9575
Rampenfonds reeds drie
millioen gulden
Nog weinig bekend over
Goeree-Overflakkee
Met stormboten naar eenzame huizen
van Schouwen-Duiveland
Belgische helicopter-piloot
wist van wanten
Woensdag 4 Februari 1953
Pagina
- I.I I Kf -
Nat. Rampenfonds
HET REDDEN VAN VEE - Met
man en macnt wordt gewerkt aan
het redden van het vee in de nood-
gebieden. Leden van de Rijkspoli
tie uit Hïllegom, die dag en nacht
hun beste krachten aan dit werk
geven, arriveren met een lading
schapen in Papendrecht. De dieren
komen uit de ondergelopen polders
in de Alblasserwaard.
Leger des Heiig actief
Het Leger des Heils in Engeland
heeft drie mobiele cantines ter be
schikking gesteld voor het Neder
landse rampgebied.
Dertien mobiele cantines van het
Leger des Heils in Nederland distribu
eren thans koffie en voedsel aan
evacué's, militairen en dijkwerkers.
betaling!
(Van onze Haagse redacteur)
Een Hagenaar, die gisteren met een
auto van een Haagse firma on last van
het Rode Kruis op weg was naar Zuid-
Beijerland om daar -dekens, matrassen en
meubilair te brengen, deed op ziin tocht
een minder prettige ervaring op. Men
kwam met de auto bij „het veer van He
kelingen naar Nieuw-Beijerland. een .-par
ticulier veer, De eigenaar eiste betaling
voor het overzetten van de auto, het
geen neerkwam op 1' 11,— gulden, inclu
sief de begeleider. Direct is bii aankomst
hiervan melding gemaakt bii de burge
meester van Zuid-Beijerland.
De Haagse vrijwilliger was hoogst
verontwaardigd over het optreden van de
eigenaar van het veer. die slechts wilde
overzetten, nadat betaald was.
GELD EN GAVEN BLIJVEN
TOESTROMEN
Aangenomen mag worden dat gis
teravond bij het Nationaal Rampen
fonds in totaal reeds een bedrag van
rond 3 millioen gulden was binnenge
komen. In de kantoren van het fonds
worden de telegrafische, schriftelijk
en telefonisch ontvangen toezeggingen
nauwkeurig geadministreerd. Zij be
liepen gisteravond omstreeks negen
uur f 2.625.290,14. Daarnaast was in
contanten, cheques en postwissels een
bedrag van f 305.157,14 ontvangen, dat
in de eerder bedoelde toezegging niet
kon zijn begrepen.
Aangezien mag worden aangenomen,
dat nog tal van stortingen en over
schrijvingen by de banken en de post-,
cheque- en girodienst zijn gedaan,
waarvan op eerder genoemd tijdstip
nog geen afrekening was ontvangen,
mag de schatting van ruim f 3.000.000
als niet overdreven worden .be
schouwd.
Van de vele collectes noemen wij
die van de gemeente Utingeradeel in
Friesland waar f 37.500 is ingezameld,
dat betekent f 7.20 per hoofd van de
5200 inwoners.
De stroom geldelijke en stoffelijke
gaven blijft onverminderd aanhouden.
Het centraal verkoopkantoor voor de
kaikzandsteenindustrie heeft de mi
nister van Wederopbouw een millioen
kalkzandstenen voor het rampgebied
ter beschikking gesteld.
Van de voorzitter van de Neder
landse redersvereniging vernamen wij,
dat de rederijen, die de grote vaart be
oefenen, gezamenlijk een bedrag van
een millioen gulden beschikbaar
stellen.
Een schip met honderd ton levens
middelen, gezonden door de Spareen-
trale, is van Rotterdam onderweg naar
Goes.
Het personeel van de Nederlandse
Spoorwegen heeft door opoffering van
één dag betaald verlof een bedrag van
f 300.000 ter beschikking gesteld voor
de slachtoffers van de watersnood. De
directie van de N.S. heeft daaraan van
de zijde der onderneming eenzelfde
bedrag toegevoegd.
Voorts hebben het Christelijk Natio
naal Vakverbond en de daarbij aange
sloten organisaties f 80.000 geschon
ken.
De „Nederlanden van 1845" heeft
honderdduizend gulden geschonken.
Kampen geeft vee
120 Kampereilander veehouders en
Kamper boeren buiten de stad heb
ben gisteravond in een vergadering be
sloten ieder één rund af te staan voor
een nader aan te wijzen gemeente o"ï
streek in het getroffen gebied.
