Sehouwen-Duiveland
veel rampspoediger
dan men vreesde
Wanneer is de beker
van het verdriet vol?
Burgemeester: alleen hier
al bijna 1000 doden
Onverlaten op roof in
overstroomd gebied
Fietspaden helpen
nu het water keren
Geen carnaval
Chefarine „4"
Noordhollandse
duinen hebben
zwaar geleden
Vletten redden
266 mensen
Bittere ironie
Nameloos leed op Goeree-Overflakkee
Nieuwe watermassa 's
stromen het land in
Prins Bernhard
snelde toe
Sehouwen-Duiveland: rampeiland
Lawine van
nieuws
Bijna één ton in
Schoonhoven
Verscheidenen gearresteerd
Honderden
millioenen
zijn nodig
St rijen: minstens 28 doden
Betaal niet
te veel voor
aardappelen
HET VRIJE VOLK WOENSDAG 4 FEBRUARI 1953
(Van een onzer verslaggevers)
Wij zijn op Sehouwen-Duiveland geweest. Duizenden mensen
bevinden zich daar nog op de daken. Al sinds Zaterdagnacht.
Zij wachten op hulp. Zo nu en dan weet iemand zich niet meer te
houden van moeheid. Dan sluiten de golven zich weer boven het
zoveelste slachtoffer. Hoeveel er precies zijn? Niemand weet het.
Ons werd Dinsdagmiddag door de burgemeester van
Zierikzee meegedeeld, dat het aantal slachtoffers, alleen al
op Schouwen niet ver van de duizend zal afliggen. Een
vreselijk aantal, dat bijna niet te geloven is. Maar dat dui
delijker wordt als men weet, dat in Kapelle, dicht bij
Zierikzee, van de honderd inwoners er ruim 60 worden ver
mist. En wat te zeggen van Nieuwerkerk, dat zo zwaar ge
troffen is, dat zelfs de Nieuwerkerkers spreken over drie- a
vierhonderd doden?
,,Deze ramp is veel erger dan de evacuatie in 1944", zegt
de burgemeester van Zierikzee en wij willen het graag
geloven.
Nameloos veel leed is er geleden en wordt nog steeds geleden
door de rampzalige vaders, moeders en kinderen die op de
daken zitten te wachten totdat de redders komen opdagen.
Overal zitten deze mensen: in Nieuwerkerk, Ouwerkerk, Drei-
schor, Oosterland
Terwijl prinses Wilhelmina Dinsdagmiddag door Zierikzee
reed naast de chauffeur in een bestelwagentje, reden personen
auto's zieken en ouden van dagen en de vrachtauto's de gezon
den naar de haven. Daar lagen de Rode-Kruisschepen klaar,
die deze mensen naar Rotterdam of Bergen op Zoom zouden
brengen.
Met tientallen bootjes werden de Nieuwerkerkers, die het
hebben weten te klaren, naar Zierikzee gebracht, waar zij door
het Rode Kruis werden opgevangen. Totaal verkleumd, met
alles wat zij bezitten aan hun lichaam. Moeders met baby's in
hun arm en huilende kinderen, die de moeheid en de doorge
stane ellende op het gezicht staat te lezen.
In de kerk te Nieuwerkerk hadden
::j de onheümaiht honderden men
sen een toevlucht gezocht. Slechts
enkele tientallen hebben het leven
behouden..
Sommigen zaten zelfs op bet dak
terwijl zij van andere daken moeders
met kinderen zagen verdwijnen in het
water. De moeheid was hun de baas
geworden.
Wij spraken met een man. die met
een van zijn kinderen 36 uur in een
telegraafpaal had gehangen toen de
redders kwamen opdagen.
In Dreischor is de nood zeer hoog.
Hulp is onderweg. Maar elk uur. dat
het thans nog langer duurt eist steeds
weer nieuwe slachtoffers. Dat is een
feit dat zeker is.
