Men kan nooit helemaal op
nieuw beginnen"
Kard. Feltin bij en over de Pers
De levende krachten van het
Duits verleden
BRITTEN VECHTEN OOK
TEGEN HET WATER
O.-Duitse arbeiders
in staking
Openhartige taal over de journalist
„Vader van de Metro" werd
100 jaar geleden geboren
D1
Britse kritiek op Eisenhower's
Formosa-beslissing
WOENSDAG 4 FEBRUARI 1953
PAGINA 7
KEULEN, Februari.
„Men kan nooit geheel opnieuw beginnen'', zegt men mij op het minis
terie van Buitenlandse Zaken in Bonn, „in elk volk is nu eenmaal een
historische continuïteit, tvelke zich eenvoudig niet negeren laat. Neem de
geschiedenis met ons volkslied. Aa de totale ineenstorting probeerde pre
sident Heuss, zelf nota bene een bekwaam historicus, een nieuw volkslied
te introduceren. Hij slaagde er niet in Men kan eenvoudig niet zeggen:
dit is het jaar één. 'n Ander voorbeeld: neem onze gebombardeerde steden...
Tussen de puinhopen droomden jonge vooruitstrevende architecten ervan,
deze ruïnes eenvoudig te laten liggen en een eind verderop geheel nieuwe
steden te bouwen, modernervolledig berekend voor alle eisen, welke hel
revolutionnair gegroeide verkeer heden ten dage stelt. Maar al hun plannen
liepen dood op het merkwaardige feit dat één derde van de waarde der ver
woeste steden in de... grond zat: waterleiding en riolering, telefoonver
bindingen en electriciteitskabels etc. etc. En dus verrezen onze nieuwe
steden op precies dezelfde plaats, waren de wederopbouwplannen gebonden
door hetgeen na de verwoesting onzichtbaar weliswaar nog in de
grond zat
grüpt men over de politieke vormgeving
heen naar de „ideologie" van de Middel
eeuwse universele Europeaan.
>,H erop voedings-feilen''
Eerst de historicus zal het resultaat van
veel eerlijk gemeende, soms wat naïeve
pogingen der geallieerde „heropvoedings-
pogingen" naar waarde kunnen sahatten.
Vooralsnog lijkt dit resultaat echter over
wegend negatief. Men voorkwam en,
zie Naumann, voorkomt een herople
ving van extremistische tendenzen, hielp
bovendien de materiële voorwaarden
scheppen voor de geestelijke en politieke
heroriëntering van een volk, dat ove
rigens vrij kortzichtig de oorzaak van
het nationaal-socialisme bijna uitsluitend
met de „zes millioen werklozen" wil
verklaren.
Democratie leert men echter niet in
een stoomcursus, zeker niet wanneer die
gegeven wordt door de overwinnaars.
Veel constructieve pogingen vonden bo
vendien een negatief tegen- (of over)
wicht in psychologische blunders der
bezetting. in individuele, onmiddellijk
gegeneraliseerde vergrijpen, in de hier
en daar ook door de Amerikanen toege
paste „derde-graad"-methoden, in „ent-
nazifizierungs"-<wetten (in alle zones niet
gelijkvormig!) waarin de kleine mee
lopers hangen bleven, terwijl de belang
rijker laag daaifooven spoedig al weer
vrijuit ging.
Bovendien stond de jonge Duitse demo
cratie ook onder de druk van de partij
politieke overtuigingen van elke bezet
tingsmacht afzonderlijk (de Britse
Labourregering had b.v. oneindig veel
meer op met de S.P.D. dan miet de
C.D.U.)
En tenslotte constateerden de verslagen
Duitsers, na in Amerikaanse oorlogs
reportages gelezen te hebben, dat ook de
Yanks de oorlog niet vlekkeloos gevoerd
hadden, na uit kranten te hebben verno
men, dat de Britten b.v. op Malakka bij
de oorlog tegen de communisten ook niet
voor collectieve vergeldingsmaatregelen
terugschrokken, tenslotte zei men cy
nisch: „Ook de anderen zijn geen haar
beter
Bovendien was het misverstand, dat
Hitler's regime misdadig was geweest,
omdat het de Duitsers naar de ondergang
had gevoerd (een redenering, waarbij dus
alleen de resultaten de morele beoorde
ling bepaalden) zeer hardnekkig. Zo zei
een politicus: ,.De hele heropvoeding is
er alleen in geslaagd ook nog het goede
in ons kapot te maken, onze begrippen
van kameraadschap, Trouw 0„Treue'),
dapperheid, onze opvattingen omtrent
gezinsleven en moedersdhapszorg te ver
nielen en neer te halen
En een Duitse prelaat: „Na de oorlog
leek het gedaan met het „Vernunft"
Overigens moesten uiteindelijk de Duit
sers het natuurlijk zelf doen, gehandicapt
door het algemeen heersende scepticisme,
het in Duitse ogen min of meer „belast"
zijn van het begrip „democratie" (zie
boven) en het gebrek aan mensen.
Zeker is, dat 1945 geen nieuw Weimar
bradht, ook geen geidealiseerd Weimar,
ook geen nieuw Versailles.
„Heil Hitler" in de
Bondsdag
Tn het splinternieuwe, zakelijk functio
nele glas-en-beton-gebouw van de Bun
destag wordt von Thadden, één van ue
rechtsradiealen, tijdens een protestrede
tegen de „met Mau-Mau methoden door
gevoerde Nau-Nau arrestaties" plotseling
onderbroken met een spottend „Heil Hit-
Ier!"