Oude- en Nieuwe Tonge het
sleclitst er aan toe
De toestand op Goeree en Overflak-
kee is door het grote gebrek aan com
municatiemiddelen nog zeer onover
zichtelijk. De geëvacueerden van Qolt-
gensplaat zijn in Dinteloord (N.B.) on
dergebracht.
De bevolking van Den Bommel eva
cueert vermoedelijk naar Rotterdam.
Het meest critiek schijnt de situatie
in Oude en Nieuwe Tonge te zijn. Daar
moeten veel slachtoffers te betreuren
zijn en het gerucht gaat, dat ook dc
burgemeester van Nieuwe Tonge ver
dronken is. Men heeft totnutoe geen
enkel contact met andere gemeenten
op het eiland kunnen krijgen.
In Stad aan 't Haringvliet heeft de
bevolking besloten te blijven, met uit
zondering van een 150-tal, dat er vrij
willig de voorkeur aan gaf te evacu
eren.
In Middelharnis en Sommelsdijk zijn
duizend burgers vrijwillig vertrokken
6000 anderen wachten nog op vervoer.
Totnutoe is de evacuatie er geschied
per boot naar Hellevoetsluis en van
daar per auto naar Rotterdam.
Enkele schepen in de Zeeuwse wate
ren. hebben via het noodverkeersnet
medegedeeld, dat achter Bruinisse
(Duiveland) en bij Ooltgensplaat en
Oude Tonge (Goeree -en Overflakkee)
nog honderden mensen op redding
wachten. Alleen lichte roeivletten kun
nen deze gebieden bereiken. Men heeft
om lichte roeivlet'ten verzocht.
Tiengcmeten geëvacueerd.
Bijna alle bewoners van Tiengeme-
ten zijn thans geëvacueerd. Twee man
nen worden vermist, De materiële
schade is zeer aanzienlijk. Van de Sla
perdijk, die tussen de polders Een
dracht (die vol water staat) en Groot
Zuid-Beijerland ligt, waren door de
druk van het water de deuren uit de
sluis geslagen. Het is gelukt het gat
te stoppen, waardoor de schade in
Groot Zuid-Beijerland niet tegen zal
vallen.
Hjallis Andersen rijdt voor
Rampenfonds
Morgen wedstrijden in Oslo.
De Nederlandse schaatsenrijders in
Noorwegen, die verlangend zijn bij te
dragen tot leniging van de nood in de
overstroomde gebieden in hun land,
zullen morgen te Oslo uitkomen tegen
bekende Noorse rijders. Ook Hjallis
Andersen zal aan deze wedstrijden
medewerken. Hij heeft er in toege
stemd uit te komen tegen een van zijn
beroemde voorgangers, de veteraan
Ivar Ballangrud, die in de jaren 1929
1936 grootste triomfen vierde.
De opbrengst zal overhandigd wor
den aan het stormfonds van het
Noorse Rode Kruis, dat reeds dekens
•per vliegtuig naar Nederland heeft
gezonden.
HET DUINKERKEN VAN NEDERLAND"
Particulier veer eiste
HET GAT MOET DICHT - Koorts
achtig wordt door honderden vrij
willigers gewerkt aan het dichten
der gaten in de dijken, ontstaan
door het woedend geweld van
de watermassa's. Foto: een aantal
mannen is bezig met het aanbren
gen van de zandzakken, bestemd
voor het dichtmaken van de bres
in de dijk „Het Ga.t" te
Papendrecht.
een stoere oude Zeeuw, sloeg zelf zijn
benen over het kozijn en werd even
eens gegrepen.
Paarden bleven achter
In het dorpje waren middelerwijl
n<3g een roeiboot en een motorvlet aan
gekomen, die ook reeds enige mensen
hadden opgepikt. Het schaarse bedde-
goed ging mee in de boten en met de
motorvlet voorop begon de tocht.
„Moet de hond niet mee?" riep iemand.
„Hij hoort nergens bij", zei een ander.
„Laat hem maar bij de paarden blij
ven, of schiet hem anders dood". De
agent had zijn revolver ree,ds getrok
ken om het dier een ellendig einde te
besparen, toen een man uit een van de
boten sprong, door het water waadde,
de hond in het nekvel greep en in de
boot slingerde.
De terugreis ging heel wat vlotter,
en in anderhalf uur waren we allemaal
op de dijk, waar middelerwijl genie
troepen en marinemannen arriveerden
om de vluchtelingen over te nemen en
op een van de vele schuitjes te zetten,
richting Ierseke.
„Wij hoorden niets over
Schottwen"
„Wij hoorden Zondagavond de
radio" vertelde ons een inwoner van
Serooskerke. „Maar wij hoorden niets
over Schouwen en dachten dat men ons
vergeten had of dat men het bij ons
niet zo erg vond".