Er wordt hard gewerkt door ieder
een. maar er zal nog meer materiaal
naar Schouwen moeten worden ver
zonden. Een allereerste vereiste is
ook, dat die hulp gecoördineerd
wordt, zodat er een bepaald systeem
in komt.
Het ziekenhuis in Noord-Gouwe ligt
droog, maar de patiënten zijn allen
op zolder ondergebracht, omdat nog
steeds de kans bestaat dat de dijk
doorbreekt. De Marine heeft er Dins
dag geneesmiddelen naar toege
bracht. Nu liggen de patiënten op
evacuatie te wachten.
Bijna het gehele eiland Sehouwen-
Duiveland staat onder water, uitge
zonderd de duinenkant. Schudde-
beurs, Noord-Gouwe en... Zierikzee.
Inderdaad, Zierikzee is (weer) droog.
Maar meen niet dat er niets is ge
beurd.
Maandagmiddag zijn in een massa
graf de eerste veertien slachtoffers
begraven en Dinsdagmiddag waren
het er weer tien.
Vele straten zijn zo gehavend, dat
de opruimingsdiensten er nog niet
eens bij hebben kunnen komen. Men
neemt aan, dat men hier nog meer
slachtoffers zal vinden.
Terwijl Zierikzee met zijn eigen
misère zit, komen bovendien nog alle
andere eilandbewoners naar dit
stadje. Men kan zich voorstellen, dat
het gemeentebestuur voor onoplos
bare problemen staat.
Scholen en kerken zijn ingericht
voor de vluchtelingen en in de Grote
Kerk worden de levensmiddelen opge
slagen, die met tientallen boten van
heinde en verre worden aangevoerd.
Naast de enorme toren staan tal
rijke koeien, zo in de open lucht. Men
heeft thans besloten alles wat geen
melkvee is, af te slachten. In de toren
is een installatie aangebracht, waar
de geslachte dieren kunnen worden
gehangen, zodat het vlees goed blijft.
Water, gas en electriciteit is er niet
of zeer weinig. Doelmatige hulpver
lening zal dan ook zeer nodig zijn
opdat geen arbeidskracht verloren
gaat en de zaak op de juiste manier
wordt aangepakt.
Vliegtuigen helpen
Talrijke vliegtuigen waren Dinsdag
ingezet en op het Havenplein in Zie
rikzee werden talloze kisten en vaten
levensmiddelen en rubberboten neer
gelaten aan parachutes.
Nog weten wij niet alles van
Sehouwen-Duiveland. Maar er is nie
mand. die het precies weet. Zelfs de
mensen uit hetzelfde dorp weten niet
wie van hen nog in leven zijn en wie
het niet. Ja, zelfs uit één familie.
Advertentie
In verband met de tragische gevol
gen van de watersnood hebben de
carnavalsverenigingen te 'sHertogen-
bosch, Maastricht. Heerlen, Aarle-
Rixtel, Weert, Venlo, Roermon, Sit-
tard en Kerkrade besloten dit jaar
geen carnaval te vieren.
4 krachtige middelen
tegen griep in 1 tablet
Chefarine „4" bevat 4 wereldbe
roemde geneesmiddelen. Eén er
van zorgt dat, ondanks de zeer
krachtige werking, ook een zwak
ke maag niet van streek raakt
'n 4lje doel wonderen!
De commissaris der Koningin in
le provincie Noord-Holland, dr J, E.
jaron De Vos van Steenwijk. heeft
vanmorgen in de vergadering van
Provinciale Staten onder andere een
rapport voorgelezen, dat door de
Provinciale Staten was uitgebracht.
Het rapport behandelt de toestand
van de diiken en waterkeringen m
Noord-Holland na de vernietigende
storm in de nacht van Zaterdag op
J°De Aangerichte schade is aanzien
lijk hoewel in geen enkel opzicht te
vergelijken bij wat in het zuidwes
ten van het land is gebeurd. Ner
gens kan van e»n ramp gesproken
worden.
