Schouwen-Duiveland één
bruingrijze watervlakte
AVONDKLOK IN LAND VAN
HEUSDEN EN ALTENA
Smokkelaars-cavalcade voor
Zutphense rechter
32.000 kg koffie, honderden
mantels en 47.000 shawls
Leider verdiende
tonnen
HELP-
GIRO 9575
Tien gulden
per inwoner!
BEA
Leniging van
eerste nood
HELP-
GIRO 9575
Vrijman trekt
boetekleed aan
Hartverscheurende noodkreten
Wij moeten ons
haasten!
Honger gestild
Wuivende armen in grijpend water
Met een bootje in straten
van 's-Gravendeei
Twee schepen
vermist
V erlenging dividendbeperking
door Senaat goedgekeurd
WOENSDAG 4 FEBRUARI 1953
DE TELEGRAAF
7
De dorpen staan droog, maar er is
gebrek aan water en geen stroom
(Van onze speciale verslaggever)
WERKENDAM, 3 Febr. In
het land van Heusden en Altena
is de toestand weinig hoopgevend.
Werkendam, Sleeuwijk en Alm.
kerk staan gedeeltelijk onder wa.
ter en burgemeester J. de Bruine
heeft een avondklok ingesteld.
Het is de geëvacueerden verboden
zich tussen halfzeven des avonds
en zeven uur des morgens in het
overstromingsgebied te begeven
met het oog op het gevaar. Op
biljetten, die overal in de gemeen,
te zijn aangepakt, staat, dat over.
(Van onze speciale verslaggever)
ZUTPHEN, 3 Febr. „De grensbomen van de Nederlands-Duitse
grens gingen voor deze verdachte wel heel vlot open." Dit consta
teerde de substituut-officier van Justitie bij de rechtbank te Zutphen,
mr. Messchaert, in zijn requisitoir tegen de 51-jarige Enschedeër
G. H., de voornaamste figuur van een omvangrijke smokkelorgani
satie, die een clandestiene export naar Duitsland onderhield. Zij
zette daarbij zeker 32.000 kg koffie om en enkele honderden mantels.
Tevens voerde zij 47.000 shawls uit Duitsland in Nederland in.
hoofdverdachte H. en in nood ge
raakt door moeilijkheden met zijn
fabriek, tot medewerking aan de
organisatie en handel in de ge
smokkelde goederen verviel.
Toen in Nederland nog koffie-
distributie was, smokkelde hij, in
ipdracht van H„ koffie uit Bel
gië naar hier, waarbij hij ten
lotte tegen de lamp liep. Terug
gekeerd uit de gevangenis, wilde
hij zich niet meer met dergelijke
•.aken inlaten, maar onder druk
van H. en van zijn echtgenote be-
;week hij spoedig.
In zijn huis werd veel koffie
ipgeslagen, die dan meestal via
Oldenzaal en omgeving werd „uit
gevoerd". Hij handelde in de
iamesmantels en in de shawls
Eerst poogde hij nog staande te
ïouden. da' hij herkomst en be
stemming der waren niet kende.
i\aar, even aan de tand gevoeld.
,'af hij zwakies. met toonloze
'tem. een apath:sche trek op zijn
bleek, ingevallen gezicht, toe
De eis tegen G. H., die naar
schatting drie ton kan hebben
verdiend, luidde één jaar en drie
maanden zonder aftrek van voor
arrest, benevens een geldboete
van f 10.000 subs, zes maanden
alsook verbeurdverklaring van
zijn twee auto's.
„De koffie was klaar" bij de
rechtbank te Zutphen. die zich
Dinsdag de gehele dag met deze
zaak heeft beziggehouden. In een
Augustusnacht van 1952 stak do
douane-recherche haar neus in
de balen, die door enkele gehaaste
figuren op Duits grondgebied wa
ren gebracht: een krachtige kof-
fiegeur kwam haar tegemoet.
15 verdachten
Dit betekende niet alleen, dat
de cliënten in Duitsland hun kom
metje troost zouden moeten mis
sen,' maar wel belangrijker
dat de gehele smokkelgroep op de
koffie kwam en successievelijk
kon worden opgerold. Dientenge
volge verscheen thans een bonte
stoet van niet minder dan 15 ver
dachten voor de meervoudige
economische kamer, onder presi
dium van mr. R. H. Bichon van
IJsselmonde.
Een trieste cavalcade van ofwel
louche ofwel armzalige figuren
die allen een of andere functie bij
het onderhouden van de „lijnen"
der organisatie hadden vervuld
De meesten waren bewoners van
het grensgebied in de omgeving
van Winterswijk en Eibergen.
