GROOTSCHEEPSE REDDINGSACTIE
OP
SCHOUWEN-DUIVELAND
Nieuwe hoop in harten
van duizenden
VERBINDING MET DE
VASTE WAL GELEGD
REEDS 873
DODEN
Koningin bezocht gisteren
Fijnaart en Halsteren
Twintig duizend eilandbewoners in gevaar
Stoutmoedig
Helpt snel
Wat Prinses deed was
groots
Prins Bernhard
voorzitter
Rampenfonds
Dit was eens
Schouwen
Ook burgemeester van Rilland Bath
omgekomen in woedende water
MEER DAN
3 MILLIOEN
De toestand op
Voome en Putten
WOENSDAG 4 FEBRUARI 1953
Rotterdam: Witte d« Withstraat 30 Telef. 20216 (8 L)
Redactie en Administratie
Postbus 1112 Postgiro 424519
'8-Oravenhage: Huygensplein 1 Postgiro 424667
Redactie: TeL 111892 Advertentie-afd. TeL 114402
Dordrecht: Scheffersplein 3 Telefoon 4570
Postgiro No. 4&4208 Klachtendienst Tel. 7314
Gouda; Dubbele Buurt 3 Telef. 3438 Giro No. 424423
Abonnementsprijs: 49 cent per weejt, 2.13 per maand,
6.35 per kwartaal Losse nummers 13 cent
Hoofdredacteur: Dr. 3. A. H. J. S. BRUINS SLOT.
THkhua/'
ELFDE JAARGANG No. 2381
Geldig van Woensdagavond tot Donderdagavond.
ENKELE BUIEN.
Veranderlijke bewolking met enkele regen-, hagel-
of sneeuwbuien. Matige tot krachtige en in de kust
provincies tydeljjk harde wind, aanvankelijk Noord-Vt es-
teljjk later ruimend naar Noord tot Noord-Oost. Min
der koud 's nachts. Morgen overdag ongeveer dezelfde
temperaturen als vandaag.
O O O O O
Uitgave: N.V. Dagblad „Trouw"
TT K wordt wei nooit vaker een atlas
geraadpleegd dan wanneer er zich
spectaculaire gebeurtenissen ergens
ter wereld afspelen.
Wij hebben daar ervaring mee op
gedaan in de oorlogsjaren, toen vrij
wel iedere en met intense belangstel
ling de krijgsverrichtingen in en bui
ten Europa volgde.
Plaatsen waar we ncoht van ge
hoord hadden, werden als het ware
plotseling tot een begrip.
Helaas zijn het veelal niet de zon
nigste momenten van het leven
waarin deze belangstelling aan de
dag treedt.
We vinden dit weer eens bevestigd
nu ons vaderland het toneel van een
ramp is geworden, die nauwelijks
haar weerga heeft.
Niet alleen de berichten worden ge
speld, maar ook de kaart, vooral van
Zeeland, West-Brabant en Zuid-Hol
land.
Velen zullen zich temidden van de
ellende wel eens hebben afgevraagd:
hoe kan een dergelijke catastrophe
in de toekomst worden voorkomen?
Die vraag dringt zich op terwijl we'
ons inspannen om de nood van het
ogenblik te boven te komen.
Die vraag klemt te meer, omdat
allen zich er van bewust zijn, dat on
middellijk herstel nodig is, zodra de
schade maar enigszins kan worden
overzien.
In een deel van Zeeuws Vlaanderen
zijn de pompen zelfs al in werking ge
zet en op het eiland Rozenburg wor
den er reeds voorbereidingen voor ge
troffen;
De werkelijkheidszin verlaat ons
volk gelukkig ndet, ook niet
grootste nood.
de
U trof ons een uitlating van de
minister van Verkeer en Water
staat, mr. Algera, die tegenover een
verslaggever van Het Vrije Volik op
merkte, dat de overstromingsramp
het probleem van de afsluiting der
zee-armen in zijn volle omvang naar
voren heeft gebracht.