De duinen langs de kust hebben
zwaar geleden. De duinvoct is overal
aangetast en gemiddeld zeker twin
tig meter teruggeslagen.
In IJmuiden en Den Helder stond
het water in de bewuste nacht een
tot anderhalve meter hoger dan tij
dens de springvloed van 1916.
Het staat wel vast, dat de provin
cie zich belangrijke uitgaven za
moeten getroosten voor het herstel
van de dijken en de waterkeringen
aldus het rapport.
De burgemeester van Doesburg
deelt ons mede. dat Zondagmorgen m
deze gemeente direct contact is opge
nomen met de Doesburgse zeilvereni
ging, die ogenblikkelijk een paar vlet
ten met buitenboodmotoren heeft af
gestaan. Deze ziin op een vrachtwa
gen geladen en. vergezeld van een bus
vol mensen, naar Bergen op Zoom
gestuurd, waar het de éérste daad
werkelijke hulp was. die daar aan
kwam.
De jongens hebben tot Maandag
avond 266 mensen het leven gered.
Dinsdag zijn ze weer ingezet in Steen
bergen.
ERGENS in het overstromings
gebied, hebben i:e een windvaan-
tje gezien. Het kwam net boven
het water uit. Het cadaver van
een koe dreef er vlak bij. Op het
vaantje stonden de woorden:
Luctor et Emergo (Ik worstel en
blijf boven)
Het vaantje dat met alle win
den meewaait, heeft het hoofd
boven water gehouden.
Elders hebben we langs een dijk
te midden van allerlei aange
spoelde spullen het restant van
een wandversiering aangetroffen.
Het was een bordje, voor boven
de schoorsteenmantel; u weet wel.
Daarop stond: Oost West, thuis
best.
Het was in een plaats, waar
ten minste 55 mensen zijn ver
dronken: 's-Gravendeel.
Bij een stoeipartij viel een 14-jang
meisje C. M. B. P. door een ruit van
de Johan de Wittschool aan het Beet-
hovenplein te Utrecht. Een glasschei f
raakte het hart van het kind. Zij
overleed bijna onmiddellijk.
(Van onze speciale verslaggever op Overflakkee)
Op Goeree en Overflakkee is nameloos leed geleden. In de
tragische uren van Zondagnacht sloegen de tomeloze golven
van Haringvliet, Grevelingen, Krammer en Volkerak het weer
loze land binnen, scheurden binnendijken aan flarden, ver
moordden in korte uren tijds duizenden koeien, duizenden
schapen e:, ^rden het kille graf voor een nog niet bekend
aantal mensen op dit eiland, die veelal de dood vonden bij een
vertwijfelde poging hun gezinnen te redden, hun vee te redden.
Of die toch nog verrast werden door de snelle vloedgolven.
Om halfacht vanmorgen is prins
Bernard met de „Olivier vac
Noort" uit New York op Schiphol
teruggekeerd. De Prins werd dooi
koningin Juliana en minister Beel
verwelkomd.
Hij stelde zich onmiddellijk voor
het hulpwerk beschikbaar.
In nauwelijks te verwerken
hoeveelheden blij ft het nieuws
uit en over de geteisterde ge
bieden binnenstromen.
Dat het onmogelijk in alle
edities de ruimte kan vinden
die het toekomt, zal langza
merhand iedere lezer duide
lijk zijn. Evenzeer, dat o.a. als
gevolg van de verschijning
van extra-edities, nu en dan
dubbele plaatsing van berich
ten en verslagen onvermijde
lijk is.
Zolang de huidige noodtoe
stand duurt, rekenen wij der
halve, ook zonder dat dit da
gelijks vermeld wordt, op
enig begrip voor de soms on
oplosbare technische puzzles
waarvoor de krant in deze
dagen staat.