Zij waren vrij vlot ingegaan op
de voorstellen van de contactman
nen der organisatié, hetgeen zo
wel de president als de officier
aanleiding gaf op te merken, dat
Sommigen in de grensstreek de
smokkelarij nog altijd als „niet zo
erg" opvatten.
De koffieprinses
Een van de contactleggers was
een vrouw, de 31-jarige mej. N.
uit Eibergen. „De koffieprinses
uit Eibergen. Als je koffie naar
Duitsland wilde smokkelen, kon
je bij haar terecht." Zij wist „dra
gers" en geschikte opslagplaatsen.
Zij hield van avontuur, geld en
koffie. Nochtans een figuur van
het tweede plan (eis zes weken).
Zoals ook de 52-jarige bakker
O. uit Winterswijk. Een keurig
geklede middenstander, aan wie
niemand neigingen zou toeschrij
ven om in het holst van de nacht
langs slinkse paden Duitsland
troost te brengen. Dat had hij dan
ook niet gedaan.
Hij had slechts zijn bakkerij als
opslagplaats laten gebruiken
uit vriendschap, zei hij. Vriend
schap jegens zijn zwager, die bij
de smokkelarij betrokken was en
om opslagruimte verlegen zat.
waar de koffie voorlopig kon wor
den gebracht, om later over de
grens te worden geëxpedieerd
De bakker kreeg f 200 beloning
Eis: een maand.
Daar waren de gebroeders S, uit
Eibergen, resp. 19 20 en 24 jaar
oud. net uitziende, zwijgzame
boerse jongelieden. De oudsten
hadden dienst gedaan als „dra
gers", de jongste was eenmaal
meegegaan als „voorrijder" Hii
kwam er met een eis van geldboete
af. tegen de anderen „het wa
ren maar zo weinig kilo's, Edel
achtbare" werd een week ge
vangenisstraf geëist.
Korfie-koIcn
De steenkolenhandelaar L. had
ln zijp vrachtwagen balen koffie
vervoerd en deze onder zijn ko-
lenlading gestopt. Toch probeerde
hij nog even vol te houden, in de
mening te hebben verkeerd, dat
de verscholen balen ook kolen in
hielden. In elk geval zat hij nu
op hete kolen. Eis: een maand.
De „kleine mannetjes" hadden
aan hun werk geen sommen ver
diend. De kolenman kreeg f 40
Ser rit, de dragers hadden voor
un enkele nachtelijke tochten
misschien een paar honderd gul
den gehad.
Maar er waren anderen. De
welgedane landbouwer A, die
tijdens zijn voorarrest de blos op
het bolwang'ge gelaat niet had
verloren, had tijdens de werk
zaamheden maar vast een auto
gekocht, hoewel hij nog lang nier
aan een rijbewijs toe was Hij had
met bepaald het leven eens ge-
rust-m lsndmans geleid.
Uit zlin schuur was heel wat
koff!e naar de Oosterburen ver
huisd Nu was. zools de verdediger
schetste, de verleiding voor hem
wel heel groot Als hij de deuren
aan de achterzijde van zijn schuur
oo°nw'erp en een fikse st.ap deed.
was hij in Duitsland. En daar
stond dan dadelijk eeri gastvrije
Duitse schuur.Eis: acht maan
den met aftrek.
Van kwaad tot erger
Een belangrijker verdachte ts
H.P.A.M.L., een 40-jarige textiel
fabrikant uit Enschede. Belang
rijk? Een zielige, geknakte man
die zich, onder Invloed van de
Trieste verschijning
Trieste verschijning. Van zeer
goede familie, een uitstekende op
leiding, een scherp verstand
uitstekende toekomstkansen sche
nen voor hem te zijn weggelegd.
Eis: tien maanden met aftrek, en
verbeurd! erklaring van zijn auto.
Zijn echtgenote, mevr. L.B
verscheen ook in de verdachten-
bank. Zij trachtte vroegere verkla
ringen omtrent de connecties met
H., en diens activiteiten, al of niet
per auto, te herroepen of gedeel
telijk terug te nemen. Deze zou
den haar onder pressie en door
suggestieve vragen zijn ontlokt
De officier geloofde er niet in. gaf
integendeel de ambtenaren van de
douane-recherched'enst een pluim
voor de wlize, waarop zij het on
derzoek hadden verricht.
De hoofdfiguur
Dat H., koopman te Enschede,
de hoofdfiguur moest zijn. bleek
al dadelijk uit zijn optreden ter
rechtzitting. De anderen moe,
ontgoocheld en apathisch, hij
strijdbaar, energiek en klaarblij
kelijk haast verheugd, dat hij
weer eens in actie kon komen
Een rijzige man met sluik haar.
de ogen glanzend van zelfvertrou
wen en soms haast van spot, bleek,
maar vastberaden. Onuitputtelijk
in verklaringen.