Gezien onze ervaringen op Schou
wen-Duiveland geloven wij te mogen
aannemen, dat het aantal slachtoffers
nog belangrijk uit zal gaan boven hét
thans genoemde officiële cijfer.
Ierseke is thans een van de centrale
punten voor de hulpverlening in Zee
land. Het is vrijwel het enige plaatsje,
dat niet heeft geleden, al is vrijwel de
gehele {jiosselcultuur ..verloren gegaan,
wat op zichzelf al een "schade van hon
derdduizenden is. De bewoners van
Schouwen worden voor een groot deel
thans naar dit plaatsje vervoerd, waar
ze opgevangen worden, onderdak
krijgen en geregistreerd worden, waar
na ze per boot naar Bergen op Zoom
gaan. Daar staat de evacuatiedienst
klaar om ze over te nemen en ze te
distribueren over die gebieden, die
daarvoor zijn aangewezen.
Vijfhonderd meter in een uur I
Een harde wind woei van de land- j
zijde. Peddelen was onder deze om-,
sjjandigheden zwaar werk. „Tot aan de
molens is iedereen van de boerderijen
af", zei onze gids, „wat daarachter nog
zit, weet ik niet".
Daarachter, dat betekende een onaf
zienbare watervlakte met tientallen
daken, telefoonpalen, die de weg mar
keerden en in de verte enkele hoge
punten met bomen en een kerktorentje
In een uur waren we naar schatting
ongeveer 500 meter gevorderd, optor
nend tegen de harde wind en tegen de
golven, die hij opzweepte.
Plotseling een schreeuw over het
water. Uit de bovenverdieping van een
boerderij gebaarde een jonge boer.
„Daar ginds", schreeuwde hij, „daar
hangt een witte vlag uit, ga daar eerst
maar heen".
Na drie kwartier waren we er, om
té ontdekken dat het een wit gordijn
was, dat woest uit een kapotte ruit
fladderde. Van de bewoners geen
spoor. Even verder weer een boerderij,
gedeeltelijk reeds ingestort. „Niet meer
nodig, daar kunnen geen mensen meer
aqjn". Dan maar bakboord uit, voorbij
In Oude Tonge met grote geestdrift ontvangen
Pendeldienst: medicamenten
heen, vluchtelingen terug
Kapitein Tremerie van de Bel
gische luchtvaartmaatschappij Sa
bena, die zich na een dringende
oproep uit Amsterdam onmiddel
lijk met een hefschroefvliegtuig
naar het eiland Overflakkee be
gaf, heeft te Brussel een relaas van
zijn tocht gegeven. Hij was met
zijn helicopter neergestreken in
Oude Tonge op een stuk nog boven
het water uitstekende dijk, die in
verbinding stond met een dertig
tal geheel door water omringde
woningen. Hier hadden 4(10 perso
nen een toevlucht op zolders en
daken gezocht.
De enige dokter was bezig de gewon
den te verzorgen. In het drooggebleven
gemeentehuis en in een hotel sliepen
's avonds de vluchtelingen op de bil
jarten en op de grond. De volgende dag
om zes uur vertrok kapitein Tremerie
met drie kg post naar Woensdrecht,
waar hij werd ontvangen als een bren
ger van blijde tijding.
Na opnieuw benzine te hebben inge
nomen, begon de piloot hierop een
pendeldienst tussen Oude Tonge en
Woensdrecht. Hij bracht medicamenten
kleding en levensmiddelen naar Oude
Tonge en keerde met vluchtelingen
'terug, De wanhoop waarin deze dik
wijls verkeerden was pijnlijk om aan te
zien, zo vertelde hij. Kinderen zochten
naar hun verdwenen ouders en ouders
zochten naar hun kinderen. Van een
gezin met twaalf kinderen werden al
leen de vader en een jongen sered.
Samen met Nederlands
Op zijn tocht naar Overflakkee had
de piloot grote moeite zich te oriën
teren, omdat vrijwel alles onder hem
blank stond. Onderweg zag hij in deze
watermassa talrijke mensen op de
daken hunner huizen wanhopige tekens
naar zijn vliegtuig geven. Het hef-
schroeftoestel werd te Oude Tonge met
grote geestdrift ontvangen. Bijna al
deze lieden hadden Maandagochtend
om vier uur plotseling, verrast als zij
waren door de springvloed, hun hui
zen in de omgeving moeten verlaten.
De aanvoer van gas, electriciteit en
water werd geheel afgesneden.