DE REDACTIE.
Sehouwen-Duiveland staat,
het uiterste westen na. geheel
onder water. Slechts van twee
plaatsen. Burgh en Zierilczee, is
het voorlopige aantal slachtoffers
bekend.
Over de rest van het eiland
verkeert men nog in onzekerheid,
hoewel ook hier zeker vele levens
te betreuren zullen zijn.
Op de dijken ten zuiden van
Ouaesluis branden vuren, die red
ders de weg naar de bedreigde
plaatsen moeten aangeven.
Van de haven van Middelhar-
nis loopt een smalle, geslibde uijk
twee kilometer het land in naar het
stadje. Aan weerszijden water, zover
het oog reikt. Zonder de ellende
elders te vergeten kunnen wij zeg
gen. dat het binnenkomen in het
Plakkeese land benauwend is. De
veerboot van Hellevoetsluls. ..De Stad
Zierikzee-' braakt keer op keer tal
loze militau'en en vrachtauto's op
het eiland uit. De zware legerauto's
vliegen grommend over de weke dijk.
De soldatenlopen in lange rijen
achter elkaar, de spaden op de rug.
kennelijk diep onder de indruk van
het trieste land om hen heen.
In het stadje Middelharnis geit
gen omwoelde straten van de tijde
lijke heerschappij van het water da
van de noordzij tot aan de uiterste
rand van de dijk kwam. Zandbarri-
caden liggen nog op de hoeken vai,
de straten, sommige ramen zijn ge
barricadeerd. De huizen vóór die dijk
spoelden binnen een seconde vol
Velen redden zich ternauwernood.
Velen kwamen om: vier mensen dre
ven op een woonwagen kilometers
weg. Twee van hen bezweken voor ei
hulp kwam opdagen.
Korte verademing
Bij het grauwe morgenlicht her
ademde Middelharnis. Maar van de
zuidzijde van het eiland door de
vele doorbraken bij Herkingen sloop
het water naderbij: het water staat
nu een halve tot één meter hoog in
de huizen in Middelharnis. Vee loeit
in de Voorstraat, bij het raadhuis,
dat zelf ook alleen per rubberboot of
met heel hoee laarzen te bereiken is.
In het nwftij gelegen Sommels-
d ij k is de situatie precies eender.
Dirksland is door een wonder ge
spaard gebleven en tot Melissant is
de dijk begaanbaar.
Maar verschrikkelijk heeft hef
water huisgehouden zuidelijk en oos
telijk van Middelharnis. In de
geïsoleerde plaatsen Nieuwe Tonge
en Oude Tonge heerst de wanhoop.
Wat er precies gebeurd is, kan nog
De opbrengst van de collecte ti.v.
het Nationaal Rampenfonds is in
Schoonhoven gestegen tot bijna
ƒ100.000. Voorts heeft men nog een
wagen vol kleding en huisraad in de
zilverstad voor de noodlijdende ge
bieden klaar staan.
Ten behoeve van het verkeer van
Gorkum naar het Westen, dat geheel
op de dijk langs de Merwede is aan
gewezen, zal de grote Veerdienst X
tussen Dordrecht en Papendrecht, de
hele nacht doorvaren. Deze pont is
geschikt voor alle verkeer.
(Van onze redactie te Dordrecht)
ONVERLATEN hebben het ergste gedaan wat zij konden
doen: Zij zijn in de door de watersnood geteisterde gebieden
op roof uit geweest. De burgemeester van 's-Gravendeel heeft
met een bittere trek om de mond verteld, dat er in zijn gemeente
diefstallen zijn gepleegd, vooral bij nacht en ontij.
De Rijkspolitie, die in 's-Gravendeel
met 25 man dienst doet. heeft strenge
orders gekregen. Verdachte lieden
worden zo nodig, wanneer zij de
Hoeksche Waard met de pont naar
Wieldrecht willen verlaten, gefouil
leerd. Geen mens. die niet om zeer
dringende reden in de Hoeksche
Waard moet zijn. wordt er toegelaten.
