Schouwen-Duiveland
veel rampspoediger
dan men vreesde
Burgemeester: alleen hier
al bijna 1000 doden
NYV-bijdrage nu
250.000 gulden
Boten!
Vloot van vaartuigen stoomt
op naar Zierikzee
Vijf honderd gered
van zolder te
's-Gravendeel
Roeiboot
verschijnt
aan de
horizon
Prins terug
Mensen waden
naar redding
in Bruinisse
Degradatie na
plichtsverzuim
Plunderaars
in verlaten
huizen
Honderd doden
in Stellendam?
Reuzenvloot
vaart door
noodgebied
HET VRIJE VOLK
WOENSDAG 4 FEBRUARI 1953
PAGINA 5
(Van een onzer verslaggevers)
Wij zijn op Schouwen-Duiveland geweest. Duizenden mensen
bevinden zich daar nog op de daken. Al sinds Zaterdagnacht.
Zij wachten op hulp. Zo nu en dan weet iemand zich niet meer te
honden van moeheid. Dan sluiten de golven zich weer boven het
zoveelste slachtoffer. Hoeveel er precies zijn? Niemand weet het.
Ons werd Dinsdagmiddag door de burgemeester van
Zierikzee meegedeeld, dat het aantal slachtoffers, alleen al
op Schouwen niet ver van de duizend zal afliggen. Een
vreselijk aantal, dat bijna niet te geloven is. Maar dat dui
delijker wordt als men weet, dat in Kapelle, dicht bij
Zierikzee, van de honderd inwoners er ruim 60 worden ver-
(Van een onzer verslaggevers)
Cornells Hillebrand uit Dui-
vendijke op Schouwen was
Zondagnacht met zijn vrouw
en drie kinderen (6, 4, en an
derhalf jaar) naar de zolder
verhuisd. Zijn zwager in het
huisje ernaast ook. Zij sloegen
de tussenwand er uit, zodat ze
ten minste samen waren.
Toen liet licht werd zagen zij uit
het dakraampje niets dan water. De
nacht werd meer wakend dan slapend
doorgebracht. Zij merkten dat schepen
op zee met schijnwerpers in de weer
waren. De Maandag verliep zonder
dat er redding kwam opdagen, wel
werd een rubberboot uit een vliegtuig
uitgeworpen, maar deze dreef te ver af.
Toen het water even zakte, mat
Cornelis Hillebrand met een stok de
diepte van het water en zich zelf. Hij
slapte er in om zo mogelijk de dijk
te bereiken, maar het ging niet. Sinds
dien heeft hij slechts een hemd aan
gehad. Maandagnacht werd de toe
stand steeds erger. De koude was
vreselijk.
Huis stort in
Om acht uur gelukkig was het
net een beetje licht begon het huis
in te storten. Zij werkten zich met
z'n allen op het stuk dak dat over
bleef. Dit was ongeveer twee meter
breed. De kleine Cornelis (zes jaar)
geraakte echter klem tussen twee
balken.
Eerst konden ze hem niet vinden,
maar 't kereltje riep „Pappa, pappa".
Toen trokken de mannen aan hem.
zo hard ze konden. De vader over
woog zelfs nog zo mogelijk het vast
geraakte been van de jongen af te
breken. Eindelijk was het ventje, dat
begon mee te werken, toch los.
Toen wij hem Dinsdagmorgen za
gen (enkele uren later dus) had hij
slechts een wond aan het hoofd.
Maar hij keek bij het verhaal van
zijn vader met grote angstogen toe
alsof hij alles nog eens beleefde.
Als in een boot
Ondertussen had men de hoop op
redding opgegeven. „Wij dachten dat
we gingen sterven", vertelde de vader.
„Twee nachten en een dag was er
geen hulp komen opdagen en nu zou
het laatste stuk van het huis weldra
instorten. Wij zwaaiden heen en
weer alsof we in een boot zaten."
Maar zie, even later verschenen
roeiboten aan de horizon. De hele
familie schreeuwde. De boot kwam
naar hen toe. Zij scheepten zich in
en werden naar Kerkwerve gebracht.
Daar gingen zij over op een grotere
boot en die bracht hen naar Zierik
zee. Aan boord kregen zij te eten en
kleren. Zo kwamen zij in Bergen op
Zoom aan.
Prins Bemhard is vanmorgen om
half acht met de „Olivier van Noort"
uit New York op Schiphol terugge
keerd. Hij werd verwelkomd door de
Koningin en door minister Beel.