Had hij damesmantels verkocht
in Duitsland? Ja, kwam verdachte
vlot, maar hij .had ze ook g e-
kocht in Duitsland.
Voor de affaire met de duizen-
den shawls had hij ook een om- 1
standig, doch met flair gedaan 1
verhaal. Het hield verband met i
Duitse zakenrelaties, met wier
vertegenwoordiger in Nederland
hij een „legale" transactie had i
Naam? De man heette Bennecke j
Hij woonde in Den Haag, maar
tja. zijn adres was hem niet be
kend.
„En wat hebt u met al die
koffie gedaan?"
„Verkocht," antwoordde ver
dachte vlot.
„Aan wie?"
„Verkocht aan Jan..."
„Aan Jan....!" was de laconie
ke oplossing van verdachte. En
hij bleef bij „Jan", een geheim
zinnige persoonlijkheid, wiens
identiteit n:et uit de doeken
kwam. maar van wie in elk geval
kwam vast te staan, dat hij een
sterke voorkeur voor koffie moet
hebben gehad. En wellicht nóg
heeft.
Een andere mysterieuze figuur
is „Hans". Als deze een telefoon
tje uit Duitsland richtte naar het
huis van L.. waarbij H. aanwezig
was, dan snelde H. ogenblikkelijk
in een van zijn auto's weg. In de
richting van Duitsland.
L., nu als getu ge gehoord,
kwam, met de ogen van zijn voor
malige „chef" in de rug, aarze
lend en stamelend verklaren, dat
H. vaak wegreed in de richting
van de Duitse grens met goede
ren in zijn wagen. Ook, dat hij,
L, damesmantels in Duitsland te
koop had gezien, die tevoren in
H'= bezit waren.
H„ die daarvoor al soms half
lachend en met een verbaasd ge
zicht op allerlei verklaringen „Dat
bestaat niet" en „Dat kan niet,
nee, dat kan echt niet bestaan"
had gezegd, bleef groot in de ont
kenningen.
Ten aanzien van de shawls
werkte hij ook met facturen. Doch
het hoofd vermeldde een adres
in Amsterdam, dat niet bestond.
Een Duitse deskundige, die in zijn
land betrokken is bij het onder
zoek tegen de aldaar gegrepen
leden van de organisatie en wiens
tong in ernstige moeilijkheden
kwam bij het nazeggen van de
eed in het Nederlands, verklaar
de, dat de facturen moesten zijn
getypt op de schrijfmachine van
een van H.'s medewerkers. Uit
een typische letterfout viel dit
z.i. duidelijk af te leiden.
Onmiddellijk viel H. de ver-
dachtenbank verlatend, de Duitse
expert met vragen aan, onder
streept met levendige gebaren.
Deze bleef echter bü zijn vaststel
ling.
Twee vrouwen kwamen in H.'s
zaak als getuigen décharge op
treden. De ene was zijn eigen
echtgenote, die zei de legenda
rische Bennecke wel eens te heb
ben ontmoet. De andere was de
echtgenote van L.
Toen nam de Officier requisi
toir tegen deze Macchiavelli van
de koffie. H. hoorde koeltjes toe
en keek vervolgens rustig-uitno-
digend naar zijn beide advocaten,
voor een uitvoerig pleidooi.
Uitspraken in alle zaken 17 Fe
bruari.
DEN HAAG, 3 Febr.
In de kleinste gemeenten
blijken soms de grootste be
dragen te worden ingeza
meld voor het Rampen
fonds Blankenham (O.), dat
532 inwoners telt, heeft
f 5.519 geofferd, dus ruim
tien gulden per inwoner, of
46 gulden per gezin.
Utingeradeel (Fr.) met
5.200 inwoners zamelde
f 37.400 in, of f 7.20 per in
woner.
Boek via Uw reisbureau
of bij de BEA, Lcidsc-
plein 29 - Amsterdam,
telefoon 64848 (3 lijnen).
A Million Pinmgcn i Yeu fljr
Links de gebroeders S., die koffie
over de grens brachten. Vervol
gens, van links naar rechts, mevr
L. B.. die koffie bewaarde, hoofd
verdachte H., getuige L., verdach
te H. met rijksveldwachter)de
verdediger mr. E. A. James Jr.,
verdachte Q.. verdachte H. en ten
slotte verdachte L.
DEN HAAG 60.000 broden
10.000 pakjes margarine, 2000 kg
kaas, 5000 blikjes melk, 2000 kg
worst, 5000 pakjes kindermeel,
2000 blikken stamppot met vlees,
vormen slechts een greep uit de
indrukwekkende lijst van levens
middelen, die door bemiddeling
van het Directoraat Voedselvoor
ziening tot dusverre op het vlieg
veld Valkenburg zijn afgeleverd
om de eerste nood van de slacht
offers in de geïsoleerde gebieden
uit de lucht te lenigen.