Géén bezoekers, die iets van familie
leden te weten willen komen. Géén
verslaggevers, tenzij deze hemel en
aarde bewegen of langs slinkse wegen
proberen naar het rampgebied te
komen. De politie patrouilleert zeer
druk in het overstromingsgebied. Zij
houdt alle boten in de gaten. Maaiv
dag zijn verscheidene onverlaten, die
zich op uiterst laffe wijze aan ander
mans goed hadden vergrepen, gear
resteerd. zo vertelde ons de districts
commandant der Rijkspolitie, majoor
A. J. van Thiel uit Dordrecht.
De rovers wachten fikse straffen.
niemand te weten komen. De hoe
veelheden slachtoffers schijnen ont
stellend hoog te zijn. Over Stellen
dam gaan de wildste geruchten.
Maar niemand weet lets over de
plaats verderop. En niemand weet
iets over de toestand elders in Neder
land. Electriciteit was onmiddellijk
uitgevallen, dus alle communicatie
door middel van de radio ontbrak.
Gistermorgen (Dinsdagmorgen) ar
riveerde Het Vrije Volk met kranten
voor abonné's op het eiland. Maar
omdat de bezorgers nergens waren
te vinden, zijn de kranten uitgedeeld,
die door de bewoners uit de handen
van de verspreiders zijn gerukt: de
eerste berichten over gebeurtenissen
ouiten het eiland.
De marine trekt met talioze
boten en bootjes de polders in om
de honderden en honderden op de
boerderijen te bevrijden. Overal
hangen witte lakens uit de ramen
van de hofsteden. Een helicopter
evacueert ernstige zieken en zet
die neer op een droge plek van de
dijk. Bommenwerpers droppen
levensmiddelen en rubberboten.
Uittocht
Overflakkee evacueert. Gisteren
rijn duizenden vrouwen en kinderen
gepakt en gezakt naar de Kade bij
hotel Meijer getrokken om naar Rot
terdam vervoerd te worden. Gelaten
wachtten de honderden in de sner
pende kou bij het water: met
brancards worden de zieken op de
schepen gebracht.
Wie die mensen gezien heeft en
de tonelen die zich bij het evacueren
afspelen die voelt iets van de grote
wanhoop en het intense verdriet,
waarvoor geen woorden zijn. Man
nen huilen bij het evacueren: een
vecht er om van de boten weg te
komen, omdat hij zijn gehele geziD
verloor.
In de ruimen van de schepen varen
ze gelaten als een kudde dieren de
vier koude, donkere uren naar Rot
terdam. Zij kunnen niet aan dek en
Ontstellend is de ramp, die
Zierikzee heeft getroffen. Maar
nog veel erger is het lot van
het eens zo welvarende eiland
Schouwen Duivel and. waar zelfs
nu nog honderden mensen op de
daken van huizen zitten.
De eerste foto uit Zierikzee:
een straat, waar het water de
bestrating en hét daaronder lig
gende zand volkomen wegspoelde
en de huizen deed instorten.
willen het niet, omdat, overal de
gaten in de dijken en de eindeloze
waterplassen daarachter hen her
inneren aan de vreselijke uren,- die
achter hen liggen.
Overflakkee heeft gecapituleerd.
Onvoorwaardelijk. Maar reeds zijn er
de stromen van hulp op de smalle
dijk, de genie, de pontonniers, de in
tendance, de marechaussee, de man
nen van de marine en die honderden
naamlozen, die in bittere kou en
vocht verbeten werken aan het keren
van het gevaar.
Gisteravond nog trof een nieuwe
grote ramp het eiland: een verzwakte
dijk bij Den Bommel begaf het en
nieuwe massa's water stromen hel
land binnen.
