slachtoffer, dat het
water hier als tol eiste, ter aarde be
steld. Wed. Vogel vond op 83-jarige
leeftijd haar dood in de golven, die
het land binnen waren gedrongen.
Ze rust op het noodkerkhof. Daar de
bewoners door het luiden van de
noodklok bijtyds gewaarschuwd kon
den worden is het aantal gelukkig
niet groter dan één.
Hulp uit Gorkum
In Gorkum is met gulle hand ge
geven voor de getroffen medemens.
De afgestane goederen werden opge
slagen hl de openbare ULO-school.
Een gedeelte hiervan is met de tjalk
van Van Wingerden naar Willemstad
vervoerd, een ander gedeelte vond
zijn weg naar Werkendam en Nieu-
wendijk. Er bestaan plannen om
concerten en uitvoeringen te geven
ten bate van het Nationaal Rampen
fonds.
Het vee. dat uit de Alblasserwaard
gered is, is voor een groot deel via
aeze stad afgevoerd naar Gelderland.
A bon nem en tsconcert
Donderdag, 12 Februari geeft het
Rotterdams Philharmonisch Orkest
voor de leden van het Gouds Volks
concert het 6e abonnementsconcert.
Het programma luidt als volgt: 1
Ouverture „Anacreon" van de Ita
liaanse componist Lulgi Cherublni
(1760—1842); 2 het vioolconcert van
Ludwig van Beethoven (17701827)
en 3. de eerste symphonie van de
Finse componist Jean Sibelius (ge
boren 1865). Dirigent is Eduard Flipse o
en solist de Poolse vlolist HenrycJ: j eeii nieuwe doorbraak.
Szeryng. I in Numansdorp: water zovet
Na gepleegd overleg met de bur- het oog reikt Het dorp is geëva-
gemeester. heeft het bestuur besloten. I cueerd op enkelen na. die vermoeid
gezien het ernstig karakter van het met zandzakken langs de dijk zeu-
programma, dit concert te laten door- len- Het water zakte Dinsdagmiddag
gaan. I enkele decimeters.
nieuwste gedeelte van de 10.000 inwo
ners tellende gemeente Alblasserdam.
gespaard blijven.
Mocht het echter onderlopen, dan
is er altiid nog kans. dat het water
in deze streken slechts een geringe
hoogte zal bereiken, omdat het ever
een groot gebied zal worden verspreid.
Zo staat Alblasserdam in het teken
van de voorzorg. Er zijn geen slacht
offers en de behoefte aan materialen
is ruimschoots bevredigd. Niet zo heel
veel inwoners ziin op eigen gelegen
heid geëvacueerd.
De schade ten gevolge van de storm
vloed bii de vier grote bedrijven te
Alblasserdam de Kabelfabrick en
de werven De Noord en Jan Smit en
de Constructiewcrkpiaats Kloos
moet In de millioenen lopen. AUe ma
chines. motoren en electrische appa
raten die zich in de kelders van deze
bedryven bevinden, zijn verwoest.
„Hopen we op gunstig weer en een
geringe toevloed van water", aldus
de heer Stam.
Pauw (11), Piet (9) en Jan (5)
Voogd, kinderen van dokter Voogd
uit Oude Tonge, zijn met een fa
milielid geëvacueerd en worden
naar familie in Zeist gebracht. Ze
zijn uitgeput van de verschrikkin
gen, die ze gezien en zelf beleefd
hebben, maar nu zijn ze veilig en
kunnen ze wat op verhaal komen.
Ook Woerden heeft niet stilgezeten
bij het verlenen van hulp aan de ge
troffen gebieden. Maandag zyn tien
tallen vrouwen op pad geweest. Vrou
wen van alle rangen en standen uit
diverse organisaties zijn huis aan
huis gegaan met lijsten en haalden
een bedrag op van 16.800. Met de
bedragen van het personeel van cie
Wodart 1.000, Eru 500 en vele
andere giften bedroeg de voorlopige
inzameling 23.000.
Ook de giften in nature zijn zeer
vele, Aan kleding is wel voor een
waarde van tienduizenden guldens
ingezameld. Met twaalf vrachtauto's
zijn deze goederen naar het Patro
naat gebracht waar weer tientallen
vrijwilligers, mannen en vrouwen,
klaar stonden om de boel te sorteren
en te verpakken.
Het zeewater heeft in de straten
van Zierikzee zo huisgehouden dat
diepe kuilen zyn ontstaan, waar eerst
een normaal wegdek lag. Op sommige
plaatsen gaapt een gat van twee
meter diepte, «aar anders het trottoir
op gewone hoogte lag.
(Van onze verslaggevers)
Rozenburg meldt, dat de dijk langs de Nieuwe Water
weg, die men had gedicht, opnieuw is doorgebroken. Er is een
gaping van vier meter ontstaan.
Men heeft gebrek aan spoorrails, bulldozers en draglines.
Men werkt hard aan het dichten van de gaten van de dijk,
die de „Kroonpolder" op Rozenburg beschermt. De gaten heb
ben een lengte van totaal 250 meter.
Met Abbenbroek hebben wij Woensdagavond getelefoneerd. Er was niets
bijzonders aan de hand. Op 80 mensen na (van wie 40 militairen) is het
dorp geëvacueerd.
op Voorne en Putten staat
Oudenhoorn nog steeds geheel on
der water. Vijfennegentig procent
van de bevolking is geëvacueerd.
H e e n v 11 e twaar het water
over de dijk heen stroomde, ligt nog
steeds midden in de golven. De
helft van de bevolking is hier uit
de huizen verdreven.
De burgemeester van Oud-Beij-
e r 1 a n d heeft Dinsdagmiddag met
spoed 300 man naar Maasdam
gezonden, waar de dijk ernstig werd
bedreigd.
Op 1 km dijk
Bij S t r ij e n is de toestand nog
vol gevaar. Vierduizend mensen
huizen op een stukje dijk van nau
welijks een kilometer. Aanvanke
lijk zag men het hier niet zo som
ber in, thans meldt men dat het
dorp 28 doden telt.
In de dijk zijn twee enorme ga
ten gedicht Er dreigt evenwel tha'ns
Het plaatsen van het tweede zink-
stuk in de bres van de dijk bij
Papendrecht in de Alblasser
waard is goed geslaagd. Het gat is
nu gehalveerd. Er komt belangrijk
minder water binnen.
In cie H o e k s c h e Waard zijn in
totaal, voorzover nu bekend, 150 men
sen omgekomen. Er wonen in dit ge
bied ongeveer 40.000 mensen. Er zijn
minstens dertig breuken in d« hoofd
waterkering, sommige kilometers
breed.
Tiengemeten is geheel over
stroomd. De bevolking van het oos
telijk deel heeft z:ch nog kunnen
"handhaven, de rest is geëveueerd.
De voorzitter van de Deense
Voetbalbond, de heer Ebbe
Schwartz, heeft de heer Lotsy
aangeboden in Nederland een
?i:edstrijd te spelen ten bate van
de slachtoffers. Alle Zondagen
tot 15 Maart en alle weekdagen
tot de week die 28 Maart eindigt
zijn hiervoor, wat de Deense
Voetbalbond betreft, beschikbaar.