Niet alleen door de lucht wordt
voedsel aangevoerd. Maandag
avond is een schip naar Bruinisse
gevaren met brood en margarine.
Er zijn schepen gezonden naar
Ouddorp en vandaag worden
voorraden verscheept naar de
Zeeuwse eilanden: voornamelijk
zakken (o.a. voor het afvoeren
van aardappelen) en brood. Naar
Middelharnis is hooi gezonden.
Middelharnis heeft ook 2500 de
kens gekregen.
Grote hoeveelheden suiker,
kaas, margarine en gecondenseer
de melk zijn opgeslagen in Den
Haag en Rotterdam.
Voor het vervoer hiervan zijn
vele vissersvaartuigen gecharterd.
Naar Middelharnis zijn er reeds
23 vertrokken, 50 naar Zierikzee
en 80 naar Noord-Beverland.
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 3 Feb. In de
Eerste Kamer heeft hedenmiddag
de heer W. C. Wendelaar (VVD)
als voorzitter voor de commissie
van de verzoekschriften voorle
zing gedaan van een ingekomen
schrijven van de oud-rijksbouw
meester de neer J. A. W. Vrijman
uit Den Haag, wiens zaak onlang-
in de Eerste Kamer aan de orde
was gesteld.
De heer Vrijman verklaart hier
in dat de Eerste Kamer volkomen
terecht aanmerkingen had ge
maakt over zijn optreden in de
oorlogsjaren en hij erkende de
Kamer op dit punt misleid te
hebben.
Hij achtte ait een gevolg van de
schande en het leed die hem on
schuldig waren aangebracht in de
jaren 1923 tot 1940, zodat op het
tijdstip van het uitbreken van de
oorlog, toen hij 76 jaar oud was,
zijn normaal denkvermogen vol
komen in de war was geraakt,
Hij verzocht de Kamer een min
der gestreng oordeel over hem te
willen vellen. Nadat mr. Wende-
laar nog gezegd had dat deze brief
de schrijver eert, werd hiermede
het punt als afgedaan beschouwd.
(Van onze speciale verslaggever)
BERGEN OP ZOOM. Nog duizenden Zeeuwse man
nen, vrouwen en kinderen heffen smekend de handen ten
hemel en turen vertwijfeld over het woelige grauwe water
of er hulp komt opdagen. Vooral op Schouwen-Duiveland,
op Tholen en St. Philipsland heerst nog altijd een noodtoe.
stand, die van de redders de grootst mogelijke spoed en
inspanning vergt. Elke minuut van talmen kan nieuwe
offers kosten en voor vele armzaligen, die aan aJle kanten
door het vraatzuchtige water zijn ingesloten en die ten ein
de raad zijn, heet het: nu of nooit.
De redding van Zierikzee is in
tussen een wedloop geworden. Van
alle kanten komt thans hulp op
dagen. De burgemeester heeft
zelfs verzocht, geen schepen meer
te sturen zonder overleg, aange
zien de kleine haven vol ligt. Er
is ook voorlopig voldoende voed
sel in de stad aanwezig. Het drop
pen van levensmiddelen is daar
om tot nader order gestaakt.
NOG altijd bereiken ons uit dit
gebied hartverscheurende
noodkreten, laatste waarschuwin
gen en ontroerende smeekbeden.
Op vele plaatsen stijgt het water
nog en zijn dijken in gevaar. Van
vele dorpen weten we nog niets.
Ze zijn of van de buitenwereld
afgesloten, of ze bestaan niet meer.
Leven de bewoners nog? Drijven
hun ontzielde lichamen ergens in
het koude, vijandige water of zijn
zij wellicht bedolven onder de
wrakstukken van hun huizen? We
weten het niet. We vrezen en we
hopen. Maar inmiddels roept ons
een meer dan heilige plicht dwin
gend toe, ons te haasten. Morgen,
vanavond, vanmiddag, over enkele
uren kan het voorgoed te laat zijn.
Een volledig en betrouwbaar
overzicht over de omvang van de
ramp en de hoogte van het doden
cijfer op Schouwen-Duiveland,
Tnolen en St. Philipsland is nog
steeds niet mogelijk. Behplve hei
noger gelegen Westen met de dui-
nenrand is geneel Schouwen-Dui
veland een troosteloze, bijna on
onderbroken bruingrijze water
vlakte, waar de wind rimpels in
slaat, Het water daalt en stijgt
en schuurt langs de muren van de
nog staande geoouwen. Meedogen
loos en zonder ophouden. Het
spoelt de grond onder de funda
menten weg en knaagt aan de
muren.