De kreet komt van uiterst links, en de
Communistische afgevaardigde, Renner,
die na von Thadden het woord neemt,
zegt met een denigrerend knikje in de
richting van de vorige spreker:
„Bjj vele mensen houdt de ontwikke
ling direct bij de geboorte op..." (ge
lach). TT
Bondsdag-president Ehlers: „Herr Ab-
geordneter Renner, dat zijn dan doodge
borenen" (hilariteit).
Renner: „Ik heb de terechtwijzing van
Meneer de President niet verstaan (ge
lach)... niet gehóórd... Wanneer U zich
echter met deze nauwelijks geborenen
wil liëren, is dat Uw zaak... het ligt dan
waarschijnlijk aan een engere zielenver
wantschap" (bravo van uiterst links).
Ehlers: „Nu heb ik U niet verstaan,
H»rr Abgeordneter Renner".
Renner: „Dat ligt aan U..."
Ehlers: „Mag ik U tenminste in het
begin van het jaar verzoeken de hier ge
bruikelijke vormen te respecteren
Alleen de Rijn is oud
Men kijkt nieuwsgierig de zittingszaal
rond, ziet bloemen liggen op twee lege
plaatsen van sinds de vorige zitting ge
storven afgevaardigden, noort hoe de
zwaar gebouwde Ehlers de zitting opent
en daarbij o.m. de verjaardagen memo
reert der Abgeordneten, die sinds de vo
rige vergadering weer een jaar ouder zijn
geworden.
De bezoekers op de publieke tribune
lachen schallend om de Communistische
interrupties, zien in de pauze oppositie en
leden der regeringscoalitie vreedzaam
enorme stukken slagroom-gebak atta
queren en elkaar zelfs toeknikken. „Nah
ja, dat is toch je reinste democratie.,
en zelfs Herr Renner kan zonder angst
(althans voor het Westen, want wat
de Partei in het Oosten over Genosse
Renner denkt, moet hü maar afwachten)
telkens opnieuw zijn hinderlijke interrup
ties de vergadering inslingeren.
Alles is zo nieuw, vindt de buitenlandse
bezoeker, zo luid ook.
En alleen de RÜn stroomt oud en win
tergrauw achter de grote glazen wand
van de moderne Bundestag-restauratie.
Echoloos vacuum
Voor de Duitsers, die na de oorlog in
de politiek gingen, moet er een enorme
dosis moed nodig geweest z\jn. indien z\j
deze stap tenminste met zuivere bedoe
lingen zetten.
Misschien waren er, die evenals
Heuss dachten, dat men geheel op
nieuw beginnen kon, maar ook zü bot
sten op tegen de .continuïteit".
Het was niet zozeer de continuïteit van
het regime, dat Duitsland kort te voren
in de afgrond der totale ineenstorting
had gestoten. het merendeel der be
langrijke nazis zat toen nog achter Pri^"
keidraad het was veeleer de matheid
en scepsis der grote massa, verdoofd
door de haast apocalyptische catastrophe.
het waren de zorgen van een volk, dat
puin ruimen moest, en zich voorlopig
slechts bekommerde om de meest pri
maire zuiver materiële levensbe
hoeften. waardoor de jonge democratie
voorlopig slechts in een geestelijk va
cuum werken moest: het volk nam zich
voor aan niéts meer mee te doen.
Maar er «"as meer: „Weet zei een
Duitse intellectueel, „voor ons heeft „de
mocratie" steeds iets te maken gehad
met het begrip „nederlaag", het is min
of meer verbonden niet het begrip „li
quidatie", het is een.belast woord.
Vergeet U niet, dat wü als laatsten in
West-Europa de nationale status kregen,
dat wij steeds daardoor alleen reeds nog
geen langdurige democratische traditie
hebben. En reeds uit onze historie, uit
het monarchistische absolutisme, waar
onder wij in kleine staten steeds geleefd
hebben, laat zich onze drang naar disci
pline gehoorzaamheid, dit zich ge
makkelijk „unterordnen" en „inschake
len" verklaren. Na '18 braken we abrupt
met onze monarchie, kregen de Weimar
Republiek, zagen deze verworden, moe
ten het thans weer na een nederlaag
opnieuw proberen..."
Heimwee naar het Avondland
„Es muss ein Vater des Abendlandes
kommen", zei een ander, met een zekere
afgunst tegenover landen, die zoals
Nederland wél een figuur hadden,
welke een gezonde continuïteit, een his
torische gebondenheid, symboliseerde.
„Wij hebben een leidende figuur nodig,
handelend uit de verantwoording van
zijn geweten, een religieus gefundeerd
ethisch verantwoord LeitbildHoeeveel
vlaggen hebben we al niet gehad? Hoe
veel nationale feestdagen? En thans zijn
we een volk, dat er niet één heeft
Uit dit heimwee moet ook de gran
dioze fakkeloptocht verklaarbaar zijn,
welke men de vorige week in Beieren
hield ter gelegenheid van de verjaar
dag van Prinz Ruprecht. Men voelt
r.og steeds het gemis aan iets, dat ver
bindt. iets dat representatief Is. Honderd
duizenden volgden de huwelijksplech
tigheid van Otto van Habsburg. „Die
Ocstenriiks-Hongaarse monarchie... dat
was toch een wéreld in het klein, nicht-
wahr?"