Hij herinnerde daarbij aan het plan
tot rechttreikkimg van de kustlijn,
waarvan hij reeds bij de behandeling
van de begroting in de Tweede Ka
mer melding had gemaakt.
Weliswaar zou dit plan misschien
honderden mülioenen kosten, maar
naar het oordeel van de bewindsman
dringt de tijd, de zaak in elk geval
grondig te bekijken.
Voor ieder die de kustlijn bij de
Zeeuwse en Zuidhollandse eilanden
bekijkt, ook al is hij evenals wij vol
komen terzake ondeskundig, is dit al
thans op het eerste gezicht een voor
de hand liggendé mogelijkheid.
Of een dergelijk plan technisch uit
voerbaar is, kunnen wij niet beoorde
len. Maar de kosten van „honderden
millioenen" mogen, naar het ons
voorkomt niet van doorslaggevende
betekenis zijn.
Want zal een herstel van de oude
toestand niet eveneens in de astrono
mische cijfers lopen?
Naar het oordeel van deskundigen
was bekend, dat tegen een samenloop
van omstandigheden als zich thans
heeft voorgedaan, de dijken niet vol
doende bescherming konden bieden.
Daarom reeds zou herstel van de
oude toestand o.i. onverantwoord zijn,
ook al doet een dergelijke situatie
zich volgens de berekeningen slechts
eens in de 2 of 300 jaar voor.
Restauratie in c - oude stijl zal dus
op zijn minst op veel solidere basis
moeten geschieden met de daaraan
uiteraard verbonden veel hogere
kosten.
Wij menen dat de watersnood van
1916 mee de stoot heeft gegeven tot
het radicale besluit van de inpolde-
ring der Zuiderzee. f
Misschien maakt de ramp van 1953
een radicaal besluit nodif in de door
minister Algera aangeduide zin.
Doortrekken dus van de kustlijn
van de Nieuwe Waterweg tot de Wes-
terschelde. met inpoldering van het
daarachter liggende gebied.
Een stoutmoedig nlan ongetwijfeld,
maar de overweging waard.
(Van onze speciale verslaggever)
Enige uren voor het invallen van de duisternis is gistermiddag een groot
scheepse actie begonnen om de ruim twintig duizend eilandbewoners van Schou-
wen-Duiveland te redden. Vooral in Oosterland en Bruinisse was de toestand
kritiek. Hier bevonden zich nog vijftienhonderd mensen op zolders, in huizen en
schuren, die alleen met helicopters en amphibievliegtuigen gered konden borden.
Talrijke vletten, uitgerust met walkie-talkies, zijn ingezet.
De KLM heeft onmiddellijk een derde Dakota doen vertrekken van Schiphol
naar Valkenburg. Van daar vloog het toestel naar het bedreigde gebied.
Ook de marine is op Schouwen in actie. Helicopters, beladen met medicamenten,
stegen van Woensdrecht op en brachten de geredden naar de markt van Zierikzee.
Er is tlians een verbinding, zij liet ook uiterst gebrekkig, met het
vasteland. Deze werd gistermiddag voor het eerst tot stand gebracht
door militaire eenheden, die van Steenbergen uit onder commando
van kolonel Antoni in dit gebied bijstand brengen. Omstreeks 11
uur 's morgens werd van Steenbergen uit een verkenningstocht ge
maakt door een afdeling huzaren van prins Alexander. Hoewel ei
verschrikkelijk diepe gaten in de betonweg door St. Philipsland
zaten en het grootste deel circa 20 cm onder water stond, wisten de
verkenningseenheden toch het meest Westelijke punt van de polder
te bereiken en daar vond men een kleine motorboot, die de eerste
militairen naar Zijpe op Schouwen-Duiveland bracht.