Zierikzee bereikt
Sedert gisteravond is er e.nde-
lijlk verbinding tot stand gekomen
met het bedreigde Zierikzee. Een
dozijn Urker vissers hebben met
hun vaartuigen de stad bereikt.
De spanning is Goddank, wat deze
stad betreft, geweken. Maar het
zijn bange dagen geweest voor
degenen, die er familie hadden of
vrienden. Maandagmiddag was er
plotseling in de aether een ont
roerde en ontroerende stem opge
doken van een radio-amateur uit
de buurt van de stad. W:e deze
hartekreet hoorde, diens hart
kromp ineen toen hij om hulp
smeekte voor de in doodsnood
verkerende plaatsen Brouwers
haven, Zonnemaire, Noordgouwe,
Dreischor en Kerkwerve. Het was
niet alleen de bewogen stem, die
het hart van de ontvanger deed
trillen van emotie, doch bovenal
het snikken en huilen van vrou
wen en kinderen, die rond de zen
der stonden.
Bruinisse beheerst situatie
De aanvankelijk alarmerende
ber chten over de kritieke situatie
te Bruinisse (de burgemeester had
vanochtend een SOS-berioht de
wereld ingestuurd) worden thans
gevolgd door een verklaring van
het ministerie van Binnenlandse
Zaken, dat de situatie wordt be
heerst. De noodlijdende bevolking
van de plaatsjes uit de omtrek
wordt seden enkele uren naar
Bruinisse overgebracht.
Een ontstellend bericht komt
daarentegen uit Rotterdam, vol
gens hetwelk 1500 mensen in de
buurt van de Flaurerspolder ten zeggen, hoevelen zich in de onder-
N.W. van Zierikzee in nood zou'
den verkeren en dat motorsloepen
(tot nu toe vruchteloos) naar deze
ongelukkigen zoeken. Thans cir
kelen vliegtuigen bovèn het ge
noemde gebied om aan de speur
tocht deel te nemen.
Oosterland, welks burgemees
ter eveneens vanochtend een
noodkreet had laten horen, ver
keert nog in een zeer ongunstige
positie. Evacuatie van de bedreig
de bevolking is met bootjes of
vletten niet mogelijk vanwege de
lage waterstand. Er wordt aange
drongen op het afwerpen van
rubberboten of het sturen van
annphibiewagens en hefsdhroef-
vliegtuigen. De bewoners zitten,
op elkander gedrukt, bibberend
van de kou en in de grootste on
gewisheid. op, ongestookte zolders.
Zonder voldoende voedsel, zonder
med' camenten, zonder noodzake
lijke medische hulp. Vanmiddag
zijn de opleidingsschepen „Prinses
Juliana" en Prins Hendrik" van
het Kon. Onderwijsfonds voor de
Scheepvaart naar Zeeland ver
trokken en het is waarschijnlijk,
dat deze schepen met een dokter
en een volledige medische uitrus
ting en medicamenten aan boord
bestemd zijn voor hulpverlening
aan de bevolking van Schouwen-
Duiveland en in het bijzonder van
Oosterland.
Laagvliegende machines pogen
elk teken van leven ln de grauwe
zee te registreren, maar vaak ont
dekken zii niets anders dan drij
vende balken en volgezogen cada
vers van verdronken vee. Er is
nog steeds niet met zekerheid te
ER staat een groepje mannen
op de smalle dijk. Hun schou
ders zijn gebogen. Dat is niet al
leen door de striemende vlagen,
die een meedogenloze sneeuw
storm op hen neer geselt. Zij
turen naar een verre overkant,
waar een pluk huisjes verloren
staat in de barre eenzaamheid van
water- Heftig stromend water
over wat eens vruchtbare polders
waren- Op hetédak van een dier
huisjes wuift een arm. Meer zien
we niet Alleen die arm, die als
maar zwaait, alsmaar wuift. Uren
en uren. Zonder ophouden. Kre
ten horen we niet in het geloei
van de storm, maar niemand twij
felt of zij zijn er. Want het water
stijgt. Het joelt reeds om de dak
goot, met kleine. venijnige
schuimkopjes. Boosaardig. Al
grijpend
De mannen zwijgen. Vóór hen
mensen in doodsnood, een boeren
gezin, dat eens rustig leefde in
de mateloze wijdheid van de
groene polder- Achter hen, een
paar honderd meter de dijk af.