Het schijnt dat vooral vlak na de oor-
og de roep naar het „Europese Avond
and" (als enige mogelijkheid om uit de
ai gen misere te ontsnappen?) zeer sterk
is geweest. Thans nu deze droom is
opgebotst legen de moeizame realiteit
van eindeloze onderhandelingen en de
weinig „romantische", maar waardevol
ler werkelijkheid van het Schumanplan,
thans wordt dit idealisme meer bin
nenskamers beleden, vond tenslotte o.m.
gestalte in het tijdschrift van Fürst
Waldburg-Zeil, „Neues Abendland" on
der redactie van dr Helmuth Ibach,
Hindenburg-schim j
Sommige kringen huldigen de opvat
ting. dat de Bondsrepubliek thans in het
teken van 'n gemoderniseerd en geideali
seerd Hindeniburg-symlbool zou staan. In
een merkwaardig reeds vrij oud artikel
van de (progressief Katholieke) „Frank
furter Hefte" schrijft F-riedricfli Reiffer-
scheidt, dat de oorspronkelijke na-oor-
logse federalistische staatsopvatting onder
druk van het „Hindenburg Deutschtum"
alweer verdrongen zou zijn door de
„preussisöh deutsohe Reichsidee"; dat
het eigenlek dezelfde groep Duitsers is.
die thans de geest van de democratie
bepalen, als die welke aanvankelijk
tégen Hitier na Hindenlburg's dood in
de Führer de legitieme opvolger van de
grijze „Reichsprasident" zagen. Hitier
hielp hen door zijn paniekizaaierij voor
het bolsjewisme (waarbij deze bezittende
bourgoisie het meeste te verliezen had)
ook over hun laatste aarzelingen heen.
Deze groep, ogenschijnlijk minder ge
compromitteerd, in wezen zeer schuldig,
werd uiteindelijk ook door de over
winnaars na 1945 weer te paard ge
holpen.
Er heeft in Duitsland geen sociale of
staatkundige vernieuwing plaatsgevon
den, concludeert het artikel, dat waar
schijnlijk niet geheel van linkse bijtonen
is vrij te pleiten.
Zijn het alleen de teleurgestelden, die
Adenauer thans verwijten, dat er vooral
op de departementen, en met name op
dat van Buitenlandse Zaken, in wezen
zo weinig veranderd is. dat het daar nog
altijd de oude Pruisisch feodale kliek is,
die de geest bepaalt? Eén der hoofd
schuldigen aan deze infiltratie, Haas, is
thans „kalt gestellt", verweerde zich ech
ter met te verklaren, dat hij in al de 18
maanden van zijn functie Adenauer
slechts tweemaal heeft kunnen spreken-
Adenauer is zeker overbelast; wil echter
volgens anderen téveel zelf doen.
„Hij Is onze sterke man, hij heeft een
dikke huid tegenover al dat geklets (van
de „Sohwatzbuden", zoals sterke mensen
In Pruisen het parlement noemden?)
zeggen zijn bewonderaars „en onze di
plomaten waren toch zo „wendig"
En Adenauer zelf: „Men kan het vuile
water niet weggooien, voor men zuiver
water heeft"....
Dit volk, dat geen nationale feestdagen
meer heeft
In alle kranten en tijdschriften over
peinst men thans de lessen van de 30ste
Januari 1933.
Men doet dit begrijpelijk overigens
todh wel anders dan in andere Euro
pese bladen. Luister naar wat „Die Welt"
schrijft:
„Sinds de absolute monarchie gevallen
is. bestaat bü het parlement (thans zon
der tegenspeler) de neiging steeds meer
macht aan zich te trekken"Dit alles
zou er volgens genoemd hoofdartikel toe
geleid hebben, dat men „soms van een
crisis der democratie, een crisis van het
parlementaire systeem" spreekt.
„En inderdaad schijnt het verlangen
der volkeren naar meer autoriteit, naar
zekerheid en ordening steeds groter te
worden"
Het artikel verklaart daaruit het ver
schijnsel dat recent zoveel generaals aan
het hoofd der regering komen (Papagos,
Eisenhower. Naguio, etc., etc.). „Wij, die
sceptisch geworden zijn onder een ver
pletterende ervaring, weten dat er geen
onfeilbaar systeem is om de burgers te
gen de macht van een tyran, een
meerderheid of een bureaucratie te
beschermen. Alleen wanneer iedereen
meewerkt om de „kogel van de macht"
steeds zwevend te houden, inplaats van
terzijde te staan en zich over het gebrek
aan glans en inspiratie te beklagen, lukt
dit in de democratie"
Nadat de monarchie en haar sociale
fundament verwoest is. nadat de Führer
van reohts ons in de afgrond geleid heeft
wij onder de leiders van links jaar
in jaar uit de koppen vallen zien, „bleibt
für uns nun wirklich nicht mehr sehr
viel Auswahl"zucht het artikel tot
besluit.
Nee,, er blijft inderdaad niet veel keus
over".
J. W. HOFWUK.
De Britse minister van binnenlnndse hü zü'n normale klandizie. Deze lieden
zaken, sir David Maxwell Fyfe, schatte
gisteren in het Britse Lagerhuis het aan
tal geregistreerde doden van de storm
ramp op de Engelse oostkust op 220.
Daarbij kwamen dan nog „enkele hon
derden" vermisten. Maar de algemene
opinie van de mensen, die bij het red
dingswerk direct betrokken zijn, luidde,
dat de genoemde cüfers te laag waren.
Er waren, volgens deze stemmen, reeds
zeker meer dan 300 lijken geborgen, ook
al gaf men toe, dat men bü schatting van
het aantal slachtoffers van het Theems-
ailandje Canvey vermoedelijk een fout
begaan had, waardoor het cijfer waar
schijnlijk te hoog uitviel.