Ontroerende taferelen speelden z'eh daar af. De bewoners op de
dijken hadden de moed opgegeven, dat de mensen in Oosterland en
Bruinisse, waarvan men de daken in de verte nog boven de trieste
watervlakten zag uitsteken, nog gered zouden worden. Zij zelf kon
den door gebrek aan geschikte boten niets doen en moesten daar op
de dijk werkeloos toezien, terwijl enige kilometers verderop hon
derden in doodsnood verkeerden.
Na de terugkeer van de huzaren besloot kolonel Antoni om 300
man commandotroepen in de aanval te brengen.
Met de eerste reddingboten van de
commandotroepen zijn wij bij Zijpe
in kleine pontonboten het eiland bin
nengedrongen. Een van de meest dra
matische rampen uit de bewogen ge
schiedenis van deze watersnood dreig
de zich te voltrekken.
Voor het leven van de honderden
mensen, die in Oosterland op de zol
ders vechten tegen koude en uitput
ting wordt ernstig gevreesd. Het is
zeer de vraag of zij de afgelopen nacht
hebben overleefd. Nu een grootscheep
se reddingsactie op Schouwen is be
gonnen, is weer hoop gekomen in de
harten van duizenden. Sinds Zondag
morgen hebben zij onder de meest
verschrikkelijke omstandigheden zich
in leven trachten te houden op de da
ken van de huizen en boerderijen, in
boomkruinen en op stukken droog lig
gende dijk.
Ons blad heeft zijn bemidde
ling verleend voor het in
ontvangst nemen van giften.
Voor nadere bijzonderheden
zie pag. 4.
V.J
ZEEUWEN VERKLAREN ONTROERD:
y.AN gistermorgen af bracht H.K.H.
Prinses Wilhelmina een bezoek aan
Noord-Beveland, Schouwen/Duiveland
en Tholen, Aan boord van een mare
chaussee-vaartuig ging H.K.H. van
Kortgene op Noord-Beveland naar Zie
rikzee en vandaar naar Tholen.
Ooggetuigen vertelden, dat wat de
prinses deed, groots was. Met een be
stelwagen reed zij Zierikzee binnen,
vergezeld door de commissaris van de
koningin Jhr. mr. de Casembroot. Op
het Havenplein van Zierikzee drong de
bevolking rondom de wagen en man
nen en vrouwen schreiden als kinderen
en drukten woordeloos de handen van
de Prinses. Zacht zei H.K.H.: ,,Ik kan
niet anders zeggen dan: mijn innige
deelneming".
Ontroerend waren ook de korte mo
menten, zoals vlak voor Stavenisse.
waar een Amsterdamse rondvaartboot
passeerde met tientallen vluchtelingen.
Onmiddellijk verscheen de Prinses aan
het dek, wind en regen trotserend. De
vluchtelingen zagen haar: mannen
ruktêft de hoofddeksels af en een
vrouw riep: „Prinses dank". Meer kon
ze niet zeggen. Maar ieder voelde
zo vertelde men ons dat deze woor
den welsprekender waren dan menige
redevoering.
In Stavenisse ging de Prinses na een
kort bezoek aan boord van een ander
vaartuig, dat haar naar Bergen op
Zoom bracht.
Diefstal van goederen
uit verlaten huizen
De politie le Abbenbroek heeft giste
ren twee personen gearresteerd die zich
schuldig hebben gemaakt aan diefstal
van goederen uit de verlaten huizen in
het verdronken gebied.
Ontstellend waren de taferelen die
wij op Schouwen-Duiveland aanschouw
den.
Dertkt u niet, dat het beeld, dat wij
u daarvan schilderen, de juiste indruk
geeft. Dat is onmogelijk. De ellende en
de nood waren zo verschrikkelijk dat
het werkelijk met geen pen te beschrij
ven is. Met een grote motorboot staken
wij over naar Zijpe, waar op de dijk de
vlag halfstok hing.
Er lag een lugubere, angstaanjagende
stilte over de restanten van dit dorpje.