óók over water, 's-Gravendeel
Deze mannen zijn van 's-Graven
deel. Tussen jagende, inktzwarte
wolken schiet de zon soms valse
lichtschampen over de rode daken,
's-Gravendeel is een vriendelijk
dorp. Was een vriendelijk dorp,
laag gehurkt aan de voet van de
dijk langs de Dordtsche Kil. Dat
werd zijn noodlot. Scherp turend
zie ik tussen de daken roeibootjes.
Dobberend op het water, dat ais
een woedende vuist door de dijk
brak.
De mannen praten er niet over
Maar zij denken aan niets anders
dan aan die gruwelijke nacht, toen
de zwarte golven met oorverdo
vend geraas hun huisjes bespron
gen. Ta fels.* stoelen, bedden weg
spoelden. tegen plafonds beukten,
joelend vernielden wat in haar
weg kwam. Over dit tempeest
bonkten de klokken haar onheils
zang overstemden het gegil van
radeloze mensen, die werden
weggezogen in de kolken;te wate
ren-
DEZE mannen behielden het
leven- Méér niet. Zij hebben
de rust van hen, wie niets is over
gebleven. Veel liever waren zi:
nu ook in het dorp, waar behulp
zame handen door zoldervensters
reiken voor een vrouw, een kind,
een zieke. Veel liever zouden zij
in hun kleine bootjes gaan zoe
ken naar wat huisraad, dat nu
van dakgoot tot dakgoot deint.
Maar deze mannen helpen an
deren. Er kwam een noodkreet,
te midden van het rumoer van
een haastige evacuatie, een snelle
vlucht uit huizen, welker funda
menten begonnen te kreunen en
le kraken. Een noodkreet van
mensen, die het water om zich
heen zagen stii/*en. En de mannen
lieten 's-Gravendeel achter zich
en repten zich over de smalle dijk
om te helpen.
Zü willen niet praten over hun
leed. Maar in de Eezichten kerven
lijnen, die anders zijn dan die van
de harde arbeid van een boer.
een dagloner. Het ziin de groeven
van een peilloze ellende een
ellende die alleen maar zwijgend
maakt, geen woorden vinden kan
Een grijze boer stopt zijn pijpje
met zwarte tabak. Op zijn borste
lige wenkbrauwen vlekt sneeuw
Hij heeft de pet. over de oren ge
trokken tegen de fluitende storm,
die aanloeit over de polder. „We
moeten opschieten." bromt hy
.Met hoog tii wordt het niks."
Over het smalle sooor van de
dijk nadert, gevaarlijk zwaaiend,
een vrachtauto Uit de bak steekt
zwiepend een boot. De mannen
komen tot actie. Snelle handen
sjorren de boot op de dijk. Schu
rend glijdt zij de steile helling af,
plonst in het water. Een sprong
en we varen al. De stroom, die
kolkend door het gat in de dijk
spoelt, grijpt begerig het wankele
bootje, maar deze mannen zijn
taai. Zij zullen altijd blijven vech
ten-
PIEPEND in de dol'boorden
slaan de riemen in het vuile
water, waarover de storm een
mist van sneeuw striemt. Maar
we vorderen. Schuren langs wil
gen, die hun stakerige takken
hulpeloos uit het water omhoog
steken. Botsen tegen voorwerpen,
Een stoeltje. Een bank, een buf
fet, pas nog glimmend gewreven
door een zorgzame vrouwenhand
Bossen stro. Balen hooi. Vloer
planken. Een linnenkast, met
openzwaaiende deuren, een hand
doek meesleurend aan een spijker
En een kat. Deinend op de gol
ven, met uitgestrekte poten- Dood
Een varken. Grotesk waaieren de
poten heen en weer op de golf
slag. Het lijkt, af het dier zwemt,
met rustige slagen. Maar het is
dood. Alles is dood.
„Ik ben twaalf koeien kwijt,''
zegt een van de roeiers. „In de
stal verdronken. Ik dacht dat ik
sek werd. Dat gebrul
De anderen zwijgen. Hijgend
rukken zü de riemen door het
water. Naar die arm. die rmar
blijft zwaaien, een geluidloos
krijten om hulp- Deze mannen
oraten ook daór niet over. Zij
hebben mensen voor hun ogen
rien verdrinken Z:en vegsleurer
in het zwart van die rampzalige
nacht. Een schreeuw, gesmoord
door het schuimende water
een arm als een laatst vaarwel,
vóór de golven haar prooi grom
mend verzwolgen.
Deze ene arm zegt hun niet zo
veel. Maar zij vechten. En zij
winnen. Kreten breken door de
storm- Over het strooien dak
handen drie mensen. Hun benen
tussen het riet gewoeld. De han
den gekrampt. over de nok. Maar
één arm blijft zwaaien- Uit drie
monden gilt de kreet om hulp.