Hier zün namelük rqpds honderd do-
delyke ongevallen gemeld. Het uiteinde
lijke gëtal zal daar overigens vermoe-
delük niet ver vandaan liggen, want nog
altüd worden uit de buitenhuisjes van dit
badplaatsje lüken te voorschün gehaald.
De bewoners van Canvey zün thans
voor het overgrote deel geëvacueerd
naar het nabügelegen Benfleet en toen
de koningin-moeder en prinses Margeret
daar gisteren op bezoek kwamen, toon
den de slachtoffers zich „in een uitste
kende stemming", zoals één van de over
levenden vaststelde. Toch zün er nog al
tüd hardnekkige mensen op Canvey, die
het eiland weigeren te verlaten. Een sla
ger had zelfs op zün ruit het briefje ge-
zet „Normaal geopend", als verwachtte
tige zorgen, want
jolf, die men over
baren de politie ernstl
bü een nieuwe vloedgol
negen dagen verwacht, kan het eiland
wederom een zware slag krygen. Door
afkondiging van de noodtoestand zal de
politie het middel in handen krijgen om
de hardnekkige achterblüvers zo nodig
met geweld te verwüderen.
Het opsporingswerk naar verdronken
mensen gaat op Canvey en langs de
gehele getroffen kuststrook onvermin
derd door.
Het water begint, behalve in Lincoln
shire, overal langzaam te zakken, waar
door hetgeen 't werk enigermate verlicht
wordt. Uit allerlei hoeken en gaten wor
den de slachtoffers te voorschün ge
bracht. die vaak door een dikke laag slik
overdekt zü'n.
Op het ogenblik zijn 30.000 mensen
van huis en haard ^verdreven. Volgens
een officiële opgave hebben daarvan
6.000 personen een onderdak gevonden
in gereed gemaakte barakken etc. Maar
de rest heeft geen beroep op de overbid
gedaan en hebben zelf onderdak bü
particulieren gevonden.
Het reddingsleger werkt nog steeds op
volle toeren, zich nauwelijks de tüd gun
nend voor voedsel. En hoewel hier en
daar tekenen van uitputting vielen waar
te nemen, blijft men op vrüwel alle pun
ten met ijzeren doorzettingsvermogen
werken aan herstel of versterking van de
zeedüken.
In ccn officieel bericht van de S.E.D., dc
Oostduitso communistische partU> is be
kend gemaakt, dat in de afgelopen weken
in verscheidene genationaliseerde be
drijven te Maagdenburg arbeiders hebben
gestaakt, waardoor de productie in dit ge
bied aanzienlijk is verstoord.
De door „provocateurs" uitgelokte sta
kingen, aldus de bekendmaking, konden
slechts door straffe dwangmaatregelen te
gen de stakers en door arrestatie van een
aantal stakingsleiders worden gebroken.
In het bijzonder was gestaakt in de fabrie
ken „Karl Liebknecht", „Ernst Thael-
mann" en „Georgi Dimitroff".
Volgens 't Westduitse persbureau D.P.A.
waren de acties der arbeiders gericht te
gen „oneerlüke betaling, ongerechtvaar
digde premieverdeling onder functionaris
sen van de S.E.D. en slechte sociale en
hygiënische voorzieningen in de fabrie
ken".
H. Vader weer in liet
openbaar op 10 Febr. a.s.
BU gelegenheid van het jaargetijde voor
Paus Pius XI r.g. op 10 Februari a.s., zal
Z.H. de Paus voor het eerst weer in het
openbaar verschijnen en persoonlek dc
absoute verrichten. Dit blijkt uit de offi
ciële uitnodiging voor de plechtige
Requiemmis in de „Osservatore Romano"
van Dinsdagavond.
De plechtigheid wordt gehouden in de
Sixtijnse kapel. Celebrant is de nieuwbe
noemde kardinaal Borgonginl Duca, tot
voor kort pauselijk nuntius bij de Italiaan
se regering. Pius XI benoemde hem in
deze functie onmiddellijk na het sluiten
van het verdrag van Lateranen. Tot het
plechtige Requiem zijn alle in Rome aan
wezige kardinalen, patriarchen, bisschop
pen en oversten van religieuze orden en
congregaties uitgenodigd, alsmede de
overige dignitarissen van het Pauselijke
Hof, de leden van het Corps Diplomatique
en van de Romeinse adel.
In Romeinse kringen verheelt men overi
gens zün bezorgdheid niet, dat de H. Vader
zo spoedig na zijn ziekte weer aan een
dergelijke plechtigheid wil deelnemen.
Deze kringen vrezen, dat de Paus, gezien
zyn ontembare werklust, zün krachten
overschat.
In verhand met het herstel van de ge
zondheidstoestand van de H. Vader zal de
„Osservatore Romano" geen communique's
meer uitgeven.
Ontploffing op Brits
vliegdekscbip
De Britse marineleiding heeft medege
deeld, dat zich Dinsdag te omstreeks 12
uur in een vliegtuigenhangar aan boord
van het 29.000 ton metende Britse vlicg-
dekschip „Indomitable" een ontploffing
heeft voorgedaan. Eén der opvarenden is
door 't geweld der ontploffing over boord
geslagen en een ander werd gedood. Meer
dan veertig leden der bemanning raakten
gewond. De „Indomitable" lag, toen
de ontploffing plaats vond, in een haven
van Malta.
Een woordvoerder van de Britse admi
raliteit verklaarde later, dat men nog geen
verklaring heeft voor de oorzaak der ont
ploffing. Hij weigerde te zeggen, of deze
wellicht aan sabotage zou kunnen worden
toegeschreven.