Slechts het gerem van legertrucks die
van de boten afreden, deed ons er aan
herinneren dat wij ndet in een onwer
kelijk ontaard landschap waren,
Onmiddellijk na de aankomst van de
Zie verder pagina. 5
Het aantal slachtoffers van de
overstromingsramp, over wie ze
kerheid bestaat, dat zij zijn om
gekomen, was hedennacht geste
gen tot 873.
Prins Bernhard heeft toegezegd het
voorzitterschap van het Nationaal
Rampenfonds op zich te nemen. De
huidige voorzitterjhr. mr. F. Beelaerts
van Blokland, is afgetreden.
Minister Drees heeft dit gisteren in
de Tweede Kamer medegedeeld.
Een troosteloze aanblik van de
omgeving van Brouwershaven op
hei eiland Schouwen, dat naar het
zich laat aanzien, het, zwaarst is
getroffen door de ramp die over
Nederland is gekomen.
Luchtfoto Anefo.
Amerikaanse hulpverlening
met minstens 4000 man
Vier tot vijfduizend man zullen deel
nemen aan de Amerikaanse hulpver
lening aan de Nederlandse rampge
bieden.
Hef is thans zeker, dat de burgemees-
ier van Rilland Bath is omgekomen. Hij
zou meegereden zijn met één der bussen,
waarmede hulp zou worden gehaald.
Toen dit voertuig voor het water .-noest
keren, stapte de burgemeester uil om
bij te lichten. Er kwam toen eensklaps
een vloedgolf, waardoor hij de bus niet
meer kon bereiken en in het water ver
dween. De chauffeur had hel geluk op
het dak van de bus te kunnen klimmen,
vanwaar hij later gered werd.
Door liet tvaler uit liuis en lioj oei
dreven brengen deze vrouwen uit de
lilblassenvaard wat van de geredde
wintervoorraad ingemaakte groente
naar veiliger oorden.
PRINS BERNHARD
TERUGGEKEERD
Verwelkomd door H. M. de Koningin
en minister Beel is Prins Bernhard
vanmorgen te half acht met de „Oli
vier van Noord" uit New York op
Schiphol teruggekeerd.
Aparte berechting
voor Elzassers
Het Franse militaire tribunaal te
Bordeaux waarvoor zeven Duitsers en
14 Elzassers terecht staan, die er van
beschuldigd worden deelgenomen te
hebben aan de massamoord op 642
mensen in Oradour sur Glane, heeft
beslist, dat de Duitsers en Elzassers
afzonderlijk terecht zullen staan.
De afzonderlijke berechting zal
heden ingaan. Het is nog niet bekend
of de beklaagden bij elkaar zullen
blijven in de kleine rechtszaal.
Van Rilland Rath via Krabbendijke is
thans een voetgangersverbinding tot
stand gekomen via een weg. die eigen
lijk uitsluitend door militairen gebruikt
mag worden. De inwoners van Rilland
Bath worden thans naar Ossendrecht en
Bergen op Zoom geëvacueerd. Hier zijn
12 slachtoffers geborgen, waaronder vijf
uit een gezin. Bij Krabbendijke zijn 200
militairen uit Maastricht aan de nood-
dijk bezig.
De dijkgraaf van de Frederikpolder
heeft een bijzonder woord van hulde ge
bracht aan de commandotroepen uil
Roosendaal. Deze hebben met taaie ver
betenheid de-dijik verdedigd. Zij bleven
stand houden, toen anderen wegtrokken.
Slachtoffers
In Krabbendijke vertoeven thans
8 a 900 evacué's uit Oostdijk. Gawegen
Rilland en Waarde. Er is in dit gebied
hulp van Belgische militairen. Een ge
storven meisje van 12 jaar is aange
spoeld. Zij is afkomstig uit Kruiningen.
In Waarde wordt de 30-jarige J. Wisse
vermist.