Dan stoot de boot tegen het
dak. Drie mensen laten zich wil
loos omlaag glijden. We trekken
een zeil over hen heen. Ze zijn
paars. De vrouw kreunt. Haar
handen grijpen in het zeil als om
het nooit meer los te laten. De
boer en zijn knecht staren met
lege ogen over het grauwe water,
dat steeds breder wordt tussen de
boot en hun boerderij Hun leven.
Er zit bloed aan hun handen.
Handen, die voor immer gekromd
zijn, omdat zij twee nachten en
bijna twee daren hebben ge
klauwd om de nok van een dak.
Twee etmalen, waarin de Noord
wester ziin ijzige vlagen over
hun verstijvende lichamen joeg
Geen voedsel. Dorst. Een
zwaaiende boerderij, waaraan het
schuimende water knaagde
Scheurende muren. Wurgende
angst.
Behulpzame handen trekken de
drie mensen tegen de dijk op. Drie
geredden. De roeiers tillen hen in
de vrachtauto, die over de smalle
dijk weg schommelt. Naar het
binnenland, achter de wal van
water, waar dampende koffie is
En warmte. En een bed.
Drie geredden De lamoen van
">nze auto zwaaien haar lichtbun
dels over de weg. waar sóms het
water mpt korte golfjes overheen
mnelt. Voor ons uit sjokt traag
een oude boer. Aan een touwtje
trekt hij een vlot. Er ligt een kus
sensloop oo. met wat spulletjes er
:n H'i msir, zonder te we-
'on ,„onrV,pan Want 7.Ün VFOU"'
ie i""-fjrnnken De watervloed
snoeide h^ar door het venster
Een van de tallozen, wier grij
pende handen geen dak meer
konden vinden....
den deze kinderen zonder
warmte en zonder eten op
een zolderkamer gezeten op
Tholen. Met een vlot werden
zij naar Halsteren gebracht,
waar dikke boterhammen de
hongerige maagjes vullen.
tredingen zwaar zullen worden
gestraft.
Er is geen water en electriciteit
in Werkendam en Sleeuwijk. Op
het gemeentehuis in Werkendam
luistert men naar een radio die
door middel van een accu van
stroom wordt voorzien. De dorpen
zelf staan niet meer geheel onder
water. Dat is wel het geval ge
weest. Nu zijn het slechts alleen
de huizen in de polder die door
het water worden geteisterd.
Woudrichem is nog droog, maar
ook daar nadert het water de pol-
derwijken. De watervoorziening
is kritiek en in het stadje zijn tal
van geëvacueerden onderge
bracht.
De Rijksweg SleeuwijkRaams-
donksveer is haast geheel over
stroomd. Ongeveer een kilometer
kan men uit de r:chting Gorin-
chem de weg oprijden. Dan stuit
men op het water, dat op sommige
plaatsen 1.15 meter hoog staat.
Vanmorgen is er een z g Duck
de weg uit de richting Breda ko
men afrijden. De wagen moest
naar Woudrichem om medica
menten te halen voor een ziek
vrouwtje in Almkerk. De beman
ning van deze wagen heeft de be
woners verteld over Almkerk. Dit
plaatsje l'gt nog geen 7 kilometer
van Sleeuwijk verwijderd maar is
niet te bereiken. Er is daar ook
geen stroom. Eén plaats in dit
hoekje land bij Gorinchem is ge
lukkig in bezit van electriciteit.
Dat is Woudrichem, dat via Tiel
van licht wordt voorzien.
Onbetrouwbaar water
In Werkendam en Sleeuwijk is
vanmiddag weer een officiële be
kendmaking uitgegaan. Al het wa
ter dat als drinkwater wordt ge
bruikt moet worden gekookt. Er
is een „wel" aangeboord, maar het
water dat daar door de brandweer
wordt uitgepompt is niet te ver
trouwen. Er zijn gebieden in het
Land van Heusden en Altena waar
de bewoners niet in de gelegen
heid zijn het water te koken en
daarom is deze mensen de gele
genheid geboden zich tegen
typhus *e laten inenten.
gelopen polders en in de half on
der water staande huizen bevin
den en nog moeilijker is het. te
schatten hoevelen van de vermis
ten als verloren moeten worden
beschouwd.
Onvriendelijke zee
Ook Tholen staat voor vrijwel
de helft onder water. Links van
de lijn St. MaartensdijkSt An-
naland is het ei:?nd. een van de
vruchtbaarste delen van heel Ne
derland. herschapen in een on
vriendelijke zee. die tevergeefs
poogt haar wrede daad voor ons
oog te verbergen1 daken en to
rens. bomen en telefoonpalen, die
er uitzien als kale galgen, ver
raden, dat de rover zijn slag heeft
geslagen en zijn slachtoffer in
zijn kille greep gevangen houdt.