Een sending van ongeveer 1000 kg in balen verpakte lak ens en dekens kwam gisteren per S.A.S. uit Oslo op Schip
hol aan, bestemd voor hulp aan de getroffen gebieden. De goederen werden onmiddellijk naar Goes vervoerd.
(Van onze Parüse correspondent)
De Parüse katholieke journalisten,
zowel Fransen als buitenlanders, heb
ben dit jaar de feestdag; van. hun
schutspatroon, de H. Frandscus van
Sales op buitengewoon luisterrijke
wüze kunnen vieren.
Zowel de Associatie van kroniekschrij
vers betreffende het katholieke leven,
als de bü de C. F. T. C. aangesloten vak
vereniging behoefden niet bulten de
eigen ledenkring te gaan voor de plech
tige dienst, waarmee de traditie der oude
corporaties wordt voortgezet. En. al is
het niet meer als in de middeleeuwen,
toen elk gilde in de kerk zün eigen gil
de-altaar vond, de keuze van de kerk kon
aan geen onzekerheid bloot staan. De
„bisschop van Anneey", zoals hü in de
literatuur heet, heeft reeds een eeuw
lang zü'n bescherming geschonken aan
een parochiekerk, die, liggend in een
sterk zich ontwikkelend kwartier, sinds
lang te klein was geworden. Ze kreeg als
pastoor een journalist, die al schrijvend
er een grotere naast kon bouwen. Nog
vóór de oorlog was de nieuwe „Sint
Franciscus van Sales" als één der niooi-
ste der nieuwe Parüse kerken voltooid.
Men zal al wel begrepen hebben wie die
journalist is. „Pierre l'Ermite", die al
heel weinig van een kluizenaar heeft.
Kardinaal Feltin had laten weten dat
Züne Eminentie het zeer op prüs zou stel
len, als de eerste der plechtigheden, die
zü met haar hoge tegenwoordigheid na
terugkeer uit Rome zou gaan vereren,
het corporafiefeest der journalisten zou
zün. Aangezien mgr Loutil Pierre l'Er
mite in het begin van deze winter zün
negentigste verjaardag heeft gevierd
en sinds jaren niet meer zo goed ter
heen is als hij helder van geest Is meen
de de Kardinaal: „Een mis met pontifi
cale assistentie, dat wordt te zwaar,
breng zelf maar iemand mee om te le
zen". En zo werd het H. Misoffer opge
dragen door een andere journalist: de
Eerw. Pater Gabel, hoofdredacteur van
„La Croix" en voorzitter van de inter
nationale commissie van uitgevers van
Katholieke bladen.
Zo talrük waren de katholieke jour
nalisten met hun gezinnen opgekomen,
dat rij de ruime kerk prachtig vulden
en dat gaf een glans van tevredenheid
op het gelaat van de aartsbisschop van
Parüs, die plechtig werd ingehaald. De
patroonsfeesten worden in Frankrijk
vooral in de vrije beroepen nog veelvul
dig gevierd, maar er zullen er niet veel
zün, die een zo gaaf beeld kunnen ge
ven van hun corporatief karakter.
Na met krachtsinspanning de kansel
te hebben beklommen was de spranke
lende geest en het jeugdige woord van
„Pierre l'Ermite" van een verbijste
rende ontroeringskracht. Hem was het
gegeven zestig jaren ervaring samen te
vatten omtrent de machtige invloed
van de pers ten goede en ten kwade. De
zware verantwoordelükheid die daaruit
voor de journalist vloeit, kon hü doen
gevoelen uit de voorbeelden van zü'n
rijke leven als herder en als schrijver.
Hü nodigde zün hoorders dan ook tot een
ernstig gewetensonderzoek uit onder de
blik van Hem, Wiens Leer is samenge
vat in het werk, dat de grootste oplaag
ter wereld heeft bereikt, het Evangelie.
De katholieke journalisten moeten een
beroepsgeweten hebben, om niet ter
jacht te gaan met een volle patronen-
tas. maar het geweer vergetend.
„Ik kom, want we hebben elkander
wat te zeggen" had kardinaal Feltin
reeds vóór zün vertrek naar de Hei
lige Stad gezegd. En inderdaad bü de
eremaaltüd die na de H. Mis volgde en
waarbü behalve de katholieke journalis
ten ook de meeste directeuren en hoofd
redacteuren van de verscheidenheid der
Paryse persorganen aanwezig waren,
heeft de aartsbisschop van Parijs met de
moedige openhartigheid het karakter
van de landslieden van zün geboorte
streek, Z. Em. legde daar n ad nik op
met de per» gesproken.
„Laat ik maar onomwonden zeggen,
dat er tussen Kerk en Pers soms een
onbehaaglüke stemming bestaat. De
journalisten verwüten ons vaak zo ontoe-
gankelük te zün, en soms zelfs onaange
naam te hunnen opzichte. Ze zün ver
stoord dat wü niet altüd genoeg de
waardigheid en het belang eerbiedigen
van een beroep, dat de macht van de
openbare mening in handen heeft. Om
gekeerd verwüten de geestelüke krin
gen dikwüls aan de journalisten onge
legen te komen of indiscreet te zün. De
wflze waarop godsdienstige gebeurtenis
sen vaak worden weergegeven stoot de
priesters en ook gelovigen, want ze zijn
niet of niet voldoende gezien van bin
nen uit. Inplaats van het essentiële weer
te geven, dat waar het op aan komt,
worden futiele details van kleding, pro
tocol, enz. met ophef en grote koppen
aangekondigd en aan de inhoud dikwijls
objectieve voorlichting en kritische zin
onthouden, alsof de Kerk een zichtbare
maatschappü is, die haar bevelen ontvangt
van occulte agenten in dienst van belan
gen die verborgen worden gehouden. De
meesten van hen die van de pers leven
houden vast aan die onbehaaglükheid,
sommigen met opzet, anderen uit on
nadenkendheid".