Kapitein Tremerie gaf zich ech
ter pas werkelijk rekenschap van
de ernst van de toestand toen hij
van de burgemeester vernam, dat
naar schatting in deze gemeente
alleen reeds 60 personen om het
leven waren gekomen.
De pilootdeelde mede, dat hij de
volgende ochtend vroeg zou vertrek
ken en dan de post van het dorp mee
zou nemen. Onmiddellijk zette het ge
hele dorp zich koortsachtig aan het
schrijven.
Intussen had de piloot gelegenheid
vliegtuig
In Woensdrecht kreeg de Bel
gische helicopter versterking van
een Nederlands marine-vliegtuig.
De hulp van deze beide hefschroef-
vliegtuigen was van onschatbare
waarde, daar zij tot Maandag 5 uur
de énige verbindingsmiddelen met
Overflakkee betekenden. Dank zij
de hulp, die het Belgische toestel
bood. kon in overleg met een Ne
derlandse officier, een hulppro
gramma worden opgesteld. Nauw
keurige gegevens konden ook wor
den verstrekt voor de tweemoto-
rige bommenwerpers, die des mid
dags op de plaatsen, waar de nood
het hoogst was, pneumatische vlot
ten afwierpen.
De piloot vertelde, dat van de lucht
uit gezien de aanblik adembeklemmend
was. In de delta, die zijn toestel heeft
overgevlogen, was nog slechts een
honderdste gedeelte der weilanden
boven water. Overal dreven de cada
vers rond van koeien, schapen en
paarden.
Na hulp gebracht te hebben aan
Oude Tonge vloog de helicopter naar
Goes. Fier kon het alleen maar neer
strijkt op het parkeerterrein naast
het 7 -Thuis, dat door het water
werd bedreigd. Rondom dit ziekenhuis
heerste een grote bedrijvigheid. De ge
hele bevolking was bezig de straten
op te breken om hiermee de dijk te
versterken. Het doorbreken hiervan
zou een ware ramp zijn geweest. Kapi
tein Tremerie had veel lof voor de
daden van de bestuurder van het Ne
derlandse hefschroefvliegtuig, dat door
middel van een lier niet minder dan.
35 volwassenen en zeven kinderen van
gevaarlijke plekken kon redden-. „Men
heeft echter in Nederland niet eerr of.
twee, 'dóöh 20 he'fschrqèfvlïejtüfgéii'
nodig", zo besloót de flinke Sabena-'
piloot zijn verhaal.
Groep mensen in kerk van Serooskerke
(Van een speciale verslaggever).
Schouwen-Duiveland is één watervlakte. Er is eigenlijk niet veel verschil
meer tussen het land binnen de dijken en de zee er buiten. Er zijn nog
enkele hooggelegen delen, waar mensen samengepakt zitten, maar voor de
rest is het water, water, water
Slechts een hulppoging op zeer grote schaal kon hier redding brengen en
daarmee is men gisteren in de vroege ochtend begonnen. Honderden vaar
tuigen lagen gistermiddag voor de kust van het eiland, waar de duinenrij
op verschillende plaatsen onderbroken wordt door grote gaten, waar het
water kolkend doorstroomt. Schouwen-Duiveland is het „Duinkerken van
Nederland" geworden, met dit verschil, dat thans de vijand niet de militaire
overweldiger was, maar het meedogenloze geweld, dat de natuur heeft
losgelaten. En wat er beter is, zouden wij, na vandaag, niet durven zéggen.
Soms kan een plotselinge dood een gunst zijn, als men hem plaatst tegen
over de radeloze angst van hen, die het water hoger en hoger zagen komen
en er tenslotte voor moesten buigen.
De onzekerheid, waarin men dagen heeft verkeerd ten aanzien van het
lot van dit eiland, is thans echter verdwenen, en daarvoor in de plaats is
gekomen een realiteit, die velen de schrik om het hart heeft dóen slaan.
REDDINGSWERK
HEEL MOEILIJK
Wat wij uit eigen ervaring weten,
is, dat Serooskerke geheel ontruimd
werd en dat van het grasveldje voor
de dorpskerk, de enige droge plek in
het plaatsje, twee paarden ons be
droefd hebben nagekeken, toen wij
met de weinige tientallen overgeble
ven inwoners van het dorpje omstreeks
half één gistermiddag wegvoeren naar
de duinen, om de mensen over te zet
ten op één van de vissersschepen, die
daar voor anker lagen.