Bij zijn vertrek in Amerika zei hij:
zeer veel dank verschuldigd te zijn
aan Generaal Manton S. Eddy en zijn
leger in Europa. Hun hulp heeft vele
mensen het leven gered. Het was een
groot ding in deze benarde tijd".
Vanmorgen om 10.45 uur is de Prins
van het vliegveld Soesterberg ver
trokken voor een vlucht boven het
rampgebied. Hij stuurde het toestel
zelf. Vanmiddag zal hij deelnemen
aan besprekingen over de hulpverle
ning.
trust.
Nameloos veel leed is er geleden en wordt nog steeds geleden
door de rampzalige vaders, moeders en kinderen die op de
daken zitten te wachten totdat de redders komen opdagen.
Overal zitten deze mensen: in Nieuwerkerk, Ouwerkerk, Drei-
schor, Oosterland
Met tientallen bootjes werden de Nieuwerkerkers, die het
hebben weten te klaren, naar Zierikzee gebracht, waar zij door
het Rode Kruis werden opgevangen. Totaal verkleumd, met
alles wat zij bezitten aan hun lichaam. Moeders met baby's in
hun arm en huilende kinderen, die de moeheid en de doorge
stane ellende op het gezicht staat te lezen.
(Van een onzer verslaggevers)
In en achter Bruinisse moe
ten nog honderden vertwijfel
de mensen op de daken van
hun ondergelopen huizen zit
ten. Uit de lucht is dat duide
lijk waargenomen. In Bruinisse
schudden de militairen van de
reddingploegen moedeloos het
hoofd. Ze wijzen op de weg.
Aan het begin van die weg is een
groot houtvuur gemaakt. Daar is
een geïmproviseerd opvangcentrum
gemaakt. Midden on de weg brandt
ook een vuur Daar houden Rode
Kruis-soldaten de wacht. Maar het
tweede deel van de weg staat onder
water De dorpen, die er achter lig
gen, weten dat.
De radeloze bevolking probeert
het tóch. Mannen en vrouwen, soms
met baby's in hun armen geklemd,
dekens over de schouder, laten zich
van hun daken in het water glij
den. Sommigen spoelen weg. Ande
ren weten zich staande te houden.
Wadend komen zij naar het eerste
vuur, waar de soldaten hen opvan
gen.
Strompelend en uitgeput bereiken
ze het tweede vuur. Over de losge
woelde, opgebroken ven-aderlijke
wegen strompelen ze voort, naar de
auto's. De wagens brengen de vluch
telingen naar de mijnenveger, die
onder stoom ligt. Zó zijn vanavond
110 mensen veilig naar Dordrecht
overgebracht. Zó zijn er ook tiental
len verdronken. Daar achter Brui
nisse.
Soldaten slachtoffer
Tijdens hulpverlening aan slacht
offers van de watersnood is op 1
Februari de dpi. soldaat E. Kasan
van het regiment Zware Luchtdoel
artillerie Waalhaven uit Amsterdam
om het leven gekomen. Bij dit onge
val worden de soldaten N. F. Berg uit
Den Haag en A. Zwarts uit Delft ver
mist.
Het NVV en de daarbij aangesloten
organisaties zullen het bedrag van
honderdduizend gulden, dat zal wor
den afgedragen aan het Nationaal
Rampenfonds, verhogen tot tweehon-
derdvijftigduizend gulden.
Het Verbondsbestuur heeft het
Troelstra-Oord in Beekbergen ter be
schikking gesteld voor liet onderbren
gen van évacué's. De Algemene Bond
van Ambtenaren heeft voor het zelfde
doel zijn vacantie-oorden in Uddel en
in Ellekom aangeboden en de Alge
mene Bond „Mercurius" heeft het
vacantieoord in Lunteren open ge
steld.
Het Verbondsbestuur heeft de
hoofdbesturen van de aangesloten or
ganisaties verzocht hun leden op te
wekken gevolg te geven aan de op
roep van de Slichting van de Arbeid.
In verschillende bedrijfstakken vindt
reeds overleg plaats over de uitvoe
ring van de in deze oproep genoemde
maatregelen.
Verwacht mag worden, dat in
dien alle werkgevers en werkne
mers aan de oproep gevolg ge
ven. een bedrag van ongeveer vijf
tig millioen gulden voor het Na
tionaal Rampenfonds zal kunnen
worden bijeengebracht.
Het Duitse Vakverbond heeft het
NVV telegrafisch zijn deelneming be
tuigd en heeft als bewijs van solida
riteit 45.000 gulden overgemaakt.