De kardinaal zegt vervolgens, dat hü
gezamenlü'k met de journalisten een
oplossing wil zoeken. Die oplossing is
reeds voor een deel bereikt. De „Asso
ciation des Informateurs rellgieux" (groe
pering van journalisten, die niét alleen
in Katholieke bladen maar ook In an
dere als kroniekschrijvers voor reli
gieuze aangelegenheden optreden
noot van de corr.) heeft een grote voor
uitgang opgeleverd in de verhouding tus
sen de -hoge geestelükheid en de pers. Z.
Em. wil de betrekkingen nog nauwer
aanhalen, en in het büzonder „willen wij
geen partü'dige informatie, die slechts
spreekt van de katholieke actualiteit,
wü willen geen sectarlsme: wü vragen
aan de religieuze informatie zich solidair
te gevoelen met alle misères van de we
reld, met al haar ongerustheden en met
al haar verlangen naar meer rechtvaar
digheid en meer vrede.
En aan alle journalisten zonder on
derscheid vragen wü eenvoudig, maar
totaal, eeriyk en trouw te zü'n jegens
de waarheid, het onware te bestrijden en
getuigenis te geven van wat overeenkom
stig de werkelykheid Is. Dat is de vrij
heid van de pers. Zij bestaat niet in maar
te zeggen wat men wil, wanneer men wil
en hoe men 't wil, maar om bloot te leg
gen en zo nodig te verdedigen wat de
waarheid, de moraal en de rechtvaardig
heid Is, overal waar die aanwezig zün en
overal waar die bedreigd worden".
Voor de aanwezigheid van de kardi
naal was des te meer reden tot dank
baarheid, daar zün verheffing tot het
kardinaalspurper de terugkeer naar Pa
rüs tot dagen van zware verplichtingen
voor hem heeft gemaakt. Ontvangst van
de ganse geestelijkheid van het aarts
bisdom, de receptie van wat Parüs aan
persooonlükheden bevat die tot de hoge
staatslichamen behoren, de diplomatieke
wereld, de rechterlüke macht, de litte
raire, kunst en wetenschapskringen, meer
dan 2000 bekende personen die in de na
middag de kardinaal in het Palais d'Or-
say zün komen begroeten. En tot besluit
van de talrijke ontvangsten, de komst der
armen: 500 armen (meest ouden van
dagen) waren uitgenodigd tot een maal,
waarbü Z. Em. zelf de grootste üver aan
de dag heeft gelegd bü het rondbrengen
van de gerechten en door zün gasten met
een opwekkend woord te verblyden.
(Van onze correspondent).
PARIJS, Dinsdag
HOE ONGELOOFLIJK het ook
klinke. de meest nuttige merk
waardigheid van Parijs, de me
tro, heeft het afgelopen jaar 130
millioen reizigers vervoerd. Als men
bedenkt, dat in het laatste volle jaar
vóór de oorlog 65 millioen personen
vervoerd werden, dan vraagt men
zich af: waar moet het heen. Op de
topuren, 's morgens vóór negen en
's namiddags tussen vijf en zeven,
bieden de wagons van deze onder
grondse spoorweg niet meer gerief
lijkheid. dan sardientjes vinden in
hun blikje. De metro moge de eerste
attractie zijn voor de vreemdelingen,
die met Parijs komen
kennismaken, voor de
Parijzenaars is het een
voertuig, dat men zo veel
als maar enigszins moge
lijk is, vermijdt. Helaas
ontkomt men er niet aan.
En steeds minder nu de
auto de straat geheel voor
haar opeist. In de metro
wordt het steeds drukker
en men heeft niet zonder
ongerustheid moeten bemerken, dat
gemiddeld per maand het vervoer-
cijfer met 'n paar millioen toeneemt.
October 1952 telde 2.643.586 reizigers
méér dan October 1951.
Parijs heeft wel het mooiste onder
grondse spoorwegnet van de grote
wereldsteden. De afstanden tussen
het ene station en het andere zijn zo
klein en de lijnen liggen zo dicht bij
elkaar, dat de mazen van het net alle
straten overspannen. Uitbreiding van
het net binnen de stad heeft weinig
zin en de uitbreidingen van de laatste
jaren en die welke in uitvoering of
in ontwerp zijn, betreffen de uitleg
gingen van de bestaande lijnen tot
ver de voorsteden in. Het ideaal dat
men nastreeft is het metro-net niet
alleen de stad Parüs maar ook de
voorsteden, tot op een afstand van
25 kilometer te doen overspannen.
Die uitbreiding is een geweldig offer,
want de opbrengst wordt er niet door
verhoogd en de aanleg en de exploi
tatie kosten milliarden. Immers of
men 500 meter of 5 kilometer met de
metro reist of een rondreis van 25
kilometer wil afleggen, de prijs blijft
altijd hetzelfde. Dit is dus wel een
verschil met de prijzen der bussen,
die sectoren kennen, soms meer dan
een tiental op een enkele lijn. De
metro in secties te verdelen is niet
mogelijk daar de controle op de paar
duizend stations en in de honderden
en honderden treinen zulk een per
soneel zou vragen dat de zo populaire
metro een veel te duur vervoer
middel zou worden. Thans is alleen
ingangcontrole nodig, maar de trei
nen rijden zonder conducteurs of
controleurs (tenzij wat de laatste be
treft een klein aantal om misbruik
van klasse tegen te gaan).