Eindeloze watervlakte
Doch, laten wij het verhaal van de
aanvang af vertellen en beginnen om
vijf Uur gisterochtend in Ierseke, toen
wij op het vissersscheepje, waarop zes
stormboten waren geladen, in gezel
schap van zes Belgische militairen, een
Nederlandse kapitein en een paar bur
gers de haven verlieten, om in de
donkere nacht' koers te zetten naar
het eiland.
Na bijna twee uren passeerden wij
Zierikzee, waar nog enkele lichten aan
waren en waar het groene licht en
rode licht van de havenuitgang nog
schéén. Een half uur later liep ons
scheepje een noodhaventje bij de z.g.
Flauwers binnen, vlak tegen de dui
nen. Daar zat een aantal mensen, dat
kans gezien had naar de dijk te komen
en daar de nacht zonder licht of
warmte in het café had doorgebracht.
Snel werden de boten uitgeladen en
naar de overkant van de dijk getild.
„Vier man in elke boot, ieder met
een peddel", luidde het commando. De
boten werden twee aan twee aan el
kaar vast gemaakt en een boer, die
daar plaatselijk bekend was, ging mee
als gids. Drie „dubbele" boten kozen
elk een andere richting, en in het
schemerdonker trokken ze de einde-
loze watervlakte tegemoet, waar daken
van boerderijen boven het water uit
staken.
het gat in de richting Serooskerke. Het
voorbijkomen van dat 75 meter brede
gat heeft meer moeite gekost, dan de
hele tocht. 'Maandag was er een vlot
doorgesleurd naar zee, waarop zes
mensen van een boerderij zich hadden
trachten te redden. Twee van hen
brachten er het leven af, zoals later
bleek.
De zuiging was merkbaar tot op
2 km landinwaarts. Wij passeerden het
op ongeveer 800 m afstand, doch die
75 meter kostten ons anderhalf uur.
Toen was Serooskerke niet zo ver meer.
Gered mensenleven
Middelerwijl was het in de lucht vol
met vliegtuigen geworden. Drie heli
copters cirkelden rond, hingen soms
een tijd boven een boerderij en in de
verte zag men dan een stipje naar
boven hijsen, wat weer een gered men
senleven betekende.
Waarheen eerst? was de vraag. Een
helicopter kwam ons te hulp. Nadruk
kelijk bleef hij stilstaan naast de toren
van Serooskerke, ;waar nog de vlag
uithing, die Zaterdag ter gelegenheid
van de verjaardag van prinses Beatrix
was gehesen.
Tussen kapotte huizen voeren wij,
door wat eens de toegangsweg tot het
dorpje was geweest. Angstig stil was
het overal. Op het dak van een schuur
tje blafte een hond ons toe, het enige
teken van leven wat wij zagen. Gelei
delijk aan werd het water lager en ten
slotte schuurde de landingsboot over
de keien, en kon men met waterlaarzen
aan land gaan, vlak bij het kerkje.
MENSELIJK LEED - Door het
water uit huis en hof verdreven
brengen deze vrovwen uit de
Alblasserwaard wat van de geredde
wintervoorraad ingemaakte groente
naar veiliger oorden.
Een agent van politie kwam ons te
gemoet: „Hoe is het op Renesse?" vroeg
hij bezorgd. „Daar zitten mijn vrouw
en kinderen". Wij moesten hem het
antwoord schuldig blijven.
In de kerk van Serooskerk
„Hoeveel mensen zitten nog hier?"
vroegen wij. „Ongeveer 20, kom maar
mee in de kerk". Daar zaten de twin
tig om een grote tafel, voorzien van
brood, koek, boter en melk. Een primus
zorgde voor warme koffie, en zo gezien
konden de mensen het nqg wel even
volhouden. Wat ze zelf ook toegaven.
„Ga eerst maar mee een paar huizen
langs", zei de agent. „Daar zitter er
nog een paar".
De twee boten werden ontkoppeld en
elk ging naar een huis verder 't water
in. Een oude man keek uit, het dakven
ster en zwaai dn,/„.Wkómen eraan".,
fiep de agent. „Ga maar naar de ach
terkant".
Aan de achterkant stonden de twee
oudjes: een man, met grote grijze snor,
en zijn zachtje huilende vrouw, die zo
als de man zei, niet zo goed meer uit
de voeten kon. Een jonge lcerel hees
zich met behulp van een touw uit de
boot naar boven. „Het touw onder de
oksel van je vrouw", zei hij tegen de
oude baas. Zielige geluidjes kwamen
uit de mond van het oude mensje» toen
zij buiten het raam bungelde, waar
hoog reikende handen haar grepen en
in de boot zetten. Snikkend leunde ze
tegen een van de mannen aan, te moe,
om enig initiatief te tonen. Haar man,