De kom van Baarland op Zuid-Beve
land is thans droog. Hier staan 300
stuks vee bijeen. Zij zullen per vlot weg
gevoerd moeten worden.
Ellewoutsdijk is omgeven door binnen
zeeën. De marine zal de bewoners eva
cueren naar Heinkenszand.
De dijk bij Katrtendijke. die bij het
begin van de vloed zoveel gevaar ople
verde, is nu versterkt en nagenoeg ge
heel veilig. In totaal zijn bij deze dijk
13 stoffelijke resten aangespoeld, meest
van Nieuwerkerk en Ouwerkerk.
Gisteravond zijn te Middelburg via
België 25 trucks met opleggers en trai
lers met aanhangwagens aangekomen.
De wagens zijn beladen met levensmid
delen en goederen
Mayer en Bidault
naar Londen
De Franse premier, René Mayer, zal
volgende week Donderdag en Vrijdjg
met zijn ministers Georges Bidault
(Buitenlandse Zaken) en Robert Bu-
ron (Economische Zaken) in Londen
overleg plegen met premier Churchill
en leden van zijn kabinet, zo heeft het
Engelse ministerie van Buitenlandse
Zaken bekendgemaakt.
Deze ontmoeting vindt plaats op
uitnodiging van de Engelse regering,
die prijs stelt op regelmatige bijeen
komsten van de Engelse en de Franse
ministers.
Vliegtocht over noodgebieden
Om 9 uur gistermorgen verliet H. M.
de Koningin Soestdijk om zich opnieuw
naar de geteisterde gebieden te begeven.
In Soesterberg nam H. M. in een mili
tair vliegtuig plaats voor een vlucht
boyen de geteisterde gebieden van
Zuid-Holland, Zeeland en Noord-Bra
bant. Daarna landde het toestel op Gil-
ze-Rijen, waar de Koningin zich door
verscheidene autoriteiten .onder wie lui
tenant-generaal vlieger Aler over de
hulpverlening liet voorlichten. Zij ver
klaarde bijzonder getroffen te zijn door
Rampenfonds
Aangenomen mag worden dat bij het
Nationaal Rampenfonds in totaal reeds
een bedrag van rond f 3.000.000 is bin
nengekomen.
In de kantoren van het fonds worden
de telegrafische, schriftelijke en telefo
nische ontvangen toezeggingen nauw
keurig geadministrateerd. Zij beliepen
gisteravond omstreeks negen uur
f 2.625,290.14. Daarnaast was in contan
ten, cheques en postwissèls een bedrag
van f 305.157.14 ontvangen, dat in de
eerder bedoelde toezeggingen niet kon
zijn begrepen.
Aangezien mag worden aangenomen,
dat nog tal van stortingen en overschrij
vingen bij de banken en de post-, cheque-
en girodienst zijn gedaan waarvan op
eerder genoemd tijdstip nog geen afreke
ning was ontvangen, mag de schatting
van ruim f 3.000.000 als niet overdreven
worden beschouwd.
In Hellevoetsluis komen voortdurend
vluchtelingen aan uit Goeree-Overflak-
kee, die vandaar met bussen het land
worden ingevoerd.
Te Oudenhoorn, dat geheel onder ~c.-
ter staat, is men nog 9teeds bezig het
vee zo veel mogelijk te redden. Een
groot aantal koeien was in de kerk" on
dergebracht, die nog droog stond Een
deel van de polder was met vaartuigen
met te bereiken, doordat de tramdijk
slechts zeer weinig onder water staat.
Men zal deze thans laten springen Vijf
en negentig procent van de bevolking
van Oudenhoorn is geëvacueerd- De rest
verzorgt zo goed en kwaad het gaat, het
vee dat is ondergebracht in de stallen,
ie nog niet geheel zijn ondergelopen,
Te Heenvliet is de gehele polder on
dergelopen. Hier verdronk alleen wat
kleinvee. De helft van de bevolking is
hier uit de huizen verdreven, doch be
hoefde niet -naar elders te evacueren,
aangezien allen -nderdai- -onden bij
hun dorps-genoten
Te Abbenbroek is de kom van het aorp
nog droog De electrieitmtsvoorzivning
geeft hier moeilijkheden wenals het
drinkwater. Er is hier éér slachtoffer.