De Parijse metro dankt haar spe
ciale roem aan de uitgebreidheid van
het net en aan de ontzaglijke werken,
die ze te aanschouwen geeft. De
eerste was deze ondergrondse niet.
In Londen had men al een onder
grondse spoorlijn aangelegd voor het
vervoer van levensmiddelen naar de
centrale verkoopplaatsen in 1863.
Twintig jaren later verbond Berlijn
zün stations en de Franse staat wilde
dat voorbeeld wel volgen uit strategi
sche overwegingen. De Parijse ge
meenteraad had reeds in 1855 de Cen
trale Hallen ondergronds met de aan-
voerplaatsen buiten de gemeente wil-
PARIJS:
Hulde aan
Bienvenue
len verbinden, maar dat interesseerde
de staat toen nog niet. In 1871 be
sloot de gemeenteraad het plan toch
door te voeren, maar de staat ver
zette zich nog steeds. Een halve eeuw
bijna duurde die strijd tussen staat en
gemeente. Doch toen tct de wereld
tentoonstelling van 1900 werd beslo
ten en de herinneringen aan de ont
zaglijke verkeersmoeilijkheden bij de
tentoonstelling van 1889 nog niet ver
geten waren, moest de regering
zwichten. In 1900 kon de eerste lijn,
die van Oost tot West de Parijse toe
gangen heeft verbonden: de lijn Vin-
cennesPorte Maillot, worden ge
opend. Nu stralen een vijftiental
lijnen over Parijs uit, met een paar
grote ringbanen.
Parijs heeft dus wel de
tijd gehad uit te maken
welk stelsel van verkeers
wegen het zou kiezen om
het verkeer over de grond
te ontlasten. Honderden
ontwerpen waren inge
diend. In de eerste plaats
plannen waarbij men het
spoorwegnet over viaducts
over de stad wilde leggen
of draagstoelen doen
voortbewegen aan kabels, opgehou
den door pylonen midden in de straat
geplaatst, zoals Fournier en Broca het
zich dachten,
Eyffel dacht aan viaductbouw. Een
tweede reeks plannen betrof de aan
leg van loopgraven door de brede
straten, met een smalspoor er door.
Een beeldhouwer vond dat men maar
door de bodem moest gaan en de
hoofdingenieur van publieke werken
ontwierp het plan, dat tenslotte werd
uitgevoerd.
i IE hoofdingenieur. Fulgence
Bienvenue, die bij de aanleg
van een spoorweg een arm was
kwijtgeraakt, had als ingenieur
reeds een grote naam- Hij besloot
de ondergrond te doorboren en in
de wyde gangen dubbel spoor aan
te leggen. Enorm moedig plan, want
de Parüse bodem gaat door kryt-
eru kalkrotsen, zand en kleibodem
en nog dagelijks ondervindt men dat
de bodem niet zo stevig is. Boven
dien wordt hij door onderaardse
waterstromen een overblijfsel
van oude riviertjes doorsneden.
De spoorweg moest ook zo diep lig
gen, dat de bovengelegen huizen niet
door de druk zouden instorten. Maar
de grootste moeilijkheid was dat
sommige kanalen of sommige bodem
gesteldheden geen ondergrondse wer
ken toelieten. En toen men later de
beide delen van Parijs aan weers
zijden van de Seine ging verbinden,
deed zich de moeilykheid voor van
de diepe Seine- Vandaar dat twee
metroverbindingen over bruggen
met viaduct over de Seine lopen,
doch op vier plaatsen gaat de metro
in ommetselde üzeren kokers onder
de Seine door.
Een tentoonstelling in 'het Palais
Soubise laat op het ogenblik zien
welke enorme werken voor het aan
leggen van de metro werden uitge
voerd en dat is ter gelegenheid van
de honderdste geboortedag van in
genieur Bienvenue, die terecht de
„vader van de metro" wordt ge
noemd en in 1853 werd geboren. Hij
bleef de metro getrouw, totdat hij
op tachtigjarige leetftyd zijn taak
neerlegde. Bienvenue stierf in 1935.
De Amerikaanse beslissing inzake Formosa was gisteren het onderwerp van een
zeer eritische bespreking in het Britse Lagerhuis. De Britse minister van buiten
landse zaken, Anthony Eden, deelde mee dat de V.S. Groot-Brittannië tevoren
hadden medegedeeld, dat zü voornemens waren de neutralisering van het eiland
Formosa op te heffen. „Wij hebben toen meteen uiting gegeven aan onze bezorgd
heid". verklaarde hij. „De Britse regering heeft ook verklaard te vrezen dat deze
beslissing op politiek terrein ongelukkige gevolgen zou hebben, zonder dat deze
door militaire voordelen zouden worden goedgemaakt. Dit blüft onze mening",
vervolgde hij.
Eden voegde hier echter aan toe dat het „belangrijk is deze aangelegenheid
in haar juiste verhoudingen to zien". „De neutralisering van Formosa door de
Amerikaanse zevende vloot berustte op een uitsluitend door de Amerikaanse
regering genomen besluit, dat viel vóórdat de Chinese communisten in de
Koreaanse oorlog ingrepen".
„Wanneer precies is de Britse regering
op de hoogte gesteld?", wilde de socialis
tische oppositie weten. Minister Eden
deelde daarop mede, dat dit gebeurt was
op 30 Januari j.l.. De Britse regering had
de volgende dag geantwoord.