Ook het Italiaanse vakverbond
heeft in een telegram uiting gegeven
aan zijn medeleven. Het heeft de
Italiaanse regering verzocht, afdelin
gen specialisten te zenden ter onder
steuning van de reddingploegen.
Het Franse vakverbond, de Force
Ouvrière, heeft eveneens telegrafisch
zijn deelneming betuigd.
In de kerk te Nieuwerkerk hadden
in de onheilsnacht honderden men
sen een toevlucht gezocht. Slechts
enkele tientallen hebben het leven
behouden...
Sommigen zaten zelfs op het dak
terwijl zij van andere daken moeders
met kinderen zagen verdwijnen in het
water. De moeheid was hun de baas
geworden.
Wij spraken met een man, die met
n van zijn kinderen 36 uur in een
telegraafpaal had gehangen toen de
redders kwamen opdagen.
Er wordt hard gewerkt door ieder
een, maar er zal nog meer materiaal
naar Schouwen moeten worden ver
zonden Een allereerste vereiste is
ook, dat die hulp gecoördineerd
wordt, zodat er een bepaald systeem
in komt.
Het ziekenhuis in Noord-Gouwe ligt
droog, maar de patiënten zijn allen
op zolder ondergebracht, omdat nog
steeds de kans bestaat dat de dijk
doorbreekt. De Marine heelt er Dins
dag geneesmiddelen nar.r toege
bracht. Nu liggen de patiënten op
ivacuatie te wachten.
Bijna het gehele eiland Schouwen-
Duiveland staat onder water, uitge
zonderd de duinenkant, Schudde-
beurs, Noord-Gouwe en... Zierikzee.
Nog weten wij niet alles van
Schouwen-Duiveland. Maar er is nie
mand. die het precies weet. Zelfs de
ïsen uit hetzelfde dorp weten niet
wie van hen nog in leven zijn en wie
het niet. Ja, zelfs uit éen familie.
r zou een advies zijn om op het
eiland de militaire noodtoestand af
te kondigen.
Naar uit Den Haag wordt medege
deeld hebben op Walcheren een be
roeps-sergeant-majoor en twee be
roeps-sergeanten zich met grove ver
onachtzaming van hun plicht ont
trokken aan de hulpverleningswerk
zaamheden, waarvoor zij waren in
gezet. Zij zijn onmiddellijk gede
gradeerd.
(Vervolg van pag. 1)
Ik heb met een tekenaar en zijn
verloofde uit Oosterland zitten pra
ten, die net door een helicopter naar
de bewoonde wereld terug gebracht
waren. „We zaten op de bovenverdie
ping. Ik ben op de vensterbank gaan
zitten en ben zó naar buiten gesleept.
Mijn verloofde en mijn moeder zijn
nei zo gered. Mijn vader moet nog
komen. Ten minste dat hoop ik vu
rig." Uit dit dorp zijn tot dusver ook
trieste gevallen, gemeld. Het gezin
van een landbouwer, die zelf in het
ziekenhuis ligt, is in zijn geheel om
gekomen: een vrouw en vijf kinde
ren.
Een oude man kwam met zijn ver
dronken dochter van achttien jaar
in zijn armen de overstroomde weg
aflopen, op weg naar zijn redders.
Zijn andere dochter was ook ver
dronken. Maar die had hij niet meer
kunnen dragen, zei hij.
In Zierikzee zelf weet men op geen
stukken hoe de toestand zes kilo
meter verder is. Er heerst een com
plete chaos. Er zijn zelfs ook al ver
schillende plunderaars aan het werk
geweest. Kleding van leden van de
hulpcolonnes van het Rode Kruis
werd gestolen... De militairen lopen
sinds vandaag gewapend met sten-
guns en hebben bevel gekregen, on
middellijk te schieten als zij zich
een plunderaar zien ontgaan.
Maar er wordt ook gezwoegd en ge
werkt door mannen, die al dagen
het bed niet meer hebben gezien.
De houding van het overgrote deel
van de bevolking dwingt diep respect
af.
De dijk rondom het eiland wettigt
de bangste voorgevoelens. Overal
Overal is in deze dagen de Konin-1 de rampzalige mensen van het ge-
gtn. Met waterlaarzen aan en een troffen gebied. Helpend, steun ge-
hoofddoek om beweegt zij zich tussenrend alleen al door haar onvermoei
bare aanwezigheid.
zijn grote gaten van tientallen, soms
honderden meters geslagen, „Het is
hier net een zeef", zei iemand op
het gemeentehuis van Zierikzee.