Het vee werd grotendeels gered In de
loop van deze nacht hoopt men. de laat
ste dieren te kunnen berger -- ->hi-
bievaartuigen.
het perfecte „teamwork" van alle sa
menwerkende instanties.
Vergezeld van de commissaris der
Koningin in Noord-Brabant, prof. De
Quay, begaf H. M. zich per auto naar
Breda voor een bezoek aan het ont
vangstcentrum voor evacué's in het ge
bouw van de K. M. A.
Het dorpje Fijnaart, dat nu droog is,
maar nog midden in het water ligt en
slechts één toegangsweg heeft, was het
volgende doel. Hier heeft H. M. de
Koningin zich met velen .onderhouden
en met bewondering gadegeslagen hoe
door gezamenlijke krachtsinspanning
van militairen en burgers het dreigends
gevaar, dat de aangrenzende polder on
der zou lopen, gekeerd werd. Verder
ging de tocht naar Halsteren, waar de
Koningin met vele evacué's en met le
den van Land- en Zeemacht gesprek
ken voerde en ook daar was zij getrof
fen door het uitstekende werk van mili
tairen en burgers. Na een kort bezoek
aan het stadhuis van Bergen op Zoom
en het stadhuis van Roosendaal betrad
de Koningin in de laatste plaats de
ontvangstcentra voor de evacué's. Lang
sprak zij daar met de slachtoffers, waar
onder zich vele Zeeuwen bevinden Op
weg naar Den Bosch haalde de Koningin
de auto van de Franse ambassadeur in.
u-y,ilet. r wa§en stoppen en onder
hield zich enige tijd met de heer Gar
tner, van de gelegenheid gebruik ma
kend de ambassadeur haar warme dank
te betuigen voor de hulp van de Franse
genie. De terugweg werd weer met het
militaire vliegtuig gemaakt, dat om half
neeen gisteravond op Soesterberg aan-
Ook Eerste Kamer herdacht
de nationale ramp
„®ei? half uur de aanvang van de
openbare vergadering der Tweede Ka
mer, kwam ook de Eerste Kamer in ver-
haddengr.n.U1en' Aa" fle refTeringstafel
hadden plaats genomen de ministers
fVl?Len X"1 de Kieft cn de staatssecre
tarissen Kranenburg en Van den Berge.
De voorzitter, mr Jonkman, sprak een
kort gevoelvol woord over de grote
welke, ?ns vo]k heeft getroffen.
„Opnieuw zal in de geteisterde gebieden
cte wederopbouw moeten worden onder
nomen. Nationaal is de ramp echter ook
m deze zin. dat ons volk altijd wa
tersnood met eensgezindheid en volhar
ding bestrijdt", zo zei de voorzitter on
der meer.
De voorzitter gaf hierna het woord aan
minister Beel. Ook hij gaf een overzicht
van de tot heden bekende toestand en
de: door de regering genomen maatrege-
Na die uiteenzetting zei minister Beel
~.m. dat het hem een behoefte was hier
uiting te geven aan de gevoelens van
grote dank en bewondering, welke ieder
een moet vervullen, die in de gelegen
heid is geweest in deze dagen de hulp
verlening. waar ook ter hand genomen,
gade te slaan. Van alle kanten kwam
hulp opdagen.
Moge ons volk, aldus de minister, on
der het bezielend voorbeeld van onze
geeerbiedigde vorstinne en van de leden
van ons vorstenhuis de volle inzet van
zijn beste krachten in grootste offer
vaardigheid blijven geven opdat Neder
land spoedig weer herrijze.