Daarop vroeg de voormalige socialisti
sche minister van buitenlandse zaken,
Herbert Morrison, premier Churchill het
Huis te willen inlichten over hetgeen door
hem, de toenmalige president Truman en
de destijds nog niet geïnstalleerde presi
dent Eisenhower omtrent Formosa was
besproken. Doch Churchill vertoonde geen
aanstalten op te staan en de vraag te be
antwoorden. Hierop begonnen socialisti
sche afgevaardigden de premier toe to
roepen en Morrison zeide: „Het is toch
zeker toegestaan dat wij de minister-pre
sident een strikt tot het onderwerp For
mosa beperkte vraag stellen over hetgeen
hij hierover in de V. S. heeft besproken?"
Onder gejuich der conservatieve afge
vaardigden stond Churchill toen op. Doch
hij zeide slechts: „Ik heb niets toe te
voegen aan hetgeen ik heb gezegd over
mijn particuliere en vertrouwelijke ge
sprekken met verschillende hooggeplaat
ste Amerikanen".
Bevan leider van de Labour-linkervleu-
gel vroeg toen of daar de premier niets
over zün bezoek aan de V. S. wilde
mededelen, zijn reis daarheen als een
„staatsbezoek" moest worden beschouwd
„Daar de minister-president deze reis
als een particuliere aangelegenheid be
schouwt, zou ik gaarne willen weten of
zij op staatskosten werd gemaakt" aldus
Bevan, die geen onmiddellijk antwoord
kreeg.
Socialistische lagerhuisleden stelden nog
enige vragen over de Formosaanse aange
legenheid, die door Eden werden beant
woord. Tenslotte vroeg Morrison de re
gering Donderdag a.s. in het Huis een
debat te doen houden over Formosa en
het Verre Oosten.
De leider van het Lagerhuis, Crooks-
hank, antwoordde, dat de regering hier
tegen geen bezwaar zou maken.
Geen onmiddellijke gevolgen
De Amerikaanse beslissing tot deneutra-
lisering van Formosa was gisteren het
onderwerp van vele commentaren in de
gehele wereld. De Britse bezorgdheid werd
gedeeld in India en op Ceylon (waar men
met name de „rubber voor ryst"-overeen-
komst met Peking in gevaar gebracht zag).
Tsjang Kai Sjek' was uiteraard in de
wolken over het besluit, dat hem de vrij
heid geeft tot het doen van aanvallen op
het vasteland, terwijl de Amerikaanse
bescherming van Formosa hem ook in de
toekomst zal vrijwaren voor ernstige
represailles van de kant der communis
ten. „Een weloverwogen en gezonde be
slissing". meende hij.
De Amerikaanse voorzitter van de com
missie van stafchefs, generaal Bradley,
verwachtte geen onmiddellijke wijzigingen
in de militaire situatie rond de straat van
Formosa, daar het de troepen van Tsjang
Kai Sjek aan uitrusting voor de aanval
ontbrak. Een mening, die door de Franse
minister voor de Unie, Letourneau. ge
deeld werd. „Als de soldaten op Formosa
thans een aanval zouden willen wagen
moeten ze gaan zwemmen", zei hij.
Dulles en Stassen in
Londen
Dalles en Stassen rijn, na hun „bliksem
bezoek" aan Rome en Parüs, gistermiddag
in Londen aangekomen, waar zü vandaag
de gehele dag hebben geconfereerd met
Churchill, Eden en andere hoge Britse
autoriteiten. By hun aankomst op London-
Airport trad Dulles weer als woordvoer
der op en zeide, dat zü gekomen waren
om persoonlüke relaties tot stand te bren
gen tussen de Atlantische bondgenoten en
de nieuwe regering der V.S. Hy wenste op
gestelde vragen echter niet in tc gaan.
Vóór zün vertrek naar Londen hadden
Dulles en Stassen eerst nog een ontmoe
ting met de leidende figuren van de
NATO. De secretaris-generaal, lord Ismay,
sprak met nadruk de berichten tegen ais
zouden verschillende landen hun defensie
inspanningen hebben verlaagd. Integendeel
alle ledenstaten hebben hun defensie-uit
gaven verhoogd, aldus Ismay in een per
soonlijk onderhoud met de beide staats
lieden.
Tevoren hadden de NATO-opperbevel-
hebber, generaal Ridgway en zün chef
staf, generaal Gruenther, Dulles en Stas
sen gesproken. Volgens officieuze bron zou
Ridgway zijn bezorgdheid hebben geuit
over de tendens om „de kwantiteit aan de
kwaliteit te offeren". Vooral de beperking
van de opbouw der z.g. „infrastructuur"
zou hij bedenkelijk achten. Later voegden
zich Franse, Italiaanse en Britse stafoffi
cieren bij hen voor het geven van een
exposé van de defensie van West-Europa.
Het wekte verbazing, dat de beide Ameri
kanen daarna ook nog een afzonderlijk
onderhoud hadden met maarschalk Juin.
de inspecteur-generaal van de Franse
strijdkrachten en NATO-onderbevelhebber
over de landstrijdkrachten in de centrale
sector, die op bepaalde wijzigingen in het
project voor het Europese leger zou heb
ben aangedrongen.
Bij zijn bezoek aan de NATO-raad, ten
slotte, verklaarde Dulles, „dat het er naar
uitziet, dat de totstandbrenging van een
Europese Defensie Gemeenschap de enige
formule is om de inschakeling van West
duitse strijdkrachten voor de verdediging
van West-Europa mogelijk te maken".