Vliegtuigen en helicopters ronken
aan een stuk door laag boven het
oude stadje. In de verte zag ik voed
sel en medicamenten afwerpen. .Het
centrale Havenplein van Zierikzee
wordt door de helicopters als vlieg
veld gebruikt. Een man met een
bezem, waaraan een witte handdoek
is gebonden, speelt voor „grondper
soneel".
De omgeving van Zierikzee ls een
-.ivage waar men zich eenvoudig
geen voorstelling van kan maken. De
bevolking zit zonder licht, zonder gas
en zonder drinkwater. De voedsel
voorraden in de winkels (voor zover
die er nog zijn) zijn beperkt. De
burgemeester heeft een dringend be
roep op de bevolking gedaan om niet
te hamsteren. Melk en brood zijn
gedistribueerd.
Vluchtelingen
Uit de omliggende dorpen zijn dui
zenden. die daar kans toe zagen,
naar Zierikeze gevlucht. De bevol
king van ruim 7.000 is nu aange
groeid tot over de 10.000 zielen. De
kerken en scholen zijn boordevol.
Voor de grote kerk staan meer
dan vijftig koeien angstig te loeien.
De boeren schatten, dat er minstens
vijf- tot zeshonderd koeien en onge
veer vijftig varkens verdronken zijn.
Niemand op Schouwen-Duiveland (en
waarschijnlijk ook niet in andere
delen van het geteisterde gebied) was
tegen een dergelijke ramp verzekerd.
Wel tegen diefstal en inbraak.
„Zoiets hebben we toch nooit kun
nen dromen", zei een oude boer met
tranen in zijn ogen.
Nee, zoiets had zeker niemand kun
nen dromen.
Op de heenweg hebben we Goeree
Overflakkee in de verte zien liggen.
De dijk is vreselijk geschonden. Op
enkele droge stukken staan koeien en
paarden bijeen, in alle eenzaam- en
verlatenheid. Een troosteloos gezicht.
Op de dijken liepen nog enkele var
kens naar voer te zoeken.
Omstreeks elf uur in de ochtend
voeren we langs Bruinisse. Op dat
zelfde ogenblik riep de radio dc jobs
tijding om, dat de dijk bij Bruinisse
doorgebroken en de toestand uiterst
kritiek was. Wij zagen die toestand:
langs de dijk liepen kleine groepjes
mensen met een bundeltje over de
arm of een deken over de schouders.
Enkelen torsten een draagbaar. Ze
liepen en wisten nog niet waarheen.
Vloot stoomt op
Een vloot van alle mogelijke vaar
tuigen, voor en achter ons. stoomde
naar Zierikzee op, om bij een eerste
oproep de bevolking te evacueren.
Dinsdagavond laat heb ik de
evacuatie bij Bruinisse gezien. Nood
gedwongen, want een helicopter van
de Amerikaanse luchtmacht, die mij
van Zierikzee naar Bergen op Zoom
zou brengen, moest, na een angstige
vlucht van een kwartier, wegens
benzinegebrek een noodlanding ma
ken. Een noodlanding boven de
watervlakte, met een piloot die de
weg niet wist, van oververmoeidheid
zijn ogen niet open kon houden en
van ellende over de dingen die hij
gezien had, geen woord meer wilde
praten.
We maakten een miraculeuze lan
ding aan de voet van een dijk op
een vlonder van enkele vierkante
meters. De piloot, die de hele dag
mensen in het gebied van Bruinisse
van de daken had gehaald en gered
had, zakte op dat ogenblik bijna in
elkaar van vermoeidheid.
Ik had hem kort voor zijn laatste
reddingvlucht in Zierikzee even ge
sproken voor we samen de lucht in
gingen. Zijn gezicht was vertrokken.
„Nog honderden mensen zitten hier,"
zei hij, wijzend op de plaats waar
het dorp Oosterland zou moeten lig
gen, „ze moeten eten hebben, eten,
Er blijft op Schouwen
dringend behoefte be
staan aan vletten en roei
bootjes en buitenboord-mo
toren.
Alleen ondiepe bootjes
richten iets uit in de water
vlakten tussen de dorpen.
Ze betekenen: redding voor
velen!
onmiddellijk", en hij wees verduide
lijkend op zijn mond.
Zijn helicoptère kon die avond
evenwel geen redding meer brengen.