Wat weten we ten slotte van
het schiereiland St. Philipsland?
Helaas vrijwel niets. Uitsluitend,
dat de burgemeester van Burgh
(gelegen in het Westelijk duinen
gebied van Schouwen) van
Steenbergen tot het plaalsje St.
Philipsland is gereden en toen te
voet buitendijks Anna Jacoba
heeft weten te bereiken Maar
wat is er gebeurd met de bewo
ners van Sluis en Noordweg mid
den in de ondoorgrondelijke lu
gubere waterpoel? ..St. Philips-
land bestaat niet meer." meldt
A.N.P.
Zo zijn er talloze vragen Er is
tergende onzekerheid en een ge
rechtvaardigde vrees snoert veler
kelen dicht.
Onrust stijgt
ROTTERDAM, 4 Februari.
Van het 297 b.r.t. metende m.s.
„Salland" is na het vertrek op 29
Januari uit Par aan de Zuidkust
van Engeland, met bestemming
Stockholm, niets meer vernomen.
Aan alle schepen is verzochi naar
„Salland" uit te kijken.
De bevrachters van het 2G7 brt
metende Nederlandse motorkust
vaartuig „Jan Kreumer" maken
zich over dit schip ongerust. Na
het vertrek uit Rotterdam op 30
Januari met bestemming Esbjerg,
een reis van normaal twee dagen,
heeft men niets meer vern'-men.
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG. 4 Febr De
Eerste Kamer heeft Dinsdagmid.
dag het wetsontwerp tot verlen
ging van de dividendbenerkin"
goedgekeurd. Tegen stemden de
fracties van de V.V.D. en C.H. rr
voorts van de K.V.P.-fractie de
heren dr. H. J. J. van Velthoven
mr. L. F. H. Regout. mr. E. M. J
A. Sassen en C- G. A. Mertens en
prof. dr. H. J. Hellema van de
A.R.-fractie.
Bij de debatten over dit wets
ontwerp. die op 27 Januari waren
onderbroken, heeft voor het eerst
de nieuwe staatssecretaris voor
Financiën. dr W H. van den
Berge, het woord gevoerd. die
verklaarde, dat de wet niet is
vervallen, zoals sommige senato
ren hadden betooed, maar nog
springlevend is. Het betoog van
mr Pollema, d'e meende dat de
wet, die tol 31 December 195?
looot. niet veriengd kan worden
kon hii niet onderschrijven. In ee>-
welsprekende rede trachtte h'i de
vel° bezwaren te ondervangen.
In derde trrmyn werd nog het
woord gevoerd door de heren
prof. mr. A. N. Molenaar (VVD''
mr. dr. W. Rip (AR) mr. F G
C J. M. Teuling* (KVP). mr. L
F. H Regout (KVP) en de heer
G. J. P Camm^lbeecV (PvdA).
Eerstgenoemde i-endde d« p»*»-
r!n<? aan voorzichtig te ziin met
de juridische nuzzle, want dp we
is niet springlevend, zoals
staatssecretaris meent, maar is in
liouidatie. Spr. betreurde, dat de
minister van de week respijt, die
hij gehad heeft, geen ge-
heeft gemaakt om de wet in ie
trekken.
Ook mr. R. Pollema (CH) was
niet bevredigd door het antwoord
van de staatssecretaris. Daaren
tegen msende mr dr. W. Rip (AR)
dat de wet niet is geëxpireerd
omdat er nog verschillende ge
vallen onder deze wet blijven
vallen. Hij adviseerde echter het
wetsontwerp terug te nemen en
de S.E.R. om advies te vragen.
In zijn antwoord verklaarde de
staatssecretaris, dr. Van den Ber
ge. dat de considerans van de wet
inderdaad niet gelukkig is te
achten, maar het komt oo de
tekst van de wet aan en die is
bindend. Het betoog van prof.
Molenaar had hem niet overtuigd.
Al is de wet niet misschien spring
levend. zii is toch in ieder geva*
halflevend.
Nadat ook de minister van Fi
nanciën de heer J. van de Kieft.
neg kort had gesproken en ver
klaard. dat. er geen aanleiding
was voor hem om de wet terug
te nemen, werd er tot stemming
overgegaan en het wetsontwerp
met 3115 stemmen aangenomen.
DEN HAAG. 3 Febr. Een af
deling duikers der Marine ls
sedert gistermorgen in de Scheve-
ningse v-ssershavan bezig met het
duiken naar en het ophalen van
de 4000 haringvaten, welke door
de springvloed in de buitenhaven
terecht zijn gekomen. Reeds vele"
honderden vaten zijn onbescha
digd aan land gebracht.