Wanneeé. zo vraagt men zich af op
Overflakkee. wanneer is de beker van
het verdriet vol?
Clarance Hunter:
Clarence Hunter, hoofd van de
MS A-missie (Bureau voor Weder
zijdse Veiligheid) in ons land, zei
Dinsdag, dat herstel van de dijken
en de vernielde huizen in het over
stroomde gebied honderden millioenen
guldens zal vragen.
Het herstel van de productiviteit
van ons iand zal bovendien nog mil
lioenen guldens vergen. Naar schat
ting zijn 175.000 ha vruchtbaar land
bij de ramp betrokken.
(Van een onzer verslaggevers)
DE BURGEMEESTER VAN OUD-BEIJERLAND liet gistermiddag 300
man met spoed naar Maasdam vertrekken om daar de dijk, welke
ernstig werd bedreigd, te versterken. Langs de gehele weg tussen
Oud-Beijerland en Maasdam had men te voren de fietspaden opge
broken. Auto's deponeerden hier zakken, welke werden gevuld met
het zand onder de fietspad-tegels.
Men meende in Maasdam het gevaar nu wel onder de knie te hebben,
daar het water gezakt was sinds bij Puttershoek een afvloeigat werd
gemaakt in de buitendijk.
Strijen is nog steeds niet buiten
gevaar. Men heeft hier Zondag reeds
400 mensen geëvacueerd, doch nu
huizen nog 4000 inwoners op een
stukje dijk van nauwelijks één kilo
meter.
Aanvankelijk heeft men de toe
stand van dit dorp niet zo ernstig
ingezien. Thans blijkt echter, dat er
minstens 28 doden zijn. De burge
meester vreest, dat dit getal nog sterk
zal stijgen.
Het dorpje werd Zondag vroeg door
het water overvallen en vele van de
verderaf gelegen boerderijen konden
niet meer worden bereikt. Een oude
man van 70 jaar werd gered in het
5 km verder gelegen Strijen-Sas. Hij
had zich vastgeklampt aan een stuk
hout
Aan alles gebrek
De hurgemeester van Strijen heeft
een voedseldistributie ingesteld. Er is
geen water, gas. electriciteit. Gister
middag zyn marechaussee-eenheden
ter assistentie aangekomen. De ver
bindingen worden in de Hoeksche
Waard onderhouden door de auto
radiodienst van de Amsterdamse poli
tie, die nu posten heeft in Strijen,
Klaaswaal en Oud-Beijerland.
De dijk. die Strijen verbindt met
's-Gravendeel. heeft nu nog twee
gaten. Het grootste gat bij 's-Graven
deel is gedicht en te voet kan men
vandaar uit Strijen bereiken. Twee
kleinere gaten hoopt men zeer spoe
dig dicht te hebben, zodat autover
keer weer mogelijk wordt.
Blijkens een prijzenverordening van
het Bedrijfschap voor aardappelen
zijn thans maximumprijzen voor
aardappelen vastgesteld, die ten doel
hebben een ongemotiveerde prijsop
drijving waarvoor naar de mening
van deskundigen geen aanleiding be
staat te voorkomen.
Met ingang van vandaag gelden
maximum-verkoopprijzen voor ver
koop door telers, landhandelaren,
grossiers en klemhandelaren. De
maximum-prijs bij verkoop aan de
consument, waaronder niet alleen
gewone verbruikers, doch ook hotels,
restaurants en ziekenhuizen worden
gerekend, bedraagt voor klei-aard-
appelen 18 cent per kg en voor zand-
aardappelen 16 cent per kg. Voor
thuisbezorgen mag één cent per kg
extra worden berekend.
De kleinhandel is verplicht de
aardappelen te voorzien van een dui
delijke aanduiding betreffende de
verkoop en soort (zand en klei). De
marge voor de kleinhandel is drie
cent. voor grossiers 2.75 cent en voor
de landhandel 0.75 cent per kg.