Het was te donker en de oiloot was
óp. Dat moet betekend hebben, dat
vandaag nieuwe namen aan de
dodenlijst toegevoegd zullen moeten
worden.
Vrouioen, uitgeput en wezenloos,
ontsnapt aan de dood in het water,
worden op de hulpposten liefderijk
ontvangen. Een moeder ziet haar
dochter na urenlange scheiding terug.
De politie van Goes heeft Dinsdag
morgen een man gearresteerd, die
40.000 bij zich had. Geplunderd uit
verlaten huizen. Het is verbijsterend
maar waar: in bootjes die gebruikt
zouden moeten worden om mensen
te redden varen plunderaars, door
het overstroomde gebied en stelen
wat zij stelen kunnen.
Naar wij vernemen zijn ook in
andere Zeeuwse plaatsen verschil
lende arrestaties verricht,
In de Hocksewaard zijn eveneens
rovers op pad geweest. De politie
heeft orders zeer streng tegen deze
onverlaten op te treden.
(Van een onzer verslaggevers)
De vijfhonderd mensen te 's-Gravendeel onder wie vele
vrouwen en kinderen die in de nacht van Zondag op Maandag
in de school aan de Langestraat hebben opgesloten gezeten
konden Maandag tussen elf en vier uur via een noodbrug in
veiligheid worden gebracht. Aldus meldt het hoofd der school
de heer J. YVirds, die onder andere mevrouw J. MolTrompetter
heeft gered. Zij had een uur voordat zij werd gered een baby
gekregen.
's Gravendeel heeft door de lucht
verbinding met de buitenwereld ge
kregen. Op de als apotheek inge
richte zolder van het huis van dr.
van der Bijl zijn vrijwilligers van
de radiodienst van het Rode Kruis
uit Arnhem met een zender bezig
berichten te ontvangen en door te
geven.
Dinsdagmorgen omstreeks 6 uur
is de verbinding tot stand gekomen,
De brandweer uit Deventer zorgde
voor de verlichting en sedertdien
waren de roepletters P.A. 3 A.H.
van het Rode Kruiscorps Gelder
land niet uit de lucht.
Burgemeester C. van Heesen deelt
mee dat drinkwater dringend nodig
is. De organisatie draait op volle
toeren. De toestand wordt overzich
telijker
Men gaat nu na welke huizen
er nog bewoonbaar zijn, hoe de
voedselvoorziening wordt geregeld,
hoe de honderden cadavers kunnen
worden opgeruimd om het gevaar
van een epidemie te voorkomen en
hoe de doden kunnen worden be
graven.
Avacuatie
Dc bevolking van 's-Gravendeel
is nu voor drie kwart geëvacueerd.
Er is hoop dat de overige inwoners
kunnen blijven. Over de hulp van
(Van een onzer verslaggevers)
De schipper van een Stellendams
bottertje, dat gisteren met 23 vluch
telingen Sclieveningen binnenliep,
heeft meegedeeld dat er gisteren in
Stellendam 60 doden waren geteld.
Naar hij meende moeten er nog veer
tig meer zijn omgekomen.
buiten had de burgemeester veel
lof.
Reeds Maandagmiddag waren de
meeste zieken uit 's-Gravendeel ge
bracht. Allen waren zeer kalm. Al
lerwegen wordt het gedrag van de
vluchtelingen geroemd.
Er is in 's-Gravendeel behoefte
aan kleine platte raderboten of bo
ten met buitenboordmotoren. Van
andere vaartuigen slaan de schroe
ven kapot.
Een overstelpend aantal schepen is
op het ogenblik in de Zuidhollandse
en Zeeuwse wateren aanwezig, zo
blijkt uit radioberichten van de sche
pen.
„Het lijkt hier wel een Kalver-
straat met, schepen", merkte de
schipper van de „Stema" in een ge
sprek op.
De bemanningen die de hele nacht
in touw zijn geweest bij de evacuatie
van plaatsen als Nieuwerkerk. Den
Bommel en Zierikzee. zorgen zelf nog
via gesprekken met hun thuis voor
onderdak van de geëvacueerden op
hun schepen.
Zij geven adviezen voor adressen
in IJmuiden of andere plaatsen waar
zij wonen en vragen hun vrouwen
ook zelf alle ruimte beschikbaar te
stellen.
Radio-amateurs zijn er tot dusver
re niet in geslaagd radio-contact niet
Schouwen op te nemen. Het is daar.
zeggen de schippers in hun gesprek
ken, een complete „dodenhoek".